Me Erenestina Gjergji Halili në “ Vatra”, si në votër!/
Nga Dalip Greca/*Kushdo që vjen në Vatër me dëshirën e mirë për t’u ngrohur shpirtërisht e konsideron “shtëpinë e Shqiptarëve të Amerikës” si një vatër tradicionale shqiptare, një Vatër zjarri (Ose votër, siç e shkruan Erenestina, që dashuron gegnishten e ambel të Fishtës, të cilin Vatra e pat pritë me dashuri në verën e vitit 1922), një vatër që të përcjell ngrohtësi, mirësi dhe respekt për ata që e mbajtë të ndezur votrën me zjarrin e atdhedashurisë. Vatra e shqiptarëve të Amerikës u konceptua edhe si një Faltore Kombtare, ku luftohet(jo thjesht predikohet) gjuha shqipe, kultura, traditat, Historia, ndjenja kombëtare, – një Faltore kombëtare , faltore të shqiptarizmit, ku të gjithë shqiptarët, pa dallim feje, si motra dhe vëllezër të një gjaku, bashkohen dhe inspirohen për t’i shërbyer kombit. Ku më mirrë se rreth Vatrës(Votrës) punohet për çështjen kombëtare?
Me këtë synim erdhi, me synimin e ngrohjes pranë votrës, erdhi poetja, gazetarja, profesoresha e Universitetit të Tiranës, Erenestina Gjergji Halili. E pritëm me dashuri, respekt, e pritëm me këngë të vjetra që patën krijuar për të ngrohur shpirtrat e bashkatdhetarëve vatranët, Thoma Nasi, Kol Tromara e të tjerët. Mire se Erdhe në Vatrën e Shqiptarizmiës, i uroi i pari i Vatrës, kryetari i saj Dritan Mishto.
Një bisedë e lirë, një takim i ngrohtë reth Votrës. Ashtu siç shkroi Erenestina “folëm për librin si liri, për lirinë si”Tokë e premtuar”, këtu-në atdheun e Lirisë…”
Biseduam të lirë rreth lirisë, rreth poezisë, rreth librave të Erenstinës. Pyetje- përgjigje. Opinione. Bisedë e lirë, interpretim poezish .
Vargjet e poezisë”Th’rrmijat e dheut”, kushtuar Lazër Radit, marrë nga libri”Gja`ma e Erës” e Erenestinës, të interpretuara nga Dritan Haxhia, i heshtën edhe pëshpërimat e bisedave(sa keq që nuk e kam në tastierë a-në e Fishtës):
Ma mu`erën atdheun,
ma da`në copë e th’rrmi,
mandej ma vnu`ene n’xhep përdhu`ni
E m’tha`në shko!
U ktheva prep me dheun tem n’xhep,
Se dheu th’rret dheun,
E setra s’mbante ma`.
At’her’ kur panë qi dheu m’u ba` asht,
ma muerren prep e mue prep ja`shtë.
Ma ba`ne ishull njat-dhe’ temin,
se dheu s’i tret të pa`atdhetë,
se vetima s’gjuen çka` a`sht na`n dhe’,
se etnit s’i msuen çka` a`sht për ne ky dhe…
U e`nda me th’rrmija qysh se jam le’!
Bardhyl Ukcamaj kujton çastet e Dhjetorit ’90, ku dhe Erenstina ishte pjesë…Haxhi Dauti sjell mbresat e tij nga kontaktet e para me Tiranën, pjesmarrjen në Festival Kombëtar, Ilir Buçpapaj foli për raportin mes gegnishtes dhe gjuhës standarte, Lek Mirakaj solli marrdhëniet e ish të burgosurëve politik me Letërsinë, Cafo Boga foli rreth huazimeve të panevojshme në shqipen e gazetave dhe të televizioneve, Valbona Peraj foli për këngën dhe poezinë, Engjëll Ndocaj sjell çaste të bashkëpunimit në televizion, editori i Diellit sjell histori nga Dielli dhe Vatra… Biseda të lirshme.
Për kënaqësinë e pjesmarrsve Erenstina reciton poezinë “Gja`ma e burrave t’Dukagjinit” nga libri i saj”Gj’ma”.
Një interpretim i shkëlqyer me gegnishte e bukur të saj:
Houuu, ho!
Krahnuerha`pun,
duert na`n ijë, tanë k’ta burra, nj`a u pri.
Tan’ nji hap,
frymën ndalin, ka`mët përtokë, njiherësh rrahin,
kryet çuemun, me dvetë qiell….
Hou-uu,ho!
N’emën thrresin, vika`më qesin…
Rrqethët lisi n’rrajë t’veta,
gjeth’ e lvore zi po kan`në,
qyqja e malit, nda`li kangën,
kanë dalë burrat me qit gja`më!
Hoooou-ho!
Brra`m nji hap, nji hap brram..!
Duert prej ij’s rr’zojnë kada`lë
duert gjak, ne’lt i çojnë,
gjith’ prej dhimtet, krahnue’rt zblojnë….
Hou-ho, ho-oou-ho…t’mjer’t na` për ty!
Brra`m nji ka’më…nji zanë kjan…
Brra`m nji hap…dragoi ndalet…
Brra`m! E bjeshka duert ka n’gji…
Brra’m! E kroni s’bza`n, gjys’ngri…
Burrat l’shohen me ba`ll ra`mun…,
Oooo, t’merët na` për ty!
Brra`m nji hap, hooou-ho!
Brra`m! Brra`m! Hou-Hoooo!
Gja`më po ba`jnë, duert na`n ijë,
ta`n k’ta burra, nja`u pri’!…
Intepretim i mrekullueshëm sa të krijohet ideja se je në një skenë teatri, ku drama e Gjamës luhet para syve…
Më pas intervista nga televizionet: TVSH -Engjëll Ndocaj, TV Albanian Culture-Adem Belliu, RTV 21 Kosovë, Halil Mula, nga nëj gotë verë dhe biseda të lira rreth letërsisë.
*Per me shume fotografi shih ne Facebook