nga Ervin Dine /
Nё Shqipёri jeta vazhdon, ndёrsa varfёria e pёrditshme ёshtё bёrё tashmё pjesё e natyrshme e kёsaj jete. Politika shqiptare i ngjan aq shumё njё komedie ose tragjikomedie, e cila vazhdon tё shfaqet nё spektaklin parlamentar nё nivele gjithnjё e mё tё ulta. Sharje, fyerje, korrupsion dhe asgjё konkrete pёr qytetarin. Pёrpara kёsaj sё sotmeje trishtuese, ka qenё nje e djeshme pёrplot me vuajtje, shumё mё e vёshtirё se e sotmja, njё tragjedi e pakufishme ku pёr dramat e asaj kohe sot dёgjon tё flitet gjithnjё e mё pak.
Jeta nё burgjet dhe kampet e diktaturёs sё tmerrshme shqiptare nuk ka pasur krahasim nё botё, me krimet e kryera kundra njerёzimit. Diktatura ka shkatёrruar mijra e mijra jetё tё pafajshme, e qё sot e kёsaj dite shfaqen dramat dhe traumat psikollogjike. Njё pjesё e kёtij populli janё burgosur dhe internuar nё kampe dhe burgje nё kushte qё as kafshёt nuk do tё mund t’i duronin.
Lind pyetja: Pse rinia shqiptare nuk i njeh kёto tё vёrteta, kёto histori tё dhimbshme e tragjike? Sigurisht edhe qeveritё shqiptare tё kёtij çerekshekulli nuk kanё dashur t’ua tregojnё kёto tё vёrteta rinisё, kёto krime monstuoze tё komunizmit dhe ta paraqesё kёtё njollё tё zezё tё historisё pёrpara publikut shqiptar dhe atij ndёrkombёtar?
Pse nuk edukohen studentёt me njё nga pjesёt mё tё turpshme tё historisё, me jetёn e kampeve dhe burgjeve tё shpёrndara nё gjithё territorin shqiptar?!?
George Santayana ka thёnё: “Ata qё nuk e kujtojnё tё kaluarёn, janё tё dёnuar ta pёrsёrisin atё!”
Dy shqiptare kurajoze kanё marrё iniciativёn qё ta formojnё njё program pёr ta edukuar shoqёrinё, por mё e rёndёsishmja rininё shqiptare pёr krimet e komunizmit.
Njёra prej tyre, artistja e njohur Alketa Xhafa, e cila ka bёrё edhe projekte tё rёndёsishme pёr tё drejtat e shqiptarёve nё Kosovё, nё projektin e saj ka marrё 140 thёnie nga tё pёrndjekurit politikё dhe me datёn 8 Maj do tё projektohen nё shtatё qytete tё Shqipёrisё nёpёr ndёrtesa tё rёndsishme shtetёrore. Zonja Xhafa, do tё pёrdorё kёshtu artin qё tё projektojё zёrat e injoruar nga organet shtetёrore shqiptare. Ajo pёrmes kёsaj paraqitjeje artistike jo vetёm kёrkon t’u japё zё kёtyre njerёzve qё deri nё ’90, kanё qёnё tё interrnuar, po qё edhe sot vazhdojnё tё jenё tё diskriminuar.
Synimi i dytё i kёtij arti ёshtё ta verё rininё shqiptare nё dijeni tё krimeve nё atё gjuhё tё cilёn ata mund ta kuptojnё.
Pёr realizimin e kёtij programi po punon prej kohёsh gazetarja Kristale Ivezaj Rama e cila do tё krijojё profile nё sitin “Muret kanё veshё” me histori krimesh dhe vuajtjesh gjatё diktaturёs.
Kristalja synon tё bёjё njё video program me profilet, dhe mё pas tё botojё edhe njё libёr. Kristalja synon t’i nxjerrё sa mё nё pah krimet e komunizmi qё kanё shkatёrruar jetёt e qindra dhe mijra jetёve, e ndёr tё tjera edhe atё tё gjyshes sё saj.
Gjyshja e Kristales ka vuajtur nё kampin famёkeq tё Tepelenёs dhe nё bisedat mes nesh, Kristalja flet pёr gjyshen e saj si pёr njё burrneshё tё fortё qё ka vuajtur por ka qёndruar me dinjitet si mijra njerёz tё pafajshёm qё u vunё pёrballё trajtimeve çnjerёzore.
Kristalja habitet me paditurinё e rinisё shqiptare pёr kёtё tё kaluar tё zezё, tё dhimbshme e tё hidhur.
Nё vizitat e saj tё herpashershme nё Shqipёri ajo ёshtё çuditur me injorancёn rinore ndaj krimeve tё komunizmit. Ajo shprehet: “çuditem kur shkoj nё fakultetin juridik dhe bёj njё pyetje tё thjeshtё, sa nga ju e dinё çfarё ka ndodhur nё kohёn e komunizmit? Qetёsi e thellё dhe askush nuk pipёtiu nё atё sallё” – thotё ajo. Kristalja vazhdon me pyetjet “kush ne kёtё sallё e njeh Enver Hoxhёn?” Prap qetёsi, “pёrveç njё studenti qё thotё se ka qenё udhёheqёsi mё i mirё qё ka pasur Shqipёria…!” Eshtё kjo injorancё pёr tё cilёn zonja Rama dhe zonja Xhafa po pёrpiqen tё nxjerrin nё dritё kёndvёshtrimin e anёs tjetёr, tё atyre qё nuk kanё pasur edhe ende sot nuk kanё zё tё nxjerrin nё pah tё vёrtetёn e vuajtjeve tyre.
Çdo vend i botёs ka tё mirat dhe tё kёqiat e veta. Çdo vend ndёrgjegjsohet nёse historia pёrpiqet ta riparojё atё drejtimin tё gabuar tё kohёs dhe rrugёs nga kemi ecur.
Nё Shqipёri kjo deri mё sot nuk ka ndodhur, sepse askush nuk i kase pranuar krimet e bёra dhe askush nuk ka kёrkuar thjesht njё falje publike nga asnjё palё e politikёs. Prandaj nё Shqipёri ka ende historianё qё me paturpёsinё mё tё madhe i mohojnё krimet qё kanё ndodhur.
Projekti nё fjalё ёshtё me majft rёndёsi dhe duhet mbёshtetur nga tё gjithё tё pёrndjekurit politikё tё çdo drejtimi politik ata qofshin. Ky ёshtё njё program qё organizohet nga dy shqiptare qё kanё kontribuar pёr tё bёrё tё njohura padrejtsitё qё u kanё ndodhur shqiptarёve nё Kosovё dhe nё Shqipёri. Njё program qё synon tё nxjerrё nё pah vuajtjet qё njerёzit kanё pёrjetuar jo nga historianё tё shitur ose nga ata qё vazhdojnё tё bёjne propagandё politike. Ka ardhur koha qё ashtu si hebrenjtё edhe nё shqiptarёt ta kuptojmё historinё tonё tё dhimbshme, aspak pёr arsye hakmarrёse por thjesht qё tё mёsojmё nga ajo, dhe tё mos lejojmё mё qё krimet tё na mbajne peng e se kaluares tone.