Dr. Afrim Halimi, specialist i radiologjisënë spitalin Al-Razi në Kuvajt, rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, betejën që po zhvillon shteti Kuvajtjan ndaj Covid-19, shqiptarët në Kuvajt dhe lufta për gjetjen e vaksinës. Me Dr. Afrimin bisedoi gazetari i Diellit Sokol PAJA.

KUVAJTI PËRBALLË COVID-19 DHE PLANI I RIMËKËMBJES

Koronaviruset janë një familje e viruseve që shkaktojnë sëmundje të frymëmarrjes,si dhekomplikime të tjera shëndetësore tek njerëzit. Ato zakonisht manifestohen me ftohje të butë, por forma të ndryshme të saj mund të shkaktojnëedhe shfaqjen e epidemisë së rëndë siç është Sindroma Akute eFrymëmarrjes (SARS) që u shfaq për herë të parënë Kinë në vitin 2002 dhe Sindromën e Frymëmarrjes së Lindjes së Mesme (MERS) që u shfaq në Gadishullin Arabik në vitin 2012. Pikërisht nga këto dy sindroma u vërejt serioziteti i komplikimeve nga koronaviruset dhe që ato mund të shkaktojnë sëmundje të rëndë.Që nga dhjetori i vitit 2019, bota është duke luftuar me një lloj të ri të koronavirusit,Sindromine Rëndë Akut të Frymëmarrjes Koronavirus 2 (SARS-CoV-2),që është virusi përgjegjës për pandeminë aktuale të njohur tashmë si COVID-19. Ky virus mund të shkaktojë infeksion të traktit tësipërm të frymëmarrjes, pra të sinuseve, hundës dhe fytit ose të traktit të poshtëm të frymëmarrjes, gjegjësisht mushkërive.Simptomet e COVID-19 variojnë nga mëtë lehta deri tek më të rënda.Disa persona nuk shfaqinasnjë simptom. Simptomat më të zakonshme janë temperatura e lartë, ethet, kolli, lodhje, si dhe dhimbje muskulore, të dridhura, dhimbje të fytit, dhimbje koke, dhimbje në gjoks dhe humbje të shijes etë të nuhaturit.Për fat të keq, jo të gjithë njerëzit e kalojnë lehtë këtë sëmundje. Tek disa persona mund të shfaqen komplikime më të rënda dhe të vijë deri në kërcënim për jetën. COVID-19 mund të shkaktojëpneumoni të mushkërive dhe jo rallë mund të shfaqen probleme te rënda tëfrymëmarjes sic është SindromiAkut i Distresit Respirator(ARDS).Përveç traktit respirator, koronavirusi mund të shkaktojë edhe çrregullime të tjera në organizëm, sidëmtimi akut i mëlqisë, dëmtimi akut kardiak, dëmtimi akut i veshkëve, mpiksje të gjakut(tromboza e venëve të thella ose DVT), emboli pulmonare e mushkërive si dhe trombozëtëarterieve.

MASAT QË MORI SHTETI I KUVAJTIT NDAJ PANDEMISË GLOBALE

Shteti i Kuvajtitzbatoi masa të rrepta që nga regjistrimi i rasteve të para të Covid-19 në fund të shkurtit të këtij viti. Të gjitha fluturimet brenda dhe jashtë shtetit u pezulluan që nga 13 marsi, duke e bërë atë shtetin e parë në Lindjen e Mesme që ndërpreu të gjitha fluturimet e pasagjerëve. Nga kjo datë u pezullua puna në të gjitha sektoret e qeverisë, përveç shërbimeve të urgjencës. Gjithashtu, u mbyllën të gjithashkollat, universitetet, qendrat tregtare, parqet dhe plazhet, ndërsa më 22 mars u vendos edhe një orë policore e pjesërishme. Pasi që numri i të infektuarve vazhdonte të ishte në rritje, Ministria e Shëndetësisësë Kuvajtitmori vendimin që vendi të vendoset nën karantinë të plotë 24 orëshe për një periudhe 3-javore. Sipas raportit të Ministrisë së Shëndetsisë nëKuvajt, deri me 30 qershor janë testuar gjithsejt 387000 persona, nga të cilët numri i rasteve tëraportuara me COVID-19 janë46195, me 37030 raste të shëruara, 139 paciente me komplikime serioze shëndetsore, ndërsa janë regjistruar 354 raste të vdekjes.Në bazë të të dhënave të raportuara vërehet se numri i rasteve me COVID-19është relativisht i madh, por falë sistemit tëmirëshëndetësor dhe ndoshta dobësimit të virulencës së virusit,përqindja e të vdekurve është 0.76 % nga numri i përgjithshëm i të infektuarve.

VËSHTIRËSITË NË GJETJEN E VAKSINËS

Shkencëtarët anembanëpo garojnë për të zbuluar një vaksinë që do të luftojë koronavirusin e ri,i cilideri më tani ka marrë jetën e më shumë se 522 mijë njerëzve dhe ka infektuar më shumë se 10 milion mbarë botës. Mirëpo,zhvillimi i një vaksineështë një proces i gjatë dhe i ndërlikuar, shpesh zgjat me vite dhe has në shumë pengesa shkencore, pavarësisht përpjekjeve serioze dhe të koordinuara ndërkombëtare nga laboratorët, kompanitë private dhe qeveritë.Nga studimet vërehet që një zbulimi i një vaksine për koronavirusin e ri, SARS-CoV-2, mund të zgjasë deri të paktën një vit ose një vit e gjysmë, pasi që duhetprovuar efikasiteti i i vaksinës. Për shkak të renditjes së gjenomit të koronavirusit të ri të siguruar nga studijuesit që merren me këtë problematikë, dihet që ajo ndan 79 % të të njëjtit material gjenetik si SARSdhe 50 % të të njëjtit material si MERS. Kjo u mundëson studiuesve që të përdorin bazat e krijuara tashmë në hulumtimin e mëtejshëm.Deri më tani, Organizata Botërore e Shëndetit (OBSH)ka deklaruarse disa lloje të vaksinave janë në fazën e testimit klinik, që do të thotë se ata testohen tek njerëzit.

SHQIPTARËT NË KUVAJT

Në Kuvajt jetojnë dhe veprojnë me punë të përkohshme mbi 200 shqiptar nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia e Veriut dhe vise të tjera të banuara me shqiptar. Shumica prej tyre janë pedagogë universitar, një pjesë janë nëpunes në organizata ndërkombëtare, kurse në fushën e shëndetësisë jam i vetmi mjek shqiptar. Ndërkaq, një pjesë e shqiptarëve që kanë ardhur më herët, gjatë viteve të 90-ta, kanë bizneset e tyre private. Janë të shumta aktivitetet dhe manifestimet kulturore që janë të organizuara nga Ambasada e Shqipërisë në Kuvajt, siç janë manifestimete Ditës së Flamurit dhe koncertet muzikore shqipe, ndër të cilat vlentë theksohet koncerti i shkëlqyeshëm nga Orkestra Filharmonike e Teatrit të Operas dhe Baletit nga Tiranasi dhe koncerti i Ansamblit të Këngëve dhe Valleve Popullore nga Tirana.Sa i përket situatës lidhur me COVID-19, në ndërkohë jemi në komunikim të vazhdueshëm me shqiptarët e të gjitha trojeve shqiptare që jetojnë në Kuvajt dhe fatmirësisht nuk ka asnjë rast të evidentuar me Covid-19.

MESAZHI JUAJ PËR LEXUESIT E DIELLIT DHE DIASPORËN NË USA

Mesazhi im për lexuesit e Diellit dhe shqiptarët në Amerikë është që të jenë sa më të kujdesshëm në këtë kohë pandemie. Të respektohen rekomandimet e OBSH-së, të mbahen maskat në hapësira të mbyllura, por edhe në ambiente të hapura ku distanca midis personave është më e vogël se 1m, të lahen duart mirë dhe të desinfektohen gjësendet e kontaktit, si dhe të shmangen tubimet me shumë njerëz. Pa marrë parasysh që jemi në përmirësim të gjendjes, sëmundja ende nuk është mposhtur. Një pjesë e popullatës beson që kjo sëmundje është thjeshtë një konsipracion dhe që në të vërtetë nuk ekziston, për arsye se virusi është shumë i panjohur. Gjatë këtyre kohërave të vështira ne nuk duhet të meremi me atë se a është ky virus natyral apo i krijuar në ndonjë laborator. Unë ndjej obligim profesional e moral si mjek të theksoj se sa e rëndësishme është që të ju përmbahemi rregullave dhe rekomandimeve, të veprojmë me ndërgjegje dhe vetëdije, e të ndihmojmësë bashku t’a mposhtim këtë sëmundje, ndërsa sa i përket kërkimit të gjenezës së virusit, këtë duhet t’ua lejmë organeve kompetente.Virusi COVID-19 solli jashtëzakonisht shumë fatkeqësi, sifatalitete me humbje jete të një numri të madh të njerëzve, të shëruar por me pasoja të rënda shëndetësore, si dhe dëme ekonomike e sociale. Por, meqenëse gjatë karantinës ne kishim pak më shumë kohë për të menduar, për të reflektuar ndaj vetes dhe për të parë jetën në një këndvështrim më real,në fund të fundit ne morrëm edhe një mesazh të fortë. Kjo karantinë na mësoi t’i vlersojmë më shumë gjërat e vogla që na bëjnë të lumtur, na mësoi që të solidarizohemi, të respektojmë njëri-tjetrin dhe më e rëndësishmja, ta duam jetën.

KUSH ËSHTË DOKTOR AFRIM HALIMI

Dr. Afrim Halimi është mjekradiolog nga Gostivari i Maqedonisë së Veriut dhe ështëi martuar me Florentina Halimi-n, profesoreshë e psikologjisë së edukimit në një universitet Amerikan nëKuvajt. Ata kanë tre fëmijë, dy vajza dhe një djalë. Rajmondaështë farmaciste në Vjenë, Rina studion shkencat politike në Universitetin e Vjenës në Austri, dhe djali Donati,është nxënës në AUS në Kuvajt.Që nga viti 2015 ai me bashkëshorten dhe të birin, jetojnë në Kuvajt dhe Dr. Afrimi vepron si specialist i radiologjisë në spitalin Al-Razi.Fokusi i veprimtarisë të Dr. Afrimitështë në radiolografi konvencionale,ultrazë, tomografitë kompjuterizuar dhe MRI.Në vitet e fundit kryesisht merret me procedura të radiologjisë intervente si që janë,biopsia e kockave dhe indeve të buta dhe trajtimi i dhimbjes së shtyllës kurrizore dhe të artikulacioneve me metoda mini invasive Radiologjikenën CT dhe Fluoroskop (Ozone Therapy, Endoscopic Disc Nucleoplasty,Transforaminal EpiduralInjection,Radiofrequency Ablation, si dhe injeksionet steroide të nyjeve).Pas studimeve të mjeksisë në Universitetin e Prishtinës, ai punoi si mjek në Compass-Rehabilitations-Centrum në Kiel të Gjermanisë, ku ishte anëtar i Odës së Mjekve të“Schlesëig Holstein”. Specializimin e kreu në Institutin e Radiologjisë në Shkup dhe pastaj punoi si radiolog dhe si udhëheqës i Departamentit të Radiologjisë në spitalin e Gostivarit.Vjeshtën e vitit 2011 e kaloi në NewYork për të kryer specializim të avancuar në Kompjuter Tomografi dhe Rezonancë Magnetike në “Hospital of Albert Einstein College- Radiology Department” në spitalin Montefiore Medical Center në New York. Gjatë qëndrimit të tij katër mujor në Shtetet e Bashkuara, ai pati kënaqësinë e veçantë të njohtojë komunitetin shqiptar që jeton e vepron në NewYork dhe kryesinë e shoqatës së mjekëve Shqiptaro-Amerikan “The Albanian American Medical Society“, të cilët e organizuan dhe mbështetën programin e trajnimit në SHBA.Prej vitit 2013 punoi si radiolog në Spitalin Amerikan në Prishtinë dhe një vit më pas ai kreu trajnimin për Radiologji Interventenë Frankfurt të Gjermanisë. Aktualisht, si pjesë e stafit të radiologëve në spitalin Al Razi, ai përkujdeset për diagnostifikim të rasteve me Covid-19, sidomos tek pacientet të cilët kanë shënja klinike për Covid-19, por që në testin e parë të PCR-se dalin me rezultat negativ. Këtu metodat radiologjike, siç janë CT dhe ultrazëri janënëndihmë të diagnostifikimit të saktë të sëmundjes.Nga këtu vërehet se roli i radiologjisëështë i veçantë në diagnostifikimin e sëmundjes së   Covid-19.