Nga Beqir SINA – New York/

SOFJE BU: Në një kohë kur politika shqiptare, është përfshirë në një debat të tej-stërzgjatur për miratimin e ligjit për hapjen e dosjeve, Bullagaria, pas Gjermanisë,  Rumanisë, Polonisë, Hungarisë , Çekisë, Polonisë, ish vendeve Balltike, ka marrë vendimin parlamentar të “heq statutin e kufizimeve për krimet e periudhës komuniste” e cila parashikonte një perudhë 30-40 vjeçare për për zbardhjen e krimeve nga ish zyrtarët komunist gjatë periudhës 1944 – 1989.

Përmes këtij vendimi ndoshta do të “mësojë” edhe Shqipëria, e cila tani udhëhiqet nga PSSH – të cilët së bashku me kualicionin e majtë kan aktualisht edhe më shumë se dy të tretat e Parlamentit.

Mbasi, Shqipëria, është njëri prej vendeve ish-komuniste që deri më sot nuk është bërë lustracioni sistematik. Shkrimtari ynë i madh Ismail Kadare, deklarojë para disa ditëve se: “Të hapen dosjet, njerëzit e përzier në krim janë ende mes nesh”

Shqipëria, e cila me përjashtim të një ligji të miratuar në vitin 1995, që dy vjet më pas humbi çdo vlerë ligjore, është ndër të paktat vende që 25 vjet pas rrëzimit të sistemit diktatorial është ende në fazën e debatit nëse duhet miratuar apo jo ligji për hapjen e dosjeve.

Edhe iniciativa e fundit për miratimin e ligjit është konsideruar e papranueshme jo vetëm nga opozita, por edhe nga një pjesë e trupit diplomatik të akredituar në Tiranë, mbasi ashtu si duan ta bëjnë këtë ligj ligjëbërsit e Parlamentit shqiptar sot, ka shumë mungesa dhe është shumë larg atyre vendeve që e kan miratuar këtë ligj.

Parlamenti i Bullgarisë të enjten ngriti statutin e kufizimeve për ndjekjen e krimeve politike nga epoka komuniste, duke hapur rrugën për ndjekjen e rasteve, duke përfshirë vrasjen famëkeqe të një disident në mërgim, në vitin 1978.

Ndryshimet në kodin penal u miratuan pasi u mbështën nga 111 ligjvënësit bullgar, kurse, vetë 30 prej tyre votuan kundër dhe shtatë abstenuan, duke bërë të mundur ndjekjen penale edhe të zyrtarëve të lartë të periudhës komuniste për vepra penale të kryera midis 1944 dhe 1989, pushkatimet, burgosjet dhe interrnimet si dhe presekutimet politike.

Mes këtyre, rasteve, është edhe ai më i bujshmi i asaj kohe – ishte vrasja e disidentit bullgar Georgi Markov, i arratisur në Angli, i cili ishte helmuar ndërsa ishte goditur në mes të rrugës në Waterloo Bridge të Londrës në vitin 1978 – me majën të një çadëre shiu lyer me helm – ricin.

Statuti i Bullgarisë i kufizimeve, kishte miratuar një ligj i cili parashikonte “mos- hapjen e dosjeve” ose ndjekjen e tyre penale për ish zyrtarët e lart, të cilët kishin kryer krime në periudhën 1944- 1989, për 35 vjet.

Mirëpo, shumë politikanë dhe grupe qytetare kishin kërkuar heqjen e tij, pasi përpjekje për të ndjekur penalisht rastetet asaj kohe, duke reflektuar atë që kritikët thanë se ishte një mungesë e vullnetit politik, në një kohë kur disa nga ish zyrtarët e lart -komunistët e asaj kohe ende janë duke mbajtur pozita të larta në qeveri.

Partia etnike turke MRF tha se heqja e afatit të prokurorisë mund të sjellë para drejtësisë ata që janë përgjegjës për asimilimit të dhunshëm të minoritetit turk në Bullgari, në mesin e viteve 1980.

Një “Proces ringjallje” i nisur nga diktatorit komunist Todor Zhivkov për të asimiluar me dhunë muslimanët kulmoi me një fushatë për të detyruar ata të ndryshojnë emrat e tyre, dhe eksodin e mbi 300.000 turqve etnikë në Turqinë fqinje në vitin 1989.

“Ndryshimet, në ligjin e ri, do të shpërblejnë përpjekjet dhe pritjet e atyre që janë ende gjallë dhe kanë vuajtur krimet e regjimit komunist,” tha nënkryetari i partisë të komunitetit turk MRF zoti Çetin Kazak. “Ky tekst nuk synon për një”hakmarrje”, ajo kërkon për të ndëshkuar ata që janë autorët e drejtpërdrejtë.”

Simbas shtypit, Myslimanët përbëjnë rreth 12 për qind e 7.1 milionë banorëve të Bullgarisë, dhe shumica e pjesës tjetër i përkasin Kishës Ortodokse Bullgare. Vendi ballkanik fitoi lëvdata për të shmangur përleshjet etnike pas përfundimit të vitit 1990 të Luftës së Ftohtë, në kontrast me ish-Jugosllavinë në kufirin e saj perëndimor, që kalojë luftëra të përgjakshme etnike dhe fetare.

Bullgaria, është i vetmi vend anëtar i Bashkimit Evropian, ku muslimanët nuk janë emigrantë të kohëve të fundit. Shumica janë pasardhës të turqve etnikë që erdhën në këtë vend gjatë pesë shekujve të sundimit otoman deri në vitin 1878. Ata jetojnë së bashku me të krishterë në një kulturë të njohur si “komshiuluk,” ose marrëdhënieve fqinjësore.