Nga Fritz RADOVANI/
75 VJETORI…(1940 – 1975)/
Ishte “streha e mëkatnorëve” ase Shkolla Pedagogjike e Shkodres, ku na jepej e vetmja mundësi me vazhdue shkollen e mesme, atëherë… rreth vitit 1952 – 53, që na njohu dhe prej asaj kohë fëminije mbetëm miq të përjetshëm. Mbrenda ndertesës së Gjimnazit të Shtetit “29 Nandori”, ishim edhe ne… të konsideruemit të “deklasuar”…
Edhe Ferdinand Paci, asht le në vitin 1940, me 30 Maji… Ishim moshatarë. Ferdinandi ishte djali i argjentarit Nush Paci, një familje fisnike shkodrane që trashigoi traditat ma të mira të qytetit lashtë, edhe pse lufta e klasave përditë vetem shkatrronte të miren dhe të bukren e ruejtun me mundim e djersë nga qytetarët e Shkodres. Nana e Tij Luçia edhe Ajo, vinte nga një oxhak tjeter i njohun Rasha, me Burra të nderuem…
Një Prind i gjetun në oborrin e asaj shkolle ase fidanishte mësuesish, me Emnin e Tij të Madh në artin e Popullit Shqiptar, Profesor Simon Rrota, na lidhi përjetsisht me shokun e paharrueshëm, të dashtun, të thjeshtë dhe mbi të gjitha besnik i paster dhe trim, me piktorin e ardhshëm Ferdinand Paci. Ishte salla e vizatimit ku Prof. Simoni, punonte me një perkushtim të madh per edukimin tonë, na limonte karakterin tue na pastrue nga të gjitha papastertitë e “shkollës së re komuniste”, dhe tue farkëtue në mes nesh virtytet e nalta të qytetarisë shkodrane, që ishin piksynim zhdukje nga antiveriorët marksistë.
Në kjoftë se atëherë ne kemi kuptue fjalët Atdhedashuni dhe Besë e Bujari, ishte një “lapsë dhe penel” i Prof. Rrotës që na zbukuroi Shpirtin përjetë të jetës!
Vazhduem me shkue në rrethin e pikturës së Shtëpisë së Kulturës, ku me kujdes punonte piktori Vladimir Jani, edhe Ky një ish nxanës i Prof. Simonit, që kishte vazhdue studimet në Itali dhe ishte nder figurat e njohuna të artit në Shkoder. E gjithë kjo punë e Këtyne Burrave, që bahej pa asnjë interes dhe me një qellim të vetem: “Formimi ynë si piktor, per të evitue rrugët e largëta malore e me rreziqe nder skajet e humbuna të Shqipnisë”, formoi në mbrendsinë tonë një karakter ku nuk kishte ma të voglen shkëndi egoizmi. Personifikimi i këtyne perpjekjeve të kultivueme në Shkodranin artist dhe mësues, ka mbetë edhe sot në kujtesë per të gjithë ata që e kanë njoh Piktorin Ferdinand Paci.
Mbasi perfundueme shkollen Pedagogjike, Ferdinandi punoi piktor pak vite në repartin e pikturës së ndermarrjes komunale, prej ku, ma në fund mërrijti me vazhdue Institutin e naltë në Tiranë per pikturë, sigurisht, i vlersuem me maksimalen e notave sëpse, edhe atje “nota maksimale” u fitue prej Tij me sjelljen dhe edukaten qytetare. Njëheri u ba edhe pjesmarrës i ekspozitave kombtare, vetem me aftësitë e veta artistike.
Ferdinandi erdhi në Shkoder në vitin 1966, pikrisht në pragun e “Revolucionit kultural” dhe pa fillue mirë punen si mësues vizatimi, u “këshillue” nga “shokët e Lidhjes” se, “nuk kishte veprue mirë kur me rasen e hapjes së ekspozitës sime personale, në Klubin ‘Vllaznia” në dhjetë vjetorin e maturës, Ferdinandi mbajti fjalen e hapjes… Kjo, nuk i përkiste Atij, se Ai nuk duhej të më vlersonte punen time si i deklasuar…”. Ferdinandi jo vetem, më vuni në dijeni, po edhe më këshilloi tue më tregue rrezikun që po përgatitej nga dashakëqijtë e Lidhjes së Artistëve të Shkodres, kryesisht nga Franc Ashiku me Foto Stamo, të Lidhjes së Artistave të Tiranës, në bashkpunim të ngushtë me sekretarin e ardhëshem të partisë së Rrethit të Shkodres Xhemal Dini.
U rrokullisen shumë ngjarje në atë “Revolucion” të mënershem…
Me 3 Shtator 1975, në Shkoder u hap lajmi i një aksidenti automobilistik që kishte ngja në malet e Thethit të Dukagjinit, dhe pikrisht atje, humbi jeten edhe Ferdinandi…
Një ngjarje e shemtueme si shumë të tjera pranë Rozafës, që vizituem dikur bashkë…
***
Veprat e piktorëve të mëdhej nganjëherë mbesin ato të viteve të rinisë së tyne.
Ndoshta, një rasë e tillë asht edhe krijimtaria e atyne pak viteve të jetës së shkurtë të Piktorit Ferdinand Paci, i cili na la nder disa të tjera vepra edhe dy portretet e Kolë e Nine Gurashit, ku spikatë arti, mjeshtria dhe vlera etnografike e veprave.
Kur veprat e artit ashtusi në rasen e Ferdinand Pacit, vishen edhe me cilësitë Atdhetare dhe morale të Autorit, Ato Piktorin e bajnë Artist të Përjetshëm të Kombit vet!
Ky ishte dhe mbetet përjetsisht edhe Ferdinand Paci…
Vertetë jam larg… Shumë larg… Po, kurrë larg Teje, Mik i shtrenjtë Ferdinad Paci!
Melbourne, Maji 2015