Duke e kujtuar me përmallim të njohurin tim të para 67 viteve “ Llesh Luket Grishajn “/

Shkruar nga : Mërgim Korça /

Me kalimin e viteve sa vjen edhe njeriu fillon e familjarizohet me faktin e quajtur “vdekje” e doemos kjo shfaqje natyrisht vjen e lidhet me ngjarjen me të cilën ballafaqohemi dëndur e më dëndur … me kalimin e viteve !  Mirëpo kësaj gjëndjeje pa as më të voglën mëdyshje që, kur na paraqitet, duhet të jemi edhe të përgatitur se si t’i përgjigjemi. Duke menduar se të shkruarët rreth personit që ma krijoi këtë gjëndje shpirtërore do të ma lehtësonte situatën në fjalë dhe se kishte me qenë një farë rrugëdalje, pa një e pa dy po ulem e të hedh në letër ç’ndjeva unë sot, kur dje e putha në ballë Lleshin (tashmë të ndjerë) dhe ai as që i hapi sytë … kurse sot, i biri i Tij Franzi më dhá lajmin mortór !

Nga që i ndjeri ishte “puro Gegë”, lexuesi i këtyre rradhëve, po qé Toskë, të më falë për përjashtimin që po i bëj me këtë rast gjuhës t’ime Atërore !

Jena kênë njoftë me Lleshin e ndjémë jo pak por plot 67 vjete të shkueme kur na mobilizuene ushtárë në Repartin e Mallkuem të Punës q’e ndërtoi te i quejtuni Rrapi Trish të gjith’atê zonë kazermash ushtarake !

Kje nji rast’i çuditshëm sepse në fillim kur porsa kishim ardhë ushtarë të rij te Komanda qi kishim në rrugën e Durrësit, dikund përkarshí me fundin e ish aeroportit të Tiranës, kjé nji ushtár’i vjetër me të cillin kisha shoqní qysh në Gjimnazin e Shkodrës, Kastriot Bajraktari, (i cilli ishte njêni prej bijsh të nënkolonelit Mul Delísë, Bajraktarit të Hotit si edhe Malcisë së Madhe), qi më njofti me të ndjémin Llesh Grishaj qi ishte mobilizue e kishte ardhë ushtarë bashkë me mue prej Shkodre. Kah Kastriotin e njifshem si djalë shum të mirë e ky ma rekomandoi Lleshin, nuk kishjem si mos t’i besojshem e qysh në muejin Dhetuer të vjetës 1951 e kena pasë lidhë miqësínë me tê !  E përpá u zgjatë rreth kësaj ndodhíje … qysh atëherë, (merreni me mênd lexues të nderuem), se sa të shtrêjt’e kena ruejtë miqësínë me Lleshin e ndjémë edhe përgjatë ktyne 27 vjeteve qi kena banue s’bashkut këtu në Michigan-in e Shteteve të Bashkueme të Amerikës !  E kuptoj mâ se mirfílli se për nji lexues moshe të ré âsht e vështirë me u kuptue ky pohim qi vijon, ndërsa për nji person i cilli e ka jetue thuejse gjysë shekullin e diktaturës kuqe, aj din m’e ndjekë hap mbas hapi se shka kam me diftue. Përgjatë asaj qi u quejt m’njênën ânë DIKTATURË E PROLETARIATIT  e në tjetrën ânë, po prej të njajtve drejtues komunistë të vêndit, DEMOKRACÍ POPULLORE, ku vêhet shêja e barazimit mjedis dy cillsorve diametralisht të kundërt njêni prej tjetrit edhe qindrimi i atyne q’e kishin në dorë Shqipnínë ishte i njajti :  masa extreme lufte kundrejt prindve t’onë ndên parullën LUFTË KLASASH  e, m’ânë tjetër po i njajti qindrim edhe kundra nesh 18-vjeçarve qi na mobilizojshin n’ushtrí por në vêndin e armëve edhe stërvitjes ushtarake na nepshin ka nji kazëm e lopatë e na bâjshin me u rraskapítë në punë krahu tue punue në gropa gëlqereje si edhe sheshe pregaditjeje betoni !

Nuk ishte rastësí por në Repartin tonë të Punës ishte me né, Lleshin edhe mue, edhe i ndjémi tashmâ Alfred Marashi, i biri i komandantit me êmën Llesh Marashit i cilli e kishte pasë bashkpuntuer të afërt në Janarin e vjetës 1945 në atê e cilla âsht quejtë kryengritja e parë kundrakomuniste në të gjithë kampin e ashtuquejtun KOMUNIST TË LINDJES, Lukét Grishajn prej mahallës Grishajve, e pra Babën e Lleshit ! Me pak fjalë Reparti i jonë i Punës ishte i mbushun me djelm familjesh sa Atdhetáre e gjithashtu edhe të ndérshme daç gjytetare e gjithashtu edhe fshatare !

Për pa dashtë m’e mërzítë lexuesin e nderuem të ktyne rreshtave due me i kujtue nji ndodhí të mbrâmjes organizueme te Kisha e Shën Palit me 30 Tetuer të vjetës 2004 prej Revistës Kuvendi. Un kisha marrë me vedi nji shok t’êmin ushtríje i cilli kishte pasë ardhë te e bija prej Tirane edhe i quejtun Nasi Hobdari. Në sallë kishte ardhë edhe Sami Zëmblaku, nji shok tjetër ushtrije.  E nisun prej faktit se në nji tavolinë tjetër kje ulë Llesh Grishaj i cilli kur na pa se po u afrojshim drejtë Tij u çue në kâmbë, na u afrue edhe na dha dorën por … pa e njoftë askënd veç meje.  I drejtohem dhe i thom Lleshit “… Si âsht kênë quejtë komandanti yt Llesh në ushtrí ? Mbas nji çasti hutimi Aj gjegjet … Hamit Deda.  E dha gjegjen Lleshi por i shikjon tashmâ me habí dy burrat e panjoftun. I kthehem Nasit  me po at pyetje edhe Aj më gjegjet … Hamit Deda.  Edhe Samiu të njajtin êmën pohoi me gjegjen e Tij. E kur edhe un shtova po at êmën si komandant në Repartin e Punës, asnjêni prej lexuesve të ktyne radhëve nuk ka se si m’e përfytyrue emocionin me t’cillin u përqafuene Lleshi me Nasin si edhe me Samiun !  Ishim njoftë kur ishim kênë 18-vjeçarë e kishim kalue s’bashkut  sa e sa episode prej t’cillve disa edhe tragjikë e mandej … jeta na kishte ndá !  Doemos mbasi u ulme tashmâ katër pleq, gjithsecilli mori me diftue ndonji ndodhí të kohës dikurshme kur ishim ushtarë.  Me kët rasë un jam kah ndalem edhe diftoj nji kujtim t’cillin na e rikujtoi Lleshi.  Nji ditë kishte ardhë m’e inspektue repartin tonë ushtarak n/koloneli Petrit Dumja. Të tân’e mbajshim mênd, Ishte e Dile e na kishim tri orë qi ishim rreshtue në pritje. U ul Petrit Dumja prej kalit e tue ecë para repartit u drejtonte pyetje ushtarve si I kishin êmnat. Në nji farë çasti u ndal para nji ushtari shum të gjat’e të pashëm e mbasi aj iu gjegj se quhej Dodë Miri, nenkoloneli i tha : … ee e dd di ti sss ss se tty  tt t ta kam vvv vrarë bb babanë ee edhe xh xh xhaxhanë ?  E Doda iu gjegj :  E si nuk e ditkam un ?  Po jo vetëm babë edhe axhë, po ti na ke vrá nândë mashkuj t’konakut shoku nënkolonel  e na kurr s’kem se si me të harrue ty !  E un jam kah shtoj se na i kujtueme shum episode mes nji mallëngjimi të thêllë e mâ e madhja âsht se kujtimet e përjetueme u tokojshin katër djelmve të rij … kurse përballë njênitjetrit ishim tashmâ katër pleq !

Tue dashtë mos me u zgjatë shum,  jam kah theksoj se në ksí rasash, si i ka ndodhë Familjes Nderueme Grishaj  mbrâmë mbas mjesnáte, cilli kishte me kênë qindrimi mâ i përshtatshëm ndaj atyne t’cillt i ka përfshîe ky mort?

Shyqyr Zotit, Lleshi jon’i dashtun ka nji rreth të gjânë bijsh’edhe nipash e mesash t’cillt, njêni me tjetrin në ksí ráse kanë m’e ndáe dhimjen e ktij morti q’i ka gjetë !  Kurse un, si trashëgimí të miqsísë t’ême me Lleshin kam detyrë jo t’kollájtë, tue kênë se vetë Lleshi më ka miqsue ka herë me t’birin Franzin, me t’cillin pavarsísht diferencës moshore e cilla na ndán … i jam shum i detyruem, por i lutem Zotit të Madh të më ndihmojnë qi i gjindun përballë humnérës t’cillën jeta e hapi papritun para tij, s’parit e kryesisht n’asnji mënyrë mos të mundohem qi t’ju përgjigjem pyetjeve të tija, kjo sepse vetë vdekja âsht nji mister të cillit gjithsecilli i gjegjet në mënyrë të ndryshme.  E rândësishme mêndoj se âsht me i qindrue afër, m’e ndigjue, me i kênë mâ shum se kurr MIK E ME IA DIFTUE KËT MIQËSÍ SEPSE PIKËRISHT KJO MIQËSÍ ASHT E VETMJA GJA E CILLA MBETET !   

Kam me u dhânë fund ktyne rreshtave me nji ftesë lexuesve t’cillt kanë me shkue e me ua paraqítë familjarve të Lleshit ndjémë ngushllimet në banesën e tyne familjare.  Dy hapa para shkallëve të hymjes të ndalen e t’a lexojnë nji pohim të gdhêndun në gur i cilli i drejtohet të ndjémes ish bashk-shortes Lleshit ku shprehet skâjshëm me shum ndjenja njerzore respekti për ish Zojën e asaj shpíje !  E s’bashkut me kët ftésë leximi, due m’e urue çiftin Grishaj t’u jenë bashkue shpirtat n’Amshimin e Bekuem !

****

NJOFTIM MORTOR

Familja Grishaj lajmeron se miqte, te afermit, Komunitetin se  Llesh Lukete Grishaj nderroi jete ne moshen 85 vjecare,me 1 Gusht 2018,ne Shelby Township,Michigan.Djali Franzi me familje dhe me djemte e axhave qesin hatrin te enjten me date 2 Gusht ne Wujek Calcaterra 25 Mile Van Dyke prej ores 2-9.Mesha e Drites do mbahet diten e Premte, me date 3 Gusht ne 10 am ne Kishen Katolike Shqiptare te Shen Palit.Ceremonia e varrimit do jete pas meshes ne Resurrection cemetery 17 Mile Garfield.

PS:Llesh Grishaj eshte babai i Vatranit Franz Grishaj dhe xhaxhai i Alfons Grishaj

*Federata Panshqiptare e Amerikes VATRA dhe Gazeta “DIELLI” i percjellin ngushellimet me te thella Familjes Grishaj.