Nje liber me emrin ‘Pavaresia’ u promovua dje ne qytetin e Flamurit.Moderatorja e këtij takimi Alfredina Kanani tha:Ne kuadër te 100 vjetorit te Pavarësisë Kombëtare , organizojme promovimin e librit “PAVARESIA” me autor studiuesin Master shkencor Gëzim Llojdia .Ne këtë libër studimor janë përfshirë’ fotografi historike dhe shkrime te mara nga shtypi i kohës janë përfshirë shkrimet publicistike e historike si :Kristo Floqi :ai flamur u gatit nga Marigo Pozio -ne shtëpinë e flamurit ne Skele. Ismail Qemali. Naimi ka punuar për te mos vdekur kurrë. Gazeta e qeverise se Vlorës –Përlindje e Shqipenies. Kompleksi historik muzeal. Lufta për flamur ne shekuj. Si e gdhendi Odise Paskali flamurtarin te varri i Ismail Qemalit . Pasuria e intelektualëve te Vlorës qe formuan Bibliotekën -Familja patriote Shyti 696 libra bibliotekës se Vlorës .Koleksioni arkeologjik Vlora.

Biblioteka e Vlorës ka regjistruar si fond themelor bibliotekën private te familjes se njohur Vlora

Skënder Spahiu-drejtor i Muzeut historik Vlorë.Botimi qe po i jepet sot ne dore lexuesit është fryt i një pune e përkushtimi kohor, dhe i shfrytëzimit te materialeve dhe dokumenteve te shumta nga ana e autorit. Ky nuk është botimi i pare i G.Llojdia por i teti ne zhanër te ndryshme. Ne këndvështrimin tim do te përqendrohem ne tre aspekte kryesore duke përshkruare te pese pjesët e këtij botimi.

l) Faktet dhe ngjarjet ne planin historik te lidhura ngushte dhe me veprimtare e patriot te periudhës se rilindjes.

2) Krijimi i një infrastrukture te muzeologjisë për te demonstruare dhe shprehur këtë ngjarjeje kthese për fatet e kombit.

3) Ruajtja dhe trashëgimia e shkrojtur e ilustruare me foto te ndryshme te kohës. Shume te vërteta historike te komplikuara,te rëndësishme nuk shfaqen dhe thuhen vetëm ne kohen e tyre por ruhen dhe transmetohen brez pas brezi. Historia i caktoi Vlorës një rol te veçante qe si gjithë shqiptaret e kryen me sukses këtë detyre. Përmes emrit te Vlorës kane kaluar ngjarje madhore te shekullit te kaluare. Historia e Vlorës ne veçanti është një fragment i mozaikut,shume shekullor te popullit shqiptar,i cili nuk i reshti asnjë çast përpjekjet dhe luftën për liri ,atë mesazh dhe amanet te patretur ,rënkimin e shpirtrave te patrioteve qe gulçonin nga e kaluara,këto kane qene rrethanat neper te cilat u capit fati ynë ,por ne fund te fundit u vendos nga djersa dhe gjaku I bijave dhe bijve Vlonjate dhe atyre Shqiptare. Popullsia e kësaj krahine ka gëzuar por edhe ruajtur privilegjin e trishtuar të të jetuarit ne terrene te rëndësishme dhe delikate gjeografikisht objekte te zilise dhe grykësive shekullore. Vlora u be simbol i atdhetarizmit gjithëshqiptar me 1912,simbol i heroizmit popullor me 1920, shkendia e shpirtit demokrat te popullit shqiptar me 1924 ,promotor e Lëvizjes dhe Luftës Antifashiste Nacional Çlirimtare 1939-1944 këto dhe shume ngjarje te tjera e kane vlerësuar qytetin tone “Qytet-hero.E shkuara vepron pa reshtur ,ne gjakun tone përmblidhen mira breza dhe vetitë e tyre shfaqen here pas here ne moment te vështira historike te kombit tone. Dhimbja, lëngimi i atdheut nga pushtuesit kishin mbushur plot me urrejtje hambarin e thelle te revoltës te pa përmbajtur te popullit shqiptar dhe ky terren u shfrytëzua nga patriotet e kohës për te vene ne vend dinjitetin kombëtar pra problemin shqiptar,para se te jete një problem i diplomacie, është problem i një lëvizje te lindur e te zhvilluare mbi këtë truall është ceshtje e se ardhmes se një populli qe s’humbet në morine e problemeve të saj duke dale ne drite ne periudhën për te cilën bën fjale autori dhe atëherë ai nuk rnbetet pa i shtuare edhe vëmendjes se diplomacisë,doemos ne kontekstin e problemeve te mprehta te fuqive te mëdha si pasoje e shembjes se sundimit shekullor turk ne Ballkanit.Çdo lëvizje kombëtare përmban ne vetvete dy moment te rëndësishme te lidhura ngushte me njëra tjetrën te cilat ndalin qarte ne pjesën e dyte dhe te trete ;Nga njëra ane përpjekjet me dhune ,rezistence me arme për te shkundur zgjedhën e huaj. Nga ana tjetër janë orvatjet për te përgatitur shkëputjen nga shteti shtypej,për te hedhur themelet e shtetit te ri është gjithë veprimtaria qe ka si pikësynim ‘krijimin. e^;kushteve te jashtme te pershtateshmei për një ngjarje te tille. Nuk duhet mohuare se rrethana te caktuara kane përcaktuare vonese e lëvizjes shqiptare ndaj lëvizjeve ne Ballkan, madje ,këto ia kane arritur qëllimit te shkundin zgjedhën turke dhe te krijojnë shtetet e tyre qe nga fillimi I shek.XIX(rasti I Greqise).Ishte një vonese e imponuare para se gjithash nga synimet për zgjerim territorial ne dem te trevave shqiptare gjë qe e bënte Turqinë te vetmen strehe Kjo ka sjelle vonesën dhe ne zgjimin e vetëdijes kombëtare. Për këtë arsye lëvizja e pavarësisë ka shkelur ne një terren te vështirë e te komplikuare rende edhe nga fanatizmi fetar. Megjithatë ,situate evoluon lëvizja shkon përpara me një orientim te qarte drejt pavarësisë .Veç valës se kryengritjeve ne vigjilje te kthesës historike ,lëvizja merr një përmasë te re me Kuvendin dhe Qeverinë e Përkohshme te Vlorës.. Me vet faktin e qenies se saj si dhe me veprimtarinë qe ajo zhvilloi si brenda vendit edhe ne fushën e politikes se jashtme,qeveria e pare kombëtare mishëron synimin dhe përpjekjen e lëvizjes shqiptare për te ngritur ndërtesën e re shtetërore ne truallin kombëtar. Nëpërmjet saj lëvizja kombëtare del si një element aktiv vetëveprues jo vetëm ne fazën e përpjekjeve me arme por edhe ne atë te luftës politike pra edhe diplomatike për pavarësinë dhe organizimin e shtetit te ri .Qeveria e Vlorës iu kundërvu politikes se fuqive te mëdha për te ndërkombëtarizuare veprën e krijimit te shtetit te ri Shqiptar, për ta imponuare atë nga jashtë. Analiza e këtyre fakteve ka qene detyra e autorit ne këtë botim .Prandaj ngritja e veprimtarisë se qeverise se Vlorës ne nivelin qe i takon është një plotësim thelbësor i historisë diplomatike te ceshtjes shqiptare ne periudhën e pavarësisë.

Pedagogu Shaban Mehmeti trajtoje problemet historike ne ceshtjen shqiptare .

Autori i librit Gëzim Llojdia .Ndërtesa e karantinës muzeu kombëtar i selisë së qeverisë .Strehë karantine dhe një karakoll me dy kate dhe stoike një ndërtesë historike e bërë në Skelë të Vlorës,profili i saj nga deti nga erërat s’kishte frikë,muzgje që ndërkaq thinjnin vite dhe as thinjej vet. E bërë për karantinë njerëzore në buzë të sqelës për të mbyllur fakirët,atë vit të pavarësisë mbajti qeverinë e Vlorës .Ku dergjej qeveria ,sa në konakët e Xhemilit, por hidhej tek Sharrajt,një ndërtesë të madhe tre kate zotëronin,tek telegrafi ishte Lefi dhe përmes nxënësve vlonjak të shkollës Nr 1 shkonte por dhe vinte çdo ditë,ministri i Arsimit një burrë i ditur energjik,me mustak ai ishte Gurakuqi :Për të gjithë an’ jemi rrethue/Anmiqt kqyrin me u avitë:/Don’ tok’t tona me i zaptue,/Don’krejt fare me na qitë….

Në vitin 1939,fashistët ndërsa hynin në sqelë thuhet se e qëlluan me top , që e shkrumbëzuar s’bëhet më llaf,si çdo pushtues. Për ti shuar krejt memorien historike,për ti prerë krejt gjuhën,për të djegur krejt trupin,zhuritur deri në hi. Mirëpo edhe shqiptarët në një mëndje diku aty nga viti 1925 shkatërruan një dëshmi tjetër të pavarësisë,shtëpinë e flamurit. Dhe kryetar ,më i madhi i bashkisë ,ishte firmëtar në aktin që ende nuk po e gjejmë. Fal Nosit ruajmë fotokopjen e tij. Edhe regjimi paslufte mendoi se duhej ngritur ndërgjegjja kombëtare dhe vlerat e saj,ndërsa shokonin firmëtarët me ligje,burgje etj,rindërtuan në vitin 1962 me atë stil dhe me atë pamje banesën,selinë e qeverisë,por shtëpinë e flamurit nuk është hedhur asnjë ide. Përse të mos ribëhej,shtëpia ku u ngrit flamuri?

Nxënëset e gjimnazit “Perla” Vlorë Alfredina Kanani,Enxhi Bubeqi, Xhulia Bega, Meri Llanaj,kumtojnë pjesët me te bukura librit:” Pavarësia”.