Opinion nga Gëzim Llojdia/
1.Lindja e Mesme është tokë pjellore për teoritë e konspiracionit,thuhet në një shkrim të mediumeve të këtij rajoni.Si baze sherbejne fiset, ekzistenca e të cilave është prezentë në qeverisjen e shumë shteteve të tilla.
a-Në Siri, sipas të dhënave rreth 15 fise sunite të vendit përbëjnë rreth 15% të popullsisë, edhe pse shumë sunitë sirianë nuk janë të lidhur me një fis.
b-Në Irak, besnikëria fisnore është i rëndësishëm për minoritetin sunit të vendit dhe mazhorancën e saj rivale shite.
Anëtarët e fisit Albu Ajeel në provincën Saladin të Irakut sipas të dhënave të mediumeve e hodhën fatin e tyre pas Shtetit Islamik (militantët të cilët pushtuan dhe kapën zonat e tyre në pjesën veri-qendrore në qershor të vitit 2014.Dy muaj më vonë, fisi el-Jughaifa në zemër sunite myslimane në provincën Anbar formuar një forcë të armatosur.Kontrasti i zymtë nënvizon një përçarje në besnikëritë në mesin e fiseve në territoret që ISIS kontrollon në Irak dhe Siri. Të dy vendet janë në shtëpi familjeve nga sekteve të ndryshme dhe etnive por ISIS konsideron myslimanë jo-sunitë të pafe dhe është përqendruar në vend të kësaj në rekrutimin nga mesii sunive.
2- Mirëpo po të kërkosh shkakun ku e kanë burimin xhihadistët do të ketë një përgjigje.Lufta në Siri goditi në të dy vendet, në të cilën banonin organizatë xhihadiste në zona të mëdha të territorit të tyre që solidarizohen me ritet tradicionale fisnore që është një fjalë e urtë gjatë historisë, dhe ka ndarë fiset midis dmth pro për të organizuar shtetin Islam,mirëpo kur u shfaq shteti me emrin ISS ,i cili bëri thirrje të gjithë muslimanët për t’u bashkuar me “Kalifatin,ku besnikëria e klaneve ishte thelbësor për organizimin e shtetit islam për të konsoliduar autoritetin e tij në zonat e pushtuara.Analistët përmendin shumë faktorë, s pas kontrollit të zonave ku prania e klaneve me ndikim ku klanet betohen për besnikëri ndaj këtij fisi apo atë të organizatës.Në Ramadi, e dominuar nga organizata, një fis në një nga këto grupime për njerëzit e tyre në Anbar shprehen se fati ynë është një dhe dhe Sifana me vëllezërit tanë ushtarë shtetërore (islame) të drejtuara drejt një armik të vetëm.”Gjykimi i drejtuesit të fisit është se : “Ne jemi një anije pasagjer, ose për të shpëtuar të gjithë dhe ose të vdesin (…). Pra, ne nuk do të lejojë një shkelje e anijes sonë nga çfarëdo qoftë emri i tij dhe prejardhja e përkatësisë, shtetit i kombit tonë dhe toka është toka jonë. “Kjo i bashkoi mjaftë prej fiseve që morrin në dorë më vonë Falluxha ,Al Riqqa Irakut dhe Deir el-Zour në Siri.Në një studim thuhet se “shtet islamik dhe fiset arabe në Sirinë lindore ” ndër faktorët që shpjegojnë për arritjen e këtij qëllimi betohen për besnikëri ndaj klaneve për të organizuar shtetin islamik me “mbrojtje dhe përfitime ekonomike”, si dhe “frika që është duke u shfrytëzuar shkëlqyeshëm të organizuar nga punonjësit e shtetit islam.” Gjithashtu, “bazat” që fiset në regjimin sirian “, i bëjnë ato të pranojnë ose të kthehet një sy qorr ndaj shtetit Islam përballë një armiku të përbashkët.”
Dhe organizimi i shtetit islamik të kontrolluara mbi zonat e mëdha në veri dhe lindje të Sirisë dhe Irakut verior dhe perëndimor, duke përfshirë edhe në vendin ku janë fushat e mëdha të naftës. Dhe pavarësisht nga fakti se marrëdhënia midis disa fiseve dhe regjimit sirian nuk ishin keq para luftës, por klasifikime sektare kanë punuar nga konflikti i vazhdueshëm prej më shumë se katër vjet, duke përfshirë edhe një fetë e bijëve të fiseve, duke jetuar me organizimin e shtetit islam, i cili i sjell, ata së bashku nga doktrinën Suni. Fokusi ISIS për të fituar më shumë se mbështetje fisnore vijon në gjurmët e ish-presidentit sirian Hafez Asad, babai dhe paraardhësi i Bashar al-Assad., fise ishin “kooptuar” me poste zyrtare dhe subvencioneve dhe “ishin pjesë e fuqive frikshëm populiste të regjimit”.Sa ishte gjallë ish Presidenti Hafez) regjimi i Bashar al-Asad u jepte bijve fisnor pozicione në ndihmën shtetërore. Në kontrast, sipas një studimi, fiset kanë mbështetur qeverinë në konfrontim të saj me lëvizjen e Vëllazërisë Myslimane në njërën anë dhe kurdëve që kërkonin vetë-administrimit në anën tjetër. Por kjo marrëdhënie ra me ardhjen e djalit të ishpresidentit sirian Bashar al-Asad në pushtet me hapjen ekonomike duke reduktuar vende pune në sektorin publik, si shërbime shtetërore për familjet. Studimi thotë, se organizimi i shtetit islamik “u përpoq për të mbushur boshllëqet e shkaktuara nga tërheqja e shtetit.”Nga ana tjetër, përdori fuqinë e organizimin të shtetit islam dhe dhunën për të frikësuar kundërshtarët ose të pavendosurit.Pas kontrollit të tij mbi të gjithë krahinën e Deir el-Zour në Siri lindore në verën e vitit 2014, ata nuk hezituan për të vrarë më shumë se 900 bijë të klanit sunit Alsaitat duke përfshirë therje dhe prerjes së kokave.Po ky diktator, që është shkaku kryesor për lindjen e ISIS,ishte bërë thirrje duke u përpjekur për të rekrutuar ata të cilët kishin si alternativë ose për të zgjedhur kalin fitues ose vdekjen.”Studimi përmendë Sirinë .Ndërkaq në Irak shkaku mund të shpjegohet me afrimin aktual mes fiseve sunite dhe organizimin e shtetit islamik të frustrimit përjetuar që nga koha e rënies së eregjimit të ish presidentit Sadam Huseinit. Fiset sunite ishin elementi kyç në formimin e “zgjimit”që u përball nga grupi i “Shtetit Islamik të Irakut”, në fillim të paraqitjes së saj pas pushtimit amerikan të Irakut.
Abdul-Aziz al-Taei, një profesor i së drejtës penale në Al Rashid University College Bagdadit, thotë se se kishte disa faktorë që e bënë fise suni në Siri dhe Irak terrenin pjellor për ISIS:”Më e rëndësishmja është mbrojtja dhe gjallërim ekonomik që ofrojnë xhihadistët, faktori frikë nga frikësimi dhe duke dhe vrarë njerëz dhe padrejtësinë sociale që izoloi shumë tributë sunite në Siri dhe Irak i la të ndjeshëm ,më tej ai thotë se :”Fiset janë thelbësore në strukturën e shoqërisë arabe dhe ata thjesht nuk mund të injorohet”.
Autori pakistanez Akbar Ahmed shpjegon se si identiteti fisnor ishte një faktor kritik në rekrutimin e rrëmbyesit në 11 shtator 2001, dhe sulmet mbi Shtetet e Bashkuara. Ai argumentoi se udhëheqësi i al-Kaedës Osama bin Laden ju bashkuan në lëvizjen e tij prijësit në radhë nga fisit e Jemenit”, dhjetë prej të cilëve erdhën nga fiset Asir.
Haian Dukhan dhe Sinan Haëat, autorët e një studimi mbi marrëdhëniet e Isis me fiset lindore të Sirisë, argumentojnë se grupet e fiseve që jetojnë në zonat kufitare mes shteteve të krijuar marrëdhënie të ngushta me të tjerët, madje edhe militantë, duke iu ofruar atyre me mbrojtje dhe përkrahje. Ata shkruajnë se në Irak, al-Kaeda dërguar luftëtarëve siriane dhe ekspertë luftës guerile të Irakut kur revolucioni sirian filloi në vitin 2011.