e ceshtjes came – Dielli

Tsipras do të takohet me babain e çështjes çame Servet Mehmeti

November 6, 2016 by dgreca

*Kur dëgjon Ministrin e Jashtëm të Greqisë Kotzias, të deklarojë se çështja çame nuk ekziston, xhaxhi Serveti i ndjen sytë e ti bëhen si deti i Arpicës. Kur dëgjon ti thuhet se shtëpia, toka, babai i tij, nuk ekzistojnë, deti i syve të tij dallgëzon furishëm. Kur dëgjon ti thuhet nga Kotzias se në moshën 2 a 3 vjeçare ai është dënuar nga Gjykata si bashkëpunëtor i nazizmit, furia e dallgëve në detin e syve i mbyt faqet dhe zemrën. Servet Mehmeti është në Tiranë. Atdheu i tij është Shqipëria. Shtëpinë, tokën dhe babain i ka në Arpicë…/

Nga Arian Galdini/*Servet Mehmeti është një burrë me flokët e bardha borë, i cili ka ardhur 2 apo 3 vjeç në Shqipëri. Është bir në një familje me shumë fëmijë që u rritën vetëm nga nëna e tyre sojlie, për të cilën, kur e kujton e flet për të, xhaxhi Serveti përlotet. Vuajtjet dhe sakrificat e nënës së tij për të ushqyer, shkolluar e rritur me dinjitet fëmijët e saj, xhaxhi Serveti i ka të skalitura si 10 urdhëresat e Zotit në pllakat e gurta të Moisiut. Ajo nënë çame, nuk i pa kurrë varfërinë, mungesat, padrejtësitë, si shkase e arsye për të ushqyer smirë, mllef, ligësi, dorëzim apo marifete te fëmijët e saj. Përkundërazi, çdo ditë mjerimi e zbukuroi me këngët e gëzueshme të krahinës së Çamërisë. Çdo mungesë e padrejtësi e mveshi me histori burrash e trimash Çamërie që luftonin për të mbrojtur vendin e tyre, tokat, pronat dhe familjet e tyre, që lundronin deteve për të bërë tregëti me botën, që punonin nga agimi në muzg për të ndërtuar të mirat, që së bashku zhvillonin qytezat, lagjet dhe fshatrat ku jetonin, e që kurrë nuk bënin armiq, e që lindnin e vdisnin kryelartë. Asnjëherë nuk e pa a dëgjoi nënën e tij, Servet Mehmeti që të shante, mallkonte a urrente ndokënd për hallet e mëdha që i kishin rënë si male mbi shpinë. Ajo dinte të bënte gjellë e haje të shijshme edhe nga ajri. Dinte ti ngopte fëmijët e saj me gëzimin e buzëqeshjen e saj. Dinte ti ngrohte kur kishin ftohtë, me dashurinë e saj. Kur ishin pa strehë, ajo u tregonte fëmijëve të saj se trimat e Çamërisë ishin yjet e qiellit dhe i mbronin ata nga shiu, bora, ftohma dhe të ligjtë. Kur gjenin strehë, ajo u thoshte fëmijëve se pluhuri i yjeve të qiellit i kishte bërë ato mure e atë çati, që ata të ishin gjithmonë e të pandarë nga trimat e Çamërisë. E kur fëmijët e pyesnin se përse ishin pa shtëpi, përse ishin pa baba, përse ishin të varfër, ajo me sytë lart nga qielli e të lagëta si deti Arpicës u përgjigjej, i kemi edhe shtëpinë, edhe të mirat edhe babain, i kemi. Fëmijët që kurrë nuk e kishin parë të qante nënën e tyre, i uleshin përreth e përpiqeshin të kuptonin nga valët e detit të lotëve që i rrëshkisnin në faqe nënës së tyre, se nëse i kishin të gjitha këto, çfarë i kishte prurë larg tyre. Jemi në atdheun tonë, por jo në vendin tonë, u thoshte teksa psherëtinte nëna. Me kaq e mbyllte detin në sy dhe niste të këndonte tumankuqen a ndonjë këngë tjetër të gëzueshme çamërie. Ku e gjente forcën ajo nënë që detin e lotëve ta mbyllte me këngë të gëzueshme, asnjëherë nuk e kuptoi askush. Derisa fëmijët u rritën e këngët u bënë histori dhe historitë u bënë kujtesë, e kujtesa u bë ndërgjegje, e ndërgjegja u bë kushtrim. Në ditët e sotme, xhaxhi Serveti është ai plaku i moçëm e i urtë që qëndron në udhëkryq e të dëfton se cila është rruga që të çon e të kthen, e cila është ajo që stë kthen. Deti i Arpicës në sytë e nënës së tij është bërë shkumë e bardhë dallgësh të rrepta në flokët e tij. Këngët e trimave të Çamërisë janë bërë urtësi në fjalët e tij. Historitë e Çamërisë janë bërë fuqi dhe drejtësi në mendimet e veprimet e tij. Kujtesa është bërë kudhra dhe çekani i karakterit të tij. Ndërgjegja dhe kushtrimi janë bërë arsyeja e jetës së tij. Njëlloj si atëherë kur ishte 2 a 3 vjeçar, ai pyet, përse jam larg detit të Arpicës, larg shtëpisë sime, larg babait, përse? Me këto pyetje ai jetoi çdo ditë të jetës së tij. Me këto pyetje u bë edhe njëri ndër themeluesit dhe Kryetari i parë i Shoqatës Çamëria. Me këto pyetje u përlesh para Kuvendit të Shqipërisë në vitin 2004, ndërsa e përgjakte policia që mbronte deputetët që kishin frikë të votonin Rezolutën Çame. Me këto pyetje e fitoi Rezolutën Çame. Me këto pyetje iu bë krah e mbështetje Shpëtim Idrizit, Tahir Muhedinit e të tjerëve që të themelonin Partinë e Kauzës Çame. Me këto pyetje refuzon ti bindet kufizimeve të moshës dhe si një luftëtar i paepur e nis dhe bitis ditën duke notuar në detin e Arpicës që i kanë ngulitur në mendje sytë e lagët të nënës së tij. Ai noton në ato sy, noton në atë det sepse kërkon bregun. Është Uliksi i kohëve moderne. Kërkon Itakën e tij. Kërkon atë Itakë ku ka shtëpinë, babain dhe detin ku lundronin të parët e tij. Do të prekë ata gurë që ngriti me duar babai i tij për të ndërtuar shtëpinë. Do të shkelë në atë tokë prehet babai i tij e shumë të tjerë që u vranë e masakruan pabesisht nga bandat e Napoleon Zervës. Do të shohë atë prag prej ngaku e larguan përdhunshëm, krejt pa arsye ndërsa ai ishte vetëm 2 a 3 vjeç. Do të shkojë në vendin e tij. Në Tiranë e ngado në Shqipëri, të gjithë ata që e njohin Servet Mehmetin, e nderojnë si një njeri e burrë të rrallë. Shpesh ai ngjason me ndonjë nga ata yjet lart në qiell si në rrëfenjat e nënës së tij që ka zbritur këtu si burrë i çmuar Çamërie. Ai këtu është në atdheun e tij. Por nëna i ka lënë amanet që të mos harrojë kurrë vendin e tij, shtëpinë e tij, babain e tij. Kur dëgjon Ministrin e Jashtëm të Greqisë Kotzias, të deklarojë se çështja çame nuk ekziston, xhaxhi Serveti i ndjen sytë e ti bëhen si deti i Arpicës. Kur dëgjon ti thuhet se shtëpia, toka, babai i tij, nuk ekzistojnë, deti i syve të tij dallgëzon furishëm. Kur dëgjon ti thuhet nga Kotzias se në moshën 2 a 3 vjeçare ai është dënuar nga Gjykata si bashkëpunëtor i nazizmit, furia e dallgëve në detin e syve i mbyt faqet dhe zemrën. Servet Mehmeti është në Tiranë. Atdheu i tij është Shqipëria. Shtëpinë, tokën dhe babain i ka në Arpicë. Nëse Ministri Kotzias thotë se Servet Mehmeti nuk ekziston, ndoshta duhet që vetë Kryeministri Tsipras të vijë në Tiranë për ta pirë një kafe me xhaxhi Servetin. Xhaxhi Serveti nuk është armik i Greqisë, nuk i uren grekët. Përkundërazi. Atje në Greqi ai ka vendin e tij ka tokën, shtëpinë, pronat dhe babain e tij. Ai do vetëm të shohë detin e Arpicës. Është thinjur duke notuar në detin e Arpicës nëpërmjet syve të nënës së tij. E nuk do që sytë e tij të bëhen det Arpice për fëmijët e tij. Do vetëm të shohë detin me sy, që ta heqë detin nga sytë.

E dergoi per Diellin, z. Kolec Ndoja, Kryetar i deges se Vatres , South Florida

E DREJTA E ÇAMËRISË E NIS NDËRKOMBËTARISHT ZGJIDHJEN

October 17, 2015 by dgreca

Nga MSc. Albert HABAZAJ*/
Popullata Çame akoma nuk i ka fituar të drejtat e saj demokratike e qytetare si komunitet ndaj të cilit është ushtruar gjenocid, dhunë, bastisje, vrasje, masakra masive, shpërngulje me forcë nga shfarosësit kriminelë të gjenocit grek (1913, 1944). Së pari, Çëshja e Çamërisë zgjidhet duke e ndërkombëtarizuar problemin e madh që ka një shekull e kusur që ka ngecur e bën prapa. Bota duhet ta njohë gjenocidin që është ushtruar ndaj kësaj popullate në dheun e saj. Duhet ta dijë bota çfarë ka ndodhur atje, kur, pse dhe nga kush. Për këtë duhet përgatitur dosja e duhur dhe të paraqitet në organizmat përkatëse ndërkombëtare. Është një punë titanike, sidomos në rrafshin diplomatik, së pari, për të bërë njohjen e saj ndërkombëtarisht, për të sensibilizuar opinionin qytetar botëror, për të fituar solidaritetin ndërkombëtar dhe në vijim, me kryerjen e tre fazave të tjera të kuartetit realizues të Çëshjes Çame, të cilat i ka përcaktuar qartë me platformën e të drejtës ndërkombëtare diplomati i njohur Prof. Dr. Lisen Bashkurti. Gjykoj se Çështja Çame është e mprehtë, delikate, kërkon trimëri mendimi e gjykimi, por s’është rebus i pazgjidhshëm. Zgjidhet në kohë dhe në hapësirë, duke e shqyrtuar gjendjen vertikalisht ngushtë dhe në thellësi, jo duke u hapur si vaji në lakra, jo duke u hallakatur me problem të rëndësisë së dorës së dytë. Nëse dikush nëpër tryeza të rrumbullakta mendimmëdha, edhe të nivelit sipëror të Tiranës, kërkon që me një gur të “vrasë” jo dy por dhjetë zogj, e ngatërron më keq dhe e bën tallavà Çështjen. Vërtet që duhen ekspeditat dhe konferencat, vlen të studiohet sociolektika e bashkësisë, por sipas vendit kuvendi, na mëson urtësia popullore dhe çdo gjë ka kohën e vet. Në rend të ditës sot është ndërkombëtarizimi i Çështjes Çame. Strategjia, që realizon Lirinë e Çamërisë është e qartë dhe periodizim me katër fazat e saj është i mbarënjohur dhe i miratuar edhe nga Këshilli Ndërkombëtar i Çamërisë. S’kemi pse e bëjmë kokolëmsh Çështjen, se pastaj do na thonë: Ku ishe ?- Asgjëkundi.- Çfarë bëre? – Hiç asgjë. Që të mos na qërtojë koha dhe të nesërmit tanë, po e përsëris që ne duhet të kuptojmë se ora punon për Çështjen dhe ne duhet të punojmë për të. Qafa e Botës (grekët i thënkan “Mavro Mati” (“Syri i zi”) është dëshmitare natyrore e lemerisë shovene, e therjeve barbare, e shpënguljeve me forcë, e karvanëve me mushka, ku qenë ngarkuar një grusht plaçka, aq sa mundën të mirreshin nga shkatërrimtaria greke.
Me një grup veprimtarësh dhe intelektualësh nga Shqipëria, (me banim brenda kufijve shtetërorë, në Kosovë, në Çamëri, në Shkup e Tetovë, Tuz e Ulqin) më datën 29. 09. 2015, ora 11. 30’ në Malieveld Den – haag Holland (Malifed HAGË) u zhvillua një tubim paqësor për të përkujtuar viktimat e genocidit grek ndaj popullsisë të masakruar çame, si dhe për ta bërë më të njohur botërisht padrejtësinë që i është bërë dhe vazhdon t’i bëhet kësaj popullate të shpërngulur nga trojet e veta nga ana e shtetit të sotëm grek, vijim i të djeshëm grek. Morën pjesë dhe mjaft shqiptarë me banim në vendet europiane, sikurse dhe shumë miq e dashamirës nga Holanda, nga Belgjika, nga Italia etj., që shprehën solidaritetin ndaj të drejtës qytetare të popullatës së persekutuar, të masakruar e të përndjekur e masakruar nga shovenët grekë. U grumbulluam atje ku është peshorja e të drejtës ndërkombëtare për t’u bërë tok e për ta sensibilizuar situatën ndër shqiptarët e shpërndarë nëpër Europë, si dhe për t’i bërë të njohur botërisht krimet e padrejtësitë që i janë bërë dhe vazhdojnë t’i bëhen kësaj popullate të shpërngulur nga trojet e veta për tekat feudale të shtetit të sotm grek, që s’është gjë tjetër veçse vijim i atij të djeshmit grek të Venizellosit me co.
U bëmë bashkë atje, në tempullin e të drejtës ndërkombëtare dhe demokracisë, si substancë e bërthamës diellore mbarëshqiptare, sepse jemi pjellë bio e asaj fare origjinale europiane, të pastër shqiptare. Edhe shumë të tjerë qenë bashkuar me ne, në mbështetje të kësaj çështjeje të madhe, të vërtetë, të drejtë. Respekti, detyrimi, kënaqësia dhe dinjiteti qe i përbashkët dhe reciprok ndër ne, për këtë pjesëmarrje me dobi sa historike, aq qytetare. Shkova atje nga Vlora e Labëria dhe në emër të kësaj shoqërie atdhetare – kulturore që përfaqësova shpura zërin zërin e saj specifikatje, në majë të Europës për të mbështetur të drejtën e Çamërisë, duke e cilësuar atë si një zgjidhje të çështjes së madhe kombëtare e qytetare. E vranë dhe e përzunë nga vatra e tyre, nga oxhaku i tyre, nga tymi e nga zjarri i tyre këtë popullatë të pambështejte, se bënë fajtorë pa faj 35 mijë çamër të mirë, të ndershëm, punëtorë e në punë të tyre, për 260 kobaloracionistë të fëlliqur të pushtimit. Ka fakte, ka dokumente, ka imazhe, ka libra të shkruar, monografi nga autorë shqiptarë dhe studiues të huaj, ka filma dokumentarë, ka harta kadastrale, ka gazeta të kohës, të cilat shkruajnë, flasin e tregojnë për gjenocidin, për masaktrat, për vrasjet massive e varret katakombe pa emra, për mijëra fëmijë të pafajshëm çamë, për gra, plaka e pleq çamë të torturuar, të grabitur, të masakruar, të djegur e të v rarë barbarisht, mizorisht, aq sa gjuha jonë e pasur shqipe s’gjen dot fjalë ta shprehë atë mizori shovene. Faktet, dokumentet, imazhet, filmat dokumentarë, hartat, gazetat e kohës, librat monografikë për Çamërinë u evidentuan në atë kuvend burrnie për çështjen çame. Atje filloi puna përgrumbullimin e dokumentacionit të nevojshëm, të domosdoshëm e të këkuar për plotësimin e dosjes çame. Dosja është prova e duhur në Hagë. Bashkë me të tjerët shkova atje të falënderoj organizatori i atij tubimi paqësor për çështjen çame dhe të jem më krah të fisnikut Festim Avdulla LATO, i cili me Fondacionin Demokratik “Çamëria” e në ballë të tij, ndezi pishtarin për zjarrin e vatrës. Ne duhet ta mbajmë ndezur zjarrin kombëtar, sepse është zjarri ynë, imi, yti, or ti vëlla, oj ti motër, joni, shqiptarisht, drejtësisht, fisnikërisht!
Me një mirësi të bukur u mbledhëm atje, në Holandën magjike të Rembrandit e të Van Gogut, në Holandën e tulipanëve aq simbolikë për universin njerëzor, në Holandën e kolonel Tomsonit, që aq përkushtueshëm u përpoq për Shqipëri, në Holandën e ëndërruar qytetarisht. Të gjithë një zëri u shprehëm: Faleminderit Holandë që na pret! Mirënjohje Mbretërisë dhe shteti holandez! Mirënjohje Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë që është për ne tempulli i së Drejtës Ndërkombëtare dhe Demokkracisë. Shprehëm respekt e mirënjoje partnerëve të nderuar, shteteve të mëdha europiane, gjermanisë, Austrisë, Italisë, Anglisë, edhe Belgjikës etj., që po efaktorizojnë çështjen tonë në dobi të zgjidhjes së saj, në interes të së drejtës ndërkombëtare civile. Mbi të gjitha i thamë Faleminderit Lidershipit të përbotshëm dhe Mirënjohje sipërore Partnerit strategjik, SHBA, që për një shekull e më shumë ka mbështetur Çëshjen tonë kombëtare nga Vlora e Ismail Qemalit dhe Kosova e Hasan Prishtinës e Isa Boletinit. Në fjalën time falënderova të gjithë pjesënmarrësit në tubim, që me praninë e tyre fizike e shpirtërore ndaj çështjes came, u bënë mbështetje konkrete e misionit në kuadër të zgjidhjes së të drejtave të mohuara, për gjenocidin masiv, për krimet ndaj popullatës çame dhe përzënien me dhunë të tyre nga dheu i të parëve. Duke i falënderuar vëllezërit shqiptarë edhe për besimin që kanë e kemi, se këtë çështje do ta çojmë pëprpara, duke filluar qysh me këtë bulëz ndërkombëtarizimi të saj, theksova: Sa e thjeshtë e sa elementare kjo kërkesë e drejtë jona, që si starti i kërkesave të qytetarisë demokratike na del dhembshëm nga shpirti i përgjakur keq, me një krenari të paulur, me dinjitet për t’u legalizuar edhe Shqiptaria në gjendjen Civile të Europës, në hartën e Qytetërimit Universal. Ne kërkojmë zgjidhjen e çështjes came me të drejtën e Zotit. Burrat e Çamërisë e Shqiptaria mbarë duhet ta ngrenë zërinqë të korrigjohet padrejtësia e shovinizmit grek të vitit të mbrapsht 1913 dhe të famëziut grek të dimrit 1944, sepse krimet kundër njerëzimit nuk parashkruhen asnjëherë. Sot ora punon e rreh për dritën e çështjes çame. Edhe ne të punojmë për këtë orë të bekuar. Në emër të gjakut të dedhur për Vatrën, për zjarrin e ndezur, për zjarrin e pashuar shqiptar kërkuam në Hagë, në atë kuvend shqiptarisht burrnor në kontekst e jo më pak europianizues, që unë u prezantova, kërkuam, edhe sot e nesër e deri në zgjidhje, kërkojmë njëzëri e botërisht të drejtën e Çamërisë. Në atë kuvend gjykimtar të 29 Shtatorit 2015, në Malieveld Den – haag Holland (Malifed HAGË) u diskutua, u miratua dhe u krijua Këshilli Ndërkombëtar i Çamërisë, me 50 firmëtarët nismëtarë të kësaj lëvizjeje civile dinjitoze e demokratike. Kryetar i Këshilli Ndërkombëtar të Çamërisë u zgjodh veprimtari Festim Lato, ndërsa sekretar i përgjithshëm Prof. Dr. Lisien Bashkurti. Të drejtën e kësaj popullsie me etnitet shqiptar, në kohë dhe në hapësirë, e kërkkuam dhe e kërkojmë me periodizimin e duhur, me të katër fazat përkatëse, si zgjidhje të Çështjes së Madhe Shqiptare, si vendosje e dinjitetit të merituar në vend. Çështja çame është një çështje që nuk harrohet, por ndriçohet, sepse Çamëria ekziston, rron, ngrihet dhe ka mbështetje e zgjidhje edhe nga SHBA, edhe nga Gjermania e Holanda, edhe nga Europa…Kemi besim… Kemi besim, sepse jemi pak e jemi shumë. Si grushti i dorës, që kur e hap, gishtat bëhen yje, kur i mbledh bëhen grush për Çështjen e Madhe…

Tiranë, e diel, 11 Tetor 2015, 10.30’
****
Nga MSc. Albert HABAZAJ*

Popullata Çame akoma nuk i ka fituar të drejtat e saj demokratike e qytetare si komunitet ndaj të cilit është ushtruar gjenocid, dhunë, bastisje, vrasje, masakra masive, shpërngulje me forcë nga shfarosësit kriminelë të gjenocit grek (1913, 1944). Së pari, Çëshja e Çamërisë zgjidhet duke e ndërkombëtarizuar problemin e madh që ka një shekull e kusur që ka ngecur e bën prapa. Bota duhet ta njohë gjenocidin që është ushtruar ndaj kësaj popullate në dheun e saj. Duhet ta dijë bota çfarë ka ndodhur atje, kur, pse dhe nga kush. Për këtë duhet përgatitur dosja e duhur dhe të paraqitet në organizmat përkatëse ndërkombëtare. Është një punë titanike, sidomos në rrafshin diplomatik, së pari, për të bërë njohjen e saj ndërkombëtarisht, për të sensibilizuar opinionin qytetar botëror, për të fituar solidaritetin ndërkombëtar dhe në vijim, me kryerjen e tre fazave të tjera të kuartetit realizues të Çëshjes Çame, të cilat i ka përcaktuar qartë me platformën e të drejtës ndërkombëtare diplomati i njohur Prof. Dr. Lisen Bashkurti. Gjykoj se Çështja Çame është e mprehtë, delikate, kërkon trimëri mendimi e gjykimi, por s’është rebus i pazgjidhshëm. Zgjidhet në kohë dhe në hapësirë, duke e shqyrtuar gjendjen vertikalisht ngushtë dhe në thellësi, jo duke u hapur si vaji në lakra, jo duke u hallakatur me problem të rëndësisë së dorës së dytë. Nëse dikush nëpër tryeza të rrumbullakta mendimmëdha, edhe të nivelit sipëror të Tiranës, kërkon që me një gur të “vrasë” jo dy por dhjetë zogj, e ngatërron më keq dhe e bën tallavà Çështjen. Vërtet që duhen ekspeditat dhe konferencat, vlen të studiohet sociolektika e bashkësisë, por sipas vendit kuvendi, na mëson urtësia popullore dhe çdo gjë ka kohën e vet. Në rend të ditës sot është ndërkombëtarizimi i Çështjes Çame. Strategjia, që realizon Lirinë e Çamërisë është e qartë dhe periodizim me katër fazat e saj është i mbarënjohur dhe i miratuar edhe nga Këshilli Ndërkombëtar i Çamërisë. S’kemi pse e bëjmë kokolëmsh Çështjen, se pastaj do na thonë: Ku ishe ?- Asgjëkundi.- Çfarë bëre? – Hiç asgjë. Që të mos na qërtojë koha dhe të nesërmit tanë, po e përsëris që ne duhet të kuptojmë se ora punon për Çështjen dhe ne duhet të punojmë për të. Qafa e Botës (grekët i thënkan “Mavro Mati” (“Syri i zi”) është dëshmitare natyrore e lemerisë shovene, e therjeve barbare, e shpënguljeve me forcë, e karvanëve me mushka, ku qenë ngarkuar një grusht plaçka, aq sa mundën të mirreshin nga shkatërrimtaria greke.
Me një grup veprimtarësh dhe intelektualësh nga Shqipëria, (me banim brenda kufijve shtetërorë, në Kosovë, në Çamëri, në Shkup e Tetovë, Tuz e Ulqin) më datën 29. 09. 2015, ora 11. 30’ në Malieveld Den – haag Holland (Malifed HAGË) u zhvillua një tubim paqësor për të përkujtuar viktimat e genocidit grek ndaj popullsisë të masakruar çame, si dhe për ta bërë më të njohur botërisht padrejtësinë që i është bërë dhe vazhdon t’i bëhet kësaj popullate të shpërngulur nga trojet e veta nga ana e shtetit të sotëm grek, vijim i të djeshëm grek. Morën pjesë dhe mjaft shqiptarë me banim në vendet europiane, sikurse dhe shumë miq e dashamirës nga Holanda, nga Belgjika, nga Italia etj., që shprehën solidaritetin ndaj të drejtës qytetare të popullatës së persekutuar, të masakruar e të përndjekur e masakruar nga shovenët grekë. U grumbulluam atje ku është peshorja e të drejtës ndërkombëtare për t’u bërë tok e për ta sensibilizuar situatën ndër shqiptarët e shpërndarë nëpër Europë, si dhe për t’i bërë të njohur botërisht krimet e padrejtësitë që i janë bërë dhe vazhdojnë t’i bëhen kësaj popullate të shpërngulur nga trojet e veta për tekat feudale të shtetit të sotm grek, që s’është gjë tjetër veçse vijim i atij të djeshmit grek të Venizellosit me co.

U bëmë bashkë atje, në tempullin e të drejtës ndërkombëtare dhe demokracisë, si substancë e bërthamës diellore mbarëshqiptare, sepse jemi pjellë bio e asaj fare origjinale europiane, të pastër shqiptare. Edhe shumë të tjerë qenë bashkuar me ne, në mbështetje të kësaj çështjeje të madhe, të vërtetë, të drejtë. Respekti, detyrimi, kënaqësia dhe dinjiteti qe i përbashkët dhe reciprok ndër ne, për këtë pjesëmarrje me dobi sa historike, aq qytetare. Shkova atje nga Vlora e Labëria dhe në emër të kësaj shoqërie atdhetare – kulturore që përfaqësova shpura zërin zërin e saj specifikatje, në majë të Europës për të mbështetur të drejtën e Çamërisë, duke e cilësuar atë si një zgjidhje të çështjes së madhe kombëtare e qytetare. E vranë dhe e përzunë nga vatra e tyre, nga oxhaku i tyre, nga tymi e nga zjarri i tyre këtë popullatë të pambështejte, se bënë fajtorë pa faj 35 mijë çamër të mirë, të ndershëm, punëtorë e në punë të tyre, për 260 kobaloracionistë të fëlliqur të pushtimit. Ka fakte, ka dokumente, ka imazhe, ka libra të shkruar, monografi nga autorë shqiptarë dhe studiues të huaj, ka filma dokumentarë, ka harta kadastrale, ka gazeta të kohës, të cilat shkruajnë, flasin e tregojnë për gjenocidin, për masaktrat, për vrasjet massive e varret katakombe pa emra, për mijëra fëmijë të pafajshëm çamë, për gra, plaka e pleq çamë të torturuar, të grabitur, të masakruar, të djegur e të v rarë barbarisht, mizorisht, aq sa gjuha jonë e pasur shqipe s’gjen dot fjalë ta shprehë atë mizori shovene. Faktet, dokumentet, imazhet, filmat dokumentarë, hartat, gazetat e kohës, librat monografikë për Çamërinë u evidentuan në atë kuvend burrnie për çështjen çame. Atje filloi puna përgrumbullimin e dokumentacionit të nevojshëm, të domosdoshëm e të këkuar për plotësimin e dosjes çame. Dosja është prova e duhur në Hagë. Bashkë me të tjerët shkova atje të falënderoj organizatori i atij tubimi paqësor për çështjen çame dhe të jem më krah të fisnikut Festim Avdulla LATO, i cili me Fondacionin Demokratik “Çamëria” e në ballë të tij, ndezi pishtarin për zjarrin e vatrës. Ne duhet ta mbajmë ndezur zjarrin kombëtar, sepse është zjarri ynë, imi, yti, or ti vëlla, oj ti motër, joni, shqiptarisht, drejtësisht, fisnikërisht!
Me një mirësi të bukur u mbledhëm atje, në Holandën magjike të Rembrandit e të Van Gogut, në Holandën e tulipanëve aq simbolikë për universin njerëzor, në Holandën e kolonel Tomsonit, që aq përkushtueshëm u përpoq për Shqipëri, në Holandën e ëndërruar qytetarisht. Të gjithë një zëri u shprehëm: Faleminderit Holandë që na pret! Mirënjohje Mbretërisë dhe shteti holandez! Mirënjohje Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë që është për ne tempulli i së Drejtës Ndërkombëtare dhe Demokkracisë. Shprehëm respekt e mirënjoje partnerëve të nderuar, shteteve të mëdha europiane, gjermanisë, Austrisë, Italisë, Anglisë, edhe Belgjikës etj., që po efaktorizojnë çështjen tonë në dobi të zgjidhjes së saj, në interes të së drejtës ndërkombëtare civile. Mbi të gjitha i thamë Faleminderit Lidershipit të përbotshëm dhe Mirënjohje sipërore Partnerit strategjik, SHBA, që për një shekull e më shumë ka mbështetur Çëshjen tonë kombëtare nga Vlora e Ismail Qemalit dhe Kosova e Hasan Prishtinës e Isa Boletinit. Në fjalën time falënderova të gjithë pjesënmarrësit në tubim, që me praninë e tyre fizike e shpirtërore ndaj çështjes came, u bënë mbështetje konkrete e misionit në kuadër të zgjidhjes së të drejtave të mohuara, për gjenocidin masiv, për krimet ndaj popullatës çame dhe përzënien me dhunë të tyre nga dheu i të parëve. Duke i falënderuar vëllezërit shqiptarë edhe për besimin që kanë e kemi, se këtë çështje do ta çojmë pëprpara, duke filluar qysh me këtë bulëz ndërkombëtarizimi të saj, theksova: Sa e thjeshtë e sa elementare kjo kërkesë e drejtë jona, që si starti i kërkesave të qytetarisë demokratike na del dhembshëm nga shpirti i përgjakur keq, me një krenari të paulur, me dinjitet për t’u legalizuar edhe Shqiptaria në gjendjen Civile të Europës, në hartën e Qytetërimit Universal. Ne kërkojmë zgjidhjen e çështjes came me të drejtën e Zotit. Burrat e Çamërisë e Shqiptaria mbarë duhet ta ngrenë zërinqë të korrigjohet padrejtësia e shovinizmit grek të vitit të mbrapsht 1913 dhe të famëziut grek të dimrit 1944, sepse krimet kundër njerëzimit nuk parashkruhen asnjëherë. Sot ora punon e rreh për dritën e çështjes çame. Edhe ne të punojmë për këtë orë të bekuar. Në emër të gjakut të dedhur për Vatrën, për zjarrin e ndezur, për zjarrin e pashuar shqiptar kërkuam në Hagë, në atë kuvend shqiptarisht burrnor në kontekst e jo më pak europianizues, që unë u prezantova, kërkuam, edhe sot e nesër e deri në zgjidhje, kërkojmë njëzëri e botërisht të drejtën e Çamërisë. Në atë kuvend gjykimtar të 29 Shtatorit 2015, në Malieveld Den – haag Holland (Malifed HAGË) u diskutua, u miratua dhe u krijua Këshilli Ndërkombëtar i Çamërisë, me 50 firmëtarët nismëtarë të kësaj lëvizjeje civile dinjitoze e demokratike. Kryetar i Këshilli Ndërkombëtar të Çamërisë u zgjodh veprimtari Festim Lato, ndërsa sekretar i përgjithshëm Prof. Dr. Lisien Bashkurti. Të drejtën e kësaj popullsie me etnitet shqiptar, në kohë dhe në hapësirë, e kërkkuam dhe e kërkojmë me periodizimin e duhur, me të katër fazat përkatëse, si zgjidhje të Çështjes së Madhe Shqiptare, si vendosje e dinjitetit të merituar në vend. Çështja çame është një çështje që nuk harrohet, por ndriçohet, sepse Çamëria ekziston, rron, ngrihet dhe ka mbështetje e zgjidhje edhe nga SHBA, edhe nga Gjermania e Holanda, edhe nga Europa…Kemi besim… Kemi besim, sepse jemi pak e jemi shumë. Si grushti i dorës, që kur e hap, gishtat bëhen yje, kur i mbledh bëhen grush për Çështjen e Madhe…

Tiranë, e diel, 11 Tetor 2015, 10.30’

***

Pistat e reja të Rezolutës Çame

October 21, 2013 by dgreca

SHKRUAN: MENTOR NAZARKO*/

Rezoluta për zgjidhjen e çështjes çame më në fund u botua në Fletoren Zyrtare, duke nënkuptuar një dokument deri diku detyrues për politikën e jashtme shqiptare. Jo rastësisht duke iu referuar asaj, ministri i Jashtëm grek tha se nuk e njihte këtë fakt, ndërkohë që në qëndrimet e institucioneve shqiptare po vihet re një lloj aktivizimi i tyre në drejtim të ngritjes së kësaj çështjeje në kontaktet dypalëshe. Po vihet re se çështja çame në sytë e këtyre institucioneve nuk është më një çështje inekzistente apo individësh, por çështje në dosjen diplomatike dhe çështje kolektive.
Rezoluta përfaqëson me të vërtetë diçka simbolike për komunitetin çam, sepse është një tekst de facto i miratuar në një sallë parlamenti të rrethuar nga ky komunitet, i cili i përplasur me policinë, u përgjak, u izolua në rajone të ndryshme policie. Vetëm 9 vjet më vonë ajo konsiderohet e miratuar dhe de jure. Në të vërtetë, ky tekst bart presionin e madh grek që u ushtrua mbi palët në momentin e miratimit parlamentar (ose në vigjilje të tij), ndërsa gjatë punimeve në Komisionin e Jashtëm nuk u ndje ky presion. Të dy partitë kryesore, PS në pushtet dhe PD në opozitë, së bashku me parti historike si Balli Kombëtar dhe Legaliteti, e miratuan me konsensus tekstin. Por ama, kur projektrezoluta mbërriti në sallën e Parlamentit, tensioni që vinte nga jashtë- nga presioni diplomatik i Greqisë dhe nga thirrjet e protestuesve të grupuar nga shoqata “Çamëria”, u pa se Berisha iku nga salla, ndërsa Nano urdhëroi të vetët që të mos e votonin, ose të abstenonin. Me gjithë manovrat e deputetëve të caktuar për të ndaluar rezultatin pozitiv, nëpërmjet abstenimeve të shumta, madje dhe ndikimin mbi vetë kryetarin e Parlamentit, Rezoluta sot është në fuqi.
Duhet mbajtur parasysh diçka në kontekstin historik. Shqipëria ende nuk ishte anëtare e NATO-s. Konsiderohej si diçka e jashtëzakonshme iniciativa e Adriatikut, ndërmarrë nga SHBA-të për Shqipërinë, Kroacinë dhe Malin e Zi. Pra, Parlamenti i Shqipërisë tregonte guxim në raport me presionin e një vendi anëtar të NATO-s, i cili kishte një votë apo një veto në raport me anëtarësimin eventual të Shqipërisë në vëllazërinë atlantike. Po sot që Shqipëria është anëtare e NATO-s, si duhet parë kjo Rezolutë?
Teksti në fjalë në fakt kapërcen dhe pritshmërinë e vetë komunitetit çam, sepse kapërcen projektrezolutën e paraqitur nga vetë Shoqata në atë vit, por ama është ndërkohë shumë më konkret duke reflektuar qoftë kuadrin tërësor të të drejtave të këtij komuniteti apo komunitetit shqiptar në përgjithësi, qoftë referenca shumë të sakta në pikëpamje kohore për të drejtën e pronësisë. Ndihet se në këtë tekst ka punuar me shumë gjasa dhe avokati i njohur, ndoshta eksperti më i mirë i çështjes së të drejtave të shqiptarëve në Greqi, Agim Tartari.
Komentet nen për nen
1.Rezoluta hapet me bazamentin diplomatik dhe ndërshtetëror ku mbështetet teksti i rezolutës, duke e konsideruar vetë rezolutën si kontribut në marrëdhëniet e mira dhe në favor të paqes e sigurisë. Qasja që ndihet veçanërisht te ky paragraf është: zgjidhja e një problemi kaq të madh të së shkuarës kontribuon në përmirësimin e klimës së sigurisë dhe paqes mes dy vendeve. Sigurisht dhe heqja e ligjit të luftës, respektivisht abrogimi i tij, i efekteve të tij kryesore ndikon thelbësisht në këtë objektiv të sigurimit të paqes.
2.Referimi te Konventa Europiane, Deklaratën Universale për të Drejtat e Njeriut dhe dokumente të tjera ndërkombëtare, të njohura nga të dyja palët, është referim te një kornizë që ofron shumëçka për të drejtat e shqiptarëve në Greqi, veçanërisht të komunitetit çam. Përmendet dhe Deklarata Universale e të Drejtave të Njeriut, e OKB-së, e cila është miratuar më herët sesa Konventa Europiane. Ndërkohë ka referime dhe për dokumente të tjera ndërkombëtare, që është term i gjerë, por që mund të lëvizë nga ato që lidhen me institucionet e drejtësisë, si GJND etj., deri te konventa më specifike për gjenocidin, krimet e luftës etj. Në këto akte ndërkombëtare flitet për të drejtën e mosdiskriminimit mbi bazë etnike, fetare, kombësie, të drejtën e gëzimit të lirë të pronësisë etj.
3.Referimi te fryma e Traktatit të miqësisë ofron një koncept shumë të gjerë që, i mbështetur mbi aktet e tjera ndërkombëtare të përmendura më sipër, krijon bazën më të rëndësishme juridike ku mbështeten pretendimet e komunitetit çam. Ky Traktat, si çdo traktat dypalësh, ka në themel të vet parimin e reciprocitetit. Me një fjalë, çfarëdo që kërkohet prej një shteti, i duhet ofruar dhe shtetit tjetër. Greqia, e cila, me shumë gjasa, siç pohojnë ekspertë të Ministrisë së Jashtme të asaj kohe, ishte autorja e projektit në linja kryesore, nuk mund ta shmangte banalisht këtë parim, ndaj në këtë Traktat reciprociteti ndihet qartësisht i përmendur dhe i konsideruar. Pra, flitet për të drejta minoritare, flitet për të drejtën e pronësisë, për mësimin e gjuhës dhe trashëgiminë respektive kulturore, përfshi përmendoret, për zgjidhjen e konflikteve në frymën paqedashëse, dhe eventualisht përdorimin e institucioneve ndërkombëtare në rast të dështimit të negociatave dypalëshe. Ka një rilexim pasurues të këtij Traktati në dritën e reciprocitetit, i cili realisht ka funksionuar vetëm për palën greke. Ky traktat duhet të funksionojë edhe për palën shqiptare në territorin grek. Për këtë, çdo akt ligjor grek që bie në kundërshtim me Traktatin, sepse cenon zbatimin e tij për shtetasit shqiptarë, do duhet të shfuqizohet.
4. Shprehja “është koha… për zgjidhjen… e të drejtave çame”, në fakt ngjan shumë interesante. Viti 2004 është afro 10 vjet pasi ish-ministri i Jashtëm grek, sot President i Greqisë, zoti Papulias, i kishte thënë homologut të vet Serreqi, se “duhet të kalonte pak kohë që të krijohej mundësia e shqyrtimit të çështjes çame”, sepse sipas tij “plagët ishin ende të hapura”. Pra, Parlamenti i Shqipërisë ngjan se i përgjigjet kështu zotit Papulias: ka ardhur koha për zgjidhjen e çështjes çame. Fryma e Traktatit të miqësisë është korniza apo çadra më e mirë për një kuadër tërësor të këtyre të drejtave.
5.Nëse më sipër thuhet se “është koha…”, atëherë është normale që “qeveria të shtojë përpjekjet”. Por, nëse në paragrafin e mësipërm flitet për një kuadër tërësor të drejtash që duhet të rishqyrtohen, Kuvendi nëpërmjet kësaj rezolute e vë theksin kryesor mes tyre te “çështja e pronave dhe pasuritë e tjera të patjetërsueshme të popullsisë çame”. Në fakt, kjo çështje është jo vetëm e komunitetit çam, por edhe e shqiptarëve të tjerë të Greqisë, por Kuvendi ka dashur të theksojë komunitetin çam si përbërësen kryesore të kësaj popullsie. Ndërkohë, në përgjigje të shqetësimit të disa maksimalistëve brenda komunitetit, e drejta e pronësisë është e vetmja e drejtë e cila siguron të gjithë të drejtat e tjera si pasojë dhe ndërkohë është e vetmja e drejtë e cila mund të pretendohet më lehtësisht në kontekstin aktual të marrëdhënieve me Greqinë. Madje dhe në institucionet ndërkombëtare kompetente, pa krijuar konflikt të fortë me këtë shtet që ka rëndësinë që ka në rrafsh rajonal dhe global. Pra, Greqia s’ka asnjë bazë në refuzimin e kësaj të drejte për shtetasit shqiptarë me origjinë çame ose jo, që kanë të drejta pronësore në Greqi. A është rastësor apo jo referimi te popullsia çame dhe jo te qytetarët e tjerë, kjo është pa rëndësi për komunitetin çam, por kërkon një lloj pyetësori të autorëve të këtij teksti. A mendojnë ata se vetëm komuniteti çam ka pretendime pronësore, apo ata ngatërrojnë të gjithë shqiptarët e Greqisë me çamët? E njëjta gjë dhe në paragrafin e mëposhtëm. 6.Ligji i Luftës nuk prek vetëm pasuritë e popullsisë çame, pasi ata morën shtetësi shqiptare.
Paragrafi me referencën për Ligjin e Luftës është paragrafi më i qartë dhe më konkret i gjithë tekstit.
Së pari, ai pohon se Ligji i Luftës është ende në fuqi, sepse është në fuqi efekti kryesor i këtij ligji: sekuestroja konservative. Sekuestroja konservative sipas Ligjit të Luftës duhet të binte automatikisht me heqjen e gjendjes së luftës apo me rënien e cilësimit armik të Shqipërisë, dhe respektivisht dhe të shtetasve të saj si shtetas armiq. Ky cilësim duhet të ketë rënë sipas të drejtës ndërkombëtare me vendosjen e marrëdhënieve diplomatike në 1971, apo në 1987, kur kryeministri Papandreu e shpalli këtë heqje me komunikatë qeveritare, apo me firmosjen e Traktatit të miqësisë në 1996, që në të vërtetë ngjan shumë me një traktat paqeje. Ama autoritetet greke nuk kanë respektuar procedurat e parashikuara në ligjin e luftës të nëntorit 1940, ndaj shumë ekspertë grekë thonë se Ligji i Luftës është ende në fuqi. Për më shumë sekuestroja konservative mbetet ende në fuqi, si efekti më kryesor i këtij ligji, së bashku me pretendimet e ekstremistëve grekë mbi Vorio Epirin.
Së dyti, ai konsideron se nevojitet një zgjidhje e shpejtë qoftë në aspektin teknik, qoftë në atë juridik, e cila duhet të jetë një zgjidhje kolektive dhe jo një zgjidhje individuale siç thonë autoritetet greke, të cilat ftojnë që qytetarët shqiptarë t’u drejtohen gjykatave të vendit të tyre apo Strasburgut, si tha Venizelos. Po a ka mundësi reale që një problem kaq i madh, pra që prek një numër kaq të madh qytetarësh, të zgjidhet me procese gjyqësore individuale? Po koha që rrjedh, komplikimet që bart, shtimin e trashëgimtarëve apo vdekjen e tyre etj. etj?
Së treti, parë në këtë perspektivë – atë të pronave, të heqjes së sekuestros konservative, Parlamenti shqiptar kërkon ngrirjen e ligjit grek Nr. 2664, i cili vendoste një afat 7-vjeçar për regjistrimin e gjithë pronave në Greqi, shto dhe një dy vjeçar për konfliktet e mundshme, dhe pas këtij 9-vjetëshi vënien e gurit të rëndë mbi çështjen e pronave shqiptare në Greqi. Sot kjo kërkesë ngjan e kapërcyer, por ajo duhet të përkthehet në shtyrjen e afatit kohor të parashikuar prej këtij ligji për regjistrimin e pasurive shqiptare në hipotekat greke.
7.Parlamenti i sugjeron qeverisë veprimin konkret: krijimin e grupeve të posaçme të punës dhe i kërkon përshpejtim. Pse? Sepse në të vërtetë grupe të tilla u krijuan që para Traktatit, por ama nuk vazhduan funksionimin. Ndërkohë, sipas Traktatit, grupe të tilla duhet të ngrihen jo vetëm për çështjen e pronësisë, por edhe çështje të tjera sipas parimit të reciprocitetit. Kjo u ripohua në takimin me Venizelos dhe ngjan se ka qenë kërkesa e autoriteteve tona.
8.Prapa fjalisë diplomatike, ku flitet për rregullimet ligjore që duhet të bëjë qeveria greke, fshihet gjithashtu një sugjerim i rëndësishëm i mbështetur mbi një të vërtetë absolute, që jo rrallë injorohet nga politika qeveritare. Traktati i miqësisë nuk është imediatisht i zbatueshëm, por ai ka nevojë për rregullime ligjore përkatëse që përmenden më sipër: abrogimi i Ligjit të Luftës, respektivisht heqja e sekuestros konservative. Po ashtu duhet të abrogohen ato ligje greke të cilat konsiderohen si pjesë e Kushtetutës greke dhe që kufizojnë ushtrimin e lirë të së drejtës së pronësisë së qytetarëve shqiptarë në Greqi dhe që janë në kundërshtim me nenin 15 të Traktatit të miqësisë. Në këtë nen duket ndikimi i ekspertëve më të mirë, respektivisht i avokatit Agim Tartari në formulimin e tij.
9.Edhe paragrafi mbi nevojën e njohjes ndërkombëtare të këtij teksti ka rëndësi të jashtëzakonshme: ndërkombëtarizimin e problemit. Ai duhet të ndodhë sipas rezolutës, që në fillim dhe jo si kushtëzim nëse qeveria greke nuk reagon pozitivisht. Pra, edhe ky nen e bën këtë rezolutë më të avancuar se projektrezoluta e dhjetorit 2012 apo dhe ajo e prezantuar prej komunitetit çam. Brenda shprehjes “qeveritë dhe institucionet ndërkombëtare që mund të kontribuojnë në zgjidhjen e problemit”, nënkuptohen fuqitë e mëdha që kanë ndikim absolut te Greqia, dhe institucionet do të ishin Bashkimi Europian, Këshilli i Europës, apo dhe institucionet e drejtësisë europiane dhe botërore. Prej këtij neni të fundit rrjedh automatikisht detyrimi i qeverisë shqiptare që t’ia dërgojë tekstin e rezolutës këtyre fuqive të mëdha të paktën, ashtu si dhe vetë Bashkimit Europian.

E dergoi per Diellin Sali Bollati