voal.ch – Fotoreportere për 60 vjet, Pia Zanetti ka arritur të bëjë një emër në një botë të dominuar prej shumë kohësh nga burrat. Fotostiftung i dedikon një ekspozitë në Winterthur veprës të saj.
“Pionere është një fjalë e madhe”, Pia Zanetti hap sytë e saj të mëdhenj blu dhe zbut tonet. Ndërsa shumë e shohin 77-vjeçaren si një pararendëse të fotoreportazhit, një grua e hollë e aftë të vendoset në një botë fotografike që është dominuar prej kohësh nga burrat, ajo kujton se e kishte ndjekur gjithmonë dhe thjesht pasionin e saj. Që në vitet 1950 në Bazel ajo hasi në një seri “jo” për aplikimet e tij të praktikës:
“Ata thanë se nuk kisha muskuj të mjaftueshëm për të transportuar pajisje”. Ose kur në vitet ’60 në Romë ajo e gjeti veten si femrën e vetme në mes të paparacëve trupmëdhenj: “Në fillim ata talleshin me mua, por më pas duke parë botimet e mia më vlerësuan, lindën miq, ata më vunë nofkën” Virgoletta” – “Presja e vogël”për trupin tim të hollë “. Ajo e kujton sot atë kohë me një buzëqeshje në buzë, ndërsa na shoqëron nëpër sallat e Fondacionit Zviceran për Fotografi në Winterthur , i cili i ka kushtuar një ekspozitë 60 viteve të veprimtarisë së saj, rezultat i një viti pune dhe përzgjedhjeje midis arkivat e saj fotografikë.
Lindur në Basel në 1943, ajo jetoi për gati 30 vjet në Ticino, por profesioni i saj e bëri atë të udhëtonte nëpër botë, shpesh në shoqërinë e burrit të saj gazetar Gerardo Zanetti. Ai me stilolapsin, ajo me kamerën, kureshtare për të zbuluar botën dhe për ta treguar atë përmes reportazheve. L’Espresso, Die Woche, NZZ, Das Magazin … kaq shumë revista kanë botuar raportet e Pia Zanetti që nga vitet 1960. Ato ishin ditët e arta të reportazhit fotografik: “Kishte shumë më shumë para në dispozicion në gazetari sesa sot. Ju mund të shkonit në redaksinë dhe të paraqisnit një projekt. Nëse do të interesoheshit, ata thjesht do të të thoshin të shkosh tek arkëtarja për të marrë paratë e udhëtimit. ”
Kështu kanë lindur shumë prej fotografive të Pia Zanetti-t të ekspozuara në Winterthur nga Fotostiftung. Në qendër, gjithmonë individi. Vështrime, momente të jetës së përditshme në Londër, Romë, Nju Jork, por edhe në zonat e konfliktit.
“Përvoja që ju ka shënuar më shumë?” Udhëtimi në Afrikën e Jugut në vitet 1960 gjatë periudhës së aparteidit. “Ishte një tronditje, sepse e dija që kishte aparteid, por duke parë racizmin me sytë e mi ishte mbresëlënëse, ndonjëherë unë mund të shikoja vetëm me kamerën përpara fytyrës time,” thotë Pia Zanetti. Në Afrikën e Jugut, në minierat e arit ose në mesin e peshkatarëve të Kejptaun, ajo bëri xhirime që tregojnë histori abuzimesh dhe mjerimesh, por edhe krenarie dhe dinjiteti.RSI.ch/Gianluca Olgiati/ EB
Peshkatarë në Afrikën e Jugut të kohës të Aparteidit, Foto 1968 (© Pia Zanetti)
Muhamet Ali, foto e Pia Zanetti
Max Frisch dhe Friedrich Dürrenmatt në Rüschlikon, 1968. Foto: Pia Zanetti
