Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Urtësia

by

1Kaltrina Hoti

Nga Kaltrina Hoti/ U humba sot në bardhesën e pëlhurës, me brushën dhe ngjyrat të qetësoja shpirtin. U ballafaqova me disa fjalë që bënin zhurmë të madhe pa drejtim dhe asnjë qëllim të caktuar. Fillova pikturën me një ndjenjë të kujtimeve. Përpara syve që donte të futet në pikturë më erdhi gjyshja ime Lola. Më tingëllojë zëri i saj duke më thënë; “mendo tre herë para se të flasësh fjalën tënde”. Ajo sikur donte që kjo fjalë e urtësisë të shpërndahet në pikturë që përmes syrit të depërtoja në kuvend. Urtësia ky virtyt i lartë njerëzor ku pesha e fjalës zbut egërsinë më të madhe krijon personalitetin dhe autoritetin tonë. Durimi që është fillimi i urtësisë të jep rast ta njohësh diturin e përfituar në tryezën e ballafaqimit të ideve. Fuqia e urtësisë depërton përmes rrezeve të dritës dhe si një burim shprese mbledh të tjerët drejt një qëllimi të vetëm ku muret e Kullës së Lashtë stolisen me vepra. Vetë gjyshja Lolë me pranin e saj më kujtoj odën e dikurshme të burrave ku urtësia ulej në ballë. Ajo kohë mbante vulën e rendit të fjalës ku në atë odë rreth tryezës kuvendare ulej këmbëkryq e barabartë edhe gruaja bashkë me trimërinë e burrave. Urtësia për çështje madhore ishte shtylla e vendosjes. Çdo kuvendar që ka shpreh mendimin ka qenë në gjendje ta zbërthen në brendësi të fjalës së urtë, duke iu përshtat sfidës së kohës. Edhe sot ne kemi nevojë që në çdo kuvend të fjalës të përdorim aftësinë tonë të vjetër edhe pse ballafaqohemi me opinione të ndryshme por që kanë një përfundim të logjikshëm ku do fitoj fakti dhe argumenti i urtësisë. Zhurma nuk është argument, është padituri, andaj ne duhet të priremi nga urtësia të cilën duhet ta ushqejmë më libër, laps, brushë e daltë. Ne kemi nga ku të mësojmë dhe unë me këtë rast dua të citoj të madhin mendimtar Sami Frashërin ku vepra dhe fjala e tij na mëson se si të kuvendojmë në tryezën e qëllimeve madhore. Ai me një rast thotë:  “Njeriu nuk është i përjetshëm, le të përpiqet të jetë e pavdekshme ajo që do të thotë dhe ajo që do të bëjë.”

Ku është vendi i gruas?

by

1 Kaltrina Ventimiglia

Nga Kaltrina Hoti/Nju Jork/Gruaja sot është një subjekt shoqëror, nëse lexohen ligjet shqiptare si në Kosovë ashtu edhe në Shqipëri ka të drejtën e përfaqësimit edhe në pushtet. Bile atje demokracia perëndimore i kushtëzoj me një kuotë të cilën edhe duhet  ta plotësojnë. Në Shqipëri përfaqësimi nuk ka munguar por Evropa ka kushtëzuar IRJM dhe Kosovën të cilat në formën organizative kanë diskriminuar përfaqësimin gjinor. Shpesh e themi; “gjuha shkon atje ku dhemb dhëmbi”. Unë tash pyes veten ku është dhe sa është gruaja sot e përfaqësuar në jetën e organizuar në diasporë, e konkretisht këtu në Amerikë. Për mendimin tim gruaja këtu ka mbet në rolin dytësor apo krejt e papërfillshme në përfaqësim që nga më i vjetëri organizim; Federata Vatra e deri tek Klubet apo Organizatat e ndryshme që veprojnë me qëllime të caktuara sipas programeve të tyre. Kështu që fitojë përshtypjen se; Liria është monopol i burrave duke harruar se liria lindjen e ka në çdo qenie që lind pa dallim gjinie. Po pyes kujt i nevojitet liria që varet nga gjinia mashkullore?!  Dikush do thotë ja, jeni të përfaqësuara, apo nuk jeni dhe aq të arrira profesionalisht. Unë nuk pajtohem më këtë bindje mashkullore edhe pse e kam dëgjuar shpesh, se gruaja shqiptare këtu në Amerikë por edhe në vendet tjera në mënyrë individuale ka shpërthyer si në shkencë, art, kulturë, muzikë, humanizëm dhe ka zënë vend të merituar në arkivat botërore por fjala e saj, zëri i saj, shkrimi i saj, brusha e saj, humanizmi i saj nuk përmenden, apo thjesht neglizhohen vetëm nga mesi shqiptar. A  thua këto organizma, klube, shoqëri e shoqata janë aq të arrira sa të mos kërkojnë mendjen e gruas por të vetëkënaqen me vetveten? Atë që desha ta them që nga fillimi është se ne si shqiptarë në një botë të lëvizshme ku brenda ditës ndryshojnë shumë gjera kemi mbet në vendnumëro. Duke i analizuar programet dhe statutet që nga Vatra dhe të tjera rend e rend fitoj përshtypjen se u janë shterë idetë. Në botën e civilizuar çdo subjekt mundohet që të mënyra të ndryshme të sjell apo të ulë në vend të merituar kuadro, aktivistë nga me të ndryshëm që të realizojë qëllimet e caktuara programore, ndërsa në statutet e tyre këtu në Amerikë ku demokracia ka nivelin më të lart ata sanksionojnë vlerat e veta. Ende nuk kemi subjekt organizativ shqiptar që do tubonte dhe do bënte të pamundurën që në krye të saj të ketë kuadro që me punë e tyre kanë dëshmuar atdhedashuri, profesionalizëm, art, kulturë… të cilët do ishin zë i fuqishëm dhe i besueshëm për të ndryshuar jetën e mërgatës shqiptare. Çdo subjekt nëse në radhët e veta nuk e ka dhe gruan të përfaqësuar është një relikt i shekujve të kaluar.