Deklaratë e Unionit Artistik të Kombit Shqiptar-Tiranë/
Sjellja politike e Milo Gjukanoviçit, esktremizmi i tij ndaj shqiptarëve etnik që jetojnë në Mal të Zi, nacionalizmi donkishotesk e shovinist , tërësisht i papranueshëm në Evropën e shekullit të XXI e bëjnë liderin e Malit të Zi një figurë groteske e qesharake. Ai bëhet i tillë jo vetëm në sy të Brukselit, të Uashingtonit e Londrës, por akoma më shumë në sy të shqiptarëve nënshtetas të Malit të Zi dhe të mbarë kombit tonë, i cili i ndërgjegjshëm për të shkuarën e tij të lavdishme historike e ka të qartë e të sigurtë të ardhmen e tij si një komb që do të ketë një rol determinues për paqen, sigurinë e demokracinë në gadishullin tonë.
Meqenëse zoti Gjukanoviç është një nxënës mediokër i historisë së Ballkanit e të kombit shqiptar, në veçanti dëshiroj t’i kujtoj se aventura e tij për t’i përçarë shqiptarët në Malin e Zi, për t’iu mohuar atyre të drejtat që janë sanksionuar në Kartën e OKB dhe në Kartën Europiane të të Drejtave të Njeriut, reprezaljet e shtetit të tij policor ndaj bashkëkombësave tanë me akuza absurde për terrorizëm e irredentizëm do të dështojnë me turp.
Shqiptarët janë trashëgimtarë të drejtëpërdrejtë të Ilirëve e Arbnorëve, banorë prej mijëra vjetësh në trojet e tyre kur nuk kishte as Rusi, as Serbi e as Mal të Zi. Në antikitet ai që sot quhet Mali i Zi ishte Mbretëria Ilire e Ardianëve, e cila është qeverisur nga Agroni, Teuta dhe Genti.
Në këto troje lindi perandori i famshëm i Romës, Diokleciani. Ai pasi i dha shkëlqim dhe lavdi Perandorisë Romake dha dorëheqjen dhe i kaloi vitet e fundit të jetës në pallatin e tij në Dubrovnik. Shprehja e tij e famshme se “e gjeta Romën me baltë e qerpiç dhe e lashë atë të veshur me mermer” është treguesi sinjifikativ i dijenisë shqiptare dhe i aftësisë së tyre qytetare qeverisëse.
Shqiptarët e Malit të Zi janë të shquar historikisht për vokacionin e tyre perëndimor dhe kontributin e madh të dhënë në qytetrimin Europian. Që në shekullin e lll-të pas Krishtit, Shën Jeromini, i lindur në këto anë, u bë një ndër njerëzit më të famshëm e më të ditur të Perandorisë Romake, me përkthimin integral të Biblës nga greqishtja e vjetër, ai u bë një ndër intelektualët më të famshëm në histori.
Në Mesjetë, pas çlirimit nga pushtimi serb, dinastia e fuqishme arbërore e Balshajt sundonin jo vetëm Malin e Zi të sotëm, por shtriheshin në kufijtë e një perandorie dhe kontrollonin një territor njëqindmijë kilometër katrorë.
Pas rënjes së Balshajve principata e vogël e Zetës, siç quhej në atë kohë Mali i Zi i sotëm, u qeveris nga nipi i Gjergjit ll Balsha, nga Stefan Çernojeviçi. Nuk është rastësi që në Besëlidhjen e Princave Shqiptarë, që u mbajt në Lezhë më 2 mars 1444, Stefan Çernojeviçi erdhi në këtë Kuvend historik bashkë me dy djemtë e tij. Ai ishte martuar me princeshën Mara, motrën e Gjergj Kastriotit, por dhe vet ishte me gjuhë e gjak arbëror dhe pinjoll i dinastisë të ndritur të Balshajve.
Pas epopesë 25 vjeçare të Gjergj Kastriotit-Skënderbeut e pushtimit turk të Ballkanit, shqiptarët e Malit të Zi përfaqësues të fiseve të fuqishme të Vasajoviçëve, Kelmendasve, Pipërit, Kuçit e Palabardhit e mbajtën të pashuar zjarrin e luftës për liri. Ata jo vetëm nuk i ulën armët, por u bënë inicijator të kuvendeve mbarëballkanike dhe hartuan strategjinë e luftës çlirimtare.
Nga korriku deri në shtator të vitit 1614 u mbajt në Kuçin shqiptar, që ndodhet në Mal të Zi, Kuvendi i Kuçit i kryesuar nga prijësi i kësaj treve, Lala Drekali. Në këtë aleancë ballkanike antiosmane pati përfaqësues edhe nga Bosnja, Hercegovina, Maqedonia e Serbia. Kuvendi vendosi për fillimin e luftës çlirimtare sipas modelit të strategjisë fitimtare të Skënderbeut e shqiptarëve në shekullin e XV dhe kërkoj ndihmën e Papatit e të Mbretërisë së Spanjës.
Edhe në Kuvendin Ballkanik të Prokopit të vitit 1615 e atë të Beligradit të vitit 1620 krerët shqiptarë Lala Drekali, Gjeç Bardhi, Gjon Renësi e prelati Pjetër Budi, ishin jo vetëm truri e shpirti i këtyre ngjarjeve të mëdha, por edhe të ngarkuar si ambasadorë në Vatikan, Venedik, Spanjë e Francë për të siguruar armë e aleatë për luftën çlirimtare.
Për disa dekada me rradhë, këtu në Mal të Zi, qeverisën Bushatllinjtë.
Stërgjyshërit e Gjukanoviçit, një pakicë sllave që u vendos në Mal të Zi, jo vetëm nuk u treguan mirënjohës ndaj të zotëve të shtëpisë, pra shqiptarëve etnikë, por që nga dalja në skenë e Rusisë si fuqi europiane në kohën e Pjetrit të Madh e të Katerinës së Madhe me anë të popëve malazezë, me agjentë, para e dhunë, u munduan të shkombëtarizojnë shqiptarët vendas e t’i kthenin në besimin ortodoks për t’i asimiluar. Me krijimin e Principatës së Malit të Zi oreksi i shovinistëve të Knjaz Nikollës erdhi duke u shtuar.
Në memorien historike të shqiptarëve dhe mbarë Europës kanë ngelur përjetë betejat legjendare të ushtrisë së Lidhjes Shqiptare të Prizrenit për mbrojtjen e Plavës e Gucisë, të Hotit e Grudës, të Ulqinit e Tivarit, nga Gjukanoviçët e Malit të Zi të asaj kohe.
Nëse Ulqini i Agronit, Teutës e Balshajve më 25 nëntor 1880 ra në në kthetrat e përgjakshme malazeze kjo ndodhi jo për shkak të pazotësisë të tyre, të shqiptarëve, por u desh një ushtri turke prej 20.000 vetash dhe flota ushtarake e Fuqive të Mëdha për ta detyruar të dorëzohet qytetin krenar iliro–arbnor.
Gjatë një shekulli të pushtimit sllav shqiptarët pësuan një genocid e dhunë të egër, spastrim etnik dhe mohim të të drejtave elementare e njerëzore, mosnjohje të gjuhës e të kombësisë së tyre.
Në vitin 1913 në Plavë e Guci, në Tuz e Ulqin, me një akt të pashembullt barbarie çetnikët serbo–malazezë me bekimin e eprorëve të tyre, masakruan qindra burra shqiptarë pasi nuk pranuan të ktheheshin me forcë në besimin ortodoks sllav me qëllim për të fshirë nga kujtesa qëndresën heroike të shqiptarëve të udhëhequr nga Dedë Gjo’ Luli në vitin 1911 ku për herë të parë pas qindra vjetësh u ngrit flamuri i Skënderbeut në Deçiç.
Akoma më e tmerrshme ishte masakra që u projektua nga Beogradi e u zbatua jo rastësisht në Tivarin shqiptar kur brenda një nate u ekzekutuan me mijëra djemë të Kosovës . Kjo barbari të kujton kohën e Çengis Khanit e të Timur Lengut , Vlad Dragulës [hungulësi], Erik qimekuqit të Vikingëve, apo Ivanit të tmerrshëm të Rusisë.
Pas një gjysëm shekulli shqiptarët ranë nën diktaturën e Titos e të Millosheviçit, ku provuan genocid të paparë dhe torturat më çnjerëzore mesjetare duke iu vendosur kryqin e hekurt të skuqur në shpinë, fytyrë e zemër.
Shqiptarët e Malit të Zi janë qytetarët më të denjë në këtë republikë të vogël dhe artificiale. Ata me votën e tyre përcaktuan shkëputjen nga Serbia dhe i dhanë goditjen e fundit Sllobodan Millosheviçit. Falë lidhjeve të ngushta me SHBA-në për shkak të diasporës së madhe që kanë në këtë vend mik, janë faktorë themelor për të sotmen e të ardhmen e bashkimit të natyrshëm të trojeve etnike shqiptare në një shtet të vetëm. Në shekuj shqiptarët nuk luftuan që tokat e tyre të qeveriseshin nën emblemën serbo-malazeze, por që në qiellin e kaltër mbi fortesat e tyre të fluturojë e lirë e krenare shqiponja Iliro-Arbërore dhe të valvitet flamuri i kombit të tyre. Ky është flamuri i Lekës së Madh, Pirros, Teutës , Balshajve, Gjergj Kastriotit, Nënë Terezës, Rugovës, Dedë Gjo’ Lulit e Ismail Qemalit, të cilin e mbrojtën simbolet e qëndresës shqiptare të shekullit të XX Adem Jashari, Ali Ahmeti e Ramush Haradinaj në betejat për liri në Kosovë e drejtësi në Hagë.
Unioni Artistik i Kombit Shqiptar , i bën thirrje Gjukanoviçit dhe frymëzuesëve të tij që të ndalë provokimet ndaj historisë dhe simboleve kombëtare shqiptare.
Të heqë dorë nga apartejdi, kolonizimi i trojeve shqiptare dhe përçarja e tyre.
Gjukanoviçi duhet ta mësojë mirë historinë e ta kuptojë se për shqiptarët nuk është më koha e Lidhjes së Prizrenit, e Luftës së Parë Ballkanike apo e diktaturës Titisto – Enveriane.
Kombi shqiptare prej 10 milionësh në Ballkan është i ndërgjegjshëm të kryejë mirë rolin që i ka caktuar historia e Mileniumit të ri (Mijëvjeçarit të Tretë) dhe të mbrojë me vendosmëri të drejtat e bashkatdhetarëve të tij e të zgjidhë përfundimisht çështjen shqiptare dhe bashkimin e tyre, atë që kombet tjera e kanë kryer me kohë.

Për Unionin Artistik të Kombit Shqiptar
Presidenti
Azgan HAKLAJ