Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

MARTIRIZIMI I NJE QYTETI

by

“Nëse Pashai dëshiron Otranton , është ta marrë atë me forcë , sepse pas mureve atje janë zemrat e qytetarëve”

NGA GEZIM LLOJDIA

1.

Masakra e 800 dëshmorëve të Otrantos ,shkruajnë historianët italianë, në duart e turqve myslimane në verën e vitit 1480, mbetet një ngjarje e guximit të rrallë dhe besim, ndoshta më unike në Krishterim dhe e dokumentuar si një episod historik që tregon thjeshtësinë e martirizimit të krishterë të një qytet të tërë. Nuk ka moshe mund të ankohen për martirëve të Krishtit Zotit , si dhe grupet e besimtarëve të shenjtorëve të mëdhenj , por martirizimi i një qyteti të tërë mbetet shembullore për tu kujtuar,

-Në verën e vitit 1480, fillon këtu historia tregohet dhimbshëm nga historianë italianë, një flotë turke prej 150 anijeve me 18.000 burra në bord, i urdhëruar nga Gedik Ahmet Pashës, kanë lundruar drejt detit në Otranto me qëllim për të pushtuar qytetin i cili në atë kohë kishte 6.000 banorë, dhe kështu të hapë rrugën për trupat osmane për pushtimin e mbretërisë së Napolit , një projekt që ishte pjesë e një dizajnë të madh të pushtimit të gadishullit d si dhe për të rrëzuar selinë e papatit në Romë .Perandoria turke , nën udhëheqjen e Mehmetit të II Fatih (Pushtuesi ), kishte lëvizur në pushtimin e Perandorisë Bizantine s , pas më shumë se 1.000 vjet të historisë ,rënien përfundimtare të saj në vitin 1453 .

2.
Rrethimi i Otrantos zgjati 15 ditë thonë po këto burime historike, domethënë nga 28 korrik – 11 gusht . Ahmed Pasha u përpoq me të gjitha mjetet për të nxitur njerëzit e Otrantos të dorëzohej , por joshja e kapitenit turke dhe kërcënimevetë tij , qytetarët e Otrantos ju përgjigj me sfidën : “Nëse Pashai dëshiron Otranton , është ta marrë atë me forcë , sepse pas mureve atje janë zemrat e qytetarëve . ”Mjaftë fatkeq të arritur në rrugë apo në shtëpi janë masakruar pa mëshirë , ata me fat gjeti strehim në Katedralen . Por edhe ky vend nuk ishte kursyer nga dhuna :osmanët hynë në shtëpinë e Perëndisë , duke vrarë priftërinjtë dhe kryepeshkop ,Stefano ot Pendinelli .
3.
Burimi i kësaj historie përshkruan:Pas masakrës dhe rrethimin e qytetit të Otrantos , Ahmed Pasha urdhëroi që të gjithë njerëzit e aftë për punë nga pesëmbëdhjetë vjet dhe më të vjetër , u tubuan në praninë e tij . Ata ishin rreth 813 . Përmes një përkthyesi , Pasha urdhëroi ata për të mohonte besimin e tyre të krishterë dhe të përqafojnë Islamin : në qoftë se ata do ta kishin bërë këtë, do të japë jetën e tyre , pasuria dhe gjithçka që është e mirë, përndryshe ata do tu priten kokat .Një nga Otrantini , Antonio Pezzulla , e cila u kujtua më pas si ” Primaldo ” u përgjigj për të gjithë: ” Ne besojmë në Jezu Krishtin, Birin e Perëndisë dhe për Jezu Krishtin janë të gatshëm të vdesin.

“Dhe për qytetarët e shokët e tij , ai thirri : ” Vëllezër të mi, deri më sot ne kemi luftuar në mbrojtje të atdheut dhe për të shpëtuar jetën dhe për tokësore tonë dhe tani është koha që ne të luftojmë për të shpëtuar shpirtrat tanë , për Zotin tonë , i cili pasi vdiq në kryq për ne pajtohet që të vdesim për atë, firmë e mbetur dhe të qëndrueshëm në besim “( Historia -nga- John Michael lagetto ) .

“Dhe ata dëgjuan një shushurimë mes vete , për hapësirën e rreth një ore , ndërsa i këshilluan njëri-tjetrin dhe thanë: Vdesim për Krishtin , që të vdesë me dëshirë që të mos mohojnë Besimin në të” ( nga përshkrimi i Pietro Colonna , i quajtur Galatino , një dëshmitar okular ) .
4.
Cfarë ngjau në mnëgjesin e mesgushtit?Në mëngjesin e 14 gusht, Ahmed Pasha urdhëroi që të gjithë meshkujt e moshës 15 vjet u shoqëruan në kodrën e Minerva vetëm jashtë qytetit .
Ishin të lidhur me zinxhirë me duar të lidhura pas shpinës së tyre, të ndarë në grupe nga pesëdhjetë zhveshur dhe më urdhër të Pashës , nga rruga e quajtur tani” Madonna e Passio “.”Ata ishin duke shkuar atje – inkurajues mund të quhet durimi i martirizimit “. Në atë kodër ,Pashai rikërkon sërish në dilemë: ose mohojnë Krishtin ose humbasni jetën e vet .
Por ata tashmë e panë ” qiejt e hapur dhe frymërat e pritur për të marrë ato me gëzim të madh “.Ata donin të gjithë të vdesin dhe Ahmed Pasha pa kursyer askënd .
Siç dëshmohet nga katër dëshmitarë okularë në procesin e lumnimit të martirëve e Otrantos , , ai rrëfeu krishterë dhe të mbështetur, i patrembur, torturat të tmerrshme . ”

5.
Organet e dëshmorëve mbeten atje dhe të pakorruptueshëm , siç pretendohet nga historianët e kohës, deri në 8 shtator 1481 ,data e çlirimit të Otrantos nga turqit .
Alfonso , Duka i Kalabrisë , i biri i Mbretit të Napolit , Ferdinandi , vendosin organet e dëshmorëve në kishën e S. Eligio , në rrëzë të Kodrës së Minerva.
Më 13 tetor 1481 , trupat u dërguan në një dhomë të nëndheshme të katedrales . Në 1482 ajo është ndërtuar e njëjtë , një Chapel i Martirëve . Në vitin 1711 ata u transportuan në fund të kapelës aktualee ndërtuar me shpenzime publike në rreshtin e djathtë të katedrales.
6.
Cfarë ngjau pas mërtizimit të të krishterëve?Martirizimi i shekullit të nëntëmbëdhjetë, u pasua nga mrekullitë e shumta , të cilat janë të përsëritura gjatë shekujve , së pari , gjatë martirizimit ,mrekullia e Primaldo që ende në këmbë , edhe pse atij i ishte pre koka , derisa ajo rai fundit .
Ai pastaj tregon Galatino se trembëdhjetë muaj pas Otranto u rimorën nga të krishterët , dhe më 8 shtator 1481 , në kodrën e Minerva u gjetën trupat e 800, në mënyrë të padëmtuara dhe të paprekur (si unë pashë ) : u gjetën me të gjithë me sytë kthyer në qiell , asnjëri prej tyre nuk përmendi ndonjë lloj trishtim , dhe në të vërtetë treguan të tillë fytyrë të lumtur dhe të gëzuar , që dukej sikur ata ishin duke qeshur ” ( Augustini SABA , Historia e Kishës , vëll . III , Vëllimi I, Bashkimi Tipografico – EDITRICE Torinese , Torino 1943 , fq . 226 ) .

6.
Dëshmorët janë njohur. E bekuar me dekret të Papës Klementi XIV, dhjetor 14 , 1771 . Dokumenti papnor që i dha vulën e tij për faktin e martirizimit të shekullit të nëntëmbëdhjetë dhe kulti i Otrantini dëshmorëve, të cilit nderimi i ka kaluar kufijtë e Salentos .
Në funksion të një kantonizim të mundshme , me kërkesë të Kryedioqeza e Otrantos ,procesi u rihap kohët e fundit , duke konfirmuar në tërësi konkluzionet e vitit të kaluar .
Papa Benedikti XVI , 6 qershor , 2007, ka lëshuar një dekret në të cilin ai e njeh martirizimin e Antonio Primaldo dhe bashkëatdhetarëve të tij të vrarë ” në urrejtje të besimit. ”

 

FAMILJA PATRIOTE E IBRAHIM SHYTIT DHE BIBLOTEKA E VLORES

by

Shkruan: Gezim Llojdia/

1.
Një ndër familjet e rralla me taban të hershëm patriotik, që ka rrënjë në kulturën e qytetit tonë bregdetar është familja e Ibrahim Shytit.Kjo familje i ka dhuruar bibliotekës publike “Shefqet Musaraj” një kontingjent me libra me letërsi të huaj duke u nisur nga ndenja atdhetare që ka mëkuar patriot iIbrahim Shyti tek fëmijët e tij.E bija e tij Godiva me shpirtin fisnik dërgoi në bibliotekën publike një fond prej 696 libra si dhe 41 tituj gazetash,17 copë libra fetarë të cilat ishin pjesë e pasurisë kulturore që ruante në banesën e tij patrioti Ibrahim Shyti në arkivin e tij të madh dhe të shumtë. Këto libra  u kaluan në fondin e albanologjisë duke shtuar numrin e librave që ju dhuruan kësaj biblioteke pas zhuritjes që ju krye këtij institucioni publik kulturore në orët e zjarrit të vitit më të mbrapshtë në ’97.
2.
Citojmë një shënim te te ndriturit Ibrahim Shyti: “-Bibliotekës se Vlorës po i dhuroj këto libra e revista me dëshirën e nxehte te zemrës sime,sepse për gati gjysme shekulli ne u përgjakem me armiqtë e Kombit tone, qe te fitonim Lirinë dhe Pavarësinë duke ndriçuar mendjet e njerëzve me dituri e kulture.” Driterofte ne jete kujtimi i Tij!
3.
Ndërkohë fondit të kësaj biblioteke ju shtua kohët e fundit me sakt rreth 5 vjet mw parw  me dy fotografi të rralla të bërë në vitet 30 ku janë princi Vilhelem me mbishkrimin –mbreti i shqiptarëve dhe fotua tjetër Sofia me mbishkrimin Sofia-mbretëresha e shqiptarëve. Fotot janë të zverdhura nga qëndrimi gjatë në ambiente të mbyllura. Ato janë ruajtur nga patrioti Shyti në arkivin e tij personal që si shumë familjeve të tjera me traditë të këtij qytetit,kanë pasur libra ,gazeta,revista në shumë gjuhë.
4.
Lidhur me traditën dhe koha kur shfaqen qartazi gjurmët e saj mësojmë se tradita e kësaj biblioteke së fill herët.Prapa kohëve me mjegull Kodikët përmend, drejtoria e dorëshkrimet  e rralla të Himarës dhe Vlorës në shekujt XIII-XVI,biblioteka e Mekatit 1672,atë të familjes Vlora shekulli XVIII,biblioteka e Manastirit të Zvërnecit,atë të kishës Ortodokse 1916,të Odes së Tregtisë 1920, bibliotekën e Arsimtarëve 1939,Librarinë “Shpresa” të Ibrahim Shytit si dhe mjaft bibliotekave të pasura në familjet qytetare vlonjate.Zanafillën e ka në vitet ‘36-‘37 dhe në të dytin,besohet në vitin ‘37 u konsolidua si një e tërë. Merren si pikë referimi një grup intelektualësh ,kuptohet s‘mund të ishin ndryshe të asaj kohe, që formuan “Bibliotekën e Arsimtarëve”.Por nga kujtimet që kam për A.Asllanin shfaqet edhe dora e tij,një dorë pushtetari të mirë. Këta intelektualë dhuruan nga pjesa e tyre libra duke  përbërë një fond të tillë me rreth 2000-3000-4000 libra,që përveçse dëshirës përmbante edhe shenjën e respektimit të kulturës sonë dhe pasurimin e saj në traditën dhe kulturën e Vlorës,një vend të veçantë zë Biblioteka e Vlorës.
5.
Në mjaftë dokumente të shekullit të 18,shprehet ajo midis qendrave të tjera kulturore përmendet biblioteka e familjes Vlora,Ismail Vlora,Ibrahim Pasha,Mustafa Pashë Vlora,të cilët  rreth viteve 1812 kishin në banesat e tyre 5200 ekzemplarë,libra,dorshkrime.Pas kohës së Mustafa Pashë Vlorës në vitin 1895 nga udhëtarët e huaj vihet në dukje se krahas familjes Vlora,një pasuri kulturore si libri zotëronin familjet e Elmaz Xhafer Kaninës,Ibrahim Abdullait,Hamza Isait,Kolë e Kristo Karbunara,Xhavid Vranari,Jani Minga,Dom Mark Vasa,Osmen Shehu dhe Tol Arapi.Duke zbritur nëpër “orbitën” e kohërave në vitet ’20 siç përmendet edhe në shtypin e kohës,vend zë bibloteka e Syrja,Eqrem Vlorës.Një fakt gati i çuditshëm është se në këto biblioteka të rralla private përkarshi librave të botuar,pra të lidhur gjendeshin dorëshkrime të cilat përmbanin vlera enciklopedike,historike,letrare,etnografike,ku studiues si Karl Patçh,Mis Durhan,Zhusten Godar,Herbert,janë ndeshur me këto materiale etnografike dhe  këto ata  përshkruajnë në studimet e tyre.Krjimi i këtyre bibliotekave ishte  iniciativë e personave të veçantë privatë,të shtyrë nga ndenja patriotike vunë në shërbim të kësaj kulture fondet e tyre të librave,ndërtesat e banimit si dhe derdhën financa. Biblioteka e këtij qyteti detar,në ringritjen e saj në zhegun e verës në 22 gusht 1946,ka regjistruar si fond themelor,bibliotekën private të familjes së njohur Vlora.Kjo pasuri kulturore ishte  mbledhur me durim ,ishte  gjurmuar si bleta nga diplomati Syrja Vlora dhe intelektuali ,deputeti dhe diplomati Eqrem Bej Vlora.
6.
Në vitin 1914 sasia e librave të kësaj biblioteke shënohet aty te 14640 vëllime. Librat ishin në këto gjuhë: latine, arabisht, turqisht,gjermanisht,italisht,greqisht,shqip. Brenda këtij thesari kulturore  kishte dorëshkrime të pasura arabe,libra fetare si Bibla,Kurani. Por librat e familjes Vlora ishin të llojit albano-ballkanologjik,gjendeshin aty dorëshkrime,korrespodencë, kur e veçanta ishte korrespodenca me shkrimtarin Duma. Nga fondi tepër i madh i Vlorajve në këtë bibliotekë gjendet albanologjia,fondi i kësaj familje me rreth 2000 libra të rrallë,që përbëjnë fondin e artë të bibliotekës së Vlorës. “Biblioteka e Arsimtarëve” është biblioteka e parë zyrtare e qytetit detar në pjesën jugperëndimore,ku ndihej era e valëve dhe prushëzimi  i historisë. Daton vitin ’37,si kohëlindje Shërbyen dy dhoma të godinës së familjes Harxhi. Shtypi I kohës bënë fjalë për 7156 libra fond të kësaj bibloteke. Në gazetën “Jeta e re”,që e kishte syrin e botimit në këtë qytet,intelektualët i shtruan bashkisë kërkesën,për të ngritur një bibliotekë publike .Kohë më vonë ,kryesisht pas luftës së dytë,me fondin ekzistues ,atë të Eqrem bej Vlorës mori formë ky institucion kulturor në këtë qytet .Është pasuruar nga dhurimi i revistave,librave etj  nga patriotë si Ibrahim Shyti,Ali Asllani,Musa Jonuzi,Dr Ali Mihali,Jani Minga,Reis Golemi,Kristo Karbunara,Mateo Matathia ,Pepe Zevi,Murat Tërbaçi,Ahmet Muka.Në Ujët e Ftohtë është shprehur shkrimtari Petro Marko,ishte një bibliotekë e shkollës tregtare. Kurse shtegtimet e bibliotekës kanë një itenerar të zgjatuar duke  rënë rreth e kryq e tërthor, qytetit me erën e jodit .Fillimisht në ndërtesën në Ujin e Ftohtë. Fillojnë lëvizjet,për një transferim tek shkallët e Kuzum Babasë në lagjen e njohur”Muradie”.Tek godina e shtëpisë së Eqrem bej Vlorës.Në vitin 1974 transferohet përsëri nga ajo godinë në ndërtesën e familjes Matathia,ku qëndroi për gati 22 vite,sepse fondet u shtuan dhe kërkesat e lexuesve për salla. Drejtimi i bibliotekës ka qenë pasurimi dhe përpunimi shkencor i fondit,në mënyrë që krejt kjo pasuri të arshivohej në bazë të teknikës bibliotekare. Theksohet pasuria e kësaj biblioteke në fillim vitet 1993-’94 shkonte në 120 000 ekzemplarë,pasuri kjo e kulturës shqiptare e asaj botërore. Ky trashëgimia e saj i ka shërbyer brezave për kulturimin e tyre,pajisjen me dije.
7.
Në fondet e kësaj biblioteke qëndron vepra të tilla si enciklopedia italiane,franceze,greke,ruse.Krahas këtyre zënë një vend të rëndësishëm vlerat albanologjike të autorëve botëror si Pouqeville,Antonio Baldaci,Justin Godart,Miss Durhami,Gazi Mustafa Kema,Aleksandër Ragkov I,P.Fulvio Cordignano,si Giovanna Biasotti,Hobhouse,J.C nga Petro Garzone Senatore,Thiers,Lamartiner,Lebeau.Në këtë fond, një vend të rëndësishëm zënë botimet me vlera shumë të mëdha për Skënderbeun,Ismail Qemalin,Flamurin tonë  kombëtar,vepra të akademikut Shaban Demiraj,Aleks Buda,nga shkrimtarët tanë Kadare , Agolli, Arapi, Marko, Musaraj, Asllani .Thesari, që disponon biblioteka e Vlorës,kohët e fundit iu shtuan vepra të një rëndësie të veçantë si Prof. Shaban Demiraj,Nermin Vlora,Renzo Falaski dhe nga fondacioni Soros. Në vitin ’88 në 24 shkurt biblioteka e Vlorës e themeluar nga fondi i pasur i Vlorajve ,çuditërisht i vuri emrin e shkrimtarit vlonjat Shevqet Musaraj.Ish ministri i kulturës Vlorës Bujar Leskaj e pasuroi këtë biblioteke me një ndihmë financiare prej 5 milion lekë dhe 200 libra

ARTAN SHABANI, EMIGRANTI ARTIST

by

PORTRETI I NJE ARTISTI QË KA ÇARË FILLIMISHT UDHËT  E DETEVE TË BOTËS  SI EMIGRANT DHE MË PAS SHKONTE NËPËR GALERITE  E ARTEVE TË BOTËS SI I FTUAR I TYRE/

 NGA GËZIM LLOJDIA*/
1.Emigrimi/
Një piktor vlonjatë  që ka çarë fillimisht udhët  e deteve të botës  si emigrant dhe më pas shkonte nëpër galerit  e arteve të botës si i ftuar i tyre është emëruar së fundmi drejtor i galerisë së arteve.Zgjedhjen do ta quaja racionale duke e njohur personalisht Artanin që ka carë udhët e jetës me forcën e tij shpirtërore.Artani sot është një emërë i njohur në botën e artit dhe i ftuar, i shumë evenimenteve kulturore në vendet fqinje por edhe deri në Parisë,Londër,New Jork.
Quhet Artan Shabani,piktor qe jetuar në këto kohës tranzicioni  mes Venezies dhe Vlores.Në udhët e emigrimit ishte edhe ky djalosh kur mërgoi nga brigjet e qytetit të tij të lindjes Vlora. Udha e emigrantit është së pari hapësira,që përshkruhet nga drita dhe shpresa. Busulla orjentuese e tyre ruan vetëm një kah :drejt. Udha e emigrantëve është edhe udha më e vështirë e botës. Zbuluar,shiut dimëror. Erës lemeritëse, ftohmës që të depërtonte në palcë dhe rreziqeve. Shqiptarët nëpër anije merrnin udhët e botës. Udha e emigrantëve nëpër det udhëhiqet nga bashi i anijes .Por të gjitha udhët e tyre,në një pikë bashkohen. Në perëndim. Artan Shabani me turrën e emigrantëve të nisur nga qyteti jugor një mbrëmje zbritën në brigjet e Salentos.
2.Dy pasione
Shenja të veçantisë quajmë : përjetësisht,kohën që nxë kohën ,moti –motin,sekondi -sekondën. “Pasqyra “ku tejqyrët shpirti nga ku do të lexohen ardhmëria e talentit. Mërmërima jetësore ka në brendi të guackës,ura qelqore ato janë hënore apo diellore që do të shprehin fatin ku është i strukur lënda ,që do të veproj duke nxjerr në pah talentin. Kështu përveçse e gdhendur në tenin jetësore rrodhi edhe fati i shkruar. Kishte pesë vjet që endej me violonçelin duke kërkuar ëmbëlsin e tingullit. Në moshën 18 vjeç u diplomua për herë të parë në shkollën e arteve në Vlorë. Agron Dine piktor i njohur mjeshtër i madh nga shkolla e pikturës vlonjate ma kishte zënë në gojë emrin e Shabanit si nxënës të tij, kur ai i hyri pikturës pasioni të tij , lënda e kësaj të fundit ishte më dinamike, për të shprehur artin e tij jo më me tinguj dhe nota muzikore ,që në të vërtetë ngjasonin si heliografe të padeshifrueshme për një njeri që nuk shkruan muzikë, në telajo arti derdhe fuqinë dhe magjinë e ti.Gjuha e kësaj të fundit e heshtur vërtetë sjell mesazhe.
-Çdo vepër arti,shkruan A.Schopehauer -përpiqet, ne kuptimin e mirëfillte te fjalës, për te treguar jetën dhe sendet ashtu si janë ne te vërtetë, por qe nuk mund te kuptohen menjëherë nga gjithkush, për shkak te mjegullës se rastësive objektive e subjektive. Arti e largon këtë mjegull.
Veprat e poeteve, te skulptoreve e te artisteve te arteve figurative ne përgjithësi, mbajnë te hapur një thesar te dijes se thelle, pikërisht sepse prej tyre flet vete dija e natyrës te sendeve, nga ku ato interpretojnë vetëm shprehjet nëpërmjet qartësimit e përsëritjes me te pastër. Prandaj, gjithkush qe lexon poezinë ose shikon veprën e artit figurativ duhet te bashkëpunoje me mjetet e tij për te bere te nxirret ne pah kjo dije, për pasoje, do te kuptoje prej tyre vetëm aq sa do t’i japë aftësia e edukimi i tij, ashtu si ne detin e thelle çdo lundrues mund te lëshoje thellësimatësin vetëm deri atje ku arrin gjatësia e tij. Artan Shabani preku dy fusha. Piktura i zgjoi pasionin ëndrrën e ëndrrës. Pasioni fle por gjithsesi nuk mund të shuhet. Kështu më rrëfehet A.Shabani. Pikturat e tij stolin korridoret e universitet ku punojë. Një udhëtim nëpër këtë koleksion është si në ëndërr.. Atje i gjen ngjyrat dhe lëndën, që ke dëshiruar. Elipse rrathësh,agojnë shenja fjalësh. Pjesët e ngrira,do të shkrihen. Prej mahnisë.
3. Klientët –Zidane , Stalone, ish-kryeministri Bler
Veçantia e piktorit Artan Shabani mbetet tek shitja e veprave dhe klientela e tij që përfaqësohet nga personazhe VIP të botës. Zinedin Zidane ka blerë disa piktura të artisti Shabani. Silvester Stalone, aktor i filmave hollivudianë i njohur në vendin tonë rroku ka në ambientet e tij piktura të artistit vlonjate. Ish-kryeministri anglez Tony Bler gjithashtu ka piktura të Shabanit.
Shabani më tregon se këtë kopje që gjendet aty në murr , pikturën origjinale ja ka dhuruar Bujar Leskaj i njohur si një ndër koleksionistët e veçantë shqiptarë të pikturës.
4. Si ja dhuroi Papa Gjon Palit II portretin e nënë Terezës
Artan Shabani in udienza dal Papa Shtëpia e Arbëreshëve të Italisë(La Casa degli Albanesi d’ Italia ) shkruan:Artan Shabani në takim me Papën.Vatikan, 17 mars 2004 – Një pikturë e titulluar “Nënë Tereza”, puna e të riut të talentuar shqiptar Artan Shabani i është dhënë Papës Gjon Pali II. Sheshi Shën Pjetrit – Vatikan – Artisti Artan Shabani tregon Papa Gjon Pali II pikturën e tij: “Nënë Tereza”, vaj në kanavacë .Foto të një takim të paharrueshëm:.Artan Shabani përshëndet Papa Gjon Pali II.
Portreti “Nënë Tereza” është një punë e realizuar në vaj, ka dimensionet 55 x 65 cm. dhe është punuar me rastin e shenjtërimit të bamirëses së shquar me orgjinë shqiptare, Goxhe Bojaxhiu.
Piktura e artistit vlonjat nuk qëndrojë në fondin e pikturave të arkivit të Vatikanit, por në kishën e “Shën-Thanasit” e cila ndodhet në qendër të Romës
Piktura, paraqet Nenën e Përdëllyer të Mbarë Botës shkruan gazetari TV francez V.Qesari-e cila mban shtrënguar në gjoks një fëmijë. E realizuar me mjaft mjeshtëri, tabloja përmban brenda saj një mesazh e gjendje emocionale tëpër të fortë. Pikërisht idenë e dashurisë së pakufishme që Nëna e Shenjtë kish për Njerëzit e Zotin ndërkohë që, fëmija të cilin ajo mban shtrënguar në gjoks, ngjan si një kryq e duket si imazhi i krishtëzuar i Jezusit- fëmijë. Kësisoj, tabloja përmban edhe simbolikën e vetë jetës e veprës së shquar të kësaj Nëne, e cila përjetoi thellësisht e në çdo çast gjithë dhembjet, helmin e përdëllimin e mbarë botës së vuajtur.
( Ai aktualisht bashkëpunon me 2 muze dhe 13 galeri europiane ). Pikturat e tij ndodhen tashmë në koleksione të ndryshme private në Spanjë, Itali, Francë, Shtetet e Bashkuara, Australi, Japoni etj. Artan Shabani ka marrë pjesë në më shumë se 80 ekspozita në vende të ndryshme. Kohët e fundit, ai fitoi çmimin e parë në festivalin e gjashtë të “Contemporary Painting” në San Remo ( Itali ) e gjithashtu një çmim tjetër “International Art Exhibition” në Roquebrune Cap Martin ( Francë. ).Galeri art “The promenade gallery”ekspozuar ë emra të njohur të artit bashkëkohor .
-Nena e arteve te dobishme është nevoja; thotë A.Schopehauer -ajo e arteve te bukura, tepria. Te parat kane për atë intelektin, te dytat gjeniun, -i cili është vete një lloj teprie, d.m.th tepri e forcës se njohjes mbi masën e kërkuar për t’i shërbyer vullnetit, dëshirës. Piktori A.Shabani sipas idesë time sundon ngjyrat.
5. Bota e kritikës së huaj e vlerëson
Carla Bretone ( kritike arti – “Arti s’duhet të pasqyrojë por duhet të jetë klithma e lumturisë së dorës së artistit mbi pëlhurë” pohonte Ejler Bille më 1948. Dhe ajo e Artan Shabanit duket sikur pasqyron së ploti këtë përkufizim. Punët e tij përbëhen nga hedhje të forta ngjyrash të lexueshme, me një efekt thjeshtësie dhe ekspresion të padiskutueshme. Dhe, është pikërisht në ngjyrë që ky artist ka zbuluar instrumentin kryesor të imagjinatës se vet e të paraqitjes së realitetit. E krahasuar nga shumë si dora e Van Gogut dhe e vlerës së artit së tij, teknika e pikturës së Shabanit dallohet efektivisht për penelatat e saj të dendura e të trasha, të cilat lëshojnë mbi pëlhurë kokrriza pigmenti qe s’të ndahen nga sytë” .
Paolo Levi ( kritik i njohur arti, gazetar në “La Reppublica” )-”Vepra e Shabanit s’është pasqyrë e një artizani ngjyrash i cili vepron vetëm ne saje të zotësisë së tij teknike. Ajo, përkundrazi – për fatin e mire të syve tanë – ka të dhënat e një piktori apo më mirë të themi të një kompozitori muzikor i cili di të shprehet me siguri profesionale, me kontraste kromatike, me timbre tonesh të larta e të ulta, jo sipas gjendjes së vet shpirtërore, por sipas nevojës ekspresive e cila e bën të ekzaltojë dritë-hije të brendshme e të jashtme e ku poezia është nënshkrimi i punëve të tij “.
Haider Bucar ( kritik arti ) “Artan Shabani është një ekspresionist “par exellence” e, kjo shprehet me aftësinë e tij të transmetimit të emocioneve kromatike, nëpërmjet penelatave të shpejta e të pakta. Ai është një artist “puro”, skllav i dashurisë së tij për të pikturuar. Ai e sheh botën përreth si muzën e tij frymëzuese e pastaj shpirtin e saj e hedh në telajo. Deti është pothuajse gjithmonë i pranishëm në punët e tij, por jo si diçka e largët, si një hapësirë uji që shtrihet mes nesh e horizontit. Ai është një det që jeton brenda shpirtit të tij e që here pas here i mbush tablotë e tij me një forcë të hatashme tipike për shpirtin njerëzor…Një piktor që jeton me ndjenja e emocione të tilla duhet të cilësohet pa tjetër si një artist i vërtetë e, Artan Shabani, ka të ngjeshura në punën e tij gjithë ndijimet që bota përreth na transmeton…”.
 Msc.Anetar i Akademise Evropiane te Arteve

Petrit Golemi –Një biznesmen i suksesshëm ne lëmin e arsimit

by

Nga Gëzim Llojdia

1.

Emri i Petrit Golemit ka  katërmbëdhjetë vite ndërkaq në qytetin bregdetar njihet si një ndër bizemenët më të suksesshëm në fushën e arsimit shqiptar me gjimnazin “Perla” më të madh jo publik jo vetëm në rrethin e Vlorës madje në të gjithë vendin. Në sytë e Presidentit të këtij gjimnazi, Petrit Golemi është ende i pikëzuar dita e parë, kur u hapën dyert e dijes. Atë ditë,rrëfen Presidenti,në bankat e tij erdhën 45 nxënësit e parë,të ndarë në tre klasa ku jepnin mësim 11 mësues definitiv.

2.

Një emër thesaresh,Gjimnazi jo publik “Perla” është në një garë me kohën. Në librin e arsimit shqiptar,nxënësit e këtij gjimnazi jopublik do të meritojnë vëmendje të veçantë për njohurit e fituara në lëmin e dijes dhe të emrit të mirë,që i bënë arsimit shqiptar. Gjimnazi jopublik në një konceptim është një shkollë e mesme e përgjithshme me vendodhje në veri të qytetit bregdetar të Vlorës. Kohë-formimi ,është regjistruar ky shekull i dijes shqiptare,më saktësisht vitet ‘2000,rrugë-nisi veprimtarin mësimore edukative viti arsimor 2000-2001. Një kohë vjeshte, ka regjistruar shtatorin e parë të dyerve të hapura për gjimnazin jopublik “Perla”.

3.

Një vatër e etur dijesh,përpara qarkohet nga një mjedis gjelbërimi. Godina me ngjyrën e tullës së pjekur. Shtiza ku qëndron flamuri ynë kombëtar. Në një zbardhje dite,tingujt,kënga e nxënësve,refren i përditshëm. Por ca më larg në shkollat publike këta tinguj gjenden prej kohe në harresë. Mjediset të pastërta. Komode e bashkohore. Kjo shkollë përmban një numër rreth 17 klasa të cilat kanë një strukturë6-4-4-3. 4 laborator për mësim-shpërndarjen i përkasin lëndëve si:informatikë e lidhur me internetin,kimi,biologji,fizikë. Në mjediset e saj gjendet një bibliotekë me literaturë shkencore,letrare. Fondi i librave sivjet shkoi në 100.000 libra. Një palestër ku treguesit madhësi,gjatësi,lartësi kapin parametra optimal me një sipërfaqe 600 m2 shtruar, me parket gjerman,përmbush standarde për orët e fizkulturës. Gjimnazi jo publik në gjuhën e shifrave:1288m2 mjedis mësimor dhe 2500m2 mjedis shlodhës me gjelbërim, stola të këtij gjimnazi, që shtrihet në pjesën veriore të qytetit detar.

4.

Deviza e këtij gjimnazi është e lexuar në fytyrën e tij me shprehjen:”Cfarë zbuluam ne tek “Perla”:dije,kulturë,të ardhme,siguri,qetësi,argëtim,pikënisje e lumturisë, si dhe një vargëzimi poetik kushtuar dijes që jep kjo shkollë:”Mal me dije/det me perla”. Si ishte konceptuar zhvillimi i këtij gjimnazi. Që jeta të ndryshojë,ëndrrat të bëhen realitet dhe të përgatitemi për të përballuar sfidat e jetës. Disa tregues rritje:Në vitin 2000-2001- 45 nxënës.’2002-130 nxënës.2003-220 nxënës.2004-320 nxënës. 2005-414 nxënës në raportin: 153 vajza, 261 djem. Puna e kryer dhe arritjet, që sollën nxënësit e saj në olimpiada solli trefishimin e numrit të nxënësve. Brenda vitit të dytë të jetës së tij numri i nxënëse ariti në 130, të ndarë në 7 klasa. Treguesit e rritjes regjistrojnë shifra progresive ndërkohë që ky gjimnaz në vitin 2006 u frekuentua nga 394 nxënës të ndarë në 17 paralele me një staf mësimor prej 32 mësues. Çelësi, që ka hapur dyert e kësaj dije sipas drejtorit të saj, Jemi një shkollë e konsoliduar me një përvojë në trajtimin e nxënësve si partnerë në procesin mësimor dhe të edukimit. Që në krijimin e saj sipas drejtuesve,shkolla ka zbatuar paralelisht me 15 shkolla publike kurikulën e re të arsimit të përgjithshëm. Në këto vite konvergohet puna shkencore,mësimore,edukative për të rritur përgjegjësin përpara shtetit dhe komunitetit vlonjat. Një përzgjedhje specifike, që kryen stafi i kësaj shkolle është është hapja e dyerve të këtij gjimnazit,nxënësve që mbrijnë nga arsimi 9-vjeçar me një mesatare note mbi 8. Nga procesi mësimor cilësohet,asnjë orë mësimi e humbur. Mësimdhënie me rendiment të lartë. 100% e maturantëve vazhdojnë arsimin e lartë. 50% e nxënësve përcaktohen të nivelit mesatar dhe mbi mesatar. Stafi mësimor kryen një planifikim shkencor të lëndës,zhvillimin e saj me rendiment të lartë,duke sjellë shifra të admirueshme në mbyllje të cdo viti shkollor. Ky gjimnaz zhvillon një jetë të pasur gjithëvjetore me veprimtari kulturore,artistike,sportive, në vende historike, qendra të rëndësishme,por edhe jashtë vendit në trevat ku banojnë shqiptarët si Mal i Zi, Kosovë, Maqedoni. Gjimnazi “Perla” nga 6 shkolla jopublike që funksionojnë në qytetin detar vlerësohet si shkolla kampione në olimpiada.

5.

Fitues në olimpiadat e zhvilluar në Vlorë. Në Shqipëri dhe në botë. Ersilio Tushaj fitues në olimpiadat matematike. Vendi i parë në Vlorë. Medalje bronxi në ballkaniadë në Qipro. Në fizikë,vendi i parë në Vlorë,vendi 2 në Shqipëri. Në biologji,informatikë vendi i parë në Vlorë.Fitues i vendit të 4 në botë në Singapor. Manushaqe Muco ka fituar vendin e parë në matematikë në Vlorë dhe Shqipëri .Vendi i parë në trevat shqiptare. Klevis Ymeri vendi i 1 në Vlorë,i treti në Shqipëri,I pesti në Ballkan.Julian Gjipali,vendi i parë në matematiakë në olimpiadën e Vlorës,i 4 në Shqipëri.Rinald Murati vend i parë në olimpiadën e matematikës.Niko Kaso,vend i dytë në trevat shqiptare në olimpiadën e matematikës.Jahela Jahaj dhe Vjola Konstandini vend i dytë dhe vend i parë ne olimpiadën e matematikës . Nxenesi Jurgen Fataj, ishte i vetmi ne qe  arriti te fitonte ne konkursin e Kolegjeve te Botes se Bashkuar, te drejtën e vazhdimit te studimeve me burse ne Kanada. Përvoja e pasur e këtij gjimnazi në grumbullimin dhe zbulimin,nxitjen e talenteve të rinj,në rezultatet që kanë aritur në shkallë qyteti,vendi dhe rang ndërkombëtar. Karakteri masiv i kësaj pune dallon në shtrirjen me pjesëmarrje :20% të nxënësve të këtij gjimnazi në olimpiada dhe shumë prej tyre shpallen fitues. Në qarkun e Vlorës,nxënësit e këtij gjimnazi fituan18 vende nderi nga 24 të mundshme në matematikë, fizikë, kimi, biologji, informatikë. Në shkallë vendi nxënësit fituan 3 vende të para në matematikë, vendin e dytë në fizikë.5 nxënës fitues janë anëtarë të ekipeve kombëtare të matematikës. Për të gjithë këta tregues Bashkia e këtij qyteti detar në mbyllje të vitit arsimor i dorëzoi këtij gjimnazi certifikatën,stafit pedagogjik të shkollës jo publike”Perla” me këtë mbishkrim”Për përkushtimin e lartë dhe profesionalizmin në përgatitjen me cilësi të brezit të ri. Kryetari i bashkisë Shpëtim Gjika”.Me treguesit e dhënë,gjimnazi “Perla”,është shkolla e të ardhmes ,që qytetit tonë me një histori të hershme në këtë fushë i kishte munguar prej kohësh. Emri i këtij gjimnazi jo publik do të ketë një vlerësim, ai do të përmendet në kontributin e tij si dikur shkolla tregtare e Vlorës,që nxori intelektualë e personalitete në vitet e një shekulli që mbylli sytë,traditën e saj e ka “rrëmbyer” sot ky gjimnaz jo publik me emër thesaresh dhe me det diturie.

 

Perse duhet te jete shqiptar kur ishte një serb në krye të trupave osmane që pushtuan Otranton

by

Nga Gëzim Llojdia*/

 1.

Emri i Gedik Ahmet Pashës ( … – Edirne, 18 nëntor 1482 ) thotë  Romualdo Rossetti,është kujtuar me  trishtim në Otranto për egërsinë  me të cilën  në 14 gusht 1480, ai urdhëroi njerëzit e tij për të prerë kokat e 800 burgosurit në kodrën e Minerva , pasi kanë përdhunuar vajzat , therja e burrave   të paarmatosur  dhe peshkopit të besimit , gra, pleq dhe fëmijë , prishen dhe njollosje vendet më të rëndësishme të kultit të krishterë si Kisha e Shën Pjetrit , katedrale dhe manastirit të lashtë Basilian e San Casole Nicola etj.Mirëpo duke kërkuar identifikimin e plotë të kësaj figure ndeshim në të dhëna surprizë. Cila ishte origjina  e këtij xhelat,i që udhëhoqi trupat osmane drejt perëndimit kryesisht drejt Otrantos, kur më parë  ndërmori pothuajse të gjitha ekspeditat e tij në Anadoll.

              2.

Sfondi i tij mbetet kryesisht i panjohur. Disa burime pohojnë se ai ishte me prejardhje shqiptare dhe të tjerët se ai ishte me  prejardhje greke ose serbe.Historianët italianë pohojnë se ai ishte serb.Burimet flasin se Gedik Ahmed Pasha u lind në Serbi . Në disa përshkrime të tjera është gati i plotë portreti i këtij njeriu. Achmet Pasha Breche (i njohur më mirë si Acmet ose Acomet Basna dhe gjithashtu si Keduc Achemet , Ghedik Almed -Geduk Ali Pasha ose thjesht Basna ) .Ky njeri ishte një njeri i panjohur për Islamin me origjinë sllave .Ndërsa portreti i tij fizik është ky: i vogël në shtat , flokë kafe , hundë, me mjekër të vogël, gjysma Spano , fytyrë e  shëmtuar, mizor dhe shumë dorështrënguar.

Ja edhe jetëshkrimi i këtij mizori shtatë-shkurtër: duket se në qoftë se vetëm një nga shumë të krishterë renegat me origjinë serbe apo greke -bizantine të cilët kanë votuar për burracakëri në kauzën e Islamit ndërmori ofensivën osmane përtej Adriatikut.

Në kohën e sulltan Muratit II, ai hyri në pallat si një shërbëtor . Ai u largua nga pallati me një gradë ushtarake , në sulltanatin e Sulltan Mehmed Pushtuesi dhe ai u gradua të guvernatori i Roumelisë . Më vonë u emërua guvernatori i Anadollit , në vitin 1462 . Ai kishte arritjen e tij ushtarake nga pushtimit i  Koyulhisar , në vitin 1461 . Në vitin 1469 , ai pushtoi Karaman , Eregli dhe Akhisar , dhe Sehzade Mustafa biri i Sulltan Mehmed Pushtuesi , i emëruar si guvernator i Konjës .

Ahmed Pasha u bashkua me fushatën që  ka rezultuar me pushtimin e Egriboz në vitin e ardhshëm. Në të njëjtin vit , ai u bë vezir . Në vitin 1471 , ai pushtoi Alaiye , në Icel vitin tjetër  Karaman , Silifke , Mokan , Gorigos , Gulek dhe Lulye ishin aneksuar .

Ahmed Pasha mundi Karamanoglu PIR Ahmedin , dhe vëllain  e tij Kasim Beu . Ai ka luajtur një rol të rëndësishëm në triumfin e Otlukbeli . Për shkak të karrierës së tij të shkëlqyer ushtarake , ai zëvendësoi vezirin e madh Mahmud Pashën . Ai vazhdoi aktivitetet e tij në Icel dhe Karaman duke kapur Ermenek , Manyan dhe Silifke .

Në vitin 1475, ai pushtoi Kefe dhe pastaj Sulak dhe Azap , dhe ai rrethoi Menkup . Në vitin 1477 , ai refuzoi fushatën e Shqipërisë dhe ai u shkarkua dhe u burgos në Rumelihisari ( Kalaja e Roumelia ) . Ai u lirua nga pajtimin e Hersekzade Ahmed dhe ai u emërua ( Komandanti i Marinës ) . Ai pushtoi Kefelonia , Zanta dhe Ayamavra në detin Egje , në vitin 1479

. Sulltan Mehmed Pushtuesi   e ka dërguar marinën  e komanduar nga Ahmet Pasha  në Otrantos  në  vitin 1480 . Ai pushtoi Otrantos , në gusht të vitit  1480 .

Ai mësoi vdekjen e sulltanit Mehmed , ndërsa ishte duke organizuar një fushatë në Itali .   Edhe pse ai kërkoi mbështetjen e Sulltan Bajzitit të Dytë, ai u thirr përsëri në Stamboll. Në vitin 1481 , ai mbështeti Sulltan Bajzitit II në fron në luftën e tij me vëllain e tij Cem sulltani. Por , Bajzitit e ka  burgosur  ndërkaq  Gedik Ahmet Pashës , duke e akuzuar atë  se është një përkrahës i Cem sulltanit. Ahmed Pasha u lirua , pas rebelimit të Kapikulu Trupave të Rojeve ( Yeniceri Corps ) . Në 18 nëntor 1482 , ai u vra me urdhër të Sulltan Bajzitit , në Edirne .

                         3.

Ai ndërmori pothuajse të gjitha ekspedita e tij në Anadoll. Ky serb mund të quhet si kryesori i ushtrisë osmane , ai mundi principatën e  fundit, që rezistonin ekspansionit osman në Anadoll , të Karamanids që kishte qenë, Principata e fortë në Anadoll për gati 200 vjet, edhe nga më të fortë se  osmanëve në fillim të këtij të fundit .

Ata në mënyrë efektive arritën  sukses në  Sulltanatin  selxhuk Anatolian në sasinë e pasurisë të mbajtur , në mesin e qytetit  i Konia ,ish kryeqyteti Selcukëve . Në këtë kuptim , fitorja e Gedik Ahmet Pashës kundër Karamanids në 1471 , pushtuan territorin e tyre si edhe rajoni i Mesdheut bregdetare rreth Ermenek , Mennan dhe Silifke , ishte prova vendimtare për të ardhmen e osmanëve. Karriera e tij politike u bë meteorike në ushtri si një strateg , kur ai mundi karamanide e fundit, që pengonin përparimin e Mehmet II në Anadoll , Principata Islamike që mbahet deri në ambiciet ekspansioniste të Perandorisë Osmane për më shumë se dyqind vjet.Fitorja e tij kundër Karamanid në 1471 , lejoi Perandoria e ” Portës së Lartë,” për të pushtuar rajonin strategjik bregdetar të Mesdheut dhe që e kishte bërë të begatë me rrugët e saj të tregtisë dhe rrugëve tregtare të qytetit, Silikke, Mennan dhe Ermenek .

                      4.

Hungërima e flotës në  dispozicion për pushtimin e Italisë ishte  jashtëzakonishtë e madhe. Sipas burimeve të ndryshme historike , ishte  e përbërë nga një numër në mes të 70 dhe 200 anije nominalisht të  afta të mbanin  në mes 18.000 dhe 100.000 njerëzve, këto shifra nuk janë të  konfirmuara historikisht në luhatje të vazhdueshme. Nga përafrimit ,flota kishte në drejtim të luftanije rreth  90 galera , 40 galleons dhe një tjetër rreth  20 anije , për një total prej rreth 150 anije. Është e besueshme se flota turke mbante një ushtri prej 18.000 njerëzve. Duke ju turrur Otrantos urdhëroi njerëzit e tij të kryenin  bastisje përgjatë gadishullit të  Salentos në dëm të shumë fshatra, megjithatë, për të sulmuar qytetin në  rrethim dhe për ta rrënuara më 7 shkurt, 1481.

Kapja e Otrantos dhe Salentos  në bastisjet në fakt zgjati disa muaj , sepse rrethuesit e gjeti veten shpejt , u tërhoq në Shqipëri me synimin për të rifilluar rrethimin me ardhjen e motit të mirë . Vdekja e papritur e Mehmet II  në 3 Maj 1481 shkaktuar nga një komploti i orkestruar rreth  pallatit në të gjitha gjasave nga djali i tij Bajzitit II e ka hedhur Gedik Ahmet Pashën në një situatë  mjaft të pakëndshme, kështu u vu nën arrest dhe madje edhe nëntëmbëdhjetë muaj pas vdekjes mirëbërësi e tij të madhe , ai u vra në Edirne më 18 nëntor, 1482.

Pas rënies së Kostandinopojës në vitin 1453 , Mehmet II donte të konsiderohet trashëgimtar legjitim i Perandorisë Romake , e cila e bëri atë të besoj se ai mund të ndërmarrë pushtimin e gadishullit italian për të ribashkuar territoret romake nën dinastinë e tij. Pas një përpjekje të pasuksesshme për të rrëmbuer ishullin e Rodosit të Kalorësve të Urdhrit të Spitalin e Shën Gjonit të Jeruzalemit , në vitin 1480 ai arriti të pushtojë qytetin port të Otrantos .Ndërkohë, në 1474 Gedik Ahmet Pasha, një nga të parë në mesin e atyre që kishin udhëzuar turqit në artin e kërkimi , kishte qenë i emëruar nga Sulltan( Sadrazam ( Supreme Vezirit , një pozicion ai e mbajti deri në 1477 ), më pas u tërhoq në zyrën e ” SANCAK Beut “, ose qeveritar i sanxhakut të Vlorës.Gedik Ahmet Pasha luftoi edhe kundër venedikasve në Mesdhe dhe u dërgua në 1475 nga Sulltani për të ndihmuar Khanate Krime kundër forcave gjenovez . Në Krime, ai pushtoi Caffa , Soldaia , Cembalo dhe kështjella të tjera gjenovez , si dhe Principatës së Theodoro me Mangup saj kapitale dhe rajoneve bregdetare të Krimesë. Ai shpëtoi Khan e Krimesë, Meсli Giraj , nga forcat gjenovez . Si rezultat i kësaj fushate , Krimea dhe Circassia hyri në sferën e ndikimit osman .Në vitin 1479 , në një lëvizje të guximshme , sulltan Mehmet II e urdhëroi atë për të udhëhequr marinës osmane në Detin Mesdhe, si pjesë e luftës kundër Napolit dhe Milano. Gjatë fushatës së tij , Gedik Ahmet Pashaka  ka pushtuar ishujt e Aja Mavra , Kefalonya dhe Zanta ) . Që ai kishte pushtuar Konstandinopojën në 1453, Mehmedi II e pa veten si trashëgimtar të Perandorisë Romake dhe duke  konsideruar seriozisht këtë ëndërr ai urdhëroi pushtimin e Italisë për të bashkuar tokat romake nën dinastinë e tij. Si pjesë e këtij plani , Gedik Ahmet Pasha u dërgua me një fuqi detare në thembra të gadishullit italian .Pas një përpjekje të dështuar për të pushtuar Rodos nga Knights_Hospitaller ai mori qytetin port Otranto në 1480 . Popullsia u masakrua . Por për shkak të mungesës së ushqimit , ai kishte për të kthyer me shumicën e trupave të tij në Shqipëri në të njëjtin vit , për të vazhduar fushatën në 1481.

                          5.

Ç’farë u arrit nga Pushtimi i Kostandinopojës ( 1453 ) nga Mehmetit II ( 1430-1481 ) , shënoi fundin e Perandorisë Lindore dhe pushtimin e Serbisë , Greqisë, kolonitë e Xhenova, Venecia dhe Sllavet , e cila filloi në Kapja dhe krerët e Kishës në të gjithë Evropën .Cilat ishin qëllimet kryesore:Qëllimet kryesore ishin në thelb ato Muhamedit për të marrë përsipër Rodos Egje më të mirë të sundojë në Mesdheun lindor , për të zënë Pulia , për të ndëshkuar Ferrante I ( i njohur si Ferdinandi ) , Mbret i Napolit , por dhe gjithashtu për të pushtuar Italinë dhe të bëjë bazilikën e S. Peter një të strehë për kuajt e tij. Mënyrë specifike  e  Sulltanit  të madh  shkruan historianët ishte për “të shkuar dhe për të pushtuar vendin e Pulias , për të përzënë të pafetë nga mendimet e liga , me ushtri të shkatërrojë pushtetin e zakonit dall’iniquo pafetë , inkorporojë ato tokat në Dar al -Islam ( ecumene e Islamit) duke ngritur flamurin e Islamit pushtuesit dhe për të eliminuar përtej çdo gjurmë të mosbesimit.

28 korrik 1480, filluan aksionin kundër Otrantos , duke filluar nga Vlora dhe një ushtri prej rreth 20.000 burra nën komandën e vezirit te madh, Ghedik Almed Pasha .

*Msc.Anetar i Akademise Evropiane te Arteve