Eduacation USA Advising Center in Albania/
Shkruan: Shefqet Kërcelli/
Ka disa kohë që në Shqipëri ka filluar aktivitetin një qendër e re, por tepër e rëndësishme dhe domethënëse për gjeneratën e re shqiptare, kjo është Qendra Informative e Arësimit Amerikan në Shqipëri. Tashmë ajo i është bashkuar rrjetit më të madh informativ në botë me 170 qendra, ku miliona studentë nga vende të ndryshme marrin informacion të përditshëm e të hollësishëm mbi mënyrën e aplikimit dhe të shkollimit në kolegjet dhe universitet e SHBA. Këto zyra të shtrira ane e kënd globit mbështeten fuqimisht nga Zyra për Edukim dhe Cështje Kulturore e Departamentit të Shtetit Amerikan. Personeli i këtyre qëndrave ka përvojën dhe kualifikimin e duhur për programet e studimit në universitetet e SHBA, përfshi atë Bachelor dhe Master. Këta konsulentë vullnetarë i orientojnë dhe qartësojne aplikantët, që të hedhin hapat e duhur në këtë proces jetik, ku më të rëndësishmit janë pesë: 1 Shqyrto alternativën më të mirë për arsimim, 2-Përfundo dokumentacionin për aplikim, 3-financo studimet, duke aplikuar per burse, 4-apliko për vizë studentore, {I-20}, 5- mbas miratimit përgatit udhëtimin për në SHBA. Pikërisht njohjen dhe zbatimin e këtyre hapave të rëndësishëm jetësorë për brezin e ri të shqiptarëve ka marrë përsipër Qendra Informative e Arësimit të SHBA në Shqipëri, e mbështetur fuqimisht nga Ambasada e SHBA në Tiranë. Është fakt që shqiptarët ëndrën amerikane e kanë shoqëruar me një dëshirë të kahershme për tu arësimuar atje. Aktualisht, nuk ka një statistikë të saktë, por nga një studim i imi për këtë cështje, të rinjtë shqiptaro-amerikane dhe ata në trojet shqiptare, që kanë studjuar në universitet e SHBA, janë mbi 15 mijë. Një numur relativisht i mirë në raport me popullsinë tonë, por dhe një aset i madh për kombin shqiptar. Pikërisht për ti ardhur në ndihmë dëshirës e mundësive së të rinjve shqiptarë që duan të studjojnë në SHBA, [EDUSA-UMB) sjell informacion falas për cilindo të interesuar. Qendra është ngritur pranë universitetit “Marin Barleti” në Tiranë dhe disponon libra përgatitorë për testimin e gjuhës angleze, TOEFL, PEARSON si dhe libra për testimin e njohurive në ACT, GRE, LSAT, SAT, GMAT, të shoqëruar me CD përkatëse. Gjithashtu qendra ka një bibliotekë të pasur me libra dhe CD, për degë dhe fusha të ndryshme të arësimit. Në inventarin aktual ka rreth 300 libra të fushave të ndryshme si, Inxhinjeri, Arkitekturë, Bilogji, Mjekësi, Farmaci, Mardhënie Ndërkombëtare, Drejtësi, Ekonomi, Telekomunikacion, Psikologji, Punë sociale, Sport, etj. Ndërkohë konsulentët pranë qendrës i ndihmojnë të interesuarit në formulimin dhe hartimin e Curriculum Vitae, letrës së motivimit, letrave të rekomandimit, esseve, mbështetjes financiare, etj. Pamvarësisht periudhës së shkurtër kohore, opinioni shqiptar ka filluar të njihet me veprimtarinë e kësaj qëndre. Ndërkohë ishte një surprisë e këndshme për cdo dashamirës të arësimimit në SHBA, kur gjatë ditëve të panairit të librit, (12-16 nentor2014), në katin e dytë të pallatit të kongreseve, në një eksponat të vecantë u pa konkretisht se si funksionon dhe cfarë afron për shqiptarët, Qendra Informative e Arësimit të SHBA në Shqipëri. Për mua si botues dhe vizitor i cdo panairi libri, kjo ishte një risi dhe gjetje e mirë. Pamvarësisht pozicionit, përpos morisë së librave, këndi sillte rreze drite dhe shprese për të rinjtë shqiptarë, ndaj ishte eksponati më i vizituar. Kërshëria dhe interesi i qyteravë ishte në maksimum, ndaj askush se anashkalonte. Në ditën e hapjes së panairit, më datën 12 Nëntor,(EDUSA-UMB) hapi siparin e aktiviteteve me moton “Tirana Book FAIR” dhe “Explore the Unknown”. Në një ambient të vogël, të thjeshtë, por të dizenjuar mirë, zonjusha Jonida Lamaj, konsulente e arësimimit në këtë Qendër u shpjegoi një audience të përbërë nga studentë të anglishtes, Universiteti “Aleksandër Xhuvani”, mundësitë që të afron Qendra në përzgjedhjen e institucionit më të përshtatshëm për arsimim, njohjen me kriteret e pranimit për fusha të ndryshme studimi, orientim për testet ,TOEFL, GREE, GMAT, SAT, GED, ACT, Testim të gjuhës angleze, PEARSON test of English, Mbështetje financiare dhe mundësi bursimi, informim mbi jetën sociale dhe kulturore në USA, etj. E diplomuar për drejtësi në SHBA, zj.Lamaj, në vijim me elekuencën e vet i shpjegoi studentët elbasanas për 5 hapat që duhen ndërmarë për të studjuar në SHBA, -shqyrto alterantivën më të mirë, përfundo dokumentacionin për aplikim, financo studimet, apliko për vizë studentore, dhe në fund përgatit udhëtimin për në SHBA. Por, rëndësinë këtij prezantimi të mrekullueshëm ja shtoi pjesmarrja e zv/ambasadorit të SHBA në Tiranë, zotit Henry Jarnet, i cili me qetësi solli përvojën e tij për edukimin dhe arësimimin në SHBA. Ndjehem i lumtur që bëhem pjesë e një aktivitetit të tillë, theksoi zoti Jarnet. Ngritja e kësaj qendre është një mundësi për edukimin e gjeneratës shqiptare. Është një shans për informim, dialog dhe bashkëpunim. Sigurisht që arësimimi në SHBA kërkon punë e përpjekje të vazhdueshme, nivel të lartë të gjuhës angleze, njohuri të legjislacionit dhe historisë së SHBA, njohuri shkencore, etj. Në vijim zoti Jarnet ndau me studentët eksperiencën e tij personale gjatë arësimimit në SHBA dhe ju përgjigj pyetjeve të studentëve dhe disa mësueseve të anglishtes, për cështje të interesuara në këtë fushë. Në fund Shkëlqesia e Tij theksoi mbështetjen e vazhdueshme të Ambasadës së SHBA për realizimin me sukses të misionit e projekteve të kësaj qëndre historike, si një mundësi e mirë për të ardhmen e arësimimit të shqiptarëve. Prezenca e zv/ambasadorit të SHBA ja shtoi vlerat dhe qëllimin fisnik aktivitetit të datës 12 nëntor, pamvarësisht mungesës së mediave. Personalisht u ndjeva i entusiazmuar dhe e quajta veten me fat që mora pjesë në atë aktivitet. I urova personelit të qendrës dhe pjesmarrësve suksese e mbarësi, dhe sa më shumë të rinj shqiptarë në auditoret e universiteteve të SHBA. Por ndërkohë që ndiqja këtë aktivitet mëndja më shkoi tek përpjekjet 15 vjecare që kemi bërë si familje për arësimimin e fëmijëve tanë në SHBA. Është investimi më i mirë që mund të bëjë cdo familje shqiptare dhe kudo në botë. Nqs do të formosh një fëmijë të bëhet zot i vetes dhe i aftë për jetën , puno dhe sakrifiko familjarisht që biri ose bija jote të shkollohet në një universitet të SHBA. Nuk ka prind në Shqipëri që mos ja dojë të mirën fëmijës së vet. Sigurisht që pjesë e kësaj dëshire është arësimimi në një shkollë më të mirë. Si familje ndjehemi të lumtur që mbas përpjekjeve shumëvjecare arritëm ti arsimojmë fëmijët në univeristete të SHBA, kemi ngritur flamurin shqiptar në pesë universitete të SHBA. Na kushtoi shumë mund, djersë e para, por tashmë ndihemi krenarë për ate ckemi arritur. Falenderojmë të gjithë miqtë tanë që na ndihmuan financiarisht në këtë ndërmarje të vështirë. Por ishte investimi ynë më i mirë si prindër. Ndërkohë vullnetarisht kemi ndihmuar mbi 30 të rinj e të reja nga Durrësi, Kavaja dhe Tirana për të aplikuar në universitete të ndryshme në SHBA. Këtë vit pata fatin të marr pjesë në disa ceremoni diplomimi në universitete të SHBA, kryesisht në Pittsburgh. Ndaj përzemërsisht i urojmë Qendrës të Informimit për arësimin në SHBA, suksese në punën e saj. Është dallëndyshja më e mirë për të rinjtë shqiptarë dhe mbi të gjitha do i shërbeje më së miri forcimit të miqësisë midis dy vendeve tona. E kush mund ta bëjë më mirë këtë se sa bijtë e shqipes të arsimuar në USA? Akush tjetër! Ndërkohë për qendrën vullnetarisht do afroj guidat e disa universiteteve dhe filmimet vetiake për kampuset e tyre. Nga kjo dashamirësi dua ti jap miqesisht dhe disa mendime qendrës për mbarëvajtjen e punës së saj.-Qendra gradualisht duhet të kthehet në qendër bashkimi për të gjithë studentëve shqiptarë që kanë studjuar në SHBA, shqiptaro-amerikanë ose shqiptarë. Ka shumë shoqata studentore të shqiptarëve në SHBA, por kjo do jetë mëma e tyre. Pikërisht këta studentë me përvojën e tyre do i shërbejnë vullnetarisht EDUSA-UMB-së dhe bashkëkombësave të tyre. Ka mjaft studentë shqiptarë që po shkëlqejnë në SHBA, por janë të panjohur në Shqipëri ca prej neglizhencës së tyre, ca prej mosvëmendjes nga ana e mediave tona;-Kordinim të përhershëm me Ministrinë e Arësimit, Ministrinë e Punëve Sociale e Rinisë. Mjaft reforma të ndërmara aktualisht në këto ministri favorizojnë bashkëpunimin me qendren, sidomos ato në arësimin e mesëm dhe profesional. Vendi ka nevojë më tepër për shkencat inxhinjerike dhe të natyrës, Këtu të rinjtë shqiptarë do kenë më shumë akses. Të ketë evidencë të saktë për prirjet e të rinjve.–Të shfrytëzohet përvoja e deritanishme e dhjetra familjeve shqiptare për arësimim në SHBA, se historia e kësaj cështje nuk fillon me ngritjen e kësaj qendre. Me qindra shqiptarë i kanë bërë këto punë deri tani personalisht, pa ndihmën e askujt, duke përdorur rrjetet online.-Ka mjaft universitete në Shqipëri që vetdeklarohen si amerikanë, por nuk dimë rezultatin e tyre!? Opinioni nuk di kurrikulat dhe stafin pedagogjik, psh sa prej tyre kanë mbaruar në SHBA? Se ne shqiptarët për cdo gje kemi qef ti biem gjoksit Të krijohen lidhje me administratorët e universiteteve kryesore në SHBA si dhe me kordinatorët që ka cdo universitet amerikan me studentët ndërkombëtarë.-shpesh administratat e universiteteve të SHBA, abdeton mundësi për studentët e huaj, ato duhen kapur në kohë, Janë kyci i lidhjve.- Mund të krijohen lidhje më të gjitha shoqatat shqiptaro-amerikane, se ato kanë informacion dhe shpesh kanë bërë sponsorizim studentash.-Të mbahen lidhje me qendrën e biznesit Amerikano-Shqiptar në vendin tonë e të tërhiqen mendime për nevojat që ka tregu i punës ke ne, po ashtu me qendrën e Shërbimit kombëtar të punësimit në MInistrinë e cështjeve sociale, punësimit e Rinisë. –të mbahen lidhje me Kompanitë kryesore të huaja dhe ato shqiptare. Lidhje specifike me të gjitha qëndrat arsimore të arësimit të mesëm e të lartë, ku të evidentojë më të mirët.-Në fund të fundit, cdo student që diplomohet në SHBA, pamvarësisht rezultatit, anglishten e di më mirë se kudo. Po të shikojmë dokumentacionin e kompanive ka gabime trashanike në shqip e jo më në anglisht!? –Problematika që do ndeshet qendra është e shumtë dhe e ndërlikuar. Ndaj personeli i saj duhet të ketë njerëz të aftë, të përkushtuar e që janë diplomuar në SHBA. Ka forma dhe mënyra të ndryshme për të afruar të rinjtë që duan të arsimohen në SHBA. Qendra as mos personifikohet, as burokraci, as mëndjemadhësi, preference apo protogonizëm sic e kemi ne shqiptarët. Puna në heshtje del vetvetiu. Kështu qendra do afrojë dhe shqiparët e suksesshëm, të vlerësuar në qarqet akademike të SHBA apo personalitete atje. Personeli i qendrës mbi të gjitha duhet të sqarojnë mendërisht cdo shqiptar, cdo të thotë të studjosh në SHBA. Mentaliteti është kryesori! Shumica e të rinjve tanë janë të paqartë për profesionin, objektivin e tyre jetësor, dhe kush universitet ja siguron më mirë edukimin për këtë objektiv. Nga kjo po vuan shoqëria shqiptare në cdo fushë. Cdo i ri shqiptar që do studjojë në SHBA, duhet të kuptojë që duhet mund, aftësi, sakrificë, zbatim ligji! E para. Anglishtja në nivelin ekxelent plus, SAT ose GREE. Që në leksionin e parë, duhet ta kapësh, kolegët i ke të huaj, amerikanë, evropianë, rusë, kinezë, indianë, askush nuk ka kohë të merret me ty. Mos prit të resh presorin me nonjë 50 $, se fluturon direkt!. Spi ujë ryshfeti! Haroje o student shqiptar! As mos të shkojë ndër mend! Atje kultivohen disiplina të avancuara, novacione. kërkime, llogjika, të cilat duan angazhim, punë e vullnet. kërkesë të fortë ndaj vetes. Trashëgëmia mendore e sistemit monist dhe e tranzicionit na ka kultivuar marrjen e një diplome e cila në shumicën e rasteve nuk vlen, co një cop karton në shtëpi, që stë hyn në punë. Në mjaft raste ato të mbushin mendjen, por jo kuletën. Ka ardhur koha që shqiptarët mos e gënjejnë veten, nuk ka kohë e para për të humbur. Nqs shteti shqiptar prêt investime nga kompani serioze, kërkohet kontigjent i kualifikuar në nivelin më të lartë. Niveli dhe kreditet e universiteteve tona lenë për të dëshëruar.- një nga problemet kryesore të arësimimit të studentëve është ana finaciare. Ka mjaft universitete në SHBA, që në bazë të pikëve të TOFL-it, SAT-it apo GRE japin një sasi burse. Kjo është anë pozitive e tyre krahas nivelit akademik e përgatitjes për jetën. Pjesën tjetër studenti duhet ta plotësojë vetë. Natyrisht të afrohen dhe mundësi punësimi në kampus, apo kredi studentore, por duhet të gjesh personin garant në SHBA. Tek ne ka familje që kanë para, por si mëson fëmija, ka që i mëson, por ska para. Ka dhe biznesmenë filantropë që ndihmojnë. Mendoj se familjet e mesme shqiptare e përballojnë studimin në SHBA, Por ka dhe nga ata që kur shohin se fëmija ju mëson, shesin dhe shtëpinë!? Tjetër është kur studenti merr bursë nga shteti shqiptar, nga fondi i ekselencës për universitete të kredituara në 10-she, ku shumica janë amerikane, por duhet te zbatosh ligjin e shtetit, të kthehesh të punosh në vend! se ato jane paratë e taksapaguesve shqiptarë. Duhet tu thuhet të gjithëve, kur studjon me paratë e taksapaguesve shqiptarë duhet tja kthesh investimin, ka ligj për këtë. Të rinjve duhet tu shpjegohen dhe vështirësitë, nuk është fushë me lule studimi në SHBA. Secili që i hyn privatisht kësaj rruge duhet ti bëjë hesapet mirë. Në vizitën time në SHBA pashë disa universitete, mora pjesë në ceremoni përurimi, dëgjova dhe disa gjëra që smë pëlqyen. Kishte disa studentë me vizë studentore që kishin marrë rrugë të keqe. Amerika është aftësi, dije dhe ligj. Kush si ka këto mos i hyjë atij muhabeti. Dëshirat janë dëshira, universitetet në SHBA ti afrojnë disa mundësi, por bazë je vetë pastaj. Shqiptaro-Amerikanët e njohin mirë këtë problem, pamvarësisht se kanë mjaft lehtësira Miku im Bashkim Gjiza në New York, më sqaroi se si për të arsimuar vajzën e tij Elona, punoi 6 vjet me dy turne bashkë me gruan. Kështu punonin të gjithë shqiptarët që donin shkollimin e fëmijëve. Amerika sot ka universitetet më të mira në botë, këtë se mohon askush. Madje duke vazhduar argumentin, sot Amerika është Universiteti i Botës. Pata fatin të vizitoj universitetin “Carnegie Mellon”, filmimet e te cilit do ja dhuroj qendres sone. “Carnegie” është tempull i shkencës dhe novacionit në botë. Ai renditet i pari në shkencat inxhinjerike sepse, në ato shoqërore është Harwardi. Mjaft shpikës, novatorë e nobelistë kanë studjuar këtu. Midis tyre dhe Bill Gajtsi. Në shenjë respekti zoti Gajtsi kishte sponsorizuar tre godina kryesore të universitetit dhe në dy godina ruheshin serverat e kompanive kryesore në botë. Mbi 15 mijë studentë nga gjithë bota studjonin këtu. –Në hyrje të universitetit është një shtyllë rreth 15 m e lartë ku ngjiten disa studentë. Kjo shtyllë simbolizon vështirësinë e arritjes së dijes. Nuk është kollaj ti ngjitesh një shtylle betoni vetëm me ato qe të ka dhënë natyra. Kjo është simbolika e një universiteti amerikan. Por, ai ose ajo që arrin ti ngjitet, e ka të ardhmen të sigurt pastaj. Ajo që më bëri përshtypje ishte administratorja e Universitetit Zonja Dena Haritos, një grua tepër fisnike. Asnjë shqiptar nuk e di këtë fakt, që zonja Haritos sponsorizoi studimet e shqiptares Jona Cale, në këtë universitet, e jo pak, por fiks 120 mijë $. Nuk mund ta lija pa përmendur këtë akt fisnik të kësaj amerikane të madhe. Natyrisht kjo është rastësi dhe fat për zonjushën Jona Cale. Ka dhe universitete që afrojnë bursa, por këto duhen kërkuar, madje dhe amerikanë që i njohin shqiptarët e mirë e të urtë, kur shohin përpjekjet që bën për tu arësimuar. afrojnë dicka. Afër universitetit “Carnegie” janë dhe zyrat qëndrore të kompanisë Google. Kjo kompani dhe kompani të tjera kryesore zgjedhin personelin inxhinjerik nga universitetet më të mirë në SHBA. Kuptohet që këtu flasim për High Level. Lum kush e kap! Gjatë kohës së qëndrimit në SHBA, vizitova mjaft universitete, muzeume dhe vepra arti në Pittsburgh. Do të ishte mirë që dikush nga zyrtarët tanë të vizitonte universitetin e dijes dhe novacionit “Carnegie Mellon”, Zyrat e Kompanisë “Google”, ku mund të nëshkruante marrëveshje me interes për të rinjtë tanë dhe Shqipërinë. Do e ndihmoja sinqerisht. Pse jo të vizitojë dhe muzeun më të madh të natyrës në botë, ku të verë dhe një copë mineral nga Shqipëria. Më erdhi keq që në këtë muzeum kishte eksponate të tëra mineralesh nga gjithë bota, madje nga Ballkani e Kosova, kurse ne që i kemi me shumicë, nuk kishim një ekzemplar!? Në rastin më të parë do e coj, bashkë me shume materiale të ushtarakëve tanë paqeruajtës, ku për herë të parë po ngre një kënd të bashkëpunimit ushtarak shqiptaro-amerikan në muzeumin “Soldiers&Sailors” të këtij qyteti. Dhe këto vullnetarisht. E theksoj këtë term se të gjithë ata që do ndihmojnë aktivitetin normal të EDUSA-UMB, do e bëjnë këtë vullnetarisht. Kjo është pjesë e mentalitetit që ne duhet të kemi për punë të tilla dhe duhet të mësohemi si shqiptarë. Së fundmi theksoj se arësimimi në shkollat e SHBA është përgjegjsi personale, familjare, ligjore, morale, por dhe kombëtare. Nuk ka ambasadorë e diplomatë më të mirë të Shqiptarëve kudo në botë se sa studentët, medjendriturit tanë! Këtë mos e harrojmë. Është investimi më i mirë për cdo familje e popull. Ndërsa Qëndrës sonë informative të arësimit Amerikan në Shqipëri ti urojmë mbarësi e suksese në këtë mijëvjecar të ri! Sa më shumë të rinj shqiptarë në universitetet e SHBA. Le të tregojmë vlerat më të mira përbashkuese e botkuptimore ne Shqiptarët, për ta bërë qendrën më të mirë në botë.