Intervistë me Drejtorin e Teatrit ODA nga Prishtina, Florent Mehmeti – mbas shtatë vjetësh me dramën “Doruntina”/
* “Doruntina” e teatrit ODA nga Prishtina në “dashuri” me teatrin “Blessed Unrest” në Nju Jork/
Intervistoi Beqir SINA/
NEW YORK CITY : Drama “Doruntina” rikthehet pas 7 vjetësh me një version të ri në teatrin “Interart” në qytetin e Nju Jorkut dhe në teatrin “Emelin” në Weschester. Në ndërkohë gazetari ynë në New York, Beqir SINA, sjell përsëri një intervistë me bashkëregjisorin e shfaqjes, Florent Mehmeti, i cili flet se përse zgjodhën dramën e bazuar në romanin, “Kush e solli Doruntinën”, të shkrimtarit të njohur shqiptar, Ismail Kadare, e cila tha ai trajton temën e familjes, dashurinë e ndaluar dhe fuqinë e premtimit, besës shqiptare. Mehmeti gjithashtu tregon se si e kan realizuar shfaqjen në bashkëpunim me kompaninë teatrale “Blessed Unrest”. Gjithashtu, ai dhe publiku thonë se janë të impresionuar me aktrimin e trupës amerikano – shqiptare, e cila përbëhet nga katër aktorë amerikanë dhe katër aktorë shqiptarë, duke plotësuar dhe rolet dytësore. Doruntina po të shfaqet në metropolin e botës Nju Jork, dhe pastaj do të udhëtojë për në veri të Nju Jorkut, Weschester nga 23 prilli deri më 10 maj.
Cili është rrugëtimi i teatrit “Oda” në këto shatë vite pas shfaqjes së fundit në Nju Jork?
Gjatë kësaj kohe ne këmi vazhduar të sjellim për publikun tonë punë artistike të llojeve të ndryshme, në 5-6 vitet e fundit Teatri ODA është duke bërë edhe punë artistike me partnerë nga Evropa në kuadër të rrjetit IN SITU me 17 anëtarë ku ne jemi anëtari i vetëm jashtë shteteve të Bashkimit Evropian. Puna që kemi bërë në këtë rrjet është punë ndërkombëtare e dedikuar për hapësirë publike. Përpos kësaj mbajmë repertor të rregullt në Prishtnë me shfaqje bashkëkohore të rregullta, si dhe ngjarje tjera kulturore që ndodhin në hapësirën tonë në Prishtinë
Drama e shfaqjes suaj është e bazuar në romanin, “Kush e solli Doruntinën”, të shkrimtarit të njohur shqiptar, Ismail Kadare, e cila trajton temën e familjes, dashurinë e ndaluar dhe fuqinë e premtimit, besës shqiptare. Përse e zgjodhët këtë dramë dhe Kadarenë ?
Ideja për të zgjedhur si temë Doruntinën dhe mitin e Konstatinit ka rrjedhë si kërkim i joni për të rajtuar një temë unike shqiptare për t’iu prezantuar publikut amerikan. Besa si fuqi e premtimit në kulturën shqiptare si e tillë nuk ekziston në kultura tjera dhe kjo e bën këtë teme shumë interesante dhe të veçantë. Inspirimi nga romani i Ismail Kadaresë na ka dhënë të dy teatrove tona shtyës të madhe për t’u marrë me këtë temë dhe për ta trajtuar artistikisht.
Si u mundësua bashkëpunimi i teatrit tuaj me teatrin njujorkez “Blessed Unrest”?Në bashkëpunimin me kompaninë teatrale a ka pasur realizime të tjera prej se kur ju gjetët njeri tjetrin ?.
Bashkëpunimi i Teatrit ODA me Blessed Unrest ka tashmë një histori më se 10 vjeçare. Pikë takimi jonë i parë ka qenë në Prishtinë më 2004 ku jemi takuar rastësisht pasi drejtuesit e Blessed Unrest kishin ndërmarr një udhëtim nëpër Ballkan duke dashur që të zbulojnë botën teatrore. Kur kanë parë punën tonë dhe gjatë besidave tona kemi rënë “në dashuri” artistike dhe kemi filluar bashkëpunimin fillimisht duke sjellur shfaqjen e Blessed Unrest “Lying” në Prishtinë dhe duke inkorporuar një aktor shqiptar në të në rolin e narratorit / përkthyesit. Më pas filluam bashkëpunimin e plotë në shfaqjen “Doruntina” që e kemi kurorëzuar në Nju Jork më 2008 dhe pastaj e kemi shfaqur në Shqipëri, Maqedoni e Kosovë më 2009. Meqenëse është pritur shumë mirë dhe ka pasë kërkesë të vazhdueshme për ta shfaqur sërish kemi vendosur që ta risjellim për publikun njujorkez edhe tash më 2015. Në ndërkohë në vitin 2012 kemi bashkëprodhuar “Burrneshat” shfaqje kjo që ka trajtuar fenomenin e burrneshave në kulturn shqiptare e cila është shfaqur në trojet shqiptare në viin 2012. Gjatë gjithë kohës së bashkëpunimit tonë kemi pasur përkrahjen e institucioneve si në Kosovë ashtu edhe në Nju Jork por edhe të artdashësve shqiptarë në Amerikë, të cilët shpresojnë se do të vazhdojnë të përkrahin punën tonë edhe kësaj radhe.
Trupa e juaj përbëhet nga katër aktorë amerikanë dhe katër aktorë shqiptarë, si arrini t’i mbuloni të gjitha rolet dhe hapsirën e shfaqjes në skenë me këta 8 aktorë dhe si arrini të kombinoni përdorimin e dy gjyhëve në të njëjtën shfaqje ?
Në shfaqjen tonë ne e këmi përpunuar dhe e kemi integruar aspektin dygjuhësor në kuadër të konceptit artistik të shtrimit të shfaqjes. 8 aktorët kanë rolet e tyre parësore dhe pastaj luajnë edhe role dytësore që shërbejnë për rrjedhën e rrëfimit, praktikë kjo shumë e shpeshtë në krijimet bashkëkohore teatrore. Shfaqja është e konceptuar asisoji, që të kuptohet nga të dy gjuhët ndaras dhe mendoj që përvoja më e mirë e mundshme është për shqiptaro – amerikanët të cilët i flasin të dy gjuhët. Përvoja e dëgjimit të gjuhës shqipe në skenë edhe nga ana e pjesës amerikane të publikut përjetohet në mënyrë shumë të veçantë.
Çfarë duket se ka ndryshuar në këtë shfaqje nga ajo e shtatë viteve më parë ?
Përderisa ky ri isnkenim i Doruntinës pas 7 vitesh sjell gjetje të reja artistike në skenë, lojë më të pasur të aktorëve me fizikalitetin e tyre, rrëfimi mbetet po ai që ka qenë. Dallimi tjetër është që aktorët kanë ndryshuar në masë të madhe, pjesa amerikane është komplet me aktorë të rinj, përderisa te pjesa shqiptare kemi një aktorë të ri, por edhe ndërrim rolesh ku tash në rolin e Nënës kemi Ilire Vinca Çelaj.
Si e vlersoni shfaqjen tuaj në syrin komunitetin e artistëve shqiptar në Nju Jork, pra si si u prit shfaqja kësaj radhe?
Shfaqja jonë ka sjellur emocione të papërshkrueshme tek komuniteti shqiptar në Amerikë, pas shfaqjeve ne po bisedojmë me publikun dhe ata pa hezitim po i shfaqim vlerësimet e tyre shumë të larta sa i përket përvojës së tyre në shfaqje. Ndjenja e krenarisë për prezantimin e kulturës sonë në Nju Jork dhe në format të tillë duke e bërë atë së bashku me artistët amerikanë është diçka që mbizotëron tek të gjithë të pranishmit.
“Doruntina”, si u arritët ju të gjeni një gjuhë të përbashkët aktrimi mes dy kulturave që janë kaq larg njëra-tjetrës?
Duke qenë se gjuha e artit është gjuhë univerzale në e gjejmë një gjuhë të përbashkët të shkelqyer mes veti, dhe edhe pse për kohë të shkurtër kemi punuar së bashku me aktorët Amerikanë, këtu para shfaqjes së parë e kemi ndjenjën që njihemi e punojmë që shumë kohë së bashku. Ne kemi punuar edhe paralelisht në Prishtinë e Nju Jork, duke qenë në kontakt të vazhdueshëm dhe duke kordinuar punën në detaje fale mjeteve të teknologjisë moderne dhe internetit.
“Doruntina” u prit më mirë në Nju Jork, para shtatë viteve apo mendon tani?
Nuk mund të bëjë një krahasim meqenëse sapo kemi filluar ta shfaqim tani, në 2008 është pritur jashtëzakonisht mirë dhe tash në 2015 shenjat e para janë të jashtëzakonshme prej publikut dhe jam shumë i sigurtë se do të vazhdojë kështu, gjë që edhe neve na bën të jemi jashtëzakonisht të kënaqur.
Cilin aktor do të veçonit nga trupa juaj?
Është e vështirë të veçosht ndonjërin aktor dhe me të vërtetë për ata që e kanë parë shfaqjen dhe do ta shohin mund të pajtohen me mua se secili prej tyre shpalos nga diçka jashtëzakonisht të fortë e të fuqishme nga vetja dhe në këtë mënyrë i gjithë ansambli rrezaton shumë mirë duke e fuqizuar shumë rrëfimin e rrugëtimin e Doruntinës dhe Konstantinit.
A mundet të na rrëfeni sekretin e teatrit ODA?
Nuk mendoj që kemi ndonjë sekret. Kur puna jonë është e suksesshme ajo është e bazuar në një impenjim serioz e të palodhshëm me shumë pasion, dashuri e sinqëritet.
Cilat janë planet e tuaja për të ardhmen ?
Gjatë kohës sa po qëndrojmë në Nju Jork, kemi planifikuar disa punëtori së bashku me artistët e Blessed Unrest për të kërkuar tema, qasje e mënyra të bashëkpunimit tonë në të ardhmen. Rezultatet e këtyre punëtorive do të na shërbejnë për të planifikuar bashkëpunimin tonë të radhës.
Me çfarë mesazhi do kishit dëshirë tju drejtoheni artëdashësve shqiptaro – amerikan ?
Unë do të doja që artdashësit shqiptaro – amerikan në Nju Jork e në Westchester, ku gjithashtu do të shfaqim shfaqjen me 2 Maj në Teatrin Emelin në Mamaroneck, të mos e humbasin këtë shansë për të përjetuar diçka shumë të këndshme që për bazë ka kulturën e veçantë shqiptare e të njëjtën kohë i flet botës edhe në anglisht e me gjuhën univerzale të artit. Duke qenë se bashkëpunimet e këtilla si ky i joni janë shumë të vështira për t’u organizuar dhe kërkojnë shumë financa, prandaj edhe nuk mund të ndodhin shumë shpesh do të ishte mëkat që të mos përjetohet ky rrugëtim artistik.
Teatri ODA dhe Blessed Unrest shfaqin shfaqjen dy gjuhësore “Doruntina” në Nju Jork, SHBA.
Një martesë që e refuzon traditën, një udhëtim i pamundur mbi kalë, një vëlla që e sfidon varrin. Inspiruar nga legjenda shqiptare siç është e shkruar nga Ismail Kadare, DORUNTINA është një rrëfim mitik i dashurisë së ndaluar dhe rrezikut të Besës që nuk mund thyhet kurrë.
Luajnë: Ilire Vinca Çelaj, Kevin Chu, Eshref Durmishi, Nëntor Fetiu, Njomëza Ibraj Fetiu, Tatyana Kot, Poppy Liu, and Nathan Richard Wagner.
Regjia: Jessica Burr dhe Florent Mehmeti
Shkruar nga: Matt Opatrny dhe Lirak Çelaj
Më shumë informata në blessedunrest.org
23 Prill – 10 Maj, 2015
The Interart Theatre
500 West 52nd Street, NYC
Gjithashtu më 2 Maj në Emelin Theatre në Westchester (http://www.emelin.org/events-view/theatre)
Shfaqja organizohet në bashkëpunim me Ministrinë e Diasporës së Qeverisë së Republikës së Kosovës. “Doruntina” është një bashkëprodhim i Teatrit ODA dhe Blessed Unrest nga Nju Jorku