Ngrohja Globale

Nga Rafael Floqi/

Ndërsa ndryshimet klimatike thuhet se po nxehin planetin, dimrat duhet të ngrohen më shpejt dhe vera duhet të jetë më nxehtë. Por tani gjatë këtyre periudhave të motit jashtëzakonisht të ftohtë, shumë njerëz pyesin: “Nëse Toka po bëhet më e ngrohtë, atëherë, pse dimrat po bëjnë kaq ftohtë?”

Presidenti Trump e ka ngritur këtë pyetje shpesh, e përsëriti së fundi edhe më 28 janar: “Pra, si mundet që temperaturat ulen kaq shumë? Ne kemi nevojë për ngrohjen globale”, ironizoi ai në Twitter.

Po ç’ është ngrohja globale

Shkencëtarët, sipas gazetës britanike The Guardian, po insistojnë se ngrohja globale tani duhet të quhet nxehje globale, kështu thotë shkencëtari Jonathan Watts. Ndërsa profesor Richard Betts, i cili drejton krahun e kërkimit klimaterik të organizatës së monitorimit meteorologjik të Britanisë, bëri këto komente në mes të dëshmive në rritje se temperaturat në rritje kanë kaluar zonën e rehatisë dhe tani po sjellin kërcënime në rritje për njerëzimin. “Ngrohja globale është teknikisht më korrekte, sepse ne po flasim për ndryshimet në bilancin energjetik të planetit”, tha shkencëtari në samitin e klimës së OKB në Katowice të Polonisë. “Duhet të flasim për rrezikun e jo për pasigurinë”. Pikëpamjet e tij u përsëritën nga Hans Joachim Schellnhuber, një profesor i fizikës teorike dhe themelues i Institutit të Potsdamit për Hulumtimin e Ndikimit në Klimë në Gjermani. “Ngrohja globale nuk kap shkallën e shkatërrimit. Duke folur për nxehjen e Tokës është e ligjshme, “tha ai. Shkencëtarët shprehën zhgënjim në ritmin e ngadaltë të veprimeve nga udhëheqësit politikë për mbrojtjen nga ngrohja globale. Në nënshkrimin e marrëveshjes së Parisit 2015, qeveritë në mbarë botën synonin ta mbanin ngrohjen globale brenda rritjes prej 1.5C-2C mbi nivelet para-industriale. Por angazhimet aktuale janë shumë larg.., Në 3C të ndryshimit, Schellnhuber tha se Spanja jugore do të bëhej pjesë e Saharasë. Edhe 2C, tha ai, nuk mund të garantohej si e sigurt. Madje Pakti i Parisit është vetëm një firewall, tha ai. “Nuk na ndihmon ta mbajmë botën siç është tani. E kemi humbur tashmë këtë mundësi. Është një firewall kundër kaosit të klimës. ” Sipas Johan Rockström, drejtor ekzekutiv i qendrës së elasticitetit të Stokholmit, “plasaritjet” po fillojnë të shfaqen në sistemin e klimës që nxitnin natyrën nga të qenit një mik që thith dioksidin e karbonit tek një armik që liron dioksidin e karbonit. Këto shqetësime nxiten nga rritja e intensitetit të zjarreve të pyjeve, efekti i shkrirjes së akullit në rrjedhën e avionit dhe rritja e rrezikut të shkrirjes së permafrostit, i cili do të lëshojë metanin e bllokuar.

Ndryshe nga Protokolli i Kiotos, i cili krijoi objektiva ligjërisht të detyrueshme për reduktimin e emetimeve (si dhe ndëshkimet për mos përmbushjen) vetëm për vendet e zhvilluara, Marrëveshja e Parisit kërkon që të gjitha vendet e pasura, të varfra, të zhvilluara dhe në zhvillim, të bëjnë pjesën e tyre dhe të zvogëlojnë emetimet e gazrave serrë . Për këtë qëllim, fleksibiliteti më i madh është ndërtuar në Marrëveshjen e Parisit: Asnjë kufizim nuk përfshihet në angazhimet që duhet të bëjnë vendet, kombet mund të vendosin vullnetarisht objektivat e tyre të emetimit (NDC) dhe vendet nuk kanë asnjë gjobë për t’u pakësuar nga objektivat e tyre të propozuara. Megjithatë, ajo që kërkon Marrëveshja e Parisit është monitorimi, raportimi dhe rivlerësimi i synimeve individuale dhe kolektive të vendit përgjatë viteve. Tërheqja e SHBA nga kjo marrëveshje për arsye ekonomike e shton rrezikun.

Por le t’i kthehemi pyetjes, nëse ka ngrohje globale, pse është kaq i ftohtë?

Përgjigja qëndron në dallimin mes motit dhe klimës lokale. “Klima i referohet asaj se si atmosfera vepron gjatë një periudhe të gjatë kohore, ndërsa moti përshkruan se çfarë po ndodh në një shkallë shumë më të shkurtër kohore. Klima mesatare mund të mendohet, në një farë mënyre, si shuma e periudhave të gjata të motit.

Ose, për të përdorur një analogji që z. Trump mund të vlerësojë, koha është se sa para keni në xhepin tuaj sot, ndërsa klima është vlera juaj neto. Edhe në një ditë kur është më e ftohtë se mesatarja ku jetoni, bota si tërësi shpesh është më e ngrohtë se mesatarja, të cilën mund ta shihni vetë në hartat ditore nga Universiteti i Maine. Aty jepet një shembull nga një periudhë e motit të pazakontë të thatë në dhjetor të vitit 2017, kur në shumë pjesë të Shteteve të Bashkuara temperaturat ishin 15-30 gradë Fahrenheit më të ftohta se mesatarja, por bota si tërësi ishte rreth 0.9 gradë Fahrenheit më e ngrohtë se mesatarja e viteve 1979-2000:

Ndërsa shkencëtarët e klimës presin, që bota të ngrohet mesatarisht afërsisht dy deri në shtatë gradë Fahrenheit deri në fund të shekullit – varësisht, se sa shpejt rriten emetimet e gazrave serë – por nuk presin që kjo të nënkuptojë fundin e stinës së dimrit. Regjistrimi i temperaturave të ulëta do të vazhdojnë të ndodhë, ato do të bëhen më rralla me kalimin e kohës. Një studim i vitit 2009, zbuloi se Shtetet e Bashkuara panë më shumë rekorde të temperaturave të ulëta në vitet 1950, por në vitet 2000 pat dy herë më shumë rekorde të temperatura te ulëta rekord.

Disa veta sqarojnë se temperatura e kohëve të fundit të ftohtë janë shkaktuar nga një sistem moti i tmerrshëm i quajtur vorbulla polare (Polar Vortex). Ekzistojnë dëshmi në rritje për të sugjeruar se vorbulla polare po shfaqet gjithnjë e më shumë jashtë Arktikut, për shkak të ndryshimeve në rrjedhën të rrymës detare Golf Stream që i atribuohen ngrohjes atmosferike. Këto ndryshime ndihmojnë shtyrjen e frikshme të ajrit nga Arktiku dhe futen drejt jugut.

Politikanët janë përpjekur të përdorin këto situata klimatike për të provuar si p.sh. senatori James Inhofe, një republikan nga Oklahoma, solli një grumbull të dhënash në disa mbledhje në Senat në shkurt 2015, si dëshmi se Toka nuk po ngrohej.

Trump ka bërë një zakon të transmetojë skepticizmin e tij ndaj ngrohjes së klimës në Twitter, duke postuar komente mbi “ndryshimin e klimës” ose “ngrohjen globale” më shumë se 100 herë qysh nga viti 2011. Para presidencës së tij, ai e quajti ndryshimin e klimës një mashtrim, dhe pohoi se ideja u përjetësua nga kinezët. Në vitin 2018, ai e mbështeti ketë pretendim duke thënë: “Unë nuk mendoj se ka ndonjë mashtrim. Unë mendoj se ka ndoshta një ndryshim. Por unë nuk e di që të jetë shkaktuar nga njeriu “.

Ashtu si çdo dimër, acari në Evropë dhe vorbullat polare në Shtetet e Bashkuara i shtyjnë një pjesë të njerëzve (të cilët nuk e dinë dallimin mes motit dhe klimës) të mohojnë realitetin e ngrohjes globale. E vërteta, megjithatë, është e kundërta. Por si shpjegohen temperaturat -33 gradë në Çikago, -35 ° F në North Dakota, erërat e ftohta -52 °F (windshields). Këto temperatura shumë të ulëta dhe me acar, po e kthejnë këndvështrimet për ngrohjen globale të mos duket aq emergjente sa në fakt është. Dhe kjo shtron pyetjen .

Përse në një planet që supozohet se po ngrohet duhet të jetë kaq ftohtë? A nuk e mohon kjo ngrohjen globale?

Si ta shpjegojmë këtë fenomen? Klimatologët theksojnë se në këto raste ka një tendencë për të bërë gabime në vlerësime. Së pari, një periudhë e ftohtë disa ditore në një zonë të planetit është një fenomen meteorologjik dhe meteorologjia shpjegon se çfarë ndodh në një kohë të kufizuar. Së dyti: ndryshimi global i klimës është një teori shkencore që shpjegon se çfarë ndodh dhe do të ndodhë me të gjithë planetin mbi 150 vjet ose më shumë.

Përkundër këtij konsensusi shkencor mbi ndryshimet klimatike, janë bërë pohime se shkencëtarët dhe institucionet e përfshira në kërkimin e ngrohjes globale janë pjesë e një komploti shkencor botëror ose të angazhuar në një mashtrim manipulues. [9] Ka pasur pohime për keqpërdorime, kryesisht në polemikë e-mail të Climatic Research Unit (“Climate Gate”). Tetë komisione hetuan këto pohime dhe raporte të publikuara, secili duke gjetur asnjë dëshmi mashtrimi apo sjelljeje të keqe shkencore. [10] Raporti i Muir Russell deklaroi se “ashpërsia dhe ndershmëria e shkencëtarëve si shkencëtarë nuk janë në dyshim”, se hetuesit “nuk gjetën ndonjë provë të sjelljes që mund të dëmtonte përfundimet e vlerësimeve të IPCC-së”, por që kishte pasur “një model i qëndrueshëm i dështimit për të shfaqur shkallën e duhur të hapjes. “Konsensusi shkencor se ngrohja globale ndodh si rezultat i aktivitetit njerëzor mbeti i pandryshuar në fund të hetimeve.

A është ngrohja globale teori konspirative?

Në një fjalim të dhënë në Komisionin e Senatit të SHBA për Mjedisin dhe Punët Publike më 28 korrik 2003, titulluar “Shkenca e Ndryshimeve Klimatike”, Senatori James Inhofe (republikan, nga Oklahoma) e përfundoi fjalimin duke pyetur: ” Me gjithë histerinë, e gjithë frikën, e gjithë shkenca e rremë, a mund të jetë se ngrohja globale e bërë nga njeriu është mashtrimi më i madh i kryer ndonjëherë nga populli amerikan? ” Ai tha më tej, “disa pjesë të procesit të IPCC-së i ngjanin një gjyqi në stilin sovjetik, në të cilin faktet janë të paracaktuara dhe pastërtia ideologjike nënshtron ashpërsinë teknike dhe shkencore”. William M. Grey tha në vitin 2006 se ngrohja globale u bë shkak politik për shkak të mungesës së ndonjë armiku tjetër pas përfundimit të Luftës së Ftohtë. Ai vazhdoi të thotë se qëllimi i saj ishte ushtrimi i ndikimit politik, përpjekja për të futur qeverinë botërore dhe për të kontrolluar njerëzit, duke shtuar: “Kam një pikëpamje demoniake për këtë”. Dokumentari televiziv “The Great Global Warming Swindle” i bërë nga Martin Durkin, i cili e quajti ngrohjen globale “një industri multi-miliardë dollarësh në mbarë botën, e krijuar nga ambientalistët fanatikisht anti-industrial”. Ndryshimi i klimës është quajtur edhe “Mashtrimi më i madh në histori” nga John Coleman, i cili bashkë-themeloi Wather Channel .Në vitin 2012, Donald Trump pretendonte se “Koncepti i ngrohjes globale u krijua nga kinezët në mënyrë që prodhimi i SHBA të mos konkurronte atë kinez.

Bibla në ndihmë të luftës politike për klimën

Ngrohja globale është bërë një element i luftës politike aktuale në SHBA. Përfaqësuesja Alexandria Ocasio-Cortez (D-NY) që anon nga idetë socialiste pasi deklaroi se bota do të shuhet në 12 vjet, që nonsens, që tregon indoktrinim me teoritë e majta të nën presidentit Al Gore për të treguat “njohje e të thellë të problemeve të klimës “ iu përgjigjet të mërkurën sekretares së shtypit të Shtëpisë së Bardhë, Sarah Huckabee Sanders, duke thirrur në ndihmë të deklaratës së saj për ndryshimin e klimës një “autoritet shumë më të lartë” duke thirrur Biblën. Duke mos cituar vargje specifike, ligjvënësja e sapo betuar thirri në ndihmë shkrimet e shenjta në mbrojtje të lutjeve të saj të pasionuara për të adresuar ndryshimet klimatike. Duke shkruar në twitter.

“Zanafilla 1: Perëndia shikoi botën dhe e quajti të mirë jo një herë, jo dy herë, por shtatë herë”. “Zanafilla 2: Perëndia urdhëron të gjithë njerëzit ‘të shërbejnë dhe mbrojnë’ krijimin”. “Levitiku: Perëndia urdhëron që jo vetëm njerëzit, por edhe toka që i mban ata, duhet të respektohen”, shtoi ajo.

Ligjvënësja duket se ishte, duke parafrazuar një artikull të një reviste relevante nga viti i kaluar me titull: “Ndalimi i ndryshimeve klimatike, është një pjesë e pasuesve së Jezusit”. Artikulli përfshinte përkthime të përshtatura të pasazheve specifike biblike. Ocasio-Cortez ka përdorur shpesh llogarinë e saj të Twitter për të luajtur me kritikët dhe për të promovuar mesazhet e saj progresive. Komentet e Sanders u shtynë komentet e saj se “bota do të përfundojë në 12 vjet nëse nuk i drejtohemi ndryshimeve klimatike”.

“Unë nuk mendoj se do ta dëgjojmë atë për shumë gjëra, veçanërisht për çdo gjë që do të lëmë në duart e një autoriteti shumë më të lartë,” tha Sanders,. “Dhe sigurisht mos dëgjoni kongresmenë taze se kur bota të përfundojë.”

Kjo është politika, por në fakt, nga pikëpamja shkencore, dobësimi i vorbullave polare është një fenomen i vazhdueshëm, i cili është forcuar për disa dekada tani, dhe krijon mundësi për të ftohtë në kontinent, edhe pse jo aq ftohtë si në SHBA.

Vorbullat polare dhe efekti i tyre

“Në dyzet vitet e fundit këto ngjarje të motit, të shkaktuara nga erërat e forta arktike, janë bërë më të vazhdueshme, e më të gjata “. Ky është një konfirmim që mekanizmat e tyre ende nuk janë kuptuar plotësisht, por sidoqoftë ngrohja anormale e Arktikut dhe e gjithë planetit ka ndikime të rëndësishme në klimën e Tokës.

Gjatë valës së ngricës së vitit 2018, në bregun lindor të Shteteve të Bashkuara temperatura arriti pothuajse -40 ° C, bregu perëndimor ishte ende duke u përpjekur të shërohej nga efektet e zjarreve të frikshme që kishin prekur vendet, veçanërisht Kaliforninë.

Në shumë pjesë të tjera të botës, përfshirë Alaskën dhe Siberinë, temperaturat ishin shumë më të larta: në veçanti, në zonat arktike temperaturat prej rreth 3.4°C ishin mbi mesataren.

Shpjegimi i një fenomeni të tillë të veçantë qëndron në të ashtuquajturin vorbull polare: ky fenomen është një lloj unaze e vazhdueshme e erërave të forta që rrethojnë Polin e Veriut dhe “mbajnë” ajrin më të ftohtë në lartësi të larta. Pas ngrohjes, ndoshta edhe shkrirjes së akullit polar, kjo vorbull fillon të ngadalësohet dhe të tërheqë valë më të thella e më të gjera, të cilat gjithashtu mund të prishen e shpërndahen. Këto valë më të thella shkaktojnë një fluks ajri polar që ul temperaturat dhe krijon një klimë më të butë në veri. I njëjti fenomen, u zhvillua edhe në Evropë dhe Azinë veriore. Nga ana tjetër, kohët e fundit mbrojtësit e ngrohjes globale, nuk po përdorin “termin ngrohje globale”, me “ndryshimet klimaterike”.

Por cila do qoftë të jenë qëndrimet politike dhe vërteta shkencore .Toka duket si një pacient që vjen te mjeku dhe të merr një diagnozë vërtet të keqe. Por nëse shkenca është e saktë, teknologjia është e drejtë, dhe politika është e drejtë atëherë njerëzimi ka mundësi ta kurojë këtë situatë shumë të tmerrshme. Nuk ka asnjë sugjerim shkencor, se nuk mund ta bëjmë këtë gjë tani.

Nga Frank Shkreli/

Raporti i fundit i Grupit të Ekspertëve të Organizatës së Kombeve të Bashkuara (OKB) mbi Ndryshimet Klimaterike që u njoftua të hënën në Yokohama të Japonisë, paralajmëron se ngrohja globale paraqet rreziqe, në rritje e sipër, ndaj shëndetit të njerëzve, ndaj mundësive ekonomike si dhe ndaj furnizimeve me uj dhe me ushqime, për popujt anë e mbanë botës. Shkencëtarët e Kombeve të Bashkuara bëjnë thirrje për marrjen e masave urgjente kundër efekteve të ngrohjes globale. Raporti thotë se bota duhet t’i kushtojë një vemendje më serioze këtij problemi, pasi pasojat e ngrohjes globale po ndihet kudo, duke shkaktuar mungesë në ushqime, fatkeqsi natyrore dhe këto, si rrjedhim shtojnë rreziqet për shpërthime lufte. Raporti thekson se, sot për sot, bota nuk është e përgatitur për tu përballur me ndryshimet klimaterike. Raporti i shkencëtarve të OKB-së, shton se komuniteti ndërkombëtar duhet të ndërmarrë veprime të menjëhershme, dhe paralajmëron se njerëzimi është sigurisht përgjegjës dhe shkaktar i ngrohjes globale, e cila mendohet se ka shkaktua thatësira, temperatura të ftohta dhe rritjen e nivelit të ujrave të deteve, anë e mbanë botës.

Reagimet ndaj këtij raporti ishin të shpejta dhe alarmuese, duke filluar nga Sekretari Amerikan i Shtetit, Xhon Kerry e deri tek Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara, Ban Ki Moon. Xhon Kerry reagoi duke thënë se Shtëpia e Bardhë e konsideron raportin e ekspertëve të OKB-së si një thirrje për veprim dhe u bëri thirrje vendeve të botës që të zgjojnë nga gjumi sistemet e tyre politike, sepse sipas tij, “Sa më shumë që të vonojmë marrjen e masave konkrete kundër ngrohjes globale, aq më i madh bëhet rreziku”, dhe shtoi duke theksuar se: “Nëqoftse lexoni këtë raport, nuk mund të mohohet realiteti. Andaj, nëqoftse nuk veprojmë në mënyrë dramatike dhe shpejt, shkenca na thotë se klima dhe standardi i jetesës sonë, janë në rrezik.” Xhon Kerry shtoi se “përgnjeshtrimi i fakteve të shkencës është abuzim dhe se kostoja e mos-veprimit, është katastrofike”, për botën.

Kryediplomati amerikan tha se, “asnjë vend i vetëm nuk shkakton ngrohjen globale, dhe si përfundim asnjë vend i vetëm nuk e ndalon dot”, andaj duhet të ndërmerren masa të përbashkëta nga komuniteti ndërkombëtar, në nivel botëror duke u angazhua njëkohësisht se Shtetet e Bashkuara po përballen me sfidën që paraqet ngrohja globale duke zbatuar “Planin e Presidentit Obama mbi Klimën” dhe shtoi se Shtetet e Bashkuara janë gati të arrijnë marrveshje me vendet e tjera, në kuadër të konventëns së OKB-së për ndryshimet klimaterike dhe ngrohjen globale.

Ndërsa, Sekretari i Përgjithshëm i Organizatës së Kombeve të Bashkuara, Ban Ki Moon dha alarmin të ënjtën në Bruksel për rreziqet që ai thotë se i vinë botës nga ngrohja e planetit. Pasi kishte shkuar në Grinland për të parë nga afër efektet e ndryshimit të klimës në atë mjedis, udhëheqsi i OKB-së, bëri thirrje për marrjen e masave kolektive për tu përballur me këtë situatë, “në të gjitha frontet, para se të jetë tepër vonë”, tha ai. “Ndërsa po ngrohet klima botërore”, theksoi ban Ki Moon, “akulli i Grinlandës do të shkrihet më shpejtë dhe si përfundim do të kontribojë në rritjen e nivelit të ujit që kërcënon tanimë qindëra miliona njerëz në vendet e ulëta dhe në qytetet bregdetare”, anë e mbanë botës.

Duke komentuar raportin e ekspertëve të OKB-së mbi ngrohjen globale, Ban Ki Moon tha në Bruksel, ku gjëndet për një javë tani për bisedime me zyrtarët e Bashkimit Europian mbi një numër çështjesh urgjente botërore, se, “Qëllimi im është të bindë qeveritë e vendeve anëtare të OKB-së, si dhe bizneset botërore dhe publikun e gjërë, se ndryshimet klimaterike përbëjnë rrezik për sigurinë, begatinë dhe zhvillimin e vazhdueshëm të njerzimit në të të ardhmen”. Ai shtoi se ky fenomen ka prekur tanimë bujqësinë, shëndetin e njerëzve dhe sistemet e ndryshme ekologjike dhe eventualisht mund të prekë negativisht edhe sigurinë botërore, veçanërisht si rrjedhim i mungesës së ushqimeve dhe ujit. “Anë e mbanë botës”, tha Ban Ki Moon, “është e qartë se ndryshimet klimaterike po ndodhin dhe se veprimtaritë njerëzore janë shkaku kryesor i këtij fenomeni . Ne duhet të veprojmë tani mbi ato që dime nga shkenca, duke marrë masa urgjente, para se të jetë tepër vonë. Problemi është global dhe secili ka një rol për të luajtur në këtë mes”, shtoi ai dhe theksoi se Europa, jo vetëm që ka mundësitë, por ka edhe përgjegjësitë për të kryesuar përpjekjet për gjetjen e zgjidhjeve ndaj këtij problemi në kontinentin e saj dhe njëherazi të luaj edhe rolin kryesor në ndërmarrjet ndërkombëtare, si dhe në negociatat botërore mbi ngrohjen globale, tha Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së.

Përveç thirrjes që u bëri qeverive për angazhimin e tyre në këtë fushatë, Ban Ki Moon tha se edhe “shoqëria civile dhe sektori privat duhet të luajnë rolin e tyre të rëndësishëm”që u përket atyre duke shtuar se sektori i biznesit duhet të jetë pjesë e zgjidhjes dhe jo shkaktar i problemit. Ai përfundoi duke thënë se për tu përballur me problemin e ngrohjes globale, “Kemi nevojë për kurajo politike, njohuri teknologjike dhe ndjeshmëri ndaj nevojave njerëzore.” Njerëzimi, tha ai, “E ka shkaktuar këtë problem dhe vetëm ne mund ta zgjdhim atë”.

Në vitet e fundit, fenomeni i ngrohjes globale dhe ndryshimeve klimaterike ka vazhduar të jetë një çështje që ka shkaktuar kundërshtime dhe debate të ashpëra politike, pro dhe kundër. A ka arsye për alarm, apo është ky një trillim i disa shkencëtarve dhe i disa politikanëve për përfitime personale ose ideologjike? Megjithëse raporti i lartëpërmendur i eskpertëve të OKB-së u cilësua si, “prova më solide që mund të arrihet në cilën do fushë shkencore”, nga Organizata Meteorogjike Botërore, disa të tjerë kanë thënë se raporte të tilla përhapin panik të panevojshëm. Madje edhe njëri prej autorëve të raportit të eskpertëve të OKB-së, Profesori Richard Tol, i Universitetit Sussex në Angli u tërhoq nga grupi që kishte shkruar raportin, duke thënë se sipas mendimit të tij, raporti — i shkencëtarve të organizatës botërore mbi paralajmërimet mbi ngrohjen globale — ishte tepër alarmist.

Nëse ka ngrohje globale, pse është kaq i ftohtë?