Nga Arben Llalla/
Deklarata e eurodeputeti grek i partisë naziste të Agimit të Artë, Georgios Epitideios për një veto greke ndaj anëtarësimit të Shqipërisë në BE nuk është një çështje e re. Greqia është ndoshta vendi i vetëm i BE që për votën e saj u imponon fqinjëve politikën grabitqare historike dhe ekonomike. Greqia prej kaq vitesh bllokon anëtarësimin në NATO të Maqedonisë vetëm për çështjen e emrit me kuptim gjeografik, ndërsa pranojë anëtarësimin e Shqipërisë në NATO me disa kushte që dëmtuan rëndë Shqipërinë si marrëveshja famëkeqe e kufirit detar në Prill të 2009 dhe ndërtimin e rreth 7.000 varreve të ushtarëve grek që pretendohet se janë vrarë në luftën italo-greke.
Deklarata e bërë nga Georgjios Epitideios dje nuk është e rastësishme, ajo vjen pas deklaratës të kryetarit të PBDNJ Vangjel Dule se zgjedhjet nuk ishin demokratike “Fakte, si blerja masive e votës, retorika ekstreme nacionaliste, mospërputhja e vulave të sigurisë si dhe shkelje të tjera flagrante që sollën diferenca të theksuara midis votave për kryetar dhe atyre për këshill, çuan tjetërsimin e rezultatit të zgjedhjeve”. Eurodeputeti Georgjios Epitideios ka lidhje të ngushta me krerët e disa organizatave të minoritetit grek që promovojnë aneksimin e jugut të Shqipërisë. Ai ka marrë pjesë disa herë në aktivitetet për Autonominë e Vorio Epirit dhe ka bërë disa vizita në jugun shqiptar. Kjo deklaratë e tij nuk është para në drejtim për nxitjen e ftohtësisë së marrëdhënieve midis dy vendeve. Georgjios Epitideios është gjeneral-Lejtnan nga Evia dhe ka shumë mundësi që origjina e tij të jetë shqiptare-arvanitas. Eurodeputeti Epitideios i përket grupit të deputetëve Evropian që mbështesin politikën ruse dhe votuan kundra sanksioneve të BE ndaj Rusisë.
Historianet italiane:Epiri, që është nga trashegimia Iliri
CFARË ËSHTË “KRONIKA” UDHËTIMIT PËRTEJ ADRIATIKUT” PËR RRUGËT QË NDËRTHURESHIN NË ANTIKITET/
NGA GËZIM LLOJDIA*/
1. Epiri, që është nga trashegimia Iliri/
Është shkruar fjalë për fjalë:” Kronika e udhëtimit përtej Adriatikut” duke qëmtuar të dhëna historike nga Enciklopedia arti i lashtë supplement II (1971).
Thëniet janë për Epirin . Epiri, që është nga trashegimia Iliri dhe ka vazhduar të ketë marrëdhënie të ngushta me provincën fqinje, duke filluar me rrjetin rrugor thuhet në këtë pjesë.
2. Boshti kryesor është Egnatia
Sipas fakteve historike aty shkruhet për rrugët që ndërthureshin në antikitet dhe më vonë. Boshti kryesor është Egnatia e cila vazhdon deri Traki arriti në Bizant, dhe ka edhe një numër të rrugëve dytësore, të tilla si rruga bregdetare kalon nga Scodra dhe Lissus dhe kalon nëpër Dyrrhachion(Durrës) Apoloni, Aulon, Orikum, Sarandës, ose si rrugët që lidhin Apoloninë dhe Antigonesë apo Bylis ,Dodona, Thesalisë. Autorët e provincave romane sjellin detaje mbi rrugët tokësore .Sipas autorëve :Këto rrugët tokësore janë integruar edhe me një sistem të rrugëve,të dy detet Adriatik dhe më lartë, të cilat janë duke u hetuar me vëmendje në rritje. Në këtë rajon malor në mes të Gjirit të trungut dhe me kursin e poshtme të lumit Aous, dendësia e popullsisë nuk kishte qendra shumë të rëndësishme. Më të shumta ishin ato që ndodhen përgjatë bregdetit.
Aulona,thonë autorët ishte ndalesë e rëndësishme në një ishull në gji si :Sason,(Sazani) dhe Onchesmos, e cila është goja nga deti i qytetit më të madh të, Phoenike, Buthrotum, shpërndarës i madh i trafikut detar është nga toka, ku u ngritën edhe vila të tilla si Penthouse, Kassope (v.), ne një pozicion dominues mbi Gjirin e trungut dhe në det të hapur.
Përveç rrënojat e Butrintit (dhe Nikopoli (ne duhet të kujtojmë Phoenìke (Finiqit) janë nga periudha Romake janë disa pjesë të mureve dhe rinovimi i skenës së teatrit, përveç (Thesauros) agora të periudhës helenistike.
Si një vazhdim të qytetit perandorak ai u shtri në këmbët e malit ku janë ndërtuar nga Justiniani, ndër të tjera, një bazilikw.
Në gjirin e vogël Gramata,( kepi midis Acrocerauno), kishte një gurore të rëndësishëme, me pamje nga deti,e cila ishte përdorur në mes të shekullit të gjashtë, P. erës sonë dhe III pas Krishtit. Në muret shkëmbore të gjirit ka mbishkrime të lashta ku ishin gdhendur nga marinarët .
3.Oriku
Alberto Gitti te Enciclopedia Italiana ( viti1935) shkruan kështu për Orikun:
ORICO (‘Ωρικός ose’ Ωρικόν, Orâcus dhe Orâcum). – Qytet i rëndësishëmdetar i Epirit, sot Eriko në Shqipëri. Sipas traditës, u themelua nga Eubeesi, i cili, pas kthimit nga Trojës, u vendosën atje nga një stuhi, sipas Pliny, megjithatë, ishte një koloni e Colchis. Pikë e rëndësishme strategjike për komunikime midis Greqisë dhe Italisë, ishte shpesh në fushën e veprimit tëluftërave të mëdha, të tilla si të ndryshme romake-ilire, të parë dhe të tretë,maqedonase dhe sidomos lufta civile midis Cezarit dhe Pompeut. Gjatë dimrit të 48 të. C. Ka vuajtur shumë dëme. Ishte një koloni romake gjatëperandorisë dhe u restaurua e zbukuroi Atticus Herodit.
Në këto “kronika” udhëtimit përtej Adriatikut, përkushtimi vjen nga Apolonia, Bylisi, Brindisi, Tarantos, por edhe nga Pontus.
Ndër emra të njohur, ka nga ata të Pompeit. Pak qytete në brendësi të shumta, ndër të cilat ne kujtojmë, në pellgun e lumit Aous të, Billys në bregun e djathtë dhe Amantia (qendra e një rrethi të minierave) në të majtë, në turmë Aous e njëjta dhe dell ‘Elaeon, Antigonea).
Orakulli i lashtë i Dodonës, sipas Straboni, në kohët romake e kishte humbur shumë rëndësinë e saj, pavarësisht ndërhyrjeve të ndryshme në shenjtëroren e Zeusit (para Paolo Emilio, thuajse tre shekuj pas Hadriani) dhe një teatër, faqe që u kthye në lavdinë e mëparshme. Kultura artistik e krahinës është dokumentuar kryesisht në Butrint, ku ata gjetën, ndër të tjera, skulptura neoattiche (ky është nënshkrimi i Sosicle të Athinës) dhe portretet e moshës perandorake, dhe Amantia (statujat dhe relieve të traditës) .
*Master. Anëtar i Akademisë Evropiane te Arteve.Autori ka qenë Drejtor i Parqeve arkeologjike të Vlorës