– Një këndvështrim biznesi /

Nga Lindita KOMANI/

1 703 039 shikues në sezonin 2015/2016 në teatrot e Vjenës (Burgtheater, Theater in der Josephstadt, Raimundtheater, Ronacher, Volkstheater, Kammerspiele, Theater der Jugend, Akademietheater, Theater an der Wien). Në mungesë të një statistike më aktuale, le të supozojmë që kjo shifër të jetë shtuar në total me 100 000 vizitorë, pra shifra të jetë aktualisht pak a shumë në nivelin e popullsisë së qytetit të Vjenës që sipas një statistike të bashkive e komunave ishte 1 867 582 banorë. Mesatarisht pra, vizitat në teatër të qytetarëve të këtij qyteti kanë qenë 1 vizitë/vit për gjithsecilin.
Sipas Instat numri i popullsisë së Tiranës në vitin 2018 është 883 996 banorë. Duke bërë një krahasim me Vjenën, a i kemi ne në Tiranë të paktën 880 000 shikues teatri? Ju lutem të mos qeshim në këtë pikë. I kemi ne 880 000 shikues teatri në sezon ne gjithë skenat që ofron Tirana? Nuk i kemi. Madje nuk dimë sesa sa kemi, dimë vetëm që skenat ekzistuese nuk ofrojnë program të rregullt teatror, të përditshëm, të përjavshëm, me sezone të vërteta me programe dhe paketa biletash që mund të blihen përmes abonimeve, mujore apo vjetore. Përse nuk kemi program? Nuk kemi aktorë, regjizorë, dramaturgë, përkthyes drame? Jo. Kemi mjaftueshëm. E tregon fakti që shumica e atyre që janë diplomuar në këto fusha në Akademinë e Arteve janë pa punë dhe gëzohen për mundësi sporadike për të mbijetuar e për të krijuar një emër si artistë. Përse nuk e kemi programin atëherë? Më e mundshmja është se nuk ka fonde në dispozicion të skenave tona, nga shteti, nga sponsorët privatë. Gjithashtu e mundshme në po të njëjtin nivel është që drejtuesit e institucioneve teatrore janë të paaftë të tërheqin fonde, t’i manaxhojnë mirë, të punojnë mirë me marketingun e shitjen përveç përgatitjes së programit artistik.
Kaq mjafton për ta kuptuar që fokusi i shtetit dhe institucioneve të tij të linjës që kanë të bëjnë me teatrin duhet që në vend që të ishte për ndërtesa teatrosh që ekzistojnë e gjithsesi nuk po mbushen me program të plotë sezonal, të investoheshin për të realizuar sa më shumë shfaqje, për të krijuar një qarkullim të vërtetë ekonomik për institucionet teatrore si biznese të llojit shtetëror që pranojnë edhe fonde private. Të krijoheshin mundësi për artistët sepse skena ekziston e zhvillohet se janë ata më së pari. Artisti ngjitet dhe e bën mrekullinë edhe në një skenë të improvizuar me kosto zero. Sigurisht që skena ka rëndësinë e saj sikurse kanë edhe zyrat për punonjësit në çdo lloj institucioni. Një zyrë e bukur e një mjedis i këndshëm pune e bën më domethënëse përfshirjen e gjithsecilit punonjës në procesin e punës, por nuk janë as kusht i nevojshëm dhe as i mjaftueshëm që rezultati i punës të jetë suksesi. E njëjta gjë vlen edhe për teatrin dhe përfshirjen e artistëve në zhvillimin e suksesit dhe imazhit të tij. Problemi kryesor i përqasjes qeveritare ndaj çështjes së teatrit është se me arrogancë e papërgjegjshmëri i trajton artistët e në përgjithësi qytetarët taksapagues shqiptarë si të ishin injorantë e pa mundësi informimi për të kuptuar si teatri funksionon, qoftë nga ana artistike ashtu edhe ajo e biznesit, në raport me bashkësinë shoqërore ku ai zhvillohet dhe në raport me zhvillimet në shtete të tjerë. Dhe kjo përqasje tërësisht e mbrapshtë që deri më sot është lidhur veçanërisht me arkitekturën e historinë e ndërtesës së Teatrit Kombëtar, e reflektuar në këtë sulm 20-vjeçar ndaj teatrit, është ajo që revolton këdo që është përfshirë në protestën e drejtë për mbrojtjen e teatrit.