Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

NJE TELEFONATË TRONDITËSE

by

JU LUTEM-LEXOJENI DHE NDIHMONI/

NJE TELEFONATË TRONDITËSE….ISH E BURGOSURA NGA DIKTATURA KËRKON NDIHMË/

NGA SHQIPE NEBIAJ/*

Një telefonatë tronditëse më erdhi të shtunën në mëngjes. “Alo Shqipe! Zemër, jam Tatjana Varezi. Kam vajzën shumë sëmurë dhe po mbahet në jetë me oksigjen.Të lutem bëj ndonjë thirrje shqiptarëve atje. Jam në një gjendje të mjerushme ekonomike. Nuk i përballoj dot ekonomikisht shpenzimet për vajzën. Ata që e shkaktuan vuajtjen dhe mjerimin tonë nuk më ndihmuan.” Historia e jetës së Tatjanës është e hidhur për ta treguar. Nuk e mendoja atëherë që fati i komshies time, të cilën e thërrisnim Çimaroza e bukur, do të ishte aq i dhimbshëm. Ishte vetëm 18 vjeç kur e futën në burg. Ajo punonte të galanteria e çantave në Rrugën e Elbasanit. U dashurua me Kalenin Varezin, djalin e ish gjeneralit Pandeli Varezi, të cilin regjimi komunist hoxhist e burgosi vetëm pse kundërshtoi heqjen e gradave në ushtri. Gjeneral Varezi e mbylli jetën në burg. Tatjana me gjithë kundërshtimin e prindërve u largua nga shtëpia dhe u martua me atë që dashuroi. Dashuria e sinqertë e dy të rinjëve ishte më e fuqishme se frika nga egërsia politike e regjimit diktatorial. Një ditë, në kohën e drekës, kur Tatjana që ulur me disa shoqe të punës, njera prej tyre përmendi udhëheqësin: Sa të mirë e kemi Enverin! Po, si dash është,- ja priti tjetra. Po, si dashi i Sali Protopapës ,- vazhdoi Tatjana. Ajo, për shkak të naivitetit të moshës saj të re, nuk e mendoi se bëri ndonjë gabim, megjthëse e vuri re heshtjen që ra midis shoqeve të tyre, një heshtje mosapsrovuese që paralajmëronte diçka jo të mirë. Tatjana, megjithëse e hutuar nga situata e ftohtë që u krijua, nuk ishte në gjendje ta merrte me mend se çfarë e priste atë dhe familjen e saj. Hutimi i saj nuk zgjati as gjysëm ore; policia e fshehtë zbarkoi menjëherë, sapo mbaroi pushimi i drekës dhe duart e saj u lidhën me pranga.Ajo kishte një vajzë një vjeç e gjysëm. Ndërsa ajo u mbajt në burg, bashkëshortin dhe gjithë familjen e tij, me motër e vëlla, i internuan në Belsh të Elbasanit, ku 12 veta jetonin në një kasolle me kashtë, që depërtohej lehtësisht nga shiu, çfarë binte jashtë, binte edhe brenda. Viktima e parë u bë vajza e vogël si kukull, Esmeralda.Ajo u ftoh dhe sëmundja i kapi gjëndrën e hipofizës, e cila pengonte trupin e saj të rritej normalisht. Kur Tatjana u lirua nga burgu, ajo erdhi të jetonte te prindërit e saj në Tiranë.Shkonte një herë në javë te vajza në Belsh.Në orët e vona të natës ajo më tregonte vuajtjet dhe torturat që kishte kaluar në burg.I kishin shkulur dhëmbët, i kishin bërë elektroshok . Ajo ishte 3 muajsh shatëzënë kur e burgosën.Dështoi në burg nga torturat. Kur filloi lëvizja demokratike, ajo bashkë me të shoqin u larguan në Greqi.Atje nuk u eci mirë. Bënë çmos për vajzën për ta shëruar por nuk mundën dot.Tani ajo është në një gjendje të mjerushme.Burrë e grua kanë punuar pa dokumenta dhe nuk kanë siguracione.Burri dhe ajo vetë janë të sëmurë nga aksindentimet në punët e rënda që kanë kryer atje. Unë vetë e kam ndihmuar, por është e pamundur të përballohen shpenzimet e saj. Ndaj vendosa t’u bëj thirrje gjithë atyre shqiptarëve që kanë mundësi, të ndihmojnë Esmeraldën që të kalojë këtë gjendje të rëndë.

*Telefoni i saj është +302102020719 Athinë Greqi.

Zoti ju bekoftë.

THIRRJE PER NDIHME- Kur dashuria nuk njeh politike

by

NGA SHQIPE NEBIAJ-NEW YORK/ Nje telefonate tronditese me erdhi te shtunen ne mengjes:”Alo Shqipe! Zemer, jam Tatjana Varezi. Kam vajzen shume semure dhe po mbahet ne jete me oksigjen.Te lutem bej ndonje thirrje shqiptareve atje. Jam ne nje gjendje te mjerushme ekonomike. Nuk i perballoj dot ekonomikisht shpenzimet per vajzen. Ata qe e shkaktuan vuajtjen dhe mjerimin tone nuk me ndihmuan.” Historia e jetes se Tatjanes eshte e hidhur per ta treguar. Nuk e mendoja atehere qe fati i komshies time, te cilen e therrisnim Cimaroza e bukur, do te ishte aq i dhimbshem. Ishte vetem 18 vjec kur e futen ne burg. Ajo punonte te galanteria e cantave ne Rrugen e Elbasanit. U dashurua me Kalenin Varezin, djalin e ish gjeneralit Pandeli Varezi, te cilin regjimi komunist hoxhist e burgosi vetem pse kundershtoi heqjen e gradave ne ushtri. Gjeneral Varezi e mbylli jeten ne burg. Tatjana me gjithe kundershtimin e prinderve u largua nga shtepia dhe u martua me ate qe dashuroi. Dashuria e sinqerte e dy te rinjeve ishte me e fuqishme se frika nga egersia politike regjimit diktatorial. Nje dite, ne kohen e drekes, kur Tatjana qe ulur me disa shoqe te punes, njera prej tyre permendi udheheqesin: Sa te mire e kemi Enverin! Po, si dash eshte,- ja priti tjetra. Po, si dashi i Sali Protopapes ,- vazhdoi Tatjana. Ajo, per shkak te naivitetit te moshes saj te re, nuk e mendoi se beri ndonje gabim, megjthese e vuri re heshtjen qe ra midis shoqeve te tyre, nje heshtje mosapsrovuese qe paralajmeronte dicka jo te mire. Tatjana, megjithese e hutuar nga situata e ftohte qe u krijua, nuk ishte ne gjendje ta merrte me mend se cfare e priste ate dhe familjen e saj. Hutimi i saj nuk zgjati as gjysem ore; policia e fshehte zbarkoi menjehere, sapo mbaroi pushimi e drekes dhe duart e saj u lidhen me pranga.Ajo kishte nje vajze nje vjec e gjysem. Ndersa ajo u mbajt ne burg, bashkeshortin dhe gjithe familjen e tij, me moter e vella, i internuan ne Belsh te Elbasanit, ku 12 veta jetonin ne nje kasolle me kashte, qe depertohej lehtesisht nga shiu, cfare binte jashte, binte edhe brenda. Viktima e pare u be vajza e vogel si kukull, Esmeralda.Ajo u ftoh dhe semundja i kapi gjendren e hipofizes, e cila pengonte trupin e saj te rritej normalisht. Kur Tatjana u lirua nga burgu, ajo erdhi te jetonte te prinderit e saj ne Tirane.Shkonte nje here ne jave te vajza ne Belsh.Ne oret e vona te nates ajo me tregonte vuajtjet dhe torturat qe kishte kaluar ne burg.I kishin shkulur dhembet, i kishin bere elektroshok . Ajo ishte 3 muajsh shatezene kur e burgosen.Deshtoi ne burg nga torturat. Kur filloi levizja demokratike, ajo bashke me te shoqin u larguan ne Greqi.Atje nuk u eci mire. Bene cmos per vajzen per ta sheruar por nuk munden dot.Tani ajo eshte ne nje gjendje te mjerushme.Burre e grua kane punuar pa dokumenta dhe nuk kane siguracione.Burri dhe ajo vete jane te semure nga aksindentimet ne punet e renda qe kane kryer atje. Une vete e kam ndihmuar, por eshte e pamundur te perballohen shpenzimet e saj. Ndaj vendosa t’u bej thirrje gjithe atyre shqiptareve qe kane mundesi, te ndihmojne Esmeralden qe te kaloje kete gjendje te rende.

Telefoni i saj eshte +302102020719 Athine Greqi.

Zoti ju bekofte!

Arti i Komunikimit është Bashkëjetesë pa Tensione

by

– Tensionet e brendshme nuk favorizojnë një shtet qe të zhvillohet në rrugë normale. Duhet gjendur rruga e komunikimit me popullin dhe jo arroganca.Jemi popull i vuajtur dhe kërkojmë të jetojmë si njerëz të lirë përpara ligjit.Eshtë i nevojshëm dhe i domosdoshëm një mentalitet i ri bashkombëtar dhe bashkëkohor./

1 shqipe

NGA SHQIPE NEBIAJ/Nju Jork/

Këto 28 vite për Shqipërinë janë një tranzicion i tejzgjatur zhvillimi mbas një izolimi 45 vjeçar.Ka ndryshime që nuk krahasohen me burgun që lamë pas.Por a duhej të ishte më mirë? Po lexoja mbi rikonstruktimin e shteteve në Gjermaninë e mbas luftës së dytë botërore ku Jeffrey Diefendorf ka shkruar shumë libra mbi shkatërrimin e Gjermanisë dhe Japonisë mbas luftës së dytë botërore the mbi rindërtimin e shpejtë të qyteteve të shkatëruara prej saj. Ai jep disa shpjegime mbi menaxhimin e ndërtimeve urbane dhe rikonstruktimin e ndërtesave historike siç ishin më parë.Diefendorf përshkruan qytete të ndryshme që u rindërtuan në mënyrë të ndryshme duke respektuar kulturën historike dhe konfliktet e brendshme.Mbas bombardimit të qytetit të Hamburgut disa mendonin të transformonin atë në rrugë moderne si (easy way).Kjo u kundërshtua nga qytetarët që donin të mbronin indentitetin e qytetit të tyre.Në Munich mbas luftës së dytë botërore ishte planifikuar një arterie urbane përballë bashkisë (City Hall) ku ndodhej një zonë e madhe pedestriane ku njerëzit ishin të kënaqur me atë.Një lëvizje e madhe popullore bëri të mos realizohej plani.Njerëzit detyruan planifikuesit e ndryshimeve që të hapnin ekspozita ku të respektohej dhe zëri i qytetarëve: Ne nuk duam që qytetet të duken të gjithë si New Yorku duam të ruajmë indentitetin e qyteteve tona ishte zëri i tyre.Në qytetin e Cologne, Konrad Adenauren( German statesman who served as the first Chancellor of the Federal Republic of Germany from 1949 to 1963) do të ndryshonte rrugët rreth katedrales por shumica e qytetarëve e kundërshtuan. Po në këtë qytet në një ndërtesë jo shumë e madhe ku kishte qenë udhëheqja e Gestapos( ku ishin vrarë dhe torturuar shumë njerëz) në vitin 1970 u kthye në një muze ku përbëhej nga një arkiv the biblotekë ku njerëzit njiheshin me hororin e Gestapos.Gjermania është vendi që pranoi në mënyrë kolektive përgjegjësitë e regjimit nazist. Të vimë prap te dhimbja jonë. Nuk e kemi patur traditën te kënaqësia e konsesusit por te beteja nder vedi se kush do ti nxjeri syte tjetrit.Uni eshte e keqja kur shqiptaret behen “Kalores” dhe kontrollojnë çdo gjë në favor të egos dhe jo të ligjit.Firmosin ligje por nuk u përmbahen atyre.Përsëritjet e mos respektimit të ligjeve sjell dhe një gjendje rutinë që çorienton shoqërinë në një apati të verbër.Duhen mendje të kthejllta dhe të ditura që të bëjnë të qartë fuqinë e ligjit ku çdo njeri të ndërgjegjsohet për fuqinë e tij.Sa më shumë njerëz të njohin ligjet dhe të drejtat e tyre aq më të pavarur do të jenë në lidhje me integritetin e tyre si qytetarë.Asgjë nuk bëhet me forcë se ajo mban një tension të brendshëm.Tensionet e brendshme nuk favorizojnë një shtet qe të zhvillohet në rrugë normale. Duhet gjendur rruga e komunikimit me popullin dhe jo arroganca.Jemi popull i vuajtur dhe kërkojmë të jetojmë si njerëz të lirë përpara ligjit.Eshtë i nevojshëm dhe i domosdoshëm një mentalitet i ri bashkombëtar dhe bashkëkohor.

Ka dicka magjepse Downtown ne Manhattan

by

Nga Shqipe NEBIAJ/
Ka dicka magjepse Downtown ne Manhattan.Shastisja humbja e mendimit i le vendin qe gjithcka funksionon nen drejtimin e nje automati gjigand.Por eshte ndryshe ne kete zone (dhe ne gjithe Ameriken) ku gezimi nuk vjen nga vuajtjet e te tjereve.Ketu dhimbja nuk shpjegohet me trishtim (se do te ishte dicka siperfaqesore) por me perpjekje per ta bere Ameriken shembull te botes se lire, ku te gjithe jane te barabarte ndermejt tokes dhe qiellit.Ketu njeriu ndjehet fajtor jo per lirite qe gjen por per lirine qe kerkon te ngjize te vetvetja.Vazdojme te hecim bashke me Marjana Eskin duke pare dhe shijuar bukurite e kesaj zone te mbarsur me art,biznes dhe histori.Marjana shkon shpesh ne kete zone si artiste i shikon ne detaje bukurite.I afrohemi qendres se World Trade Center,ndalojme dhe veshtrojme gjigandin.Ndjenjat dhe ndijimet me te padukshme cfaqen ne nje rrotullim marramendes.Sa pune eshte dashur per ta bere kete veper.Ka filluar puna ne veren e vitit 2002 per te gjetur studion e projektimit me te mire.Me shume se 400 studjo projektimi moren pjese ne konkurim nga e gjithe bota.Vetem shtate prej tyre u seleksionuan qe krijonin nje besueshmeri konform 12 kerkesave (perfshire qe nga muzeumi memorial,transporti ,kalimtaret,ammbienti,costoja,struktura dhe harmonija e zones etj) qe kerkonte projekti i LMDC ( Lower Manhattan Development Corporation).Ne dhjetor te 2002 ne Winter Garden LMDC lancoje Planin Progres te projektit World Trade Center qe u ndoq nga 100000 vizitore.Nga komentet e vizitoreve u pranuan 8000 me te mirat.Nga projektet me te mira qe u zhvillua ne 4 shkurt 2003 nga LDMC and Port Authority duke perfshire dhe komentet e publikut u caktuan si fituese dy firmat Daniel Libenskind per projektin desing te World Trade Center dhe skuadra THINK per punime shtese.Njera nga kullat eshte quajtur Freedom Tower eshte 1776 feet (nje meter eshte e barabarte me 3.28 feet) e larte dhe perbehet nga 70 kate e dyta eshte e perbere nga 65, e treta nga 60,e katerta nga 55 dhe e pesta nga 50 kate.Ne pranvere te 2003 u be konkursi per Bathtub Memorial Garden ku fitoi perseri firma e Daniel Libenskind.Aty jane gdhendur ne mermer ngjyre gri te gjitha emrat e te reneve ne 11 Shatatorit te 2001 nga nje sulm terrorist ajror.Duke vazhduar gjate bregut te lumit Hudson veshtrojme pamjen e bukur te Downtown.Nje hapesire ndermejt bregut te lumit dhe pjeses se kullave.Godina gjigande qe te kujtojne dhe nje qendrim te forte te atyre njerezve.Para dy vjetesh downtown u permbyt nga Hurricane Sunday dhe ne nje kohe rekord njerezit dhe qeverisja lokale reaguan se bashku per ta kthyer zonen e tyre ne kushte normale.Eshte qytet qe nuk qan por vepron.Po mendoja se ketu merr kuptim shume domethenes fjala “Next”.Ishte nje mbasdite mbreselenese dhe shplodhese.Beme dhe ca foto.

LETERKEMBIM I ARTISTIT AVNI DELVINA ME PRESIDENTIN GEORGE W BUSH

by

Te dashur miq te gazetes Dielli
Dua te ndaje me ju nje lajm te gezueshem:Leterkembimin e artistit te talentuar Avni Delvina me presidentin George W Bush.
Pak per nenvizim, Avni Delvina vjen nga nje dere e madhe patriote qe ka dhene shume per pavaresine e atdheut.
Letra qe Avni Delvina i ka derguar George W Bush per grafiken e tij:
I nderuar Zoti George W. Bush
Eshte nje moment shume emocional per mua kjo leter me te cilen po ju drejtohem….Kjo ide me lindi dhe me beri te guxoj tju shkruaj kur pashe pikturat tuaja me portrete…….Kjo ngjashmeri ne pasionin per artin me beri te ndihem dhe me i afert me shkelqesine tuaj. Jam nje piktor shqiptar qe banoj prej 25 vjetesh ne Itali, por gjithmone me lidhje te panderprera dhe te vazhdueshme me Shqiperine. Krijimtarine time te viteve te fundit ne grafike jam munduar ta ve ne funksion te denoncimit te diktatures komuniste 50 vjecare . …..Gjithmone kam admiruar impenjimin tuaj politik dhe njerezor, dhe ne vecanti simpatine dhe kontributin tuaj per atdheun tim….Shpresoj tju jap nje kenaqesi duke ju treguar se ne nje qytet te vogel te Italise, dikush e gdhinte gjithe naten duke ndjekur rezultatet e zgjedhjeve te babait tuaj te nderuar dhe tuajat si kandidat per president I Shteteve te Bashkuara te Amerikes, dhe gezohej ose hidherohej sipas rezultatit te zgjedhjeve . Nje dite duke pare portretin tuaj me lindi ideja per ta hedhur ne nje grafike duke e interpretuar me nje bust te Romes antike…e me pas deshira per tju a derguar si kujtim ne shenje mirnjohje e simpatie per gjithcka qe ju keni bere per vendin tim ….Me shprese se do tju pelqeje dhe me shume respekt …. Avni Delvina —
Me respekt
SH.Nebiaj