Botimi i këtij fjalori të forografisë në shqip është një ngjarje kulturore, një punë e madhe që duhet evidentuar dhe përkrahur, një kontribut i çmuar për të cilën brezat që vijnë do t’i jenë mirënjohës këtij autorit të palodhur./

Nga Flori SLATINA/

 Studiuesi i mirënjohur i fotografisë, Qerim Vrioni, ka sjellë për herë të parë në shqip një fjalor të fotografisë. Eshtë hera e parë që në historinë 155-vjeçare të fotograifsë të kemi një fjalor të tillë. Ky fjalor është frut i një pune të gjatë të stjuesit Vrioni. Kjo vepër  vjen pas dy librave të tjerë të autorit “Fotografia një grusht qiell” dhe “150 vjet fotografi shqiptare”.

Për Vrionin “është hera e parë që botohet një fjalor fotografie në gjuhën shqipe. Duke parë se  thuajse në çdo libër fotografie në botë, gjendet dhe një fjalor i vogël termash të fushës së fotografisë, mendova se përpilimi i këtij do ishte i dobishëm për  lëvruesit dhe dashamirët e kësaj veprimtarie shoqërore dhe artistike të vendit. Kjo shpresë më jep kënaqësi”, shprehet Vrioni.

     Ky fjalor është i rëndësishëm edhe në këtë fushë, pasi leksikografia shquiptare paurohet ehde me një tjetër vepër të rënëdishme dhe që, për fat të mirë, e rendit edhe vendin tonë mes shtetee që tashmë kanë të paktën nëj fjalor të tillë. Fjalori  përmban : terma, gjini, rryma e drejtime artistike, botime, revista e gazeta, konkurse, çmime, procese teknologjike, aparatura e pajisje.

    “Natyrisht kishte vështirësi puna për realizmin e Fjalorit, edhe ngaqë letërsia shqiptare e fotografisë është shumë e varfër, ajo përbëhet vetëm prej 5-6 botimesh, numër  fare i vogël për një kohështrirje mbi 150 vjeçare të Fotografisë Shqiptare. Këtë mangësi e ka plotësuar pjesërisht shtypi shqiptar në vite”.

    Ashtu si duhet lëvduar puna e studjeuist për përkushtimin, profesionlaizmin, ashtu duhetn kritkuar edhe autoritetet kopetente të cilat në asnjë rast, ap omë keq akoma, në raste klienteliste, ndihmojnë kulturën dhe autorët e këtyre veprave. Ka raste që ato edhe pengojnë. Por z. Vrioni është i ndërgjegjshëm për këtë punë voluminoze (pasi nëj fjalro i tillë e hartojnë akademi ëapo grupe pune dhe këtë e ka bër i vetëm z. Vrioni), natyurisht , “më kanë ndihmuar mjaft miq e shokë, ndër më ndikuesit i kam falenderuar në fjalën hyrëse të Fjalorit”.

     Sipas tij “Fotografia Shqiptare nuk përmendet shumë në fotografinë botërore, të paktën me aq libra historie të fotografisë sa kam shfletuar une. Shkrimi i parë serioz mbi të i takon studjuesit francez Gerard Girard në vitin 1982, gjithsesi për fotografët e hershëm shqiptarë. Në vitet ’90, u botuan dy albume me foto të Marubëve në Francë (1995) dhe Itali (1996).  Vitet e fundit disa studjues francezë kanë botuar studime dhe albume për fotografinë shqiptare.

      Në vitin 1999, fotoja “Kapiteni Mark Raka dhe Bajraktari i Shalës”(1922) e Kel Marubit, u rendit në “The Photo Book” të shtëpisë botuese “Phaidon” midis 500 fotot më të mira të historisë botërore të fotografisë. Deri tani, kjo përfshirje përbën vlerësimin më të lartë të fotografisë shqiptare në botë.”

     Botimi i këtij fjalori të forografisë në shqip është një ngjarje kulturore, një punë e madhe që duhet evidentuar dhe përkrahur, një kontribut i çmuar për të cilën brezat që vijnë do t’i jenë mirënjohës këtij autorit të palodhur.