Nga Sadik Elshani/*
Pjesen e pare te titullit te ketij shkrimi e huazova nga titulli i tregimit te Sami Frasherit, “Dheu eshte flori”, moralin e te cilit duhet ta dine te gjithe ata qe e kane lexuar kete tregim. Rilindesi mendjendritur nuk m’u hidherua, perkundrazi, me porositi: “Merre kete titull, perhape kete porosi, se eshte per te gjitha koherat.”
Ne keto dite te ngrohta te fillimit te pranveres, me vijne ne mendjen time kujtime nga femijeria, rinia ime ne Suhareke/Therande te Kosoves. Prinderit e mi, te urte e punetore, me vone edhe me ndihmen tone te vogel, i pervisheshin punes, punonin dite e nate ne kopshtin tone te madhe, punonin ne ara. Kopshti yne gjate tere vitit kishte dicka te mbjell, jepte prodhime te ndryshme, sipas stines. Puna e ndershme, puna e palodhshme ishte himni i jetes se prinderve te mi. Vertet, per familjen tone dhe shume familje te tjera, dheu ishte dhe do te mbetet flori.
I kujtova keto copeza nga jeta ime e mehershme, tani ne kohen kur Kosova po zbrazej nga banoret e saj, duke marre rruget e gjata, te mundimshme, te pasigurta, te pafundme e te hidhura te mergimit, per te kerkuar pune, per te siguruar mbijetesen. Ndersa arat, tokat pjellore po mbesin djerrina. Njerezit nuk duan te mendojne se dheu eshte flori – puna eshte flori. Prinderit e mi dhe shumica e popullsise se Kosoves jetuan ne kushte shume te veshtira, por ata nuk u dorezuan, duke punuar dite e nate ata i siguruan familjes nje jete deri diku normale.
Ne fillim te viteve te 90-ta, pas renjes se diktatures komuniste ne Shqiperi, shume shqiptare i moren rruget e botes dhe nje pjese e mire e tyre perfunduan ne Greqi, duke mbledhur ullinj, portokalle dhe duke bere pune te tjera te ndryshme. Edhe toka shqiptare ben ullinj, portokalle e shume prodhime te tjera cilesore. Me vone, disa e kuptuan se dheu eshte flori – u kthyen ne Shqiperi dhe mbollen ullinj, portokalle e shume kultura te tjera bujqesore. Sot ata i gezojne frytet e punes se tyre duke i punuar arat e tyre, prane shtepive te tyre, prane familjeve te tyre – duke u bere zot te tokes se tyre dhe jo sherbetore te grekut.
Neper shkollat zvicerane, femijet i mesojne se Zvicra eshte nje vend i varfer, pa burime te pasura minerale pa pasuri te mjaftueshme natyrore. Dhe vertet keshtu eshte. Prandaj, ata duhet te jene te vetedijshem per kete, duhet te punojne shume, duhet te jene kreative, prodhimtare dhe te kursejne shume. Dihet niveli zhvillimor i Zvicres, prandaj nuk ka nevoje te zgjatem me teper ketu. Ne ne Kosove gjithmone pohojme se Kosova eshte e pasur me minerale, burime natyrore, fusha pjellore, male te mbuluar me drunj e kullosa, etj. Dhe vertet keshtu eshte – Kosova eshte e pasur. Po tani si ndodhe qe kosovaret jane te varfer ne Kosoven e pasur dhe zviceranet jane te pasur ne Zvicren e varfer?! Kosovaret nga Kosova e pasur shkojne per punuar, per te siguruar jetesen ne Zvicren e varfer. (Ky eshte nje reflektim nga ana ime, sepse dihet mire historia e Zvicres dhe po ashtu dihet mire historia e Kosoves dhe as qe me shkon ne mend ta krahasoj Kosoven me Zvicren). Por punet nuk po u kryekan vetvetiu! Nese nuk i shfrytezojme si duhet dhe sa duhet pasurite tona natyrore, atehere eshte njelloj sikur te mos i kishim fare. T’i shfrytezojme pasurite tona, te zhvillojme kreativitetin – vetem me pune kembengulese, vetem me pune intelegjente mund ta zbusim gjendjen e rende ekonomike me te cilen po ballafaqohet Kosova tani per nje kohe te gjate. Po, ta punojme token ashtu siq duhet! Popujt, vendet qe kane nje etike te larte te punes, gezojne nje standard te larte te jeteses dhe nuk jane te korruptuar.
Nje studim qe ka bere koheve te fundit nje organizate nderkombetare, ka ardhur ne perfundim se shkalla e zhvillimit te nje vendi nuk varet se sa pasuri dhe cfare pasurish natyrore ka nje vend, por cfare organizimi, cfare rendi shoqeror ka ai vend. Dhe si shembull marrin Korene e Veriut dhe Korene e Jugut. Pra, dy vende qe banohen nga i njejti popull, qe kane shperndarje gati te njejte te pasurive natyrore, por kane rende te ndryshme shoqerore. Si rrjedhim, kane zhvillim ekonomik, shoqeror krejtesisht te ndryshem. Te gjithe e dime se standardi i jetes ne Korene e Veriut as qe mund te krahasohet me ate te Korese se Jugut.
Kosova eshte e bekuar me pasuri natyrore, me nje popullsi me moshe relativisht te re, por dicka po na mungon… Eshte nje thenje: “Nese dikush te kerkon peshk, mesoje te peshkoje dhe ai gjithmone do te kete peshk”. Ne neper bote po kerkojme pune dhe shumica e shqiptareve kudo qe ndodhen, jane punetore te mire. Te mesohemi, apo te na mesoj dikush qe te jemi punetore te mire edhe ne vendin tone. Prandaj, nje nga qellimet, detyrat paresore te qeverise se Kosoves duhet te jete krijimi i nje klime sa me te volitshme per te siguruar investimet e huaja, investimet e diaspores shqiptare, te bashkepunoje me organizatat qeveritare dhe joqeveritare nderkombetare per te ndihmuar sipermarresit, fermeret kosovare per te krijuar ndermarrje bashkekohore, biznese e ferma familjare, per te siguruar punesimin e nje numri sa me te madhe te qytetareve te Kosoves. Keto qellime mund te arrihen vetem ne nje shoqeri, nje shtet te qendrueshem me nje qeveri serioze, te perkushtuar, te tejdukshme (transparente) e te pakorruptuar. Dukurite negative, sidomos korrupsioni i larte ne te gjitha nivelet, jane pengesa kryesore per zhvillimin e Kosoves. Qeveritaret, udheheqesit e partive politike te gjitha energjite e tyre i kane perqendruar per t’i ruajtur karrikat e tyre, per t’i mbrojtur interesat e tyre te ngushta vetjake e partiake dhe nuk angazhohen, nuk bejne perpjekje per permiresimin e jeteses se qytetareve te Kosoves.
Ne nderkohe, t’i pervishemi punes, te mos presim per askend. Prinderit e mi nuk do te prisnin per askend, nuk do te prisnin per asgje, por do te zgjoheshin pa lindur dielli dhe do t’ia fillonin punes. Bashkatdhetare te nderuar: Dheu eshte flori, puna eshte flori, puna eshte nder – kampet e refugjateve jane mjerim.
Philadelphia, 15 prill, 2015
Shenim: Sadik Elshani eshte doktor i shkencave te kimise dhe veprimtar i bashkesise shqiptaro – amerikane.