NË SHQIPNI VAZHDOJNË VRASJET KULTURORE/
Nga Fritz RADOVANI/
* 70 VJET GROPOSJE E KULTURËS EUROPJANE NË BALTEN SLLAVE…/
■1946 Po mbyllej me vendosjen e diktaturës barbare komuniste nga tirani E. Hoxha./
Shqipnia perditë e ma keq po groposej në balten sllavokomuniste nga drejtuesit PKSh, një “parti vrastare e terrorizuese antikombtare” me të gjitha tiparet sllavo – anadollake.
■Vetem me rastin e hymjes në Tiranë, me 12 nandor 1944, terroristi Enver Hoxha ka vra nga Familja atdhetare Kokalari e Gjinokastres të nderuemit Muntaz, Vesim dhe Syrja, intelektual të shquem dhe Atdhetarë të perkushtuem. Musine dhe Hamid Kokalari kanë vue gurë të pakrahasueshëm në thëmelet e kulturës sonë me prioritet Europjan.
Nuk do të persëris vrasjet e bame në Shkoder nga 29 nandori 1944, po do të tregoj disa nga krimet e kryeme ndaj disa Klerikëve Katolik në gjithë Shqipninë, muejt e fundit të vitit 1946, kur qeveria komuniste zbatonte shkatrrimin Atdhetar e kulturor të vendit.
■Mbas deshtimit të organizuem me “plasjen e parakohëshme” të Lëvizjes së Postribës, nga sigurimi i shtetit dhe drejtuesit e Ndjekjes së “popullit”, rifillojnë arrestimet me At Karlo Serreqin në Dukagjin me 11 Tetor 1946. Mbas sa vuejtjesh në hetuesi nder duertë të Xhemal Selimit me shokun e tij Nevzat Haznedari, i falet jeta dhe vdes në burg në 1954.
■Me 26 Tetor 1946 arrestohet Don Jakë Zekaj, nga Zadrima. Një perkthyes i pashoq. Nga veprat e perkthyeme prej Tij, nuk dihet sa janë botue në “gjuhën e ndysuar”…
■Fillon në Tiranë porosia e “vllezërve titistë”… Me 27 Tetor 1946 arrestohen Don Shtjefen Kurti e At Pjeter Mëshkalla, Klerikë që kanë lanë histori të shkrueme me gjak!
■Të nesermen, me 28 Tetor po në Tiranë arrestohet At Pashko Gjadri, edhe ky jezuit. Ka studjue në Kroaci dhe Itali. Në Shqipni ka punue per një kohë të gjatë në Elbasan, ku ka dhanë një ndihmesë të madhe per afrimin me Kishen Ortodokse Shqiptare. Asht dënue 6 vjetë e mbasi doli nga burgu vdiq shpejtë në 1953. Dijmë shumë pak per Te…
■Po me 28 Tetor 1946 arrestohet poligloti At Mëhill Troshani, i cili fliste e shkruente: Latinisht, greqisht, italisht, gjermanisht, sllavisht, rumanisht dhe bullgarisht… Edhe At Mëhilli arrestohet se ka Pagëzue një fëmijë, dënohet 8 vjetë kur po bante 80 vjetët. Kur u lirue vdiq mbas pak muejsh në vitin 1983. Zhduken edhe perkthimet njëherit me Te…
■Në Korçë me 31 Tetor 1946 arrestohet Papa Josif Mihajli. Dënohet 5 vjet burg dhe e nisin në kampin e Maliqit, ku me 26 Tetor 1948 e mbysin të gjallë në balten e kënetës…
■Në Mirditë me 6 Nandor 1946 arrestohet Don Preng Qafalia. Dënohet një vit burg, po nga torturat në hetuesi keqsohet me shndet dhe vdes pak muej mbasi u lirue…
■Me 10 Nandor 1946 vritet pabesisht në Reç Don Luigj Pici. Nuk ishte dakord me vendimin e gjykatës së Shkodres, per pushkatimin e Klerikëve të akuzuem me grupin e Organizatës antikomuniste “Bashkimi Shqiptar”. Këte Ai e deklaroi haptas…
■Me 12 Nandor 1946 në Elbasan arrestohet At Petraq Isaku. I njohun per shpetim të shumë ushtarëve italian e shqiptar nga burgjet e kampet gjermane.
■Në Shkoder me 12 Nandor arrestohen At Donat Kurti, Don Mark Hasi dhe Don Anton Muzaj. Arrestimi i Tyne asht fillimi i ngjarjeve të mnershme të “futjes armëve në Kishë”.
■Me 14 Nandor 1946 pushkatohet në Tuz të Malit të Zi Imzot Nikoll Tusha, atdhetar që kishte ngritë Flamurin e Shqipnisë me Caf Beg Ulqinin, në 1940 në Kishen e Ulqinit.
■Me 15 Nandor arrestohet në Shkoder Zv. Delegati Apostolik i Vatikanit në Shqipni, dhe Abat i Mirditës, Imzot Frano Gjini. U pushkatue me 11 Mars 1948 në Zallin e Kirit.
■Me 15 Nandor 1946 u arrestue edhe Provinçiali i Françeskanve At Mati Prennushi.
■16 Nandor 1946 pushkatohet Don Zef Marksen, gjerman që ishte dënue dy vjet burg.
■16 Nandor arrestohet Fra Ndue Vila, se nuk ua dha çelsin per “futje armësh në Kishë.”
■Me 17 Nandor 1946 Kuvendi Fretenve kthehet në burg, dhe hapet në mengjes heret nga sigurimi i shtetit Kisha dhe Kuvendi, ku “ekspozohen arkat me municion e armatime”.
■Me këte rasë arrestohen: Imzot Nikoll Deda, Don Tom Laca, Don Ndoc Sahatçia, Don Nikoll Shelqeti, At Frano Kiri, Fra Zef Pllumbi, At Gjon Karma, At Konrrad Gjolaj etj.
■Me 25 Nandor pushkatohet në Prizren grupi i Shqiptarëve “Katoliçeskaja Banda”.
■Me 2 Dhjetor 1946 vdes në korrent elektrik At Bernardin Palaj, një dijetar i vertetë.
■Me 4 Dhjetor arrestohet At Leon Kabashi, i lauruem në Akademi të Firencës si piktor.
■Me 4 Dhjetor në Dukagjin arrestohet At Alfons Çuni, i akuzuem per “mbajtje arme”…
■Me 6 Dhjetor arrestohet Imzot Jul Bonati, i kthyem pak ditë perpara nga Italia…
Mbas largimit nga Shqipnia me 25 Maji 1945 nga qeveria komuniste e Tiranës, të Imz. Leone G.B. Nigris, Delegat Apostolik i Vatikanit në Shqipni, emnohet Imz. Frano Gjini.
Vdekja e Imz. Luigj Bumçit në 1945, dhe Imz. Gasper Thaçit në 1946, arrestimet e Imz. Bernardin Shllakut, Imz. Vinçenc Prennushit, pushkatimi i Imz. Nikoll Tushës në Tuz, arrestimi i Provinçialit të Françeskanve At Mati Prennushi, dhe i Imz. Bonatit, mund të themi se Kleri Katolik Shqiptar mbeti pa asnjë drejtues në asnjë Argjipeshkvi.
Kuvendet e Motrave Stigmatine dhe Servite u mbyllen dhe u kthyen në hetuesi e burgje.
■10 Dhjetor 1946, arrestohet At Sebastjan Deda, nga Shkreli. Dënohet 5 vjet burg…
■11 Dhjetor 1946 arrestohet At Aleks Baqli, i cili kalon jeten nder burgje e kampe pune.
***
■Gjithë ky terror kunder Klerit Katolik asht ba në tre muej, tetor, nandor dhjetor 1946!
Në fundin e vitit 1946 në Shkoder nuk ka ma as shkolla të ulta dhe as, të mesme, si dhe as Seminare per pergatitje Klerikësh tek Françeskanët dhe as tek Jezuitët. U shtetizuen muzeumet dhe bibliotekat e tyne, tue u ndalue me ligj edhe botimet e revistave si dhe të librave shkollore e personale të dijetarëve e profesorëve të lauruem në 24 universitete të Europës Perëndimore. Në vitin 1993 kemi përgatitë me Prof. Simon Pepen një tregues të Klerit Katolik me shifrat e universiteteve, të hetuesive, burgjeve, dënimeve dhe kemi percaktue saktësisht edhe vitet e burgjeve të Klerikëve Katolik nder burgjet komuniste, po mjerisht, si gjithshka tjeter, jo vetem, cungohen shifrat po edhe pervetsohet autorsia.
■Me “perjashtimin nga shkollat” Shqiptare të letrarëve dhe gjuhtarëve të mëdhej tue fillue nga At Gjergj Fishta, Zadeja, Shantoja, Sirdani, Harapi, Prennushi etj… Apo, historianët Etnit Sirdani, Harapi, Rrota, Palaj etj… Dhe, tue varrosë edhe Gjuhen Letrare Shqipe nder zallishta apo këneta të “kongreseve të ndysueme” siç, i ka quejtë Prof. Arshi Pipa, ne nuk kemi ba asgja ma pak, po ma shumë se dishronin sllavokomunistët e Stalinit dhe Titos në 1946, per të cilët diplomati z. H. Kissinger në librin “Diplomacia”, fq. 443, thotë: “Stalini mundi të impononte kufijtë e Europës Lindore pa ndermarrë një risk të tepruar, sepse ushtritë sovjetike i kishin pushtuar këto zona… Dy vitet e para pas luftës, vetëm Jugosllavia dhe Shqipëria vendosën diktatura komuniste.”…
70 VJET QË QEVERITARËT E SHQIPNISË ZBATOJNË POROSITË E …
■1946 “… Kallxon nji zojë e cila, aso kohe bante punën si përkthyese në shërbim përsonal të sekretarit të Partisë Enver Hoxhës, në marrëdhanje diplomatike me ambasadën e Jugosllavisë në Tiranë, si nji ditë me nji bashkëfjalim ndërmjet ambasadorit titist e Enverit, ky i fundit shend e verë i paska pasë kumtue përfaqësuesit të Beogradit gati-gati si tue u krenue: “E mbytëm Patër Anton Harapin e, me té kemi plagosë për vdekje Klerin Katolik!..” Simbas rrëfimit të grues, ambasatori diplomat i vjetër pan-serbian i paska pasë përgjegjë: “Po, po! Po keni endè gjallë Patër Gjon Shllakun, i cili peshon shumë, duhet” – vazhdoi ai “si mbas porosisë që kam prej qeverisë sime, të zhdukni Shllakun dhe të shkatrroni kulm e temel çerdhen e Klerit Katolik në Shkodër, me në krye Françeskanët!” Shkruen At Daniel Gjeçaj O.F.M. tek libri “Martirizimi i Kishës Katolike Shqiptare 1944 – 1990” fq. 36, 1993.
■1950 Pa kalue as kater vjet, Kleri Katolik ndodhet para një dhune tjeter të udhzueme nga qendra botnore e terrorit komunist, nga Moska stalinjane: Me “nenshkrue Statutin e Kishës”… Dhe, ja si e shpjegon At Konrrad Gjolaj, në librin “Çinarët” faqe 125 qendrimin burrnor të pathyeshem të Don Kolec Prennushit, në mbledhjen e Klerit në fillim të vitit 1950: “Këta do të na kërcnojnë se do të mbyllin Kishat tona, në kjoftë se na nuk e miratojmë këte Projekt – Statut kështu si asht këtu. Ky Projekt-Statut nuk duhët miratue prej nesh se, edhe mbas miratimit të tij këta kanë me i mbyllë Kishat prap se prap.
Jam i sigurt se do të na thonë se do t’ ju vrasim, por asht ma mirë me ba shka kanë ndër mend sot se ma vonë. Lè të na vrasin ma mirë sot me faqe të bardhë, sësa me firmue këte dhe, nesër prap kanë me na mbytë por, na do të vdesim me faqe të zezë. E na, nuk duhët me harrue se me këta na jemi hupë se hupë.
Komunistët kështu kanë ba ku e kanë marrë pushtetin, në Rusi, në Spajë e kudo.
Na nuk jemi të parët që nuk po i njofim se kush janë….Këta janë gjithkund njisoj…!”
■Dhe me të vertetë edhe sot vazhdon me u vertetue thanja e Don Kolec Prennushit se:
“Na nuk jemi të parët që nuk po i njofim se kush janë….Këta janë gjithkund njisoj…!”
■Atëherë, shka duhet të presim tjeter prej tyne?..
Po sa intelektual dhe profesora u zhduken nga terrori pse kishin studjue në Europë?!
Detyra e tyne asht groposja e kulturës Europjano Perëndimore në llomin sllavokomunist!
“Akademia e Shkencave” në Shqipni, varrosi jo vetem personalitetet e shkencës dhe të kulturës sonë, po edhe Veprat ku bulonte, lulzonte dhe jehonte Gjuha e bukur Shqipe!
E kjo “Epokë groposje”… filloi me At Fishten, dhe vazhdon me Kishen e Vaut të Dejës… Apo me shtëpinë e Luigj Gurakuqit dhe germadhat e fshatit Fishtë…
Melbourne, Dhjetor 2016.