• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Përvjetore historike gjatë 2016

December 27, 2015 by dgreca

Gjatë vitit të ri 2016 do të shënohen një numër përvjetoresh për zhvillime politike të rëndësishme, si dhe arritje të mëdha shkencore. Në 2016 do të kujtojmë 75 vjetorin e sulmit në Gjirin e Perlave, 25 vjetorin e shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik dhe fillimit të luftrave në ish-Jugosllavi, si dhe 20 vjetorin e klonimit të deles së quajtur Dolly. Po në 2016 do të mbushen 70 vjet që nga hapja e festivalit të Kanës dhe 50 vjet që kur Anglia fitoi Botërorin në finale përballë Gjermanisë.
Më 20 janar 1981 Irani liroi 52 amerikanë të mbajtur peng për 444 ditë, disa minuta pasi presidenca kaloi nga Xhimi Karter tek Ronald Regani.
52 amerikanët ishin marrë peng në ambasadën amerikane në Teheran në vjeshtën e 1979. Presidenti Xhimi Karter humbi mjaft mbështetje nga kriza e pengjeve duke humbur edhe zgjedhjet përballë rivalit republikan Ronald Regan.
10 vjet më pas Iraku pushtoi Kuvajtin. Më 17 janar 1991 filloi operacioni Desert Storm – Stuhia e Shkretëtirës, ku forca të një koalicioni ndërkombëtar sulmuan objekte qeveritare në Bagdat.
Fushata ajrore u pasua nga një ofensivë tokësore duke nxjerrë brenda 100 orësh irakianët nga Kuvajti. Por amerikanët e ndalën ofensivën pa rrëzuar Sadam Huseinin.
Sulmet e 11 shtatorit 2001 e rikthyen vëmendjen tek Sadam Huseini si përkrahës terrorizmi. Kundërshtimi i tij për të lejuar kontroll të plotë nga OKB-ja për armë të paligjshme u bë justifikim për luftën që filloi më 20 mars 2003. Brenda tre javësh nga ndërhyrja nën udhëheqjen amerikane, qeveria e Sadamit u rrëzua. Vetë Sadam Husein u kap dhjetorin e atij viti.
Më 5 korrik 1996 u shënua një lindje e pazakontë. Një qingj i quajtur Dolli lindi në Institutin Roslin në Skoci. Ai hyri në histori si delja e parë e klonuar nga qeliza të marra nga një dele e rritur, të cilat më pas ri-programojnë veten si qelizat bazë për të formuar një krijesë të re.
Shkencëtarët arritën të provojnë më pas se delja Dolly mund të riprodhohej. Por klonimi mbetet një proces i debatueshëm, pasi me kalimin e viteve Dolli shfaqi probleme shëndetësore që nuk vëreheshin në dele të tjera të së njëjtës moshë.
Në ish-Jugosllavi një figure e re politike erdhi në pushtet në 1991. Pak pas marrjes së pushtetit, Sllobodan Millosheviçi u bë shkak për një luftë të gjerë që solli shpërbërjen e ish-Jugosllavisë.
Më 25 qershor 1991, Kroacia dhe Sllovenia shpallën pavarësinë. Sllovenia ishte e para, duke u bërë shkas për një luftë ballkanike 10 vjeçare. Pas shpalljes së pavarësisë nga Kroacia, grupe paraushtarake serbe u mobilizuan dhe filluan të luftojnë me forcat kroate. Një luftë katër vjeçare la pas shkatërrime masive dhe viktima të shumta deri kur Kroacia e fitoi luftën në 1995 duke rimarrë territoret e pushtuara.
Më 18 korrik do të mbushen 80 vjet nga kryengritja e Gjeneral Frankos dhe forcave nacionaliste që shkaktuan Luftën Civile Spanjolle 1936-1939. Gjen. Franko nxiti ushtarët në rebelim kundër qeverisë majtiste demokratike, lufta shpërtheu duke shkaktuar 500 mijë të vdekur dhe duke sjellë Frankon në pushtet për afro katër dekada.

Përkrahësit e gjeneralit e shohin atë si udhëheqësi që ruajti unitetin kombëtar dhe shpëtoi vendin nga bolshevizmi. Kritikët e quajnë diktator që mbajti fashizmin gjallë në vend për 30 vjet pas Luftës II Botërore.

Në 2016 mbushen 50 vjet që nga dita kur Anglia fitoi Botërorin duke mundur Gjermaninë. Geoff Hurst shënoi tre gola kundër Gjermanisë në finalen e 30 korrikut në stadiumin Wembley të Londrës.

Më 19 gusht 1991 do të mbushen 25 vjet nga tentativa për grusht shteti që çoi në shpërbërjen e Bashkimit Sovjetik. Tentativa nga një grup komunistësh të vijës së ashpër filloi me vënien e udhëheqësit sovjetik Mikhail Gorbaçov nën arrest shtëpie, pasi mendohej se ai do të miratonte një marrëveshje që u jepte sovranitet të gjerë republikave sovjetike. Publiku u mobilizua; dhjetëra mijëra vetë u mblodhën në qendër të Moskës. Mbeten të paharruara pamjet kur Presidenti Boris Jelcin hipi në tank në mes të turmës. Grushti i shtetit dështoi, Gorbaçovi u kthye në Moskë, por u bë shpejt e qartë se nuk gëzonte më të njëjtin kontroll. Estonia, Letonia dhe Lituania fituan pavarësinë dhe në dhjetor 1991 Bashkimi Sovjetik nuk ekzistonte më.
Më 20 shtator 1946 filloi për herë të parë Festivali i Kanës, i cili gjatë gjithë ekzistencës së tij 70 vjeçare ka qenë sinonim i luksit dhe yjeve të kinemasë si Sofia Loren, Pablo Pikaso e të tjerë.
Në tetor të 2016 do të kujtojmë 60 vjetorin e fillimit të protestave studentore në Hungari. Më 23 tetor 1956 filloi një lëvizje kundër regjimit që u shndërrua në përleshje me armë ku gjetën vdekjen 2800 hungarezë dhe 700 trupa sovjetike, të sjella për të shtypur revoltën. Pas revoltës, greva dhe protesta vazhduan për javë me radhë deri kur sovjetikët e shtypën me dhunë kryengritjen në janar 1957.
Rreth 200 mijë hungarezë u arratisën nga vendi; mbi 200 vetë u ekzekutuan për pjesëmarrje në revolucion, përfshirë Imre Nagin, udhëheqës i revoltave. Qeveria komuniste mbajti pushtetin deri në 1989.
Në 2016 mbushen 10 vjet nga vrasja e gazetares ruse Anna Politkovskaja, e cila u qëllua për vdekje më 7 tetor 2006 në ndërtesën ku banonte. Shkrimet e saj në Novaya Gazeta kishin kritikuar ashpër Kremlinin për qëndrimin ndaj Çeçenisë dhe për shkelje e të drejtave të çeçenëve. Në 2014 një gjykatë shpalli fajtorë pesë vetë, katër prej të cilëve çeçenë, por ende nuk është zbuluar se kush dha urdhër për vrasjen.
Më 8 dhjetor 1941 Shtetet e Bashkuara u futën në Luftën II Botërore, pasi Kongresi i shpalli luftë Japonisë, një ditë pas Gjirit të Perlave.(VOA)

Filed Under: Featured Tagged With: 2016, Pervjetoret historike

Artikujt e fundit

  • NJË YLL SHNDRITËS NË YLLËSINË E KOLOSËVE BOTËRORË…
  • VOTA E VJEDHUR E KTHYER NË ART…
  • Shkollimi i femrës shqiptare në vitet 1913–1939: përpjekje, pengesa dhe arritje
  • Shqiptarët e Maqedonisë së Veriut nga “Fronti Europian në Frontin Kombëtar”. Çfarë mund të fshihet pas këtijë slogani?
  • Martin Camaj: “Unë jam i jueji e ju jeni të mijt…”
  • 34 vjet nga vizita e Baker. 500 mijë në shesh, tapet të kuq, makinën e ngritën në krah dhe në miting asnjë flamur shqiptar
  • Thank you Congressman George Latimer…
  • “Tre dritare dhe një varje” shpallet filmi fitues i edicionit të dytë të Festivalit të Filmit Shqiptar “Fan S. Noli” në Boston!
  • Festivali Shqiptar në Michigan
  • VATRA Boston mikpret Luan Ramën në një takim për kulturën dhe çështjet kombëtare
  • VOTA E GJAKUT …
  • “Çekani i mesnatës”, Sekretari i Mbrojtjes Pete Hegseth mbi operacionin e SHBA në Iran
  • “Parada Shqiptare 2025” – Shqiptarët e Amerikës u mikpriten në “shtëpinë” e kryetarit të Bashkisë së New York-ut Eric Adams
  • Shqiptarët e Amerikës, krenari kombëtare
  • Presidenti Trump i flet kombit – SHBA-të godasin 3 baza iraniane të programit bërthamor

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT