Ne Foto: Illo Foto eshte autor i dhjetera librave per bujqesine dhe blegtorine shqiptare, botime keto pas viteve ’90, ku krahas evidentimit te vlerave dhe pasurive ne keta sektor ai ka kritikuar fort edhe tranzicionin shqiptar qe pasojat me negative i ka reflektuar ne Bujqesi dhe Blegtori/

Nga ILLO FOTO/Queens/ New York/

Ky materjal, që paraqes, nuk ka karakter informimi gazetaresk, se sa  është një denoncim, për  dëmin ekonomik, që i është shkakëtuar fshatarësisë  shqiptare, në këto vitre të tranzicionit. Në 23 vite  tranzicion , modeli Berisha , ka qënë hegjemon  në  të tërë jetën bujqësore shqiptare. Ku qëndron  homogjeniteti?  Qeverria  socialiste , ka ministruar me  Lufter Xhuvelin  dhe Agron Dukën, që nuk u bënë berishistë brënda ditës, por i përkasin ideollogjikisht këtij modeli.  Nën “Modelin Berisha “ , bujqësija as nuk u zhvillua dhe as nuk shënoi stanjacion, por u degradua.  Pse dhe si ? Prodhimi  i përgjithshëm bujqësor , i vitit 2012  dhe ai i pritshmi 2013 , rezultojnë rrreth  3  here  më  pak se 1990 .  Një gjë e tillë nuk ka ndodhur me homologët e Berishës , në historinë  100 vjeçare të shtetit . Ismail bej Vlora dhe Zogu , bujqësinë e zhvilluan me prioritet dhe e dorëzuan me nivel , më të lartë se sa e gjetën . Enveri , përjashtimisht nga politikat izoluse , e zhvilloi në mënyrë prioratire bujqësinë   dhe e dorëzoi , në 1990 , me një prodhim bujqësor  disa  herë më të madh , duke dyfishuar tokën nën kulturë dhe duke arrituur ujitjen 60 % , që është standart i lakmuar nga shtetet me bujqësi të zhvilluar .

Gjëja e parë , që bëri “ Modeli Berisha “ , qysh përpara se të vinte në pushtet , shkatërroi veprat monumentale bujqësore  , që kishte ngritur populli shqiptar, me djersën dhe gjakun e vet, nën drejtimin e bijve të tij më të mirë .U shkatërrua komplet rrjeti kullus dhe niveli ujitjes , nga 60 % zbriti në  30 % dhe kaq mbeti  .U  prenë të tërë pyjet , për qëllimi krejt komerciale dhe korruptive . Pyjet janë për t’u prerë , por u prenë  pa kriter  dhe  se nuk u zëvëndësua asgjë , nga ajo , që u zhduk .

Në këto 23 vite , bujqësija u rrudh , duke marrë pamjen e bujqësisë kopshtare . Importi i ushqimeve  , arriti një miliard dollar në vit . Ky import nuk duhet të ndothte , kur në 1990 , bujqësija siguronte të tërë ushqimin e popullsisë dhe popullsia ishte një milion frymë më shumë , që pas 1990 , janë në emigracion. “ Modeli Berisha “, konsiderohet totalisht i dështuar në bujqësi  dhe në zhvillimin mjedisor . Shifrat e më sipërme e dëshmojnë  këtë realitet dhe nuk besoj se do të ketë ndonjë sektor tjetër , ku dështimi të jetë kaq i  dukshëm  . Mund të parashtroheshin shumë shifra dhe fakte të tjera , por do ta mbyllim vetëm me një:  Në çdo vit , të kësaj periudhe 23 vjeçare , mbeten pa punuar 25 -28 % e tokës arë . Tokën djerr bujku shqiptar e lë vetëm , kur vdes vetë  aksidentalisht , ose  kur i ngordhin të dy qetë , brënda ditës .

Simbas traditës  fshatare , bujku gjithnjë e vlerëson dëmin , që i shkaktohet prodhimit bujqësor . Kur një kafshë futet në arë dhe shkatërron të mbjellat , çmusit , që njifen nga kanuni dhe nga ligji , çmojnë dëmin dhe e  paguan , i zoti i kafshës , që ka kryer  bastisjen . Një bastisje e ngjashme , ka ndodhur , në bujqësinë shqiptare  . Unë jam expert i fushës , në rrolin tradicional të çmusit të dëmit . Po ju parashtroj vlerën e  faturës së dëmit bujqësor , që u shkakëtua këto 23 vjet.  Vet shtetarët  , duhet ta kërkoni vlerësimin teknik të punës së tyre  , sepse nuk keni administruar çiflikun e Babait .  Në  vlerësimin tim , nuk përfshihet dëmi ekonomik , që është shkakëtur në pasuritë pyjore , ujore dhe kullosore .

Shuma totale e faturës së dëmit bujqësor , është rreth 30 miliard dollarë, natyrisht jo më pak, duke përfshirë dhe ato pak investime gjysmake të periudhës në raportim  . Në këtë shumë , 7 Miliard $  është vlera e rrjetit inxhinjerik  dhe 23 milard $ është vlera e ushqimeve të importuara , sepse është lënë toka djerr.    A e njifte Berisha dhe bashkpuntorët e tij  këtë situatë  katastrofike të bujqësisë ?

E njifte shumë mirë  dhe  mori të tëra masat , për ta fshehur këtë gjëndje , përpara medjave ,  ndërkombëtarve dhe  mbase edhe përpara vetë Partise Demokratike .  Ç’farë bëri, për ta fshehur gjëndjen ?  Shifrat , që lidhen me prodhim drithi , me rendiment kulturash dhe me gjëndjen e tokës , i hoqi nga raportimet  e tëtëra strukturave   . Ministri , Kryeministri , Funksionarët, nuk e përmëndnin kurrë tokën djerr ,as  drithin , as  rendimentet . Kosova arriti rezultate të shkëlqyera , për kulturën e grurit  dhe për zhvillimin bujqësor në tërësi . Ky lajm gazmor dhe domethënës ,kaloi heshtazi   .

Fshefja e shifrave  dhe e tërë realitit bujqësor u bë metodë pune e të tërë piramidës shtetërore   . Raportohej , për serra, frutikulturë ,  exporte , agrobiznese , por nuk përmëndeshin shifrat  për tokën   dhe  drithrat,  që janë përcaktuse , për një bujqësi  reale . Raportet ministrore , e paraqesnin fshatin e lulëzuar dhe bujqësinë në majat më të larta . Gjëndja reale ishte krejt ndryshe  . Nuk mbaj mënd ndonjë gazetar  , të bënte pyetjet direkte : Pse mbetet toka djerr dhe pse importojmë  një miliard dollar ushqime  ?  Pyetja e gazetarit ka vlerë zyrtare dhe  përgjithësuse, por ajo mungonte .

Njerzit  u pajtuan heshtazi me gjëndjen , që raportonte pushteti . Nuk reaguan as shkencëtarët , për  këtë  mashtrim  skandaloz .

Kur u siguruan se  u siguruan se mashtrimi i tyre u sanksionua, ekspozuan  teorinë   e pesfishimit të ullinjve  , mbjellja e   arrorvet  dhe shegvet .  Kjo pseudo politikë bujqësore  u bë prioritare , për shtetin  .  Kjo politikë bujqësore , pa as një bazë studimore  ,përbën kulmin e një politike  absurde  të ekonomisë së vëndit . Si për injorimin e
shifrave edhe për teorinë marramënshe të ullinj-arrorve , shkencëtarët heshtën .   Kundra kësaj politike  marroke shkruan , në shtyp  vetëm   profesorët  :   Mehmet Meta ,  Ago Nezha , Polo Çakalli  , Lush Susaj , Xhevat  Shima  dhe  Xhevdet Bashllari . Të tjera kundërshtime unë nuk kam parë në shtyp.

Unë kam shkruar 13 libra bujqësorë dhe dhjetra artikuj në shtyp  që lexusit dhe  specjalistë t i kanë vlerësuar, për zgjidhjet , që ofrojnë . Librat e mi përfaqësojnë një platformë  shumë afër  me idetë e shprehura në shtyp , nga Profesorët rebelë, që lart citova. Përveç publikimit , librat ua kam dërguar në zyrë , të tërë krerve politikë , në pushtet  dhe në opozitë, madje dhe ish Ministrit , Agron Duka , që ishte obliguar , për të hartuar programin e Qeverrisë , që pritej  . Ju kërkoja , që   zgjidhjet , që rekomandoj , të diskutohen nga një grup specjalistësh zyrtarë   dhe po qe se i gjejnë  me vënd , të përfshihen në politikat bujqësore të shtetit. Kërkesës time nuk i është përgjigjur askush, deri sot .Unë punoj falas . Ata nuk denjojnë të kryejnë detyrën , për të cilën populli i paguan si jo më mirë .

Ka mbi 70 vite , që politikanët shqiptarë e trajtojnë fshatarësinë si bujk robe : Komunistët  ja rrëmbyen pronën dhe e përdorën si skllav në pronën e saj . Pasardhësit e komunistëve  ja deformuan pronën  dhe zbatuan politika  , që i krijuan  dëmin ekonomik , që lartpërmënda .   Nuk mund të mbeten gjërat varur , siç u bë me krimet e Komunizmit .  I lutem prokurorisë , që  këtë shkrim expertizë ta kthejë në kallzim penal , për të çuar në gjykatë  fajtorët , që kanë abazuar me detyrën shtetërore .

Në rrolin e kallëzusit dhe vlerësusit të dëmit ekonomik, më shtyn ndërgjegja  qytetare , që kam ndaj popullit tim dhe pasurive të tij .  Qeverritë nuk kanë gabuar nga pa aftësija  , por   për interesa të ngushta . U bëj thirrje organizatave joqeverritare  në Atdhe dhe Diasporë  , të më mbështesin , në këtë nismë humanitare  .

Illo Foto / Studjus ,  në NY , Korrik  2013