Nikolla Lena – Dielli

Thethi, “parajsa” natyrore që kërkon vemëndje

June 27, 2015 by dgreca

Nga Nikolla Lena/

“Dita e Bjeshkës” tashmë është futur në kalendarin e festimeve alpine dhe zhvillohet në krah të Bjeshkëve të “Namuna”, pikërisht në Luginën e Thethit. Aty çdo vit më 25 qershor mblidhen burra e gra nga zonat e Shalës, Pultit, Shoshës, Bogës dhe festojnë së bashku.Pata një ftesë nga Agjencia Kombëtare e Zonave të Mbrojtura që të merrja pjesë në “Ditën e Bjeshkës”. Ata nën organizimin e ministrisë së Mjedisit si dhe disa shoqata të tjera që merren me mbrojtjen e mjedisit dhe të parqeve natyrore si, INCA, përfaqësues të GIZ-it, kishin menduar ta shfrytëzonin këtë ditë feste për prezantimin e një projekti promovues të vlerave natyrore, klimaterike, turistike dhe kulturore të zonës. “Ministria e Mjedisit dhe Agjencia Kombëtare e Zonave të Mbrojtura (AKZM) synon zgjerimin e kësaj zone, duke nisur nga Vermoshi deri në Valbonë, që do të quhet Parku Kombëtar i Alpeve, duke përfshirë ndër të tjera edhe dy parqet kombëtare ekzistuese, Parkun Kombëtar të Thethit dhe atë të Luginës së Valbonës. Kështu, Parku Kombëtar i Alpeve do të ketë një sipërfaqe prej 85 mijë ha dhe do të jetë më i madhi në vend”, më shpjegonte gjate udhëtimit për në Theth Drejtori i Përgjithshëm i Agjencisë Kombëtare të Zonave të Mbrojtura, Zamir Dedej.

Pasi lame Shkodrën dhe fshatrat fushore të saj, u futëm në luginën që të çon drejt Bogës. Nuk di si ka mbetur ky emër. Zoti në këtë luginë të bukur, nga sllavishtja do të thotë “Zot”. Mbase Zoti im ose vend i Zotave, ose nga latinishtja “Grykë e Bukur”…por vërtet është një vend tepër tërheqës dhe i bukur. Fshati ishte rregulluar në të dyja anët e luginës me shtëpi të reja e bujtina për vizitorët e huaj.Pasi lamë Bogën u drejtuam për lart, drejt Bjeshkëve. Qafë Sora (ose Sorra) bën ndarjen midis Bogës dhe Thethit. Pikërisht aty, në pikën më të largët i sheh të dyja Luginat, në lindje atë të Thethit dhe perëndim atë të Bogës. Aty ngrihej madhështor një kryq betoni, por aty ishte edhe e para bujtine buzrruge. Rruga ishte e gjatë dhe u ulëm ta pinim një kafe. Ishte një lokal alpin i ndërtuar me dru, me një shesh pushimi ku mund të kundroje dy botë, lindjen dhe perëndimin. Nuk ia mësova emrin e vërtete pronarit të lokalit se aty shërbenin ca “Culla” (djem) dhe ca gra, por i thoshin Lokali i Bajraktarit të Bogës….Rruga drejt Thethit ishte e vjetër dhe e vështirë. Ndeshëm disa turiste ceke dhe angleze, që me çantat e tyre mbi shpinë marshonin drejt Thethit. Ndeshem edhe karvane qe shtegetonin bagetite drejt alpeve…Festa ishte organizuar në sheshin e Kishës së fshatit. Një shesh i madh dhe i gjelbëruar. Gra e burra me veshje karakteristike të zonës e kishin mbushur atë.

Në ceremoni foli Zamir Dedej, që bëri një parashtrim për Zonat e Mbrojtura dhe rëndësinë që marrin ato për natyrën shqipëtare dhe atë turistike. Ai theksoi se këto parqe shtrihen tashmë në tri shtete, atë të Malit të Zi,Shqipërisë dhe Kosovës. Ruajtja dhe mirëmbajtja e tyre tashmë nuk është detyrë vetëm e ministrisë përkatëse, por edhe e vet komunitetit dhe e pushtetit lokal ku shtrihen. Foli gjithashtu edhe specialisti i vjetër të mjedisit, Nihat Dragoti, i cili theksoi se ky studim do të diskutohet me komunitetin e zonës dhe debati do të mbetet i hapur për t’u diskutuar dhe në nivele të tjera nga specialist të ndryshëm, nga grupet e interesit, si dhe do të vilet mendimi nga gjithë komunitetet e zonave, që përfshijnë Alpet. Prezantimi i historikut të zonës u bë nga Prof. Luigj Shyti, prezantimi i vlerave kulturore dhe tradicionale nga Zef Bari, prezantim i procesit të zonimit të parkut të alpeve nga Nihat Dragoti, ekspert i INCA. Më pas pati diskutime nga pjesëmarrësit.

Përfaqësuesi i bujtinave të zonës promovoi vlerat dhe traditat e trevës. “Shtëpia asht e zotit dhe e mikut“, është shprehja tradicionale që përdorin banorët e bjeshkëve dhe dyert e kullave të tyre janë të hapura për miqtë, vizitorët, turistët vendas dhe të huaj. Banorët e kësaj zone kanë perfeksionuar shërbimet dhe kulinarinë etj. Këta malësorë janë jo vetëm mikpritës, por edhe shembull i bashkëjetesës së natyrës me njeriun, përfundoi ai. Ceremonia mbaroi mes stendave të shumta të varura rreth e qark, valleve tradicionale dhe këngëve me çifteli. Pati edhe një panair të vogël me produkte të zonës.

Fare prane kishës, rreth 100 m në perëndim të saj, ndodhet kulla e famshme e nguimit. Një kullë e gurtë që ka hyrë dhe ka mbetur në histori si një instrument i çuditshëm gjykimi dhe dënimi. Një kullë e gdhendur në gure katrore, me vrima të vogla që përfaqesonin dritare dhe themelet e veta i kishte të ngulura në shkëmb. Pronari i saj i saj, Sokol Koçeku, një mesoburre, na rrëfen historinë e kullës dhe bëmat e saj. Ngjarjet e para nga kjo kullë janë një roman më vete dhe duan shumë kohë t’i tregosh, por unë mësova se aty është ngujuar edhe njëri prej 7 shalianëve, Mark Sadiku, që lane nam në Shkodër me bëmën e tyre. E pyeta Sokolin edhe për mbiemrin e ndryshuar të disa Shalianëve si, Mark,Fran, Marash…të kthyer në mbiemra myslimane si, Sadiku psh. Ai më shpjegoi se në kohën e “Turkies” nuk i lejonin katolikët apo të krishterët të bënin pazar në Shkodër dhe kështu detyroheshin të ndrronin mbiemrin, por të ruanin fenë. Kulla e ndërtuar në tri kate, kishte hapësira të kufizuara dhe frëngi fare të vogla. Orenditë ishin të pakta dhe ato më të nevojshmet si sofra, ena e ujit dhe disa shtroje prej lëkurë delje. Sigurisht dhe arma vrastare. Çdo kat përfaqësonte nivelin e krimit. Kur krimi gjykohej tepër i padrejtë, vrastari vendosej në katin e parë ku ishte një shkëmb i madh guri dhe pak orendi. Kur krimi gjykohej mesatarisht, vrasësi vendosej në katin e mesëm dhe më i drejti në katin e sipërm. Tamam si në Ferrin e Dantes, sipas gjykimit. Vizitorë të shumtë hynin e dilnin nga kulla me përshtypje të çuditëshme në kokat e tyre. Shihje gjermane, zvicerane, angleze e ceke, të çuditur nga ato që kishin dëgjuar për këtë kullë. Ishte kohë dreke kur u larguam prej saj dhe u drejtuam për nga kulla e Mollajve ose e Ujkajve, për te Fran Molla ose Ujka. Një kullë krej ndryshe, e re dhe me dritë. Me dritare të mëdha, me mure të rregullt e me plot hapësira. Brenda ishte e areduar në mënyrë moderne. I zoti i kullës priste miq dhe drekën e kishte shtruar në oborr të saj. Gratë dhe djemte e rinj shërbenin me mirësjellje. Zakoni e donte një berr në hell, verë e raki kumbulle. Gjelbërimi dhe ajri i pastër të shtonin oreksin. I zoti i shtëpisë kishte thirrur edhe dy rapsod prej Shale. Çiftelia shoqëronte këngët e traditës dhe ato të kohës së sotëme. Bjeshkët e Namuna ngriheshn thik mbi kokat tona. Tashmë ato nuk na dukeshin më të “namuna” por të bukura e të bekuara. Gjelbërim i pa anë,ajër i pastër,uji me shumicë dhe legjenda e histori të çuditëshme e mbresëlënëse.

Lugina e Thethit është vërtetë një parajsë tokësore që kërkon më shumë vëmëndje për resurset ekonomike që mbart,për historinë, për turizmin, për vizitorët e shumtë që ka dhe për vet banorët e kësaj zone që jetojnë gati në kufijt e legjendës.(Kortezi:ATSH)

Himara, perla e bregdetit shqiptar

May 5, 2014 by dgreca

Nga Nikolla Lena/Si një nga perlat e turizmit shqiptar veçohet Himara.Një ditë më parë, u organizua një event i veçantë për këtë qytet.Në një ceremoni festive në qëndër të qytetit të Himarës, u çel sezoni i ri turistik i vitit.Nën tingujt muzikorë dhe pjesmarjes së drejtuesve lokal,qytetarë të shumtë si dhe disa artistë të ardhur nga Tirana,u bë inagurimi i sezonit të ri turistik.
Por Himara ka një origjinë, një histori dhe një legjendë.Emri Himarë e ka origjinën nga fjala e vjetër Shqipe e përdorur në këto anë “Hi(j) Marë”- “Eja Marë”, qe ka të bëje me ftesën që i bëhet një vajze apo fqinje të marrë pjesë në një gëzim familjar apo ti bashkohet një grupi që këndon një kënge shumë-zërëshe.”Marë” është emër i njohur Shqip vajze në Himarë, në jug të Shqipërisë dhe në veri të saj.
E ndërtuar në pjesën jugore të bregdetit shqiptar, qyteza e Himarës ka qenë gjithmonë qendër e një zone që ka përfshirë jo vetëm fshatrat e jugut, por edhe Labërinë e Kurveleshin. Ajo përmendet që në kohët e lashta ku paraardhësit ishin fisi Ilir i Kaonëve, por historia moderne duket se fillon në 1199, kur në qytet u vendos sundimi i Venedikasve. Fqinjet tanë veriorë nuk mundën ta mbanin për shumë kohë dhe në shekullin e XIII zona e Himarës u përfshi nga Karli i Anzhuinëve në atë që ai e quajti Mbretëria e Arbërisë. Zona ka qenë gjithmonë me një popullsi autoktone shqiptare, kryesisht me origjinë nga ajo që sot njihet si zona e Labërisë dhe duke filluar që nga shekulli i XV edhe me të ardhur nga zonat e Mirditës dhe e Krujës pas vdekjes së Skënderbeut.
Më 1431 Himara u përfshi nga Perandoria Turke si një krahinë e Sanxhakut të Shqipërisë. Në 1482 disa familje u larguan nga qyteti për në Sicili, dhe atje u është dhënë tokë në afërsi të qytetit të Palermos.Këtij vendbanimi apo fshati më pas ju dha emri Hora e Arbëreshëve (Qyteti i Shqiptarëve), banorët e të cilit flasin edhe sot gjuhën shqipe (arbërishtjën) dhe mirëmbajn zakonat, veshjet popullore dhe besimin orthodhoks.
Duke filluar që nga shekulli i XVI, si pasojë e disa kryengritjeve, Himara, ashtu si edhe Mirdita, siguroi një sërë privilegjesh dhe një lloj autonomie, që e lejoi të ruante fenë dhe flamurin Shqiptar. Fatkeqësisht, mungesa e rrugëve dhe zona malore krijoi vështirësi në komunikimin e saj me zonat e brendshme të vendit. Perveç gjuhës amtare Shqipe, duke shfrytëzuar detin banorët e këtyre anëve vendosën lidhje tregtare me Greqinë dhe Venedikun e kryesisht me Korfuzin dhe si pasojë e këtyre lidhjeve, filloi të përdorej edhe gjuha Greke e Italiane për qëllime tregtare. Më 1912 Himara ngriti flamurin e pavarësisë dhe dërgoi përfaqësinë e saj në Vlorë.
Qyteti i vjetër i Himarës, ka disa vepra historike dhe kulturore.Kalaja e Himarës është një monument i rëndësishëm historie dhe kulture. Në kështjellë ekzistojnë shenja të pranisë së pandërprerë të banorëve vendorë Iliro-Shqiptarë për më shumë se 3500 vjet. Në këtë kështjellë ka disa objekte kulti si kisha e “Shën Marisë” me ikonën e Shën Marisë që konsiderohet çudibërëse. Në kohë thatësirash ikonën Himarjotët e nxirrnin për litani (lutje) popullore. Populli dikur lutej para saj për të rënë shi. Gojëdhëna thotë se shpeshherë çudia ndodhte.
Kisha Episkopale,një kishë e stilit Bizantin. Para ndërtesës së sotme të kësaj kishe, në portën e saj, ekziston basoreliefi prej mermeri me shqiponjën dykrenare Iliro-Shqiptare. Ndërtesa e Kishës Episkopale i ka themelet mbi një ndërtesë të vjetër që ishte faltorja e Apolonit të Ilirisë.
Kisha e Gjithë Shenjtorëve,ndërtuar më 1775 në hyrje të kalasë. Sot kjo kishë e rindërtuar funksionon si Mitropolia e Himarës.
Manastiri i Shën Marisë,gjendet atje ku fillon rrugën e tij rrëzë malit përroi i Gjipesë, në lindje te fshatit Ilias.Në lashtësi, ne epokën prekristiane, ka qenë një faltore e perëndeshes Artemisi. Atje shkohet vetëm me këmbë nga Iliasi, përgjatë bregut të thatë të përroit të Gjipesë.Manastiri i Shën Theodhorit dhe disa objekte të tjera kulti që vizitori mund ti gjej me lehtësi në Himarë.
Në Jug të Himarës, në një gadishull të vogël, brenda gjirit të sigurtë me të njëjtin emër, ndodhet kështjella e Bukur, e ndërtuar në fillim të shekullit 19të nga Ali Pashai i Janinës dhe që sot ruhet në gjëndje shumë të mirë. Kështjella është ndërtuar në vendin e gërmadhave të një kalaje të vjetër dhe të një manastiri që ekzistonte atje.Në vendin ku gadishulli lidhet me tokën ndodhet kisha e Shën Nikollës, për të cilën ekzistojnë shumë legjenda dhe histori për ndërtimin e kështjellës.
Afër fshatit Borsh, në majën e kodrës, gjënden gërmadhat e kështjellës Shqiptare te Sopotit. Rruga për të vajtur atje është e vështirë dhe shkohet vetëm në këmbë.
Një tjetër histori misterioze gjëndet në veri të Himarës.Anës detit ndodhet një shpellë e madhe, në të cilën mund të hysh vetëm nga deti. Mjedisi është interesant dhe bregu ideal për të bërë banjënë grupe të vogla familjare ose shoqërore.Legjenda flet se kjo shpellë dikur ishte strëhe e piratëve.
Himara mbi të gjitha shquhet për plazhet e saj shumë të bukur, shumica me zalle por edhe me rërë te bardhë e të imët. Spilea, është plazhi qëndror i Himarës, me shumë vizitorë në verë, më tutje janë Prino, Potami, Filikuri, më në Jug Llamana, Qeparoi, Borshi, brigjet e Piqernit (Buneci), Lukova dhe Kakomea.Poshtë kalasë së Himarës ndodhet Livadhi dhe në veri Jali, Fusha, Ziso, Gjipea, Karkaniqi, Dhërmiu, Palasa dhe Dhralea. Në shumë vende në brigjet e Himarës, uji është shumë i ftohtë, për shkak të ujërave nëntokësorë. Po të largohesh disa dhjetra metra nga këto pika temperatura e detit merr vlerat natyrale.Në muajt e verës, Plazhet e Himarës mbipopullohen nga pushuesit.
Himara ka një kulturë të lashtë shqiptare dhe një popullsi autoktone Shqiptare që ruan traditat dhe doket e kësaj ane që nga kohët e hershme. Dallohet sidomos për këngët me shumë zëra (polifonike), për vallet e shtruara dhe veshjet tradicionale në raste gëzimesh.
Himara ka hapur një nga shkollat e para shqipe rreth vitit 1160-1161 dhe më pas duke vijuar më 1660-1661 nga Onufër Kostandini, i shquar në atë kohë, megjithë kushtet e rënda të pushtimit Osman. Përpjekjet për vazhdimësinë e shkollës Shqipe u bartën edhe më tutje nga të tjerë, si Zef Skiro.Dhe përpjekjet për një kulturë kombëtare nuk kanë reshtur asnjëherë në krahinën e Himarës

Perënditë flisnin shqip

April 15, 2014 by dgreca

Nga Nikolla LENA/
Zakonisht fundjavat nuk më pëlqen t’i kaloj në Tiranë.
Mbase zhurma, ajri i rëndë, mbingjeshja njerëzore më shtyjnë drejt periferisë. Këtë herë u drejtova nga fushat e Myzeqesë.
Kisha dëgjuar për një prodhim të bollshëm dhe një tregti të mirë të produkteve bujqësore të kësaj zone në këtë stinë, inisiativat e Ministrisë së Bujqësisë për fermerët e myzeqesë,si dhe përgatitjet e tokës për mbjelljet pranëverore që sa po kanë nisur. Nëpër fusha të zinte syri makineri bujqësore që pastronin tokën duke e bërë gati për plugim,pemë të harlisura nga gjelbërimi,kultivues të përkulur mbi parcelat e tyre e gjithëfarsoj procesesh të stinës në bujqësi.
Mbasi përshkova fushat e Kavajës, Lushnjës, nuk po më pëlqente shumë ti ndahesha asfaltit dhe autostradës komode drejt Fierit. Një shi i imët “britanik”, na shoqëroi pothuajse që në nisje.
Një shi lulesh i thonë në këto anë,sepse ndihmon bimët të shpërthejnë sythet e tyre.Dhe vertetë kumbullat,pjesëhkët,shelgjet ishin spërkatur në të bardhë nga petalet e tyre.
Në kthesën e fortë afër Kolonjës më shfaqet përball manastiri I Ardenicës. Si një murg i lashtë,hijerëndë, qëndronte ulur maj kodrës në një natyrë të qet. Qiparisë, pisha dhe drurë të harlisur e mbanin mes tyre këtë “plak” të moçëm dhe lëshonin pikalotshiu mbi zhgunin e tij të tymosur. Hija e tij e rëndë si një magnet i fuqishëm më tërhoqi drejt vetes. Një rrugë e asfaltuar më uli drejt e në prehrin e tij.
Gjeta plot makina vizitorësh që ishin parkuar për-rreth. Muret e rëndë dhe porta e madhe me shulin e ndryshkur që varej si lavjers i sahatit-kohë, më krodhën në një tjetër realitet.
U futa dhe unë në kishën e vjetër dhe gjeta ciceronin përball një grupi turistësh gjermanë, që po u tregonte mbi historikun e themelimit të këtij objekt-kulti,zografët që kishin realizuar Zotat në pikturat murale,Kostandin dhe Thanas Zografi,Shpataraku i famshm etj. Ikonostaset që prej 1744,një busull zodiakale në dyshemenë e kishës,e plotë data të tjera historike.
Data që rrokulliseshin thellë në shekuj mbase që pas vdekjes së Krishtit kur dishepujt e tij u shpërndanë nëpër Evropë që të mbillnin”farën”e mirë dhe historia qëndronte në kohën e Bizantit, aty ku merrte formë të plot dhe ky manastir rreth vitit 1282. Ciceroni u ndal edhe te heroi ynë kombëtar Gjergj Kastrioti,që celebroi martesën e tij me bijën e Aranitit, Andronikën më 21 Prill të vitit 1451 pikërisht në këtë kishë.
Dy vite me vonë, në fund të Majit të vitin 1453 Kostandinopoja do të binte përfundimisht nga vullneti i hekurt i një djaloshi 22 vjeçar me emrin Mehmeti i dytë. Muret e rëndë të kokës së dytë të shqiponjës romake,që kishin rezistuar për njëmijëvjet sulmesh barbare, Venetikase, Otomane u shkërmoqën përball rinisë dhe mëndjes së këtij djaloshi-sulltan.
Thon se ushtari i par që shkeli brenda tyre dhe nguli flamurin osman, ishte me origjin shqiptare. Nuk di përse Ai më sjell ndërmend Aleksandrin e Olimpias(Olimbisë)të quajtur i madh. Mbase që Aleksandri ishte stërnip i këtyre trojeve.
Turistët u shpërndanë të sodisnin peizazhin natyror rrotull manastirit,gjë që e bëra edhe unë. Ishte si një kullë vrojtimi ku syri mund të shikonte në të gjitha anët.
Në lindje ngrihej Tomori madhështorë, në jug shtrihej Apolonia,më tutje vjosa dhe Narta ,ndërsa në perëndim ndeshje Detin pa fund me pishat e lashta të Divjakës që i rrinin si kurorë.Ka një legjendë për këto pisha,por dhe një histori.Kujt ti besojmë legjendës apo historisë?!Shpeshherë historia është shkruar nga legjendat.Kështu ndodhi me zbulimin e Trojës, e tha Homeri, Shlimani besoj në thënien e tij dhe ja ku doli Troja.
Kush e solli këtë pishë këtu?! Ushtarët e Cezarit në aventurën e gjeneralit të tyre për të shkatërruar ushtrinë e Pompeut që kishte ngritur çadrat në Karpen të Kavajës. Ata hodhën kokrrat e para të stikave të mara me vete në xhepat e kapotave të vjetra në marshimin e gjatë që niste prej Romës së vjetër.
Rrugët e saj hijeshoheshin prej pishave të buta njëlloj si këto këtu në Divjakë. Mbase I konsideronin si çamçakiza të kohës së tyre. Relaksoheshin me to para betejës. Kokrrat e para ranë nga xhepat e grisur të kapotave ushtarake gjatë fushimit në rërën e plazhit pas zbarkimit prej anijeve luftarake dhe mbin e morën jetë në këtë plazh të bukur. Përballë kishin varkat me rrema të lundrimit, detin e gjerë dhe pas tij Atdheun. Mbrapa shpine Pompein dhe një tokë të huaj. Një tokë që e njohën dhe e lakmuan. Më vonë e pushtuan dhe ngritën qytetet dhe qytetërimet e famshme si Apolonia dhe Dyrrahu.
Më nxori nga kjo përhumbje historike, hija e zhgunit të murrmë të dy burrave që kaluan në koridorin e ngritur pas murit të kishës.Kisha dëgjuar për murgj në këtë manastir,por s’kisha arritur ti shihja.Të gjith flisnin dhe heshtnin për ta. Edhe vet kishtari i shmangej kësaj pyetje. Ishin dy, pesë, gjashtë…nga kishin ardhur dhe ç’bënin aty?!.. Murgj…manastir, mjegull enigmatike. Ata u larguan si hije brenda thesit të tyre dhe u futën në një deriçkë misterioze. Lash murgjit në shenjtërinë e tyre dhe hodha sytë te këmbët e kodrës,aty ku kalonte degëzimi i rrugës Egnatia. Një degëzim i saj zinte fill në Apoloni, përshkonte gjith vargëkodrën deri në prerjen e lumit Shkumbin, merte djathtas dhe bashkohej me degën kryesone në Klodiana(Peqini i sotëm)për të vazhduar deri në Kostandinopoj. Nuk bindesha që themelet, gurët e këtij manastiri të zinin fill në vitin 1282.Nga lartësia,dominimi pamor,të jepte përshtypjen e një kulle vrojtimi, vendroje, garnizon që vëzhgonte…kë?.
Lëvizjet në via “Egnatia”Lëvizjet prej Apolonisë drejt Dyrrahut dhe Klodianës.. Po emri “Ardenicë” nga erdhi? Ky emër e kapërcen periudhën Romake, dyndjet Helene dhe ngjitet drejt “perëndive” drejt miteve. Ardenicë=Artemisë,perëndia e gjuetisë, motra e Apolonit,perëndisë së dritës dhe artit,bijtë e Zeusit. Sa afër njëri-tjetrit, as dhjetë kilometra në vijë ajrore. Njëri në Apoloni, tjetra në Ardenicë.Në shtegëtim “perëndish” Ardenica mund të quhet si një rezidencë verore e Artemisës,që bashkë me “perëndi” të tjera,kan pasur ngulimet e tyre në këto troje, nga malet e thepisura deri në fushat e shtruara.
Ato kanë folur Shqip.Prandaj ky vend duhet begatuar dhe respektuar, është vend “perëndish”.Jo larg prej këtej,rreth pesë kilometra ndodhet varri i një tjetër shenjti, i “Shën Kozmait”, varrosur në kishën e Kolkondasit,ose më saktë,mbi varrin e Tij u ngrit një kishë.Po ç’ishte ky njeri-perëndi,që erdhi të prhapte dritën e dijes si vet Prometeu dhe u shenjtërua në kto anë? Një histori që duhet treguar…
U ngulita me vështrim nga deti. Brezi i halorëve të Divjakës ma bëri me sy. Po thash. Aty ka det,pyll,ajër të pastër dhe peshk të freskët. Ka histori. Nga klubi I “shoferit” mora për në perëndim duke çar përmes disa fshatrave, Këmishtaj,Gradishtë, Gur, Kryekuq, Mizë, Divjakë.
Në të gjithë këtë hark më shoqëroj një rrugë e gjerë,e sistemuar dhe e asfaltuar mirë dhe me trotuare në të dy krahët. Kudo shikoje njerëz në pikun e punëve së stinës. Asfaltimi i kësaj rruge në formë unaze, lidh fshatrat e kësaj zone me autostradën Lushnje- Fier dhe ka lehtësuar biznesin e fermerëve për rreth.Ministria e Bujqësisë e ka hedhur vështrimin me seriozitet për investime të rëndësishme në këtë zonë myzeqare.Do të ket prodhim dhe turizëm.
Sigurisht, një udhëtim i gjatë ka hak dhe një drekë të shijshme dhe këtë nuk mund ta realizosh më mirë se në Divjakë. Deti, pylli, peshku i freskët…Ali Kali po na priste në maj të kalit me zgarën mbushur me ngjala të ngritur lartë.-“Hani, hani sa më shumë se më jeni ligur”-thërriste Ai.
Divjaka, një tjetër vend historik dhe turistik ku mund të kalosh këndshëm fund-javën.