In memoriam post mortem:Isa Bajçinca/
Pas shkuarjes në amshim të më shumë intelektualëve ndër më të spikaturit:Esat Stavileci,Pajazit Nushi,Mark Krasniqi,Leci,Isak Muçolli, Hajriz Demaku,Fitim Domi (Mixha Ramë),Gani Xhafolli,Qerim Ujkani,Isat Muçoli,qoftë i fundit,mirëpo,për fat të keq,posa fillova me fjalët “qoftë i fundit”, posa e kreva këtë titull dhe fjalinë e posa filluar, qe,pa pritmas edhe:Fehmi Kelmandi,të cilët u orvata t’i përkujtoja në mënyrën më dinjitoze,në formën më të mundëshme,kryesisht me artikuj,gjegjësisht artikuj-DOMENTE,sidhe rëndomë,në nivelin më optimal propesional,vazhdimisht shkencor,sui generis.
Duke dëshiruar që edhe mikun tim dhe bashkëpunëtorin e devotshëm,prof.Isa Bajçincën ta përkujtoja në nivelin e njëjtë apo të ngjajshëm,duke mos dëshiruar t’i përsërish tiparet e njëjta apo të ngjajshme me një si licet komparari(nëse mund të krahasohet))dhe mutatis mutandis(të ndryshohet ajo e cila mund të ndryshohet),rëndomë,duke i përcjellur vetëm ca nga karakteristikat më dalluese,më specifike.
Duke e përkujtuar një presion të vitit 1960,në moshën shumë të re si student,pas fitoresë në Konkursin prestigjioz të “Jetës së Re”(botuar në nr.6 të atij viti),bashkërisht me Akad.Prof.Dr.Besim Vokshin dhe Adem G.,fillova të mendoj,se pas tyre cili e botoi i pari artikullin rreth kërkesës për një gjuhë letrare,nëse Prof.Hazir Shala dhe nëse kishte reaguar me qëndrimin e vete në Kongresin e Drejtëshkrimit në v.1972, Prof.Isa Bajçinca,që duhet verifikuar,por me ta,padyshim se ishim që të tre,ndër të parët,ndofta edhe po të parët,në ato kohë të vështira me plotë sfida dhe rreziqe permanente,kur për të parin reagoi me kërcnimin më të madh njëri ndër funcionarët më të lartë të kreaturës së quajtur Kryetar i Jugo-Sërbisë fashiste,Sinan H.,duke u orvatur të më vinte në “mbrojtje” Prof.Anton Çetta me retorikën e tij të njohur dhe me mençuri e urtësi,sepse pritej arrestimi urgjent,duke thënë se ky qëndrim i studentit të ri është shumë i dyshimtë dhe i rrezikshëm që të kemi një gjuhë të njëjtë me “Shypnejnë”?!
Në këtë stil ishte edhe artikulli i Hazirit,ndërsa qëndrimi i paluhatur i Prof.Bajçincës,në kontinuitet,duke përfshirë edhe 40 vjetorin jubiliar të Kongresit Historik të Gjuhës Letrare Shqipe,duke mbetur konsekuent gjatë gjithë jetës,edhepse nga qarqet e ndryshme antishqiptare dhe me qëndrime shumë të ulta lokaliste antishkencore dhe antikombëtarte,të cilës Bajçinca i mbeti konsekuent deri në fund të jetës,si patriot i devotshëm dhe i papërkulur ndaj të gjitha sfidave,presioneve dhe peripecive të pafunshme,duke e rrezikuar në mënyrë më të vrazhdë edhe karierën e tij shkencore,por edhe jetën!
Duke i përkujtuar vetëm me dhjetra tubime shkencore,e veçanërisht njërën ndër më të spikaturat v.1997:”Shqipja letrare në fund të shekullit tonë”,kur edhe u entuziazmua,duke shprehur mirënjohje të thellë që nga kumtesa:”Çështja e Ribashkimit të Shqiptarëve-Çështje e Domosdoshme e Kohës”,pas spektaklit gojor: “As Federatë,as Konfederatë,por Referndumi Plebishqitar për Ribashkim Gjithëkombëtar Shqiptar”,por edhe vijimit më prestigjioz vetëm me nëntitujt:”Si të zgjidhet çështja e Kosovës-Shqiptarëve”,në organizim të Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovs dhe të Institutit Albanologjik të Prishtinës,duke e përkujtuar që më heret,sikurse edhe atë të vitit 1997:”Disa aspekte komparative të diskriminimit të shqiptarëve etnikë nën Maqedoni në aktet normative juridike ndërkombëtasre,dy kushtetutat e fundit dhe ligjet restriktive”,në organizim të Institutit Albanologjik të Prishtinës,të cilat profesori i nderuar,si atdhetar i devotshëm u intuziasmua,si dhe rëndomë,duke pasur konsideratë të veçantë ndaj shqiptarëve ende të robëruar edhe të atyre trojeve,que qendruar me profesorin në suaza të njëta,apo shumë të ngjajshme kombëtare dhe shkencore shumëdimensionale,sidhe rëndomë!
Për fat të keq,në më shumë takime edhe me kolegun e tij dhe njërin ndër personalitete më të shquara kombëtare dhe shkencore,poashtu ex de facto Prof.Dr.Shefki Sejdiun,sikurse edhe me tandemin e tij të njohur dhe të pandarë edhe nga universiteti,duke përfëshirë edhe studimet e rregullta,apo me karakter më të lartë profesional shkencor,ibid.de facto Akad.Prof.Dr.Gjyltekin Shehu,kur Isa me dëshirën më të madhe më ftoi për një bisedë me karakter pune dhe kafeje të rëndomë,me çka e pranova me shumë kënaqësi në momentrin e parë të mundshëm,mirëpo,edhe pse ishte shumë mirë me shëndet,për fat të keq,fare pa pritmas,me sa e di unë,kur e planifikoja për takim shumë serioz kombëtar dhe shkencor,kalimi i tij papritmas në amshim,më befasoi,më preku pa masë dhe nuk u realizua ky takim i fundit,sikurse edhe ai me Pajazit Nushin dhe ca të tjerë,ndërsa këto ditë,pasi dhe nëse i kryej ca tubime tejet urgjente rreth një përgaditjeve përfundimtare dhe dërgimit të një artikulli në nivel të kumtesës shkencore,si dhe rëndomë,por edhe propozimi pas pakimit shumë miqësorë,si dhe rëndomë,edhe me ,u shtye,me shpresë se me de facto Akad.Prof.Dr.Prof.Shefki Sejdiun,edhe me pretekst të përkujtimit me të gjithë të masahaurit e kohëve të fundit,me përpjekje edhe me shumë bashkëpunëtorë kombëtar dhe shkencor,të orvtami ta kompensojmë,sado pak, këtë vakuum të pa kontestueshëm,me dëshirë dhe shpresa,përdo ta sendertojmë në afatin më të mundhshëm optimal,sepse ky ishte në gjendje shumë të mirë shëndetësore dhe duhet realizuar si një takim shumë serioz kombëtar dhe shkencor,besoj…
Duke e përkujtuar me dhembje të thellë edhe Prof.Isa Bajçincën,njërin ndër shokët,si njërin ndër bashkëpunëtoret e mijë më dinjitozë,edhe kjo humbje e madhe dhe e parakohëshme,qoftë e fundit!
Me dhembje të thellë,i paharruari:
Sali Ramadani-Uskana