Nga Rafael Floqi/ Michigan/

…Michigan. Faji mbetet jetim, thotë një proverb shqiptar. Kjo do të më vinte në mend, ndërsa po shihja dëshmitë e nxehta para Kongresit të ditës së enjte me Guvernatorin e Michigan-it, Rick Snyder (R) dhe Administratoren e Agjencisë për Mbrojtjen e Mjedisit, EPA, Gina McCarthy. Nëse do të donit qartësi, apo të gjenit një shenjë se i kujt ishte faji, përgjigjja, ndoshta do të varej nga përkatësia juaj partiake.

Republikanët e bënë të qartë se ata mendonin se McCarthy dhe EPA ishin arsyeja që shumë banorë të Flintit, ende nuk kanë ujë të pijshëm të pastër prej një viti e gjysmë, pasi qyteti kaloi furnizimin me ujë nga Detroiti në burimet e lumit të Flintit dhe filloi pompimin e ujit të ndotur tek banorët, shtëpitë dhe bizneset. “EPA ka qenë shumë e ngadaltë – ndoshta edhe e pakujdesshme, për t’iu përgjigjur shqetësimeve, të banorëve”, thonë ata.Ndërsa demokratët ia vunë gishtin pikërisht gov. Snyder, i cili erdhi në pushtet, në vitin 2011, duke premtuar për ta drejtuar qeverinë si një biznes. Ata thonë se vendimi i tij për të kapërcyer procesin demokratik dhe për të emëruar menaxherët e emergjencës (sikur Flinti apo Detroit të mos ishin të falimentuar) për luftuar për sigurimin e bilancit të qyteteve të tilla, si Flinti e ka krijuar këtë krizë.

Të dyja këto teori, u luajtën disa herë gjatë seancës të së enjtes, ku si Snyder dhe McCarthy, iu nështruan për pesë orë akuzave të ligjvënësve për atë që ndodhi tmerrësisht kaq keq në Flint.

Loja e fajësimit filloi pothuajse menjëherë, pasi demokrati më i lartë në komision, me reputacion Elijah Cummings (Md.) shfaqi qëndrimin e demokratëve për seancën, duke e akuzuar z. Snyder, dhe jo qeverinë federale, e cila mban pjesën më të madhe të fajit, për atë që ndodhi.

“Administrata gov. Snyder përzgjodhi, për ta kaluar furnizimin e ujit nga lumi Flint dhe jo EPA,” tha ai. “Administrata Gov. Snyder i injoroi paralajmërimet e mbikëqyrësit të trajtimit të ujit Flint, për të mos e ndërmarrë këtë hap dhe jo, EPA.”

“Administrata Gov. Snyder e shkaktoi këtë katastrofë të tmerrshme, duke helmuar fëmijët e Flintit.”

Shkaku i helmimit me plumb të ujësjellësit të Flintit ndodhi pasi uji i burimeve të lumit Flint kishte PH acid, gjë që shkaktoi gërryerjen dhe tretjen e tubacioneve të vjetra prej plumbi dhe rrjedhjen e plumbit të tretur në rubinetet e shtëpive.

Kështu të enjten kongresi u kthye në një sallë gjyqi, ku të gjithë ligjvënësit drejtonin

gishtat duke fajësuar palën tjetër.

Shumë nga ligjvënësit, të cilët vunë në pikëpyetje Snyder dhe McCarthy u munduan të bëjnë rolin e zbatuesit të ligjit, pasi kanë edhe një përvojë të tillë. Komisioni Prestigjioz i Kongresit mbi Mbikëqyrjen dhe Reformën Qeveritare, i cili shpesh mban seanca të diskutueshme që i venë dëshmitarët në siklet, është një nga vendet e profilit të lartë, ku të gjithë marrin poza duke përdorur sfondin e ligjit dhe duket si një nga seritë e “Law and order”.

Kongresi u kthye në gjykatore dramatike televizive, kur kongresmeni Matt Cartwright (D-Pa.), një avokat nga profesioni mori në pyetje z. Snyder, sikur guvernatori të ishte në bankën e dëshmitarit për një gjykim penal dhe Cartwright të ishte duke u përpjekur ta vinte atë të poshtë, për ta bërë të ngecte në ndonjë deklaratë të gabuar.

CARTWRIGHT: Guvernatori Snyder, a nuk pranoi sot këtu para këtij komisioni, që ju dhe administrata juaj ka dështuar me popullin e Flintit?

SNYDER: Unë e kam bërë të qartë, për sa i përket situatës sime në fjalimin e situatës së shtetit, kur kam thënë … (Cartwright e ndërpret sërish.)

CARTWRIGHT: Dhe vetë ekipi i caktuar nga ju, zbuloi se Departamenti juaj i Cilësisë Mjedisore ishte, citoj, “Kryesisht përgjegjës për krizën në Flint.” A e pranoni ju sot këtu këtë?

SNYDER: Po, dhe mora veprime menjëherë në bazë të rekomandimeve. (Cartwight e ndërpret)

Ai vazhdoi kështu deri në fund Cartwright ndjeu se kishte mjaft material për të arritur synimin e tij:

“Mohim i besueshëm, ka kuptim vetëm kur diçka është e besueshme,” tha ai, “dhe unë nuk mund ta ha atë që ju nuk dinit asnjë rreth kësaj situate deri në tetor të 2015. Ju nuk ishin në gjendje kome të detyruar mjekësore për një vit. Dhe unë kam pasur mjaft dyshime rreth pendimit tuaj të rremë dhe gjoja keqardhjes suaj.”

Mjedisi diskutuesve të komitetit gjithashtu të jepte idenë e teatrit dhe të çfarë teatri se.

Më vonë ishte radha e republikanëve për shfaqjen e tyre vizuale. Rep. John Mica (R-Fla.) paraqiti një raport nga ekspert ujit i EPA-s, Miguel Del Toral, i cili u përpoq të alarmonte eprorët e tij në fillim të vitit 2015, se mund të kishte diçka të gabuar me ujin e Flintit. Republikanët argumentojnë se EPA nuk u mor parasysh në kohën e duhur raportin e Del Toral; dhe disa madje akuzojnë shefin EPA, McCarthy dhe stafin e saj për heshtjen mbi këtë (një akuzë që zyrtarët e EPA-s e mohuan fuqishëm në seancat e kësaj jave).

McCarthy tha se ajo dëshironte që stafi i saj të kishte marrë kontrollin e situatës më herët, dhe se ajo nuk kishte bërë asgjë të gabuar. Republikanët nuk ishin të bindur.

“A e shihni këtë raport?” Mica pyeti, duke mbajtur lart raportin e Del Toral “Një student i shkollës së mesme që mund ta merrte këtë raport , do të përcaktonte se fëmijët janë duke u helmuar.” McCarthy u mbrojt se kjo nuk ishte faji i agjencisë së saj, se ata nuk ndërhynë apo u përpoqën për të ndaluar rrjedhjen e ujit të helmuar në shtëpitë e Flintit për muaj të tërë. “Kjo ishte gjendja e, tha ajo. “Ne ishim të mashtruar, ne kemi qenë të mbajtur larg nga zyrtarët e mjedisit të shtetit, të cilët nuk na jepnin informacionin e saktë.

Rep. Jason Chaffetz (R-Utah) tha se nuk ishte i impresionuar me gishtin e tij tregues drejtuar asaj tha :”Wow”, duke, e ngritur zërin e tij normalisht, pasi e pat ulur një oktavë. “Ju thjesht, nuk po e merrni parasysh atë raport. Ju ende nuk po e bëni.”

Gjërat mes Chaffetz dhe McCarthy u përshkallëzuan më tej. Një nga mosmarrëveshjet qendrore midis republikanëve dhe zyrtarëve EPA-s, është nëse EPA kishte autoritetin për të ndërhyrë dhe për të marrë kontrollin e ujit në Flint.

Zyrtarët EPA iu mbajtën idesë se ata kishin nevojë për më shumë prova, përpara se ata mund të merrnin masa ndërsa republikanët e akuzojnë EPA kishte qenë e lëkundur pa arsye. Kur erdhi koha për të folur ligjvënësi Paul Gosar (R-Ariz.) ai ishte gati për luftë. Ai e sulmoi McCarthy-n, pasi ai e pa, se ajo dukej më shumë të shqetësuar për zbatimin e rregulloreve të qeverisë dhe jo për të ndihmuar amerikanët e vërtetë. “Kjo është një proçkë e vjetër,” tha Gosar.

“Amerikanët janë të sëmurë nga ky nepotizëm burokratik dhe ju jeni kultura e problemit. Unë jo vetëm unë kam kërkuar që ju të pushoheni nga puna, në qoftë se ju nuk do të jepni dorëheqjen, por ju duhet të akuzoheni penalisht.”

Dhe thelbi e çështjes me problemin e ujit të Flintit, sërish mbetet i paqartë. A ishin burokratët federale që krijuan këtë zallamahi, sepse burokracia është e ngadalshme dhe e paefektshme për të mundur të keqen, apo ishte z. Snyder, i cili u përpoq ta drejtonte qeverisjen e shtetit si një biznes, duke dashur të fuste kambanoren në thes?

Por edhe pas tri seancave të Kongresit për Flintin, përfshirë 10 orë të kësaj jave, nuk duket e saktë një përgjigje. Të paktën, jo një përgjigje, për të cilën të gjithë mund të binin dakord.

Dhe ndërsa kongresmenët imitonin Judge Judy-n, ata ende nuk kanë miratuar fondet e një projektligji, që do t’i jepte paratë dhe do të ndihmonte në zgjidhjen e problemit dhe të shkakut të tij, ekzistencën e tubave të vjetër prej plumbi që treten nga ujërat me përmbajtje acide. Se pse, edhe,nëse nuk do të ishte ndërruar burimi i ujit, plumbi jo i tretur do të ishte po aty. Ndërsa FIMA nuk jep fonde edhe sot, duke arsyetuar se nuk është fatkeqësi natyrore por gabim njerëzor, a nuk është ky një arsyetim burokratik? Nëse fajësohet guvernatori, po zyrtarët lokalë të zgjedhur apo emëruar a s’kanë faj? Këtu ka shumë pyetje që Kongresi në vend të bëjë gjykatësin duhet t’u japë zgjidhje. Të paktën Snyder po përpiqet ta ndreqë gabimin në vend, në mos qoftë vonë, se siç thonë plumbi, qoftë dhe i tretur të vret.