“Paraja nuk ban art. Vetem artisti ban art”.(Bik Ndoja)/
Nga Sadik ELSHANI/
Te dielen me 27 dhjetor u nda nga kjo bote kengetari i madh, mjeshtri i jares shkodrane, Bik Ndoja. Bik Ndoja eshte njeri nga kengetaret me te shquar te muzikes popullore e qytetare shkodrane te gjysmes se dyte te shekullit te XX. Ai se bashku me koleget tjere shkodrane: Marije Kraja, Xhevdet Hafizi, Lucie Miloti, Shyqri Alushi, cifti Florinda e Ndreke Gjergji, e shume te tjere, e ngriten kengen qytetare, jaren shkodrane ne nivelet me te larta artistike. Keta kane qene dhe do te mbeten gjithmone bilbilat e Shkodres, grupi i arte i interpretuesve te kenges shkodrane, ndersa kenget e tyre perbejne thesarin e cmueshem, jo vetem te kenges shkodrane, por edhe tere muzikes popullore e qytetare shqiptare. Kenga shkodrane nuk mund te paramendohet pa interpretimet mjeshterore te Bik Ndojes. Zeri i forte, i paster e i embel i tenorit, diapazoni i gjere, duke filluar nga zeri me i ulet e deri te notat me te larta, jane karakteristika te mjeshterise, aftesise, artisterise interpretuese te tij. E kishte zakon qe kur kendonte, shpeshhere e vinte doren te veshi (pas kreje). Te habit fakti se ky kengetar kaq i madh nuk kishte pergatitje profesionale, nuk ndoqi ndonje shkolle apo akademi te muzikes. Po cila shkolle, cila akademi mund te pergatiste nje artist si Bik Ndoja?! Bik Ndoja misheron talentin, shpirtin artistik te popullit tone, kenges ai i jepte shpirt, i jepte gjalleri.
Repertori i kengeve te Bik Ndojes eshte shume i pasur dhe perfshin kenget e trimerise, heroizmit, dashurise, margaritaret e kenges qytetare. Me shume dashuri i kendoi Shkodres Loce. Kenget me te njohura te interpretuara prej tij jane: “Dede Gjon Luli”, “Kenga per Oso Kuken”, “Kalaja e Shkodres”, “Shkoder moj e shtrejta Shkoder”, “Kenke nur i bukurise”, “Jare te due”, “Si dukat i vogel je”, “Vashes se bukur” e shume e shume te tjera. Kenget e Bik Ndojes jane degjuar e kenduar me shume dashuri ne te gjitha trevat shqiptare. Ai u paraqit ne koncerte ne te gjtha qytetet e Shqiperise dhe trojeve tjera etnike dhe ne shume vende te botes, gjithmone duke e gezuar adhurimin e te gjithe shijuesve te kenges se tij. Gjate studimeve ne Universitetin e Zagrebit, ne studentet shqiptare, sa here qe mblidheshim neper dhomat tona studentore, shpesh e kendonim kengen “Dede Gjon Luli:
“Dede Gjon Luli shkrun nji leter
Vali t’ Shkodres ja ka cue
Se Shqipnia nuk don tjeter
Vec don vetin me sundue.”
Ndersa ne ne kendimin tone, vargun e fundit e ndryshonim:
“Vec don vendin me bashkue.”
Bik Ndoja per mjeshterine e tij artistike nuk eshte vleresuar vetem nga publiku, por edhe nga koleget e tij kengetare e artiste, eksperte te muzikes. Kengetari shume i njohur nga Kosova, Ismet Peja, madje ia ka kushtuar edhe nje kenge, “Nuseron jarja me ty”:
“…O Bilbili te lumte goja
Ma kalove o Bik Ndoja…”
Ka nderim me te madh?! Ndersa kengetari i madh operistik Luk Kacaj (ai qe e kendon “Kengen e Skenderbeut” ne filmin “Skendrbeu”) e ka vleresuar lart tekniken e tij te kendimit: “Ti e perdor diafragmen ma mire se gjithe studentet e mi dhe ma mire se une.”
Ludovik Ndoj Gjergji, i njohur nga te gjithe si Bik Ndoja, lindi ne Shkoder me 13 gusht te vitit 1925. Gjimnazin e kreu ne shkollen e vjeter “Jordan Misja”. Per here te pare ka kenduar ne moshe shume te re ne nje dasem familjare. Sic eshte shprehur edhe vete, kenga e tij zuri rrenje ne lagjen Rusi i Ri ku ai u rrit. Ne vitet 1934 – 1946 ka punuar si rrobaqepes. U aktivizua ne shoqerite “Antoniane”, Dom Bosko”, “Rozafat”. Gjate sherbimit ushtarak ne Tirane, ka dhene shume koncerte dhe ka kenduar me grupin popullor te Radio Tiranes. Nuk e kane pranuar si anetar te rregullt ne Estraden e Shkodres, por e kane angazhuar si rrobaqepes ne teatrin “Mgjeni” te Shkodres. Marrezirat e kohes! Ka kenduar me orkestren e Radio Shkodres. Veprimtaria e tij u zgjerua edhe me shume nepermjet koncerteve qe Biku dha ne tere Shqiperine, ne te gjitha trevat shqiptare dhe ne shume vende te botes. Me 1969 iu dha titulli “Artist i Merituar”. Titullin “Krenaria e Qytetit” e ka marre ne vitin 1999, ndersa ne vitin 2007, Qendra Kombetare e Veprimtarive Folklorike i jep titullin “Interpretues i shquar i jares shkodrane”.
Bik Ndoja i qendroi besnik repertorit te tij te pasur dhe nuk kendoi kenge te tjera, kenge per Partine. Per muziken e sotme popullore ai i ka shprehur shqetesimet kur e krahason me muziken e brezit te tij: “Ka nji ndryshim negativ ne ritem, zhurma bam – bum po quhet muzike, duket sikur po largohet cdo dite nga origjina, nuk me pelqen lakuriqsia ne kange qe ashte karakteristike vetem per haremet turke. Ne skene duhet me u gershetue gjithcka, por jo ma se pari me thane: “Ah cfare femnet ish”. Ka hy paraja, por paraja nuk ban art. Vetem artisti ban arrt.” Porosia e tij ishte: “Mos marroni “jaren shkodrane” se Palok Kurti (1858 – 1920, kompozitori i pare shqiptar) i ka dhane fytyre shqiptare.”
Bik Ndoja u nda nga kjo bote, por kenget e tij, interpretimet e tij do te mbesin gjithmone ne zemrat e shqiptareve dhe gjithe adhuruesve te kengeve, jareve shkodrane. Lamtumire Bilbili i Shkodres dhe i gjithe Shqiptarise, lamtumire mjeshter i madh!
Philadelphia, 30 dhjetor, 2015
Sadik Elshani eshte doktor i shkencave te kimise dhe veprimtar i bashkesise shqiptaro – amerikane.
Kliko me poshte per te degjuar nje kenge nga Bik Ndoja.
https://www.youtube.com/watch?v=X53xQjv7kGQ