■Sikur terroristët që kanë dhunue popujt e vendeve të veta me vite të tana të mos kishin lanë edhe “Vepra” të shkrueme, sa shumë krime që kanë krye do t’ishin të pabesueshme!

Enver Hoxha në muejt e parë të vitit 1945 porositë: “Të mos i akordohen fonde Kishave Katolike nga shteti, të cilat kanë nevojë per riparime, mbasi kështu ato do të shemben dhe nuk do të kemi nevojë me i mbyllë ne.” Sigurisht ndikonte edhe gjendja e vështirë ekonomike e Popullit, që mbi 70% nuk kishin të sigurueme as buken e gojës.

■Dishmi e këtij urdhni asht Kisha Monumentale e Shirqit dhe e Obotit, pranë së ciles janë kenë edhe thëmelet e shtypshkronjës së vjeter që u pat ndertue në Obot në 1493.

1967:Para këtij viti në Shkoder ka fillue “Revolucioni Kultural”. Metoda e “shembjes” ka fillue me Kishen e Jezuitëve dhe ate të Murgeshave, që janë marrë nga shteti në nandor 1965, varrezat u prishën edhe pse aty ishte Don Ndre Mjedja, që u dergue pranë Luigj Gurakuqit tek Varrezat e Deshmorëve tek spitali fëmijve, e kur u ndertuen Varrezat e reja Poeti Don Ndre Mjedja, gjoja u “harrue” tek Spitali… Një turp i pashlyeshem!

Veprimet antifetare kryheshin nga Xhemal Dini, i cili perfaqsonte “Frontin Demokratik” dhe, ndimoheshin nga organizatat e rinisë dhe të pionjerit pranë furrave, me pa se kush pergatitet per festat e mëdha të Pashkëve… Veteranët ishin të kudondodhun…

4 MARS 1967: Mbulohen dyert e Kishës Kathedrale në Shkoder me “Fletë Rrufe”!

U plaçkitën veprat e artit dhe skulpturat e Idromenos. Para zhvillimit të Kongresit të BGSh, asht kenë fat që erdhi me pa pergatitjen e Kishës si sallë Kongresi, Vito Kapo. Ajo pezulloi projektin per shembjen e tavanit artistik të Kathedrales, veper arti e skulptorit Kolë Idromeno. Ai tavan asht pothuej i vetmi “dishmitar” i zhvillimit “Revolucionit” në Shkoder, pikrisht, kur Varrezat e Ipeshkvijve të para 1944, jo vetem u boshatisen dhe u tretën Eshtnat në Dri, po nga urrejtja vendet e Varrezave u kthyen në nevojtore…

■Mbyllet Kisha Monumentale e Zojës së Këshillit të Mirë tek Kalaja e Shkodres, treten Eshtnat e Imz. Jakë Serreqit në Dri, e askush nuk di me tregue ku iken veprat e artit që ishin tek Ajo Kishë e vjeter guri e mermeri, e gjuejtun me topa nga turqit e malazezët!

Mbyllet edhe Kisha e Rusit dhe Ajo e Fretenve në Gjuhadol, dhe që pasohet tek Arra e Madhe, tue ua vue drynin perfundimisht me 19 Mars 1967 të gjitha Kishave në Shkoder.

Vorrezat e Fretenve dhe të Kishave tjera u boshatisen dhe u treten Eshtnat.

15, 16, 17 MARS: Bahen lutje të veçanta nga Kleri në Kishën e mbyllun të Zojës Rruzare. Ditën e shtune, me 18 mars, në zyrën e Këshillit të Frontit të Arrës së Madhe, para një komisioni të Frontit, me elementë të partisë dhe të Sigurimit, u thirren gjatë paradites një nga një 20 Fretnit. Kërkohej prej secilit Meshtar t’i bijshin mohit zyres së tyne meshtarake. Asnjë Klerik nuk pranoi. E ndonjeni që u kishte “shërbye” Frontit e pushtetit, u tha: “Ju kemi sherbye per mos me mërrijtë këtu. Këtu nuk jemi me ju!”

Mbasdreke Fretnit i dëbuen të gjithë nga kuvendi, bashkë me françeskanët pleq dhe të mbetun. Kryetarin e Kishës Katolike Imzot Ernest Çoba, me një taksi e çuen në shtëpinë e së motrës. Një popull i madh që as nuk dihet si u mblodh aty e përcillte me lot nder sy Imz. Çoben, shumë i tronditun po, dhe i mbytun në frikë bashkë me Popullin e vet.

19 MARS 1967: Ditën e diele, Dita e Shën Jozefit dhe e Larit, as nuk ndihet asnjë tingull kumbone e as nuk gjindet asnjë Derë Kishe e çilun në qytetin Martir.

26 MARS: Në Lezhë mbyllja e Kishës nga Fronti Demokratik do të kryhej me një organizim të djallzuem, ditën e Pashkëve. Organizata e Frontit dhe Komiteti i Partisë së rrethit, tue pasë sekretar partie, sigurim të shtetit, polici të madhe, organizata të rinisë, nxanës të shkollave, dhe shumë popull me detyrim në oborrin e Kishës së Kuvendit Françeskan shpallën “Kuvendin e tre brezave të Lezhës”, me një vendim në emën të popullit, në 15 pika, “ku kërkojshin mbylljen e të gjitha kishave e qitjen fare të besimit katolik me meshtarë e besimtarë.” Fillojnë aksionet e Rinisë revolucionare me rrëzimin e kumbonares së kishës së lashtë françeskane. Ky veprim pasohet edhe në Laç të Kurbinit, ku Shejtnoria e Shna Ndout kje rrënue krejt dhe zona kthehet kamp ushtarak, që mos të lejojë popullin të shkonte tek vendi i Shejtë për lutje me besim në Mrekullitë e Shenjtit.

1969: Kisha e vogël me vlera artistike në Laç të Vaut të Dejës, vepër e shekullit XIII, Kishë me afreske dhe e shpallun “monument kulture”, Atë Kishë e vizitoi dhe heroi ynë kombëtar, Gjergj Kastrioti, madje aty edhe u kunorzue. Me urdhën të Ramiz Alisë që drejtonte “Revolucionin kulturor” në Shkoder, Kisha u rrenue plotësisht me dinamit nga sekretari i PPSH hidrocentralit Fadil Ymeri. Anmiku i Gjergj Kastriotit sulltan Enveri, as “nuk kishte dijtë se Ajo Kishë po hidhet në erë…” Çfarë hipokritësh na qeverisin!

Shumë kisha të tjera u shndërruen në salla kulture, salla gjyqi, magazina e në stalla bagëtish. Kishte disa kisha që nuk u rrënuen, por edhe ma keq kje fund i Tyne!

Kishin mbetë pa u mbyllë kisha e fshatit Sheldi, deri pak ditë mbas Pashkëve, Kisha e fshatit Delbinisht. Kjo Kishë u mbyll e fundit, ditën e Rrëshajve të vjetit 1968, për arsye se Populli kishte marrë çilsat e kishës e nuk ia dorëzonte organizatës së frontit e të rinisë. Kur ata dojshin ta shperthejshin me forcë derën e kishës, Populli delte para me lopata…  

29 QERSHOR 1967: U mbyll edhe Kisha e “Zemrës së Krishtit” në Tiranë.

■Kur po ndertohej hidrocentrali i Fierzës Ramiz Alia thrret Ingj. Besnik Bekteshin dhe i shpjegon se “shoku Enver, do të tregojnë arsyet e ndertimit të hidrocentralit aty…”

Ing. Bekteshi hyni në dhomen e Tij dhe Enveri filloi me i tregue per hidrocentralin dhe, arsyet e ndertimit në Fierzë, të cilat vështirë se i beson kush sot. Nder tjera ai i shpjegoi: “Do të ndertojmë këte hidrocentral i cili, nën liqenin e tij ka per të permbytë 38 Kisha të vjetra, dhe vetem kështu, kjo zonë do të spastrohet nga ato Kisha Katolike…” U ndertue nga kinezët prej vitit 1971 dhe u vue në punë në 1978, me emnin “Drita e Partisë”…

■Diktatori Hoxha vazhdon të mbajë dekoratat e titujt, mbasi ata i siguroi me Kushtetutë:

Neni 37 i Kushtetutës së vjetit 1976: “Shteti nuk njeh asnjë fe dhe përkrah e zhvillon propagandë ateiste për të rrënjosur tek njerëzit botëkuptimin materialist shkencor.

Neni 55: “Ndalohet krijimi i çfarëdo organizate me karakter fetar. Ndalohet veprimtaria dhe propaganda fetare.” Sabri Godo pat thane: “E kemi ndryshue Kushtetuten, po ato dekorata terroristëve nuk po ua perket askush tash 27 vjet mashtrime demokratike!!”

Vazhdon Pjesa e XV.

Melbourne, Prill 2017.