Shkrimtari dhe dramaturgu i mirënjohur Stefan Çapaliku sjell para lexuesit romanin e tij më të ri “Mbyllur për pushime”. Në një rrëfim për “Dielli”-n e “Vatrës” New York, dhënë gazetarit Sokol Paja, shkrimtari Stefan Çapaliku tregon se romani i vendos ngjarjet gjatë Luftës së Dytë Botërore, nga dita e kapitullimit të Italisë, shtator 1943 deri me ardhjen e komunistëve në pushtet, nëntor 1944. Romani që na fton ta shohim të shkuarën me sytë e humbësve. 

“MBYLLUR PËR PUSHIME”, FATET DHE DASHURITË E PALUMTURA

Romani “Mbyllur për pushime” i vendos ngjarjet gjatë Luftës së Dytë Botërore, nga dita e kapitullimit të Italisë, shtator 1943 deri me ardhjen e komunistëve në pushtet, nëntor 1944. “Mbyllur për pushime” na merr përdore dhe na nxjerr nga bregu tjetër, prej nga kurrë se kemi parë historinë tonë. Ai është romani që na fton ta shohim të shkuarën me sytë e humbësve. “Mbyllur për pushime” është romani që merret me fatet e njerëzve, të shtrënguar të jetojnë ndër kontekste krejtësisht të gabuara. Romani merret me dashuritë e palumtura të disa njerëzve, të nisur për të ndërtuar të ardhme të lumtura.

TRE LINJAT KRYESORE TË NARRACIONIT TË ROMANIT 

Narracioni i romanit është ndërtuar në tre linja kryesore që vijnë dhe bëhen gërshet në mënyrë simetrike. Ngjarjet e këtij romani zhvillohen në 3 qytete kryesore, në Beograd, në Tiranë dhe në Shkodër. Linja e parë përfaqësohet nga Herman Janas, guvernatorit gjerman të Ballkanit me ndenje në Beograd dhe Milicës, studentes serbe të albanologjisë; linja e dytë përbëhet nga profesor Shiroka dhe gruaja e tij austriake, Margarita; dhe linja e tretë nga piktori Ibrahim Harapi dhe pamundësia e tij për t’u riintegruar në mjedisin shqiptar mbas kthimit aksidental nga studimet në Itali. 

QYTETE PA BULEVARD, BULEVARDE PA QYTET (Citime nga libri)

Kam parë shumë qytete pa bulevard, por kurrë nuk kisha parë bulevard pa qytet. Tirana e asaj kohe nuk qe as si Korça e as si Shkodra. Ajo ishte një lesheli entuziaste, që zgjohej si oksidentale në mëngjes e binte të flinte si orientale. Profesor Shiroka ishte një student i magjepsur. Atë natë ai nuk fjeti. Atë natë ai vuajti nga dyshimet e mëdha. Atë natë ai ishte një Verter i Gëtes. Nëse kishte një djalë të pashëm Tirana e fillimviteve ’40, një djalë me kokë Apolloni e trup prej Davidi, një artist të talentuar me një të ardhme të sigurtë, një mashkull, pas të cilit çmendeshin të gjitha femrat që i dilnin përpara, një top model të veshur me më të fundmet e modës që krijohej përtej detit, ky ishte Ibrahim Harapi.

FATE NJERËZISH QË JETOJNË NË KONTEKSTE TË GABUARA

Atë natë Milica fjeti vetëm. Ajo qe e mbushur plot e përplot me përshtypjet që i kishte lënë Filipi, një djalë që dilte kryekëput jashtë prej përshtypjeve të parafabrikuara në vendin e vet për arketipin e shqiptarit. Gjithë ai burrë i gjatë dhe i shëndoshë gjunjëzohej para një kartoni, mbi të cilin vendoste këmbën klientja. Sigurisht që ajo vendoste shputën e këmbës të veshur me një çorap të hollë, pas së cilit shiheshin qartë gishtërinjtë e deri forma e thonjve, ngandonjëherë. Ti flet sikur të jesh një njeri, që nuk i ka frikë qenjtë, ngaqë kurrë nuk ka hangër mish qeni. Por ajo për të cilën nuk rezistonin as ajo e as i shoqi, ishte rituali i të shkuarit për të bërë foto në studion e Gegë Marubit, këtij zotërie të ardhur nga Parisi. 

MILICA, VAJZA E NATËS PA HËNË

Mëngjesi i 31 janarit 1944 ishte një kohë perfekte për vetëvrasje. Qielli plumb. Gri. I ftohtë kërcënues. Erë e marrë dhe e rrezikshme. Xhamat e dritareve dridheshin. Pemët dukeshin të thara, kurse toka e oborrit e shkretë, si një petë e tharë byreku. Kjo donte të thoshte se po asistonin në duelin më të madh, më të fortë dhe më të famshëm të gjelave që kishte ndodhë ndonjëherë në Tiranë. – Si nata e Shën Bartolomeut – tha me vete Renato, diku nga mëngjesi, kur mbaruan të shtënat. Si, si? Pyetën njëzëri Mani i Liut dhe Lapi e Lijes. Por kësaj here Renato nuk kishte as dëshirën e as fuqinë t’ia shpjegonte. Kaq e gjë duhej ta dinin vetë, mutin! I kishin thënë se e kanë parë Milicën natën duke kaluar nëpër Skadarlije me një tufë qensh rrotull vetes. Rojet i kishin raportuar adjutantit të vet se ajo, Milica Zhuniç, dilte diku rreth orës dy të mëngjesit, netëve pa hënë, dhe shkarraviste muret duke shkruar në një gjuhë të çuditshme dhe të pakuptueshme për ta.

STEFAN ÇAPALIKU, NGA POEZIA E PROZA TE REGJIA, FILMI DHE TEATRI

Stefan Çapaliku u lind në Shkodër në vitin 1965. Më 1988 diplomohet për filologji në Universitetin e Tiranës. I vazhdon studimet në Itali, Çeki dhe Angli. Në vitin 1996 doktorohet. Nga viti 1993 deri më 1998 ka qenë profesor në Universitetin e Shkodrës. Nga viti 1998 deri në vitin 2005 ishte drejtor në Ministrinë e Kulturës. Që nga viti 2005 punon si studiues në Akademinë e Studimeve Albanologjike në Tiranë. Mban titullin Prof.Dr. Nga viti 1995 merret sistematikisht me teatër. Tekstet dhe shfaqjet e tij janë dhënë në disa festivale kombëtare dhe ndërkombëtare, ku është nderuar me çmime. Stefan Çapaliku u shpall nga Ministria e Kulturës si dhe nga ente të tjera si dramaturgu më i mirë për vite me rradhë. Ai ka qenë pjesëmarrës në rezidenca të ndryshme letrare si në Amerikë, Austri, Francë, Kroaci, Bullgari. Që prej viti 2006 krijimtaria e tij është shtrirë edhe në fushën e regjisë së teatrit dhe filmit. Ai ka publikuar veprat në poezi: Asgjë më shumë se kaq s’ka ndodhë, Shkodër 1993; Kohë e ndalur, Shkodër 1994; Fjalë për fjalë, Tiranë 2000. Në prozë: Kronikë në lindje (roman), Shkodër 1996; Tregime përAnën, Tiranë 2002; Secili çmendet simbas mënyrës së vet, tre vëllime, Tiranë, 2016, 2027, 2018. Në ese dhe studime: Fishta satirik, 1995; Prijes për gjeografinë dhe sociologjinë e letersisë shqipe, 1997; Letersia e interpretuar, 1998; I vetëm në Europë, 2005; Estetika moderne, 2006; Libri i vogël i dramatikës, 2011; Z.M.H dhe teatri ’30, 2015; Ars Albanica, 2017; Sita estetike, 2019. Koleksioni i dramave është përmbledhur në librat: Pesë drama dhe një korn anglez, 2004; Allegretto Albania dhe drama të tjera, 2006; Pesë komedi të përgjakshme, 2010; Tri drama, 2014. Disa nga veprat e tij janë përkthyer dhe botuar në gjuhët kryesore europiane.