Disa përjetime dhe mendime për të ashtuquajturën luftë antifashiste nacional çlirimtare/
Nga Niko Kirka- ish I burgosur politik që nga viti I largët 1946/
(Vijon nga numri i djeshem)
Nacionalistët me çetat e tyre qe aty këtu bënin luftime kundër pushtuësit edhe sëbashku me komunistët ishin më të shumtë në numur se komunistët ( pohohet se Safet Butka kishtë 150 luftëtarë, kurse Petrit Dumja me Josif Pashkon rreth 50), por këta të fundit ishin shumë më të organizuar e më të disiplinuar. Kështu që të dëtyruar nga rrethanat, pranuan të marrin pjesë në atë që u quajt Mbledhja e Mukajt, por, sipas zakonit, me shumë hile e me qëndrime tepër ambigue. Përfaqësia e tyrë ishte heterogjene, pak komunistë të nivelit të dytë, pa autorizim të plotë dhe me udhëzime as mish as peshk. Jugosllavët fshiheshin në hije, kurse çiraku I tyre ndejti larg. Megjithkëtë nacionalistët iu shtrinë dorën dhe I trajtuan si të barabartë. Krijimi I Komitetit për shpëtimin e Shqipërisë me nga 6 anëtarë, luftë kundër forcavë pushtuëse, çështja e Kosovës të zgjidhej me parimin e vetvendosjes, forma e regjimit dhe e qeverisjes me votim të përgjithshëm, demoktatik e të lirë, janë dëshmia më e mirë kësaj. Isha 16 vjëçar në atë kohë dhe e mbaj mënd shumë mirë se me sa gëzim e shprësë u prit thirrja drejtuar shqiptarëve. Por këtë nuk mund ta pranonin jugosllavët që synonin gllabërimin ë Shqipërisë. Pas Tëmpos, dy emisarët e më pas çiraku I tyre e kthyen fletën. Është tronditës shpërthimi I Ymer Dishnicës:”Letra jote e fundit më ra si rrufe në qiell të kaltër”. Nuk ndikoi as gëzimi i madh që ngjalli aksioni I përbashkët kundra armikut nën komandën e Abas Kupit. Shfajësimi së ishin shumicë dhe se kishin bërë luftën, pra nuk mund të pranonin të ishin të barabartë me Ballin, I demaskon më mirë se, deri sa kishin vendosur që çdo gjë do ta vendoste populli me votën e tij të lirë, atëherë fitoren në zgjedhje e kishe të siguruar e nuk kishe pse trembej. Dhe për të mbyllur çdo rrugë bashkimi në të ardhmen, filluan vrasjet e nacionalistëve. Kështu filloi vëllavrasja, pra lufta civile. Mbas një muaji kapitulloi Italia dhe forcat e saja ushtarake në Shqipëri shumicën I vrau ose I mori rob gjermani, një pakicë vanë si batalioni Gramshi me komunistët, kurse shumica u shpërndanë fshatrave si argatë dhe u riatdhesuan më vonë pas lufte. Pra dukë marë parasysh këtë të vërtetë historike a mund të festojmë sot 70 vjetorin e çlirimit nga Italia fashiste se I hodhëm në det ata?! Ata që këndonin “Bijtë e Stalinit jemi ne, që derdhim gjakun anembanë, sa të valojë përmbi dhe, flamuri drapër dhe çekan” e mbanin në ballë yllin komunist, kishin dalë të luftonin jo për atdheun e pushtuar, por për fitoren botërore të komunizmit kundër synimit të Boshtit për rindarjën e botës. Ajo që bie në sy kur lëxon librin e P. Milos është paralelizmi midis Jakomonit që I raporton rregullisht Duçes për karakteristikat e veprimtarinë e “kolaboracionistëve” të vet dhe Miladin Popoviçit që raporton tek Titua të njëjtat gjëra për “kolaboracionistët” e tij!
Tani të asyetojmë analizën për periudhën njëvjeçare (vjeshtë 1943-vjeshtë 1944), pra futjen e trupave gjërmane në Shqipëri. Me kapitullimin e Italisë nuk kishte më asnjë pikë dyshimi që luftën e kishin fituar aleatët dhe kapitullimi pa kushte I Gjermanisë naziste ishte vetëm çështje kohe. Pra qëndrimi I forcave gjermane në Shqipëri për të siguruar rrugët e ndërlidhjes të forcave kryesore të tyre në Greqi ishte I përkohëshëm. Përvoja në gjithë Europën tregonte se një goditje sa do e vogël ndaj tyre afer zonave te banuara, shkaktonte raprezalje të egra, barbare ndaj popullsisë civile. Ultimatumi gjerman ishte: ose një regjim ushtarak gjerman me pasojat që diheshin, ose një shtet shqiptar në punët e brendëshme të të cilit ne nuk ndërhyjmë, me një qeveri që të siguronte rendin e brendshëm. Historikisht është e njohur që bashkëpunimi e tradhtia e një individi me pushtuësin e vëndit të tij është ose ideologjia e përbashkët me të, ose përfitimet matëriale prej tij. Ata që qeverisën vëndin në atë kohë nuk pajtoheshin më ideologjinë naziste, sidomos në tëorinë e racave. Ata refuzuan në mënyrë kategorike të dorëzonin hebrenjtë që ndodheshin në Shqipëri, për më tepër mbrojtën edhe ata që erdhën nga vëndet e tjera.Është rasti të vemë në dukje që “kuislingët” e Tiranës mbrojtën njerëz të ndryshëm që strehuan hebrenjtë dhe ne mburremi sot botërisht se ne shqiptarët jemi njerëz të besës, kurse pak më vonë, po shqiptarë, të terrorizuar nga raprezaljet e egra të komunistëve, prenë në besë duke ia dorëzuar sigurimit famëkeq, miqtë pjestarë të fisit!! Përsa I përket përfitimeve materiale, edhe komunistët më fanatikë nuk përmëndin gjë, në pamundësi për ta sajuar. A mund, me ndërgjegje të qetë, t’I quajmë tradhëtarë Patër Anton Harapin, Lëf Nosin, Mehdi Frashërin, Mihal Zallarin, etj.?! Në atë kohë e në ato kushte, në shërbim të vëndit, ata vunë peng jo vetëm jetën e tyre, por edhe dinjitetin që I karakterizonte. Synimi I tyre ishte që vëndi ta kalonte me sa më pak humbje atë gjëndje të përkohëshme. Sa ia dolën? U munduan të ndalnin vëllavrasjen, por përpara vendosmërisë komuniste “për të marë e mbajtur me gjak pushtetin”, lufta civile filloi e vazhdoi deri në fund. Paskali e të tjerë thonë se kur vëndi është nën pushtim nuk ka luftë civile. Kush e ka thënë e ku është shkruar nuk jepet shpjegim. Po Greqia nuk ishte nën pushtim kur Eami komunist luftonte kundër Edesit nacionalist që përfaqësonte qeverinë greke në mërgim? Mendoj se njerzit më kompetentë për këtë janë ushtarakët dhe oficerët englezë që vepronin në vënd, në dokumentet e tyre, me plot gojën e pa asnjë hezitim, e cilësojnë luftë civile vëllavrasjen midis shqiptarëve, përmëtepër identifikojnë si nxitës të saj sërbin Dushan Mugosha. Në raportin që I dërgon Enver Hoxhës në prill 1944 Mehmet Shehu thotë se në luftimet për çlirimin e Pogradecit me rrethina, ku nuk kishte asnjë gjerman, nga robërit e kapur shqiptarë e kosovarë pushkatuan 40 veta dhe se dogjën Starovën. E me një farë ngazëllimi shton se nesër nuk do të ketë më Starovë! Nuk e dij nëse ndonjëri nga të bijtë do të vejë ndonjë ditë në Starovë për të lypur falje, ashtu si bëri gjermani në Borovë? Dhe një problem nuk e zgjidh dot: kur Mehmeti çliroi Pogradecin në prill, nga kaluan forcat gjermane në tetor për të vajtur në Tiranë? Pra si kudo nëpër Shqipëri, aty ku nuk kish gjermanë, goditeshin shqiptarët kundërshtarë më të pakët në numur e me disiplinë gadi të shturrur, “çlirohej vëndi” për të ikur përsëri sa fillonin të dukeshin forcat gjermanë që po largoheshin. Se si luftonin kundër gjermanëve e pasqyron mirë letra e Hoxhës për Nako Spiron:”..për ne fakir fukarenjtë që jemi këtu të mbyllur si miu në vrimë.” Edhe në kujtimet e Gjeneral Davis-it përshkruhet se si tentuan disa herë pa sukses të dilnin nga rrethimi e se si Hoxha I tha që do të iknin vetëm pak veta e më von do ktheheshin t’I merrnin, por ia mbërriti çeta e Azis Biçakut, sigurisht të njoftuar nga miqtë e Sami Bahollit. Ata që kanë qënë të pabesë me shokët e tyre, sigurisht nuk do të hezitonin ta bënin këtë për të shpëtuar vehten e tyre në kurriz të oficerëve englezë që I urrenin. Edhe autokollonën e fundit gjermanë, të shkatërruar e të copëtuat nga bombardimet e mitralimet e vazhduëshmë të aviacionit englez, nuk e ndalën dot të hynte në Tiranë e sëbashku me ata ushtarë që luftonin aty, të ikte nga Tirana në datën e paralajmëruar të 17 Nëndorit. Nuk kam dëgjuar dhe as lëxuar ndonjë shkrim për ndonjë luftim ose rrënien e ndonjë partizani për “çlirimin” e Gjinokastrës, Korçës, Beratit, Vlorës, Ëlbasanit, Durrësit,etj. Më e vërtetë është të thuhet kur iku gjermani I fundit. Data nuk ka asnjë rëndësi. Sipas Marenglen Kasmit, më 3 tetor ishtë dhënë urdhëri nga Shtabi I Përgjithshëm për tërheqjen e trupave gjermane nga Greqia e Ballkani. Kanë të drejtë grekët kur nuk përkujtojnë ditën kur iku gjermani, sepse nuk e detyruan ata. Ata përkujtojnë 28 tetorin kur Metaxa I tha “jo” ultimatumit Italian, ashtu si I tha edhe Zogu më 7 prill.
Nga fundi I majit të 44-ës, kur shihëj I afërt largimi I gjermanit, komunistët të komanduar nga dyshja jugosllave filluan pregatitjet për marrjen e pushtëtit dhe bënë Kongresin ë Përmetit. Zgjodhën delegatë kë donin e si dinin, hodhën poshtë vendimet e Pezës për pluralizëm pa dallim krahine e ideje, ndaluan hyrjen e Zogut në vënd, deklaruan mosnjohjen e marëvëshjeve të shtetit lëgjitim të mëparshëm, përvijuan parametrat e “demokracisë popullore”, pra përcaktuan rrugën që do të ndiqnin për vendosjen e diktaturës të proletariatit.
Pak muaj më vonë, në pleniumin e Beratit, emisarët ë Titos, për t’I nënshtruar plotësisht, I turpëruan duke I detyruar të pranojnë ato që kishin bërë si kolaboracionistë lakej të tyre! Aty Enver Hoxha pranoi faktin që nuk kish pasur komitet qëndror dhë çdo gjë e kish bërë e vendosur vetëm Miladin Popoviçi! Malëshova deklaroi se kishin vepruar si një bandë terroristësh! Gogo Nushi pranoi se kishin pushkatuar më shumë se njëqind persona, civilë të parmatosur, jo se kishin faj, por se mendohej që do t’I kishin kundërshtarë politikë në të ardhmen! Pra, e përsëris, lufta për Tiranën nuk u bë për ta çliruar nga pushtuësi, I cili terthorazi kish deklaruar se sipas planit operativ të largimit do ta linte më 17 nëndor, por për ta spastruar nga atdhëtarë të ndershëm që në të nesërmen do të kundërshtonin politikën antishqiptare të tyre! Çfarë ndodh më shumë në një luftë civile?! Në librin e tij P. Miloja, që ka aq për zemër Enver Hoxhën, mendon se e mbron kur thotë që ai nuk foli sinqerisht, por ishte taktikë dinake e tij. Por në vënd t’I verë vetulla, I nxjerr sytë. Enveri I tij (tamam ashtu si ishte) është një individ pa sedër, pa skrupuj, pa personalitet, I pabesë, hileqar, I gatshëm të bëhet baltë për ta shkelur kur ia do interesi.
Me urdhër të Titos brigadat partizane futen në Kosovë e që atëhere bëhen zyrtarisht komunistë kuislingë që vrasin e presin vëllezrit e tyre për t’I lënë nën sundimin jugosllav. Fillon kështu ai prostituim politik I komunistëve kuislingë me sërbët deri në 48-ën, pastaj me rusët dëri në 61-in, më vonë me kinezët deri sa I hedhin në plehra si ato lavirat e plakura që nuk vlejnë më. E më në fund, të tmerruar se populli I uritur mund të shpërthejë , nxjerrin nga depot në thellësi të maleve arin e thësarit të shtetit (atë ar që e kish vjedhur Zogu në 39-ën!) dhe e përdorin për të blerë ushqime, për të rruajtur amanetin e Enver Hoxhës që të mos merrnin kredi nga shtetet e huaja!!
Teza se komunistët e rënditën Shqipërinë me fitimtarët e Luftës së Dytë nuk është e vërtetë. Anglo-amerikanët asnjëherë nuk I pranuan komunistët shqiptarë si aleatë as gjatë luftës, as më vonë në Kombet ë Bashkuara. Në pranverë të 45-sës, si studentë na kanë nxjerrë në demostrata për të kërkuar të mernim pjesë në mbledhjen e San Franciscos për krijimin e OKB-së, ku u pranuam mësëfundi më 1955 sëbashku me Mongolinë etj. Por edhe Stalini nuk na konsideronte si alëatë, deri sa pyeste Gjilasin se kur do ta gëlltisnin Shqipërinë! Komunistët shqiptarë I mbështeste vetëm Titoja, po jo si aleatë, vetëm si yzmeqarë të nënshtruar. E në shënjë mirësjelljeje ndaj tij na pranuan në Konferencën e Paqes në Paris.
Edhe teza tjetër se komunistët mbrojtën tërrësinë territoriale të Shqipërisë nuk qëndron. Kush e rrezikontë atë? Pretendimët greke për t’ashtuquajturin Vorio-Epir të mbështetur fillimisht nga Churchilli. Por për kryeministrin britanik vetëm “interesat e vëndit të tij ishin të përjetëshme” dhe në atë kohë ato kërkonin të mbështetej Titoja për t’u shkëputur nga sundimi stalinian, gjë që do kish si rrjëdhojë sigurimin e Greqisë të lidhur me Përëndimin e mbrojtjen nga krahët të Italisë e Turqisë. Pra u ndihmua Titoja ta gllabëronte Shqipërinë më anën e çirakëvë që kish pregatitur. Kështu shpjegohet mos përmëndja e Shqipërisë në marrëveshjen që u arrit në Moskë midis Stalinit e Churchill-it, sipas projektit të këtij të fundit, për ndarjen e zonavë të tyre në Ballkan. Dhe që u shit jo një pjesë, po gjithë vëndi tek slavët nga komunistët kuislingë të Tiranës e vërtetojnë marrëveshjet e 47-ës për bashkimin doganor, parifikimin e monedhës, shoqëritë e përbashkëta, ëtj.
Në përfundim po ju drejtoj dy pyetje historianëve Frashëri, Puto, Milo e ndonjë tjetri: Në se komunistët shqiptarë të mos kishin tradhëtuar Mbledhjen e Mukajt dhe Komiteti për shpëtimin e Shqipërisë të vazhdonte sipas programit luftimët kundër forcave gjermane deri sa I fundit prej tyre të largohej nga Shqipëria, të shtrinte zbatimin e ligjit e të rendit në të gjithë vëndin, të organizonte vërtet zgjedhjë të lira e demokratike, të orientonte Shqipërinë sipas amanetit të Rilindasve tanë të mëdhej se “për shqiptarët dielli lind andej nga perëndon” si do të ishte Shqipëria jonë sot? Sigurisht një anëtar I vjetër I Natos e I Bashkimit Europian, me një sistem demokratik të stabilizuar, me një ekonomi të zhvilluar e me një nivel jetese të begatë e të qëndrushëm. Pra nuk do të mahnisnim mbarë botën me ato pamje tronditëse anijesh të stërmbushura mizëri, si bleta kur rroit, me shqiptarë të llahtarisur e lebetitur që iknin nga vëndi I tyre!!
Dhe pyetja tjetër: në përplasjen historike midis nacionalistëve e komunistëve kush është fituësi? Ç’ka mbetur nga ajo që bënë komunistët duke rrobëtuar popullin e tyre për gadi 50vjet? Një sistem që filloi me triska e mbaroi me tallona.Të rinj që ndonëse të terrorizuar tepër thellë, urrejtjen e tyre të ndrydhur në shpirt e shpërthyen dukë pshurur e tërhequr zvarrë statujat e tyre. Po e përmbyll me një thënie popullore:”Ç’të të kujtoj moj qepë, çdo kafshatë e lot”!
Ndërsa nacionalistët, të munduar e të cfilitur, por krenarë e të pamposhtur, qëndrojnë fitimtarë para historisë, se ideali I tyre, çështja për të cilën punuan e luftuan-Bashkimi mbarë kombëtar-po bëhet realitet. Të parët tanë ikën nga kjo botë dukë lënë një atdhe të vogël me 28.000 km/katrorë. Ne sot me dy shtete shqiptare kemi një atdhe rreth 40.000 km/katrorë. Nesër, në kuadrin e Europës së Bashkuar ku kufijtë shtetrorë shuhen, bota shqiptare do shtrihet në një atdhe shumë më të madh. Pra do të realizohet ëndra e ideali I nacionalizmës shqiptare që “çdo shqiptar, në trojet e tija, të jetë I lirë dhe I qetë e I lumtur të gëzojë të mirat matëriale të krijuara nga puna e prona e tij” Ja kush është fitimtari!
Tani që po flitet për rishkrimin e historisë ata komunistë nostalgjikë trurrjedhur të çdo moshe qofshin, të nëmur e të përqeshur, të ulin kokën të mbuluar nga turpi për gjëmën që I shkaktuan vëndit te tyre. Historia I ka dënuar përgjithmonë.
New Jork 31 Dhjetor 2014
Niko Kirka ish I burgosur politik që nga viti I largët 1946.