Nga Bardhyl SELIMI/

Miku im, z. Naun Kule, ish koleg dhe drejtor, shkrimtar dhe veprimtar shoqëror,më tregoi për një debat që kishte zhvilluar kohët e fundit lidhur me (mos)përdorimin e shqipes në kishën ortodokse.

– U ndodha – tha ai- një ditë në një meshë me rastin e Pashkëve 2013, që e drejtonte hirësia e tij, Janullatusi. Por u shtanga nga që tërë kohën ai fliste greqisht! Kjo më kujtoi një ndodhi të dëgjuar të vitit 1929 kur fshatarët e Ndërnënasit të Fierit ishin ankuar të nënprefekti Tofik Buletini që prifti i tyre u predikonte greqisht. Nga ana e tij, Boletini kishte njoftuar Mitropoletinë e Beratit dhe prifti qe thirrur dhe paralajmëruar për të mos e përsëritur më veprimin e tij, dmth të predikonte vetëm shqip, ashtu sikurse e ka edhe statuti i Kishës Autoqefale Shqiptare.

Naun Kule shkroi, me këtë rast, një artikull me titullin “Hirësi Janullatos, Zoti flet edhe shqip…!”Midis të tjerash, ai përmënd aty dhe e krahason modelin e Hirësisë së tij me Kozma Etolin (1714-1779), një antishqiptar i përkushtuar i Megaliidesë greke që këshillonte: “Mos iu lutni Zotit shqip. Shqipja është gjuhë e mallkuar, është gjuha e të paudhit…Më premtoni se në familje do të flisni jo shqip, por greqisht, dhe unë do t’ju falë gjithë mëkatet tuaja..”

Shkrimi i z. Kule vjen në një kohë kur në Greqi po nxiten edhe më, megjithë krizën e thellë ekonomike atje, lëvizjet dhe partitë shoviniste që kërkojnë, në kohërat moderne, të vënë në jetë idetë e çmendura të Vorioepirit Padyshim, kritika e z. Kule, njeri i arsimuar dhe i pjekur politikisht, ngjalli pakënaqësi të menjëhershme në selinë e shenjtë ortodokse, e cila porositi me ngut një zëdhënës të saj për të reaguar. Doli një farë Piro Prifti, ish mjek, që botoi në gazetën “SOT” më 24 maj 2013 artikullin “Një përgjigje për Kryetarin e Shoqatës ‘Myzeqeja’, ateistin Naun Kule”.

Duke e justifikuar shefin e vet epror, Janullatusin, që gjoja ka folur greqisht dhe ka përdorur përkthyes pasi shumë terma dhe shprehje fetare kanë vështirësi për t’u dhënë në shqip. Pastaj, sikur ta njihte dhemb e dhemballë Naun Kulen, i rreshton atij të gjithë veprimtarinë e mëparshme publicistike, politike dhe edukative duke u përpjekur ta nxijë sa më shumë dhe duke e poshtëruar. Edhe z. Prifti del në mbrojtje të Shën Kozmait duke thënë se ai u dha një mesazh shqiptarëve: të mos e braktisin fenë e të parëve.

Në fakt një pjesë e shqiptarëve vërtet nuk e kanë bërë këtë. Edhe vetë z. Naun është ortodoks pa çka se jo praktikant, sikurse shumica e popullit tonë. Por ai është së pari shqiptar dhe di të dallojë se kush i shërben idesë kombëtare dhe kush vepron në dëm të saj.

Në reagimin e vet për shkrimin e Priftit, z. Kule tërheq vëmëndjen se shqi shqiptarët kanë kërkuar kishën shqipe dhe trashëgimia e tyre në këtë lëmë është fituar me gjak nga dëshmorë të tillë si Luarasët e Negovanët, Saqellarët e Nolët. Ne vetëm kërkojmë të zbatohet ligji dhe Kushtetuta dhe nuk jemi përçarës, racistë, ateistë të regjur, komunistë, etj sikurse përpiqet të na denigrojë një “mëkatar” si z. Prifti i pushuar si mjek për parregullsitë e tija.

Z. Kule ka shkruar një monografi për Manastirin e Ardenicës (1999) dhe të Kolkondas (Libofshë) ku ka evidentuar veprimtarinë atdhetarë të priftërinjëve ortodoksë shqiptarë të kohës.

Z. Kule e pyet zotin Prifti: a e mendoni ju se çdo të ndodhte në Greqi sikur një peshkop i huaj të meshonte jo në greqisht, qoftë edhe në rusisht e sërbisht, dhe ruajna Zot në shqip!?

Unë- thotë me krenari ai- jam puro ortodoks por jo grek! Babai im Kristo, po t a dinte se apostulli i tij, Krishti, folka vetëm greqisht, edhe pse bënte pësalësin në Babai im Kristo, po ta dinte se apostulli i tij, Krishti, folka vetëm greqisht, edhe pse bënte pësalësin në kishën e fshatit, s’do të kishte bërë kurrë kryq..!