Sokol Paja – Page 78 – Dielli

FINLANDË, SHKOLLA SHQIPE DHE IDENTITETI KOMBËTAR

October 10, 2020 by dgreca

RUAJTJA E IDENTITETIT KOMBËTAR SHQIPTAR PËRMES MËSIMIT TË GJUHËS SHQIPE NË FINLANDË-

Ragip Kçyku, bashkëpunëtor i jashtëm i Këshillit Kombëtar të Arsimit në Finlandë dhe si ish mësues i gjuhës shqipe në Finlandë, rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit, kulturës dhe traditës shqiptare në Finlandë nëpërmjet mësimit të gjuhës shqipe. Me Ragip Kçykun bisedoi gazetari i “Diellit” Sokol PAJA.

SI ORGANIZOHET DHE FUNKSIONON MËSIMI I GJUHËS SHQIPE NË FINLANDË

Sikur të gjitha vendet Skandinave përveç Islandës, mësimin e gjuhëve të minoritarëve emigrantë dhe të natyralizuar në shtetas të vendit ku jetojnë, mësimin e organizon shteti. Numri i nxënësve, dallon nga komuna, bashkia në bashki. Fillon nga grupi i detyrueshëm nga 5 nxënës për dy orë mësimi në javë, deri në grupin 10 nxënës. Mësimi zhvillohet ditëve të rregullta të punës në shkollat publike. Ky është një privilegj që kanë edhe shqiptarët si të gjitha kombet e tjera, të ardhur vonë dhe romët të ardhur para 200 vitesh. Edhe mësuesit janë të mbuluar nga shteti. Ky rregull vlen për Finlandën sa i përket të drejtës së numrit të domosdoshëm të nxënësve, ndërsa shtetet e tjera kanë rregulla të tjera. Psh. Në Suedi, çdo nxënës i ka të garantuara 15 min në javë gjuhë amtare dmth, nuk mbetet as një nxënës i papërfshirë po pati vullnetin prindi.

QYTETET KU MËSOHET SHQIP, NXËNËSIT DHE KURRIKULAT MËSIMORE

Mësimi shqip zhvillohet në disa qytete, por në jug të Finlandës janë më të përqëndruar shqiptarët: Helsinki, Espoo, Vanta, Kirkonumi, Hyvinka, Porvo, dhe në veri të Finlandës Vasa, Oullu dhe Usi Karleby. Kurrikulat janë bërë nga vetë mësuesit. Sillen modele nga Këshilli Kombëtar i Arsimit. Ne u japim frymën shqipe. D.m.th. Gramatikë, histori, gjeografi, edukim qytetar, dhe artet. Çdo gjë e kontrollueshme dhe më cilësore se plan-programet shqiptare-kosovare. Një racionalitet i skajshëm dhe në thelb del më kombëtare se kombëtarja shqiptare e dhënë në nivel shumë të ulët profesional (pedagogjik, didaktik dhe metodik). Ndërsa përfshirja sillet rreth 300- 350 nxënës që vijojnë mësimin plotësues në gjuhën shqipe. Sipas përfshirjes në përqindje qëndrojmë në nivel të lakmueshëm në krahasim me vendet e tjera. Finlanda është mërgata më e re në Evropë dhe mezi kalojmë 10 000 shqiptarë nga i i gjithë gadishulli Ilirik.

GJUHA SI IDENTITET KOMBËTAR DHE SHQIPTARËT NË FINLANDË

Po, i gjithë plan programi përfshin ne të tema nga gjuha, gjeografia, historia dhe kultura shqipe. Këtu janë edhe aktivitetet për e organizuara: mësues, nxënës dhe prind, me rastin e festave të ndryshme shtetërore dhe kombëtare. Ka shqiptarë të suksesshëm sidomos në fushën e biznesit dhe të sportit. Kemi tre-katër futbollistë që luajnë për ekipin shtetëror: Shefki Kuqi për disa vitte ka qenë qendërsulmues, pastaj vijnë vëllezërit Hetemaj, Aunor Zeneli, Lum Rexhepi etj.

PROBLEMATIKA TË MËSIMIT TË GJUHËS SHQIPE NË FINLANDË

Si gjithmonë shqiptarë të ngathët. As me dashuri as me refuzim total. Dëmin më të madhin ia sollën grupet e xhihadit që i përpinë fëmijët tanë me prindër të paarsimuar. Si të tillë më parë preferojnë xhaminë sesa shkollën. Për ironi, shprehen se e dinë shqipen? Edhe lakmia për t’i bërë fëmijët të famshëm në sport, e ka dëmtuar në masë të madhe vijueshmërinë e mësimit shqip. “valla ka ushtrime djali në këtë kohë, nuk muj me prue”. Është më shumë një pretekst sa për të larguar turpin prej veti. Projektet që janë bërë: Më 1995 në bashkëpunim me Ministrinë e Arsimit Finlandë, kemi realizuar projektin për dy fjalorë lëndorë të vlefshëm për të gjitha nivelet, deri në universitet. Fjalorët finlandisht-shqip për matematikë dhe dykrahësh një fjalor për Histori, gjeografi dhe biologji në shqip-finlandisht. Projekti i dytë është “Ç’bend”, në kuptimin i bukur, i mrekullueshëm. Për shqiptarët me emrin “Qerdhja e shqiponjave”. Pesë përralla kombëtare në tri gjuhë: shqip-finlandisht-suedisht. Të lexuara shqip. 5 këngë për fëmijë të kënduara, të regjistruara në manjetofon, atëherë në “kaseta” dhe të botuara. Disa lojëra fëmijësh etj. Projejti i fundit para katër vitesh është mësimi elektronik për gjuhën shqipe. Projekti për shqiptarët quhet ditët e Dardanit. “Udhëtimi” fillon nga qendra e Tiranës, Sheshi Skënderbej. Ky është një projekt i Ministrisë së Arsimit të Finlandës. Me ilustrime dhe me lexim tekstesh të disa fushave leksikore, si leksiku urban, arsimor, gjeografik, bujqësor, i kuzhinës, i shtëpisë etj.

MESAZHI JUAJ PATRIOTIK PËR DIASPORËN NË USA

Merrni mësim nga Konica, Noli dhe klasikë të tjerë. Diaspora e re e SHBA-ve është më e dobëta nga të gjitha diasporat e botës që atje jetojnë dhe veprojnë. Është diasporë tejet e ngathët. A nuk është për turp që përveç Dioguardit nuk kemi as një Senator. Tani nuk është as Dioguardi i madh. Madje ai nuk është prodhim i gadishullit Ilirik. Është i atij Apenin, sado që është një arbëresh që nuk di as dialektin arbëresh. Ky është barometri i pagabueshëm që ne shqiptarët nuk jemi fare të zgjuar as punëtorë. Në zgjedhjet e fundit votat i fituan dy afrikanë. Madje të diasporës më të re afrikame. Shqiptarët nuk kanë kohë, si duket zënkat mes vete ua martin kohën dhe energjinë. Si gjithkund shqiptarëve iu mjafton vetvetja me debate në kafene dhe si shikues në kazanet e pista të Tv-të e gjuhës shqipe.

ELMI BERISHA: VATRA RESPEKTON INSTITUCIONET E ZGJEDHURA NGA SHQIPTARËT

October 9, 2020 by dgreca

-TIRANA E PRISHTINA ME AXHENDË TË PËRBASHKËT DIPLOMATIKE-

Kryetari i Federatës Panshqiptare të Amerikës “VATRA” z. Elmi Berisha në një intervistë me gazetarin e DIELLIT SOKOL PAJA, flet për vizitën e tij në Republikën e Kosovës dhe të Shqipërisë. Ai tregon për takimet e Prishtinës dhe të Tiranës, për Memorandumin e Mirëkuptimit të nënshkruar në Ministrinë e Jashtme të Republikës së Kosovës.

Po ashtu ai sqaron edhe takimin me Kryeparlamentarin socialist Gramoz Ruçi, ish Ministër i fundit i Diktaturës, i akuzuar për vrasjet e 2 prillit.

Z.Kryetar si ndjeheni pas kthimit të vizitave zyrtare në Kosovë dhe Shqipëri?

Mendoj se ishte një vizitë e jashtëzakonshme. Ndjehem shumë mirë dhe shumë krenar. Gëzohem për veten dhe për Vatrën. Kam hasur në një bashkëpunim dhe respekt të jashtëzakonshëm në kuadër të nismës që Vatra ka marrë për të qenë aktive dhe lobuese në dobi të shtetit të Kosovës e Shqipërisë dhe për të të mirën e shqiptarëve në krejt viset ku ata jetojnë e punojnë. Jam respektuar si kryetar i Vatrës prej të gjithë faktorit politik si në Shqipëri dhe në Kosovë, si nga pozita dhe nga opozita.

Sa mendoni se e kanë përmbushur misionin politik, diplomatik dhe atdhetar këto dy vizita në Tiranë dhe Prishtinë?

Jetojmë në një kohë të jashtëzakonshme të pandemisë globale. Gjithçka nuk funksionon normalisht. Gjatë gjithë kësaj kohe Vatra është munduar të përmbushë misionin dhe rolin e saj Kombetar, diplomatik në përmbushje të nevojave të Vatrës, komunitetit vatran dhe mbi të gjitha qytetarëve shqiptar në Kosovë dhe në Shqipëri. Jemi duke punuar fort dhe kemi një program dhe axhendë kombëtarë e ndërshtetërore për të ndihmuar reciprocikisht kryerjen e reformave si në Shqipëri dhe në Kosovë. Vatra po luan një rol jashtëzakonisht të madh në këto kohë edhe pse situata globale na ka kufizuar në veprimtarinë tonë. Koha në të cilën jetojmë na obligon fort të jemi sa më afër nevojave dhe rolit të pakursyer diplomatik e atdhetar në dobi të çështjes kombëtare e qytetarëve të kombit tonë. Mendoj se jemi në rrugën e mbarë. Kemi shumë për të bërë…

Cilat ishin mesazhet që ju përcollët në emër të Vatrës për shtetarët në Kosovë dhe Shqipëri?

Mesazhi kryesor i Vatrës për institucionet e shtetit të Kosovës dhe Shqipërisë tek liderët e skenës politike në të dy vendet ishte uniteti për çështjen Kombëtare, bashkëpunimi, qasja shtetformuese dhe ndihma e të gjithë faktorëve politik për zhvillimin e vendeve tona dhe roli i secilit institucion dhe individ me peshë politike në kryerjen e reformave dhe në zhvillimin e vëndeve tona si në Shqipëri dhe në Kosovë. Ndërtimi i një ekonomie të fortë, lufta e pakompromis ndaj krimit dhe fenomeve që ngadalsojnë avacimin dhe zhvillimin e reformave. Qasja diplomatike e përbashkët dhe qëndrimi i njëjtë në raport me dialogun me Serbinë dhe të qënurit bashkë në të gjithë proceset integruese me të cilat përballet shteti i Kosovës dhe Shqipërisë.Kordinim mbarëkombëtar mes dy vendeve tona.

Si i vlerësoni hapat e Shqipërisë dhe të Kosovës në proceset integruese euroatlantike?

Hapat e Shqipërisë dhe të Kosovës në proceset integruese euroatlantike janë të ngadaltë e për këtë nevojitet akoma më shumë lobim në Uashington dhe në Perëndim dhe në kancelaritë e vendeve të fuqishme perëndimore. Vatra ka ofruar gjithmonë dhe do të ofrojë eksperiencën, ekspertizën, personalitete profesionistësh te formuara në Amerikë dhe vatranët e spikatur në dobi të përmbushjeve të reformave dhe të një ndihme më të specializuar në përmbushje të nevojave që kanë institucionet në Shqipëri dhe në Kosovë. Qeveritë kanë akoma shumë për të bërë. Vatra do ta luajë shumë fort rolin e saj. Për asnjë moment ne nuk do ndalemi me qëllim që të shohim Shqipërinë e Kosovën përkrah shteteve më të zhvilluara në Ballkan e në Perëndim.

Roli diplomatik i Vatrës në Shtëpinë e Bardhë, Shqipëria e Kosova a janë më afër apo më larg Uashingtonit?

Roli diplomatik i Vatrës në Shtëpinë e Bardhë është historik. Si kurrë më parë gjatë kësaj periudhe të ngjarjeve dhe zhvillimeve, Shqipëria e Kosova nuk e kanë pasur një qasje të tillë në Uashington. Kombi ynë dhe shtetet tona janë më shumë se ansjëherë tjetër më afër Uashingtonit. Shqiptarët janë një faktor i paanashkalueshëm. Vatra ka asistuar dhe do të jetë gjithmonë aty në proceset e mëdha diplomatike, politike e zhvillimore të shteteve tona Kosovë e Shqipëri. Ju garantoj se Vatra është shumë e pranishme në Uashington dhe do të jetë aty me fuqinë e saj lobuese sa në të mirë dhe prosperitetit të Kosovës dhe Shqipërisë.

Roli diplomatik e specifik i Vatrës në bisedimet Kosovë-Serbi në Uashington, çfarë u diskutua si u këshillua delegacioni kosovar në këto bisedime?

Vatra lëshoi prerazi këshillimin e saj për delegacionin e Kosovës që të jetë unik, që të veprojnë sëbashku si një trup i vetëm pozitë dhe opozitë. Vatra ishte kategorike që të mos preken kufijtë e Kosovës dhe që Kosova të jetë e pavarur dhe e paprekshme në kufijtë që u shpall pavarësia dhe në kufijtë që ajo është njohur botërisht.

Çfarë përmban memorandumi i mirëkuptimit mes Vatrës dhe Ministrisë së Jashtme e të Diasporës së Kosovës, që ju dhe Ministrja Meliza Haradinaj-Stublla nënshkruat?

Memorandumi i mirëkuptimit mes Vatrës dhe Ministrisë së Jashtme e të Diasporës së Kosovës në thelb është një strategji mbarëkombëtare intgeruese që identifikon të gjitha nevojat tona si komb dhe si shtete në mënyrë që të ofrojmë bashkëpunim dhe ekspertizë me qëllim që të jemi dinjitozë dhe të zhvillojmë politika të përbashkëta zhvilluese në të mirë të kombit e qytetarëve që jetojnë në shtet tona Shqipëri e Kosovë. Qëllimi i këtij memorandumi është qëllimi i vullnetit të mirë dhe bashkëpunimit e lobimit reciprok në proceset zhvilluese dhe integruese. Ne do të ofrojmë për shtetin e Kosovës dhe të Shqipërisë ekspertët tanë, akademikë, profesorë, kërkues shkencorë në përmbushje të nevojave që do të paraqiten në raport me nevojat dhe proceset zhvilluese.
–A jeni konsultuar me Strukturat drejtuese të Vatrës, Kryesinë e Këshillin për axhendën diplomatike në Shqipëri dhe Kosovë?

Sigurisht që jam konsultuar me Strukturat drejtuese të Vatrës, Kryesinë e Këshillin për axhendën diplomatike në Shqipëri dhe Kosovë. Që pas ardhjes sime në krye të Vatrës axhenda e kryetarit dhe Federatës së Vatrës ka qenë në rakordim të plotë dhe e miratuar prej të gjitha strukturave drejtuese të Vatrës. Asnjëherë nuk janë anashkaluar strukturat dhe gjithmonë do të pyetën. Për shkak të pandemisë globale dhe kushteve të jashtëzakonshme të fluturimit dhe protokolleve shtetërore të masat parandaluese të Covid-19, kësaj herë kam udhëtuar i vetëm në Shqipëri dhe Kosovë por në kushte normale gjithmonë do kem përfaqësinë më dinjitoze të Vatrës në çdo strukturë të saj në çdo takim politik, diplomatik dhe atdhetar. Kësaj herë udhëtova i vetëm sepse nuk doja të rrezikoja jetën e miqve, bashkëpunëtorëve dhe drejtuesve të Strukturave drejtuese të Federatës Vatra. Unë veproj si Institucion, unë veproj si Vatër, kudo ku kam shkuar kam paraqitur Vatrën. Por nevojat dhe rregullat strikte të autoriteteve ndërkombëtare shtetërore e shëndetësore më detyruan të mos kem me vete bashkëpunëtorët më të afërt dhe përfaqësuesit më të nderuar të Vatrës. Mesazhet në Prishtinë dhe në Tiranë kanë qenë mesazhet e drejtuesve dhe e strukturave të Vatrës dhe mesazhet publike atdhetare e diplomatike që ka anonçuar Vatra. Unë gjithçka e kampublike të deklaruar në Vatër. Nuk ka asgjë përtej publikes dhe nismave politike e diplomatike të Vatrës.

Çfarë ju tha Doktor Sali Berisha në darkën e shtruar në nderim të vizitës suaj në Shqipëri?

Doktor Berisha shprehu vlerësimet maksimale për Federatën Panshqiptare Vatra. Ai u shpreh falenderues dhe entuziast për gjithçka ka bërë Vatra dhe projektet e saj në vazhdim. Unë e informova doktor Berishën për veprimtarinë dhe axhendën kombëtare që ka Vatra në vazhdim. Doktor Berisha ishte shumë i emocionuar dhe më shprehu përkrahje të jashtëzakonshme. Ishte në pajtueshmëri dhe në të njëjtën linjë veprimi diplomatike me veprimtarinë e Vatrës. Dua ta falenderoj doktor Berishën, Bashën dhe Partinë Demokratike në Shqipëri si mbështetëse dhe përkrahëse e fortë e filozofisë, punës, e misionit politik e diplomatik të Vatrës.

Jeni takuar me Ministrin e fundit të Diktaturës shqiptare, kryeparlamentarin Ruçi, kjo ka shkaktuar zemërim te vatranët e përndjekur nga regjimi komunist, cili është shpjegimi juaj rreth këtij takimi?

-Ky ishte një takim diplomatik e kortezie. Unë jam kryetar i një organizate mbarëshqiptare. Unë nuk mund të veproj me dy standarte. Unë si Vatër, si institucion takoj institucione, jo individë. Ruçin aty ua gjeta aty ua lashë. Unë respektoj ato institucione që janë zgjedhur me votë nga qytetarët e Shqipërisë dhe të Kosovës. Nëse ka pasur vatranë të prekur më vjen keq por këta Vatranë kanë mundësinë dhe duhet që të influencojnë në Shqipëri e Kosovë që familjarët dhe qytetarët e këtyre dy shteteve të zgjedhin një qeverisje më të mirë e më dinjitoze. Unë jam në diplomaci që tash 30 vjet. Kurrë në parimet e mia nuk ka qenë standarti i dyfishtë në diplomaci apo veprimtaritë patriotike e atdhetare. Është koha të ecim përpara. Është koha për paqe dhe zhvillim. Është koha të ringrihemi nga e kaluara dhe të shohim përpara. Edhe unë kam 6 familjarë të vrarë e te zhdukur nga regjimi serb por kjo s’më pengon për tu ulur në bisedime me Serbinë me qëllim prosperitetin dhe zhvillimin e Kosovës dhe të qytetarëve të saj. Prezencën e Vatrës në Uashington nuk mund ta rrezikoj duke vepruar keq diplomatikisht. Vatra duhet të respektojë ato institucione që shqiptarët i kanë zgjedhur me votën e tyre. Vatra nuk takon individë, Vatra takon institucione. Vatra nuk saboton apo sulmon ato institucione që i ka njohur Uashingtoni apo Perëndimi. Vatra do të respektojë gjithmonë institucionet e shtetit të Kosovës dhe Shqipërisë perderisa ato janë votuar nga qytetarët. Nuk është etike, diplomatike, patriotike dhe totalisht jo perëndimore dhe në frymën e Uashingtonit që të sulmojmë institucionet e shtetit të Kosovës dhe Shqipërisë pavarësisht se nga kush drejtohen. Vatra nderon e respekton institucionet e votura. Nëse unë anashkaloj institucione të pranuara nga perëndimi dhe të votuara nga populli, kam bërë një hap fals në diplmaci. Kam 30 vjet në diplomaci aktive në Uashington. Standartet e dyfishta janë të papranueshme në diplomaci. Unë dua të kuptohem dhe të mirëkuptohem për këtë axhendë si në Kosovë dhe në Shqipëri.

Si e vlerësoni punën e qeverisë së Kosovës dhe Shqipërisë në përballje me pandeminë globale Covid-19?

Ka qenë një situatë shumë e rëndë dhe e vështirë për të dyja këto shtete. Kanë bërë maksimumin brënda kapaciteteve por është dashur edhe më shumë. Shpresojmë që situata të normalizohet sa më shpejt dhe jeta të kthehet në shkëlqimin e saj si më parë. Sapo të kthehemi në normalitet Vatra do jetë aty me ekspertët e saj më të mirë në ndihmë dhe rimëkëmbje të instituteve dhe instucioneve shëndetësore e shtetërore.

Si e vlerësoni përformancën informative dhe analitike të gazetës Dielli përgjatë pandemisë globale Covid-19?

Gazeta Dielli ka bërë një punë fantastike. Një performancë ekslente. Na ka bërë të gjithëve krenarë me atë që ka paraqitur në faqet e saj dhe formatin online. Si kurrë më parë në këtë periudhë mendjet më të ndritura dhe ekspertët shqiptarë më të spikatur në botë dhanë një ekspertizë shumë të vyer për lexuesit dhe vatranët. Ne jemi shumë krenar për këtë. Ky ishte një moment krenarie për këtë gazetë shekullore. Kryeredaktori i saj z.Greca me bashkëpunëtorët e tij punuan e vepruan pa u ndalur. Ata meritojnë nderimet e mia më të thella dhe respektin e gjithë komunitetit e vatranëve. Dielli shëndriti kudo dhe këdo. Dielli na përfaqësoi në mënyrë brilante.

Jeni vlerësuar nga Universiteti Luarasi me Titullin e lartë “Honoris Causa” dhe keni nënshkruar një kontratë për sponsorizimin e kolanës së historisë së Vatrës në 5 vëllime , si ndjeheni pas këtij rezultati personal dhe vatran?

Ishte një surprizë jashtëzakonisht e këndshme. Nuk e kam pritur. Ndihem i respektuar dhe i privilegjuar. Do ta mbaj me krenari dhe dinjitet këtë nderim shumë të lartë. Ky është një titull që nderon Vatrën dhe kontributin e saj historik. Nënshkrimi me miqtë e mi sponsorizues dhe Akademikun e nderuar Prof. Dr. Beqir Meta për kolanën e historisë së Vatrës me 5 vëllime i jep një dimension të ri shkencor Vatrës, veprimtarisë, historisë dhe rolit e kontributit të saj historik në dobi të çështjes kombëtare shqiptare. Gjatë qëndrimit tim në Tiranë u mundësuan nga miqtë e mi 20 mijë dollarë për të përmbushur një detyrim të jashtëzakonshëm të botimit të historisë së Vatrës. Suksesi i Vatrës është një sukses për të gjithë shqiptarët. Sapo të kthehemi në normalitet së bashku me një përfaqësi të gjërë të Vatrës do të vizitojmë Tiranën e Prishtinën për të parë nga afër ecurinë e sukseseve, përparimin e vendeve tona dhe zbatimin e marrëveshjeve të nënshkruara. Kjo është Vatra e shekullit të 21 që respekton qeveritë e zgjedhura me vota demokratike. Ne do të lobojmë e influencojmë në qëllim të mirë të axhendës kombëtare patriotike në Perëndim dhe Uashington.

RUAJTJA E IDENTITETIT KOMBËTAR SHQIPTAR PËRMES MËSIMIT TË GJUHËS SHQIPE NË BRITANINË E MADHE

October 8, 2020 by dgreca

Talat Pllana, është themelues i arsimit plotësues shqip në Londër, Kryetar i Bashkësisë Shqiptare “ Faik Konica” në Britaninë e Madhe dhe Kryetar i Forumit të Shoqatave Shqiptare në Britaninë e Madhe. Mësimi i gjuhës shqipe në Britaninë e Madhe ka histori krenarie për lakmi, ajo nisi punën e saj me 03 Tetor 1993 në fillim në dy komunat e Londrës, në Vestminister dhe në Komunën e Camdenit. Talat Pllana rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit, kulturës dhe traditës shqiptare në Britaninë e Madhe nëpërmjet mësimit të gjuhës shqipe. Me Talat Pllanën bisedoi gazetari i Diellit Sokol PAJA.

HISTORIKU I SHKURTËR I MËSIMIT SHQIP NË BRITANINË E MADHE

Duke parë rrezikun e asimilimit të fëmijëve shqiptarë që jetojnë në shtetin londinez, veçmas atyre qe janë të lindur në Angli, i kam hyrë një pune të vështirë por shumë të rëndësishme për kombin tonë. Si çdo fillim i ka vështirësitë e veta, por pas një kohe të shkurtër të punës organizative, kjo iniciativë është përkrahur edhe nga institucione dhe bashkatdhetarë të shumtë që jetojnë në këtë vend. Sesioni i parë përmban mësimin plotësues të gjuhës shqipe ku krahas kësaj kemi arritur të krijojmë një veprimtari shumë të rëndësishme për diasporën tonë, e cila fillimisht ka shënuar me regjistrimin e të gjithë fëmijëve dhe mësimdhënësve shqiptarë qe jetojnë në Londër. Kjo nismë është pritur mjaft mirë nga bashkatdhetarët tanë, ndërsa edhe interesimi i mësimdhënësve për arsimin plotësues në gjuhën shqipe ka qenë solid. Synim kryesor është ruajtja e gjuhës shqipe ngaqë proçeset e integrimeve bartin rrezikun real të asimilimit edhe të gjuhës, kulturës e më pas edhe të identitetit tonë kombëtar. Pra, ne jemi munduar qysh në fillim qe të tregojmë rolin tonë organizativ për arsimin shqip, i cili daton qysh para 27 vitesh. Së pari kemi filluar me dy paralele të gjuhës shqipe në qendër të Londrës, ku si mësimdhënës ishin katër arsimtarë të cilët punon pa meditje. Që nga fillimi kemi punuar me plan-programe të bazuar në sistemin e Republikës së Kosovës. E gjithë kjo ishte dedikim për mësim plotësues ku që në vitin 1993 e gjer më sot kemi organizuar më se 30 shkolla, në Britaninë e Madhe.

BASHKËPUNIMI ME MINISTRINË E ARSIMIT TË KOSOVËS

Mund të themi se në fillim ky angazhim ishte ngritur në bazë të vetiniciativave, mirëpo më vonë ndodhi përkrahja më e madhe e bashkatdhetarëve të cilët në masë të dukshme ndihmuan arsimin shqip në Londër. Ministria e Arsimit e Kosovës ka pajisur edhe këtë pjesë të diasporës shqiptare me plan-programe të sistemit mësimor ( Kurrikulla për Mesimin Plotësues e miratuar nga Mistria e Republikës së Shqipërisë dhe e Republikës së Kosovës) , duke dedikuar natyrën funksionale të mësimit plotësues. Paraprakisht ishte ndihmuar në shkallë minimale nga Ministria e Arsimit të Kosovës, mirëpo dhurimi i një numri të caktuar të literaturës shqipe për mësimin shqip në diasporë nga shtetit i Kosovës ka ndikuar pozitivisht në ngritjen e cilësisë mësimore. Përkundër ndihmës simbolike qe MASHT-i ka dhënë për arsimin shqip në Londër, prapë mund të shprehëm mirënjohës për kujdesin e treguar. Por, programi gjithëkombëtar duhet të ketë organizim ndërshtetëror, sepse Republika e Kosovës dhe Republika e Shqipërisë e kanë fuqinë më të madhe vepruese. Përpos anës së arsimimit, mësimi në diasporë ruan edhe natyrën historike dhe kombëtare, sepse festat nacionale festohen edhe në diasporë, sepse me këtë kultivohet edhe vetëdija kombëtare. Këtu përpos historisë së popullit shqiptar mësohet edhe për aspekte të tjera me rëndësi të veçantë për ne si komb dhe shtet i ri. Duke mësuar për shkrimtarët dhe poetët më të shquar të kombit tonë. Në këtë sistem është angazhuar diaspora shqiptare në Londër. Aktualisht numri i shkollave shqipe është solid të cilat përpos mësimit të gjuhës shqipe, zhvillojnë edhe aktivitete të tjera festive qe lidhen me datat më të rëndësishme për kombin shqiptar. Pra shkolla shqipe e mësimit plotësues dita ditës po zgjerohet ku për 27vite janë organizuar dhe janë hapur një numër i madhë shkollash. Në Britaninë e Madhe sot janë të organizuara 5 Shkolla Shqipe për Mësim Plotësues, në kuadër – Ombrrellë të Shoqatave Shqiptare dhe ato janë : Shoqata “ Faik Konica : punon Shkolla Shqipe “ Kosova “ në tre komuna të Londres , në Shoqatën “ Nënë Tereza “ janë të organizuara tre shkolla në tre komuna të Londrës, Shoqata “ Shpresa Program “ në Komunën e Barking, Shoqata “Ardhmëria” në Westminster dhe një Shkollë në Birmingam në Ombrellën e” Shoqatës Etnike Shqiptare”, dhe një në Qytetin e Oxfordit. Në vitet 90, LAPSH-i ishte një nga shtyllat kryesore e organizimit të mërgatës. Edhe pas lufte në Kosovë LAPSH-i vazhdoi dhe vazhdon me zell të bëjë mbarëvajtje të mësimit që në krahasim me kushtet e punës dhe me mbështetjen apo mosmbështetjen nga vendet e prejardhjes, po bëjnë punë titanike. Mjafton të kalohet vetëm një ditë e vetme me këta mësimdhënës të mërkurave apo të shtunave, me nxënës për të cilët nuk kanë asnjë cytje notimi apo një mbledhje me ca prindër të cilët më tepër janë aty për t’i marrë në pyetje mësimdhënësit se sa për të pyetur, për të parë se sa e lodhshme është puna e tyre. LAPSH-i ka dëshmuar dhe dëshmon në përpjekje e në veprime. Tani iu mbetet institucioneve që të çojnë më lart strukturimin dhe mbështetjen ndaj LAPSH-it. Një problem tjetër, sipas një studimi, është hierarkia e gjuhëve në kategori: gjuha angleze, italiane e spanjolle në njërën anë e gjuhët e tjera në anën tjetër. Sipas këtij studimi kurset duhet të mbahen : – Në salla të mësimit publik e jo të ndara

– Me program e material shkollor zyrtar

– Me notim të nxënësve në libreza të shkollës

– Me formim të mësimdhënësve zviceran dhe të huaj

METODOLOGJIA E MËSIMDHËNIES

Nuk mund të mësohet gjuha shqipe në mesin e mërgatës ashtu sikur mësohet në vendin ku gjuha shqipe është gjuhë e komunikimit në rrugë, shtëpi e punë. Metodologjitë e mësimdhënies edhe në Britani nuk janë të njëjta për gjuhen angleze, frengjishten gjuhë amtare sikur për frengjishten apo gjermanishten gjuhë e huaj, për nxënës të huaj për të marr këtu shprehjen kanadeze të Quebec-ut për nxënës që studiojnë në një gjuhë që nuk është e tyre. Kërkohet një qasje tjetër metodologjike, pedagogjike apo didaktike në të dy situatat. Bëni që fëmijët të kërkojnë atë që mund të gjejnë me mundësitë e tyre, thoshte Pestalozzi. Pasaporta Evropiane e Gjuhës – Passeport européen des langues (përpiluar nga Këshilli i Evropës), i përdor 6 nivele të përbashkëta të referimit në Evropë për standardizimin e arritjes së nivelit të kompetencave (Cadre Européen commun de référence pour les langues). Këtu bëhet fjala për standardizim të kritereve në mes të gjuhëve deri sa ne merremi akoma me vetë idenë e standardizimit të një gjuhe të vetme.

SITUATA E PRINDËRVE

Prindërit shqiptarë në mërgatë shumicën e rasteve kanë punë të vështira, jo liberale, më tepër fizike, me orare shpesh jo të përshtatshme e që nuk përkojnë me orarin e fëmijëve për të qenë të lirë në mbrëmje apo gjatë fundjavave (restorante, pastrime, roje nate, kujdestari në shtëpi të pleqve etj ). Shkolla shqipe “Kosova “shenon hapin e parë në organizimin e shkollës shqipe për fëmijët e emigrantëve shqiptarë në Britaninë e Madhe. Rrjedhat në Kosovë dhe vetëorganizimi i faktorit shqiptarë në Londër dhe angazhimi i arsimtarëve dhe disa prindërve bënë që shkolla shqipe “KOSOVA” e mësimit plotësues të qëndroj në këmbë të forta dhe të luaj rolin që i takon. Në çdo takim ku tuboheshin shqiptarët ishin prezent edhe nxënësit e shkollës shqipe, që me recitime dhe këngë i jepnin çdo manifestimi ngjyrën kombëtare.

SHKOLLA LUAJTI ROL SHUMË TË MADH NË UNITETIN E BASHKËATDHETARËVE DHE FËMIJËVE

Ishte shumë efektive pjesëmarrja në demostrata ku nxënësit sëbashku me arsimtarët ishin në ballë të demostruesve kundër diskriminive në Kosovë. Shkolla shqipe “Kosova” në Londër mund të konstatojmë lirisht, se po kryen me sukses misionin e vet, në arsimimin dhe edukimin e fëmijëve shqiptarë në frymën kombëtare me qëllim të mbrojtjes së tyre nga asimilimi që iu kanoset në çdo hap. Shkolla shqipe është faktor i pazëvendësueshëm në pengimin e asimilimit dhe përgatitijes së fëmijëve tanë për kthim në atdhe. Prindërit dhe arsimtarët përherë kërkonin forma të reja të oragnizimit të mësimit plotësues në gjuhën shqipe. Edhe pse numri i nxënësve është rritur ne nuk jemi të kënaqur me përfshirjen e fëmijëve sepse shumë prindër ende nuk e kanë të qartë rëndësinë e shkollës shqipe në ruajtjen e gjuhës dhe indentitetit kombëtar të fëmijëve. Sa i përket teksteve shkollore kohëve të fundit situata është përmirësuar dukshëm me daljen dhe shpërndarjen e teksteve të veçanta për mësim plotësues nxënësve të Shkollës Shqipe . Tekste të përpiluara nga ekspertët nga Kosova dhe Shqipëria. Nxënësit e Shkollës Shqipe “Kosova” në Londër, kanë marrë pjesë në shumë manifestime të organizuara, dhe gjithnjë janë dalluar si në aspektin e prezantimit të njohurive, ashtu edhe në aktivitetet e lira jashtë mësimit. Rëndësi të posaçme ka edhe pjesëmarrja e nxënësve në manifestimet kulturore. Shkolla shqipe e mësimit plotësues i edukon nxënësit me respekt dhe mirënjohje ndaj vendit mikpritës dhe në këtë kuadër përpunon rrugët e bashkëpinimit të saj me shkollën ku aneksohet, duke shfrytëzuar të tëra njohuritë shkencore e kulturore bashkëkohore të përbashkëta, që transmetohen prej saj, në mënyrë që të fitohet kohë dhe nxënësit të përgatiten për jetën dhe të aftësohen për të punuar në mënyrë të pavarur. Shkolla Shqipe për Mësim Plotësues ka për qëllim që të përfshijë të gjithë fëmijët shqiptarë, kudo që ndodhen. Fëmijët në shkollë gjejnë burimin e pashtershëm të të mësuarit shqip, nxënjen e përhershme të njohurive të reja për gjuhën, kulturën dhe traditën kombëtare shqiptare.

ORGANIZIMI I SHQIPTARËVE NË LONDËR PAS VITIT 1990

Me 1990 bëhet organizimi i degës së LDK’së për Britani të Madhe me seli në Londër. Në vitin 1991 në Londër është formuar Qendra për informimin e Kosovës. Derisa Londra vazhdon të jetë një nga qendrat ku vendoset fati i Kosovës dhe i shqiptarve në ish Yugosllavi . Ishte një kërkesë që e imponoi nevoja për t’ju kundërvënë makinerisë propagandistike serbe, që në atë kohë ishte ende e fuqishme dhe i shkonte “kungulli mbi ujë” para botës të cilën e kishte gënjyer me dekada. Ajo e kishte gënjyer dhe e gënjente edhe për Kosovën. Që nga viti 1991 Qendra për Informimin e Kosovës ka zhvilluar një veprimtari të dendur. Ajo merrte informata të përditshme nga Qendra për Informimin e Kosovës në Pirshtinë, nga Këshilli për Mbrojtjen e të drejtave dhe lirive të njeriut në Prishtinë si dhe nga Minisitria për Informata të Kosovës në Gjenevë. Këto informata pasi që janë përkthyer janë përcjelle redaksive të Londrës, institucioneve shtetërore dhe personaliteteve të ndryshme. Këto informata janë dërguar në më shumë se 300 adresa . Qendra njëkohësisht ka bërë kontakte me anëtar parlamenti, me individ që kishin shprehur interesim për çështjen e Kosovës. Gjatë kësaj periudhe është formuar Klubi Shqiptar “Faik Konica” i cili tubonte shqiptarët dhë organizonte veprimtari kulturore. Vlen të përmendet se në këtë kohë është bërë formimi i organizatës humanitare e quajtur Kosova Aid me seli në Londër. Veprimtaria e saj ka qenë e përqendëruar në grumbullimin e ndihmave për nevojtarët në Kosovë. Në vitin 1993 hapet Ambasada Shqiptare në Londër e cila do të bënte një aktivitet më cilësor në vendosjen e kontakteve dhe bashkpunimit. Me formimin e Ambasadës Shqiptare ofrohet një shumëfishim në numrin e të intersuarve për çështjen e shqiptarëve e në veçanti për çështjen e Kosovës. Në vitin 1993 një grup vullnetarësh nxjerr informatorin që vinte nga Kosova dhe ju shprëndante shqiptarëve në Londër. Më vonë i njejti grup nxjerr revistën “Shtojca Jonë” e cila trajtonte aktualitetetin e shqiptarëve në Londër. Kjo e ngriti nivelin e informimit për gjendjen në Kosovë. Njëkohësisht kjo parapërgatiti nxjerrjen e revistës “Albania”. Në vitin 1993 është bërë organizimi i shkollës së parë shqipe të mësimit plotësues për fëmijët shqiptar. Kjo shkollë filloi me dy paralele, njëra në zonën e parë dhe tjetra në zonën e dytë, me 44 nxënës dhe 4 arsimtarë. Në vitin 1994 themelohet Qendra e Bashkësisë Islame në Londër, me qëllim të mbledhjes së ndihmave humanitare, përhapjes të së vërtëtës për çeshtjen e Kosovës. Ky subjekt në krizën e Kosovës ka luajtur një rol të rëndësishëm në paraqitjen e të vërtetës në mjetet e informimit në mediat e botës Arabe- Islamike. Me kalimin e kohës rritej numri i azil kërkuesëve në Britani të Madhe. Subjektet e lartëshënuara nuk ishin të mjaftueshme për të ju përgjigjur kërkesave të bashkëatdhetarëve. Për këtë qëllim formohet një subjekt i ri i quajtur Këshill Nësmitar prej përfaqësuesve të organizatave dhe institucineve shqiptare që ishin të organizura deri në atë kohë. Qëllimi i këtij subjekti ishte organizimi i Bashkësisë Shqiptare, me seksionet përkatëse për t’ju dalë në ndihmë bashkëatëdhetarëve. Më 1995 organizohet Komuniteti Shqiptar i cili në përbërjen e tij kishte Këshillin Qendror prej 13 anëtarësh , Kryesinë e ngushtë dhe disa seksione: Seksione për Informim, Seksionin për Arsimimin dhe edukimin e fëmijëve, seksionin për kulturë dhe sporte dhe seksionin për këshilla juridike. Bashkësia Shqiptare “Faik Konica” organizon dhe krijon lidhje brenda shqiptare, propozon projekte konkrete dhe angazhohet të sistemojë të gjitha subjektet shqiptare nën ombrellën e saj. Ajo zhvilloi një aktivitet të pasur që për kohën dhe mundësinë ishin deri diku të kënaqshme. U sigurua një sallë ku bashkëatdhetarët kishin rastin të takoheshin çdo të diele nga ora 6 pasdite deri në orën 10:00. Aty organizohet edhe paralelja e shkollës shqipe e mësimit plotësues dhe aktivitete të ndryshme kulturo-artistike. Mbaheshin programe në shënimin e datave historike me karakter kombëtar dhe të përgjithshëm. Kjo qendër më vonë nxorri gazetën “Albania” e cila nuk pati jetë të gjatë. Për një kohë e siguroi një lokal për çdo ditë pune. Me ç’rast siguroi një minimum në komunikimin e brendshëm dhe të jashtëm të shqiptarëve. Me 3 Mars 1998 me inciativën e B. Sh. “Faik Konica” pas masakrës së Prekazit ftohen të gjitha institucionet shqiptare politike dhe jo politike në takim që formojnë Komitetin e Emergjencës për Kosovë. Ky subjekt me 4 Mars, në tubimin e jashtëzakonshëm ku morën pjesë mbi 1000 veta u miratua dhe mori mbi vete shumë nga detyrat që më parë i kryente B. SH. Ky Këshill i vuri detyrë vetes që për shkak të rrethanave të krijuara në Kosovë të informojë saktësisht dhe në kohë bashkëatdhetarët për situatën në Kosovë. Po ashtu kishte përsipër grumbullimin e mjeteve financiare, veshmbathje dhe artikuj të ndryshëm për nevojat e Kosovës. Organizoi demostrata dhe bëri evidntimin e vullnetarëve. Për periudhën e luftës organizoi 15 demostrata në Londër dhe qytete të tjera të Britanisë së Madhe. Ky këshill i Emergjencës organizoi shumë kontakte me përfaqësues shtetëror britanik duke filluar nga anëtarët e Qeverisë lokale deri te Ministria Britanike. Të gjitha këto u bënë në funksion të ndërkombëtarizimit dhe gjetjes së zgjedhjes për Kosovën. Ky subjekt bëri një punë të madhe edhe me mediat angleze në përhapjen e të vërtetës për Kosovën. Çdo ditë ka patur përfaqësuesin në programet e televizionit britanik, duke siguruar në këtë mënyrë përkrahjen e popullit britanez për çështjen e drejtë të Kosovës. Këto aktivitete janë bërë për të formuar dhe forcuar ura afrimi dhe miqësie në mes shqiptarëve dhe popullit të Britanisë së Madhe, dhe me popujt e tjerë. Të gjitha këto që u thanë më lart imponojnë nevojën për organizim në bazën kombëtare.

NEVOJA PËR ORGANIZIM NË BAZËN KOMBËTARE

Bashkimi i forcave dhe bashkërenditja e veprimit paraqesin një imperativ të kohës në realizimin e një projekti i cili kërkon potencial intelektual dhe njerëzor në fushën e intregrimit shpirtëror të bashkëatdhetarëve tanë në Britani të Madhe. Ky projekt nuk ka dyshim se do të percillet me vështirësi të ndryshme, nga ato kadrovike dhe ato matriale. Në këtë formë të organizimit sigurisht që mund të përvidhen emra të cilët nuk e kanë vendin në organizimin e strukturave të Bashkësisë Shiptare, sikur që nuk e patën edhe në të kaluarën. Mirëpo mos të harrojmë se koha do të jetë ajo që do të filtrojë gjithësecilin në misionin e shenjtë kombëtar. Ajo që duhet të kuptohet dhe të sqarohet është se bashkësia shqiptare në Britani të Madhe nuk është ajo e cila ka si objektiv shuarjen e jetës politike dhe partiake. Pra misioni i Bashkësisë Shqiptare është dhe duhet të ishte krijimi dhe forcimi i lidhjeve brenda shqiptare, besoj se dhe ju jeni të këtij mendimi. Duhet të nxjerrim mësim nga fatkeqësitë tona kombëtare në mënyrë që mos të kemi përsëritjen e tyre . Shumë bashkatdhetarë iu përgjigjën misionit të tyre në kohën dhe momentin e duhur, kush me djersë e kush me gjak. Bashkatdhetarët tanë me veprimtarinë e tyre ishin pjesë e mbështetjes ekonomike dhe e mbajtjës gjallë të sistemit edukativ dhe arsimor Kosovar gjatë kushteve më të vështira. Po ashtu, gjatë luftës ishin krah i mobilizimit ushtarak në Kosovë si nga aspekti financiar dhe ai organizativ. Ndërsa tani, përmes aktiviteteve dhe organizimeve të ndryshme vazhdojnë të punojnë në informimin dhe senzibilizimn e opinionit publik dhe atij politik ndërkombëtar në realizimin dhe njohjen e pavarësisë së Kosovës. Diaspora shqiptare tashmë ka arritur me punë të krijojë një imazh tjetër dhe po ashtu gëzon një respekt më të madh në tërë aktivitetin e saj. Ajo është më shumë se një Ambasadë ose Ambasador politik, ajo është kapital i mirë për kombin shqiptar, dhe një urë lidhëse mes Kosovës dhe vendeve ku jetojnë. Ajo mund të konsiderohet si një aleat dhe diplomaci e aftë në mbrojtjen e çeshtjes shqiptare. Sot, ne krenohemi jo vetëm me kontributin e Diasporës shqiptare në Britaninë e Madhe në të kaluarën, por edhe ndihemi mirë dhe krenarë me rezultatet e tyre në shumë sfera të jetës në vendin ku jetojnë. Ngado që shkojmë mburremi kur takojmë profesorë, mjekë, inxhinierë, mësues, afaristë, studentë të cilët rrezatojnë një imazh shumë pozitiv për veten dhe për tërë komunitetin shqiptar në përgjithësi. Diaspora shqiptare në Britani të Madhe është fatlume që jeton dhe vepron në një vend i cili ka bërë dhe po bën aq shumë për demokratizimin dhe integrimin e Shqipërisë, e në veçanti për lirinë, pavarësinë dhe njohjen e Kosovës në botë. Në këtë drejtim, Diaspora shërben si një urë lidhëse e forcimit të miqësisë dhe bashkëpunimit me shtetin mik, Britaninë e Madhe .

GJENDJA E TANISHME E SHQIPTARËVE NË BRITANINË E MADHE

Komuniteti shqiptar në Britani të Madhe, sipas të dhënave jo shumë i saktë, numëron mbi 100 mijë. Një numër i konsiderueshëm i tyre janë përshtatur mirë në shoqërinë britanike dhe tashmë kanë shtetësinë britanike. Një tjetër pjesë ka arritur të pacaktuar të mbeten dhe/ose janë në proces të bërë kështu. Dhe pjesa tjetër është ose me leje qëndrimi të shkurtër apo pa leje fare, duke qëndruar ilegalisht. Për pjesën më të madhe, komuniteti shqiptar është i organizuar në një numër të shoqatave, 16 prej të cilave kanë ardhur së bashku për të formuar një koordinues Forumi i shoqatave Sh. Britani të Madhe me qëllimin e vetëm për ti mbështetur reciprokisht aktivitetet e tyre, për të rritur efektivitetin e tyre, rritjen e cohesiveness dhe kuptimin e commoness si një komunitet të konsoliduar të plotë të vlerave të bukura. Ata të arritur deri te anëtarët e tyre përmes takimeve të rregullta, të komunikimit dhe tubimeve kulturore, projekteve të ndryshme civile, shkolla e shtunë për fëmijë në gjuhën shqipe, etj më higly pjesë, ngjarje e organizuar janë shqiptar dhe të Kosovës ditën e Pavarësisë, e festuar më 28 nëntor dhe 17 shkurt të çdo viti, përkatësisht, dhe festa të tjera të mëdha tradicionale.

MESAZHI PËR DIASPORËN SHQIPTARE NË USA

Të nderuar Bashkëatdhetar pos të këqijave që na i bëri armiku shekullor barbar serb, shumë mjerime popullit tonë i kanë ardhur nga mos uniteti, mosmarrëveshjet, nga përqarjet, nga grindjet e brendshme që se kanë lënë kurrë të përbëjë një terësi të fuqishme për të mbrojtur të drejta e tij si komb. Në këto përqarjet tona të huajt kanë gjetur shtigjet e ndërhyrjës, për të ndarë dhe sunduar shqiptarët. Shqiptarët në diasporë janë aleatët më të fuqishëm për çështjen kombëtare. Nëse shqiptarët në mërgatë organizohen mirë dhe rrisin prestigjin e tyre në mjedisin ku jetojnë dhe veprojnë atëherë ata e kanë kryer misionin e tyre në ndihmë të vendlindjës dhe kombit. Një thirrje për gjithë prindërit shqiptar, gjëja më fisnike që duhet bërë si shqiptarë, si prindër që mundemi ta bëjmë është të sigurojmë që tradita, kultura dhe gjuha shqipe të bartet tek fëmijet tanë. Ajo mundet të arrihet nëse i dërgojnë fëmijët në shkollat shqipe në diasporë .

SHQIPTARËT E ZVICRËS- SHKOLLAT SHQIPE DHE IDENTITETI KOMBËTAR

October 6, 2020 by dgreca

-RUAJTJA E IDENTITETIT KOMBËTAR SHQIPTAR PËRMES MËSIMIT TË GJUHËS SHQIPE NË ZVICËR

Dr. Vaxhid Sejdiu mësues dhe veprimtar shumëvjeçar i L.A.P.Sh.-së në Zvicër dhe koordinator i Shkollave Shqipe në Zvicër, rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit, kulturës dhe traditës shqiptare në Zvicër nëpërmjet mësimit të gjuhës shqipe. Dr. Vaxhid Sejdiu është mësuesi që e ngriti lart flamurin e shkollës shqipe në Zvicër. Gjithmonë dëshmoi se me punë dhe angazhim klasat e shkollave shqipe janë plot me nxënës, sepse gjuha shqipe është ajo, e cila ruan identitetin kombëtar. Ai dha një kontribut të çmueshëm në organizimin e mësimit plotësues në gjuhën shqipe dhe në organizimin e aktiviteteve me bashkatdhetarë. Për nga numri i klasave edhe nxënësve me të cilat punoi dhe punon më se dy dekada, mund të merret si model i mësuesisë në mërgatën shqiptare. Me Dr. Vaxhid Sejdiun bisedoi gazetari i “Diellit” Sokol PAJA.

ORGANIZIMI I MËSIMIT NË “SHKOLLAT SHQIPE” NË ZVICËR

Gjatë vitit shkollor 2019/20 nga pamundësia për t`i hap shkollat shqipe në kuadër të LAPSh-së (sepse Kryesia e tanishme nuk na lejonte t`i hapim këto shkolla) vendosëm t`i hapim si shkolla shqipe të pavarura. Nga angazhimi dhe puna e përditshme me veprimtarët, mësuesit dhe prindërit arritëm të hapim nga gusht 2019- deri në fillim të pandemisë mars 2020, tridhjetë e tri (33) shkolla. Edhe sivjet kemi filluar me të njëjtin intensitet, kemi hapur dhjetëra shkolla dhe vazhdojmë t`i hapim njëra pas tjetrës, edhe shkollat tjera, të cilat, sot përbëjnë rrjetin e shkollave shqipe në Zvicër. Në këtë rrugëtim vlen të përmendet se kemi një ndihmesë të madhe nga Ambasadat e dy shteteve tona Shqipëri dhe Kosovë, por veçanërisht një ndihmesë të vazhdueshme nga Ambasada e R. së Shqipërisë në Bernë.

QYTETET KU MËSOHET SHQIP, NXËNËSIT, MËSUESIT DHE KURRIKULA MËSIMORE

Tani, shkollat shqipe në Zvicër kanë filluar të hapen që nga viti 1990 dhe deri në ditët e sotme. Ato, funksionojnë diku më mirë dhe diku kanë pushuar së ekzistuari. Aty, ku ka veprimtarë, prindër dhe mësues të cilët punojnë dhe veprojnë edhe shkolla shqipe funksionon më mirë dhe në mënyrë më të rregullt. Shkollat shqipe funksionojnë më mirë në kantonin e Cyrihut, të St. Gallenit, të Argaut, por në shumë kantone nuk kemi asnjë klasë. Kemi punuar dhe punojmë me tekste shkollore, të cilat na kanë ardhur në ndihmë nga Ministria e Arsimit të R. së Kosovës dhe të Ministrisë së Arsimit të R. së Shqipërisë. Kohëve të fundit na kanë ardhur tekste shkollore dhe veçanërisht tekste plotësuese nga QBD-ë , nga Tirana, të cilat tekste janë më të përshtatshme, nga ato që kemi marrë deri më tani. Punojmë në bazë të kurrikulës së përbashkët Shqipëri – Kosovë. Siç thashë tani, aty ku punohet ka edhe klasa të reja, ka edhe nxënës të rijë, angazhohen edhe më shumë mësues dhe në këtë mënyrë sensibilizohen më shumë prindërit shqiptarë për rëndësinë e gjuhës amtare dhe i dërgojnë fëmijët e tyre në shkollën shqipe. Aty ku veprimtarët apo mësuesit kanë pushuar aktivitetin për arsye të ndryshme nuk kemi asnjë klasë.

MËSIMI I GJUHËS SHQIPE SI FORMË E RUAJTJES SË IDENTITETIT KOMBËTAR

Jo, njëherë, por mijëra herë e kam thënë dhe e them se gjuha është elementi i parë që dëshmon identitetin kombëtar. Nuk mjafton të thuash “jam shqiptar” dhe të fillosh të flasësh në një gjuhë tjetër. Pastaj edhe pse larg atdheut të mos e ruash gjuhën amtare – gjuhën e nënës nuk është në rregull. Emrat e bukur të fëmijëve shqiptarë: Kastrioti, Gëzimi, Dardani, Teuta, Agroni, Ilirida, Shqiprina, Shqipe, Besa, Fitore, Albulena, Valmira, Saranda,

ROLI DHE PESHA E SHQIPTARËVE NË ZVICËR

Shqiptarët janë të vlerësuar si komunitet në shoqërinë zvicerane. Por, ne nuk duhet të kënaqemi me kaq, ne duhet të vazhdojmë dhe më tutje sepse në shoqërinë zvicerane mundësit janë shumë të mëdha veçanërisht për të rinjtë. Ne, si mësues vazhdimisht i informojmë nxënësit e shkollave shqipe, posaçërisht ata të ciklit të lartë, që të kenë kujdes, të vazhdojnë shkollimin e tyre, t`i shfrytëzojnë të gjitha mundësitë sepse e ardhmja është në përpjekjet e tyre. Shkollimi është ai, i cili iu jep një vend më të lartë në shoqëri.

SI PRITET NË ZVICËR MËSIMI I GJUHËS SHQIPE, SI REAGON SHOQËRIA ATJE

Varësisht nga aktiviteti ynë. Në momentin që bashkëbisedojmë me prindërit, ua sqarojmë organizimin e shkollës shqipe, mundësitë dhe përparësitë që ofron mësimi në gjuhën amtare suksesi nuk mungon. Por thjeshtë nevojitet më shumë punë, më shumë angazhim me prindërit, veçanërisht me prindërit e gjeneratës së dytë apo të gjeneratës së tretë. Në anën tjetër institucionet zvicerane na ndihmojnë shumë veçanërisht në shfrytëzimin e klasave. Pra mësimi zhvillohet pasditeve nëpër klasat e mësimit të rregullt të shkollave zvicerane.

MESAZHI PATRIOTIK PËR LEXUESIT E DIELLIT DHE DIASPORËN NË USA

Mërgata shqiptare është njëjtë. Qoftë në ShBA, në Zvicër, në Gjermani… Shqiptarët janë pothuajse ata, të cilët kanë qenë dhe janë në vendlindje. Ata e duan shumë atdheun pavarësisht se nga vinë dhe ku janë vendosur, ata kanë sakrifikuar dhe sakrifikojnë shumë për atdheun. Tani është koha që të investojnë më shumë për fëmijët e tyre. Prandaj unë kam këtë mesazh për të gjithë mërgimtarët, që para se të jetë mesazh patriotik është mesazh njerëzor. Gjuha është shenjë e identitetit kombëtar. Pa njohjen e gjuhës amtare nipat dhe mbesat, që po lindin dhe po rritën larg atdheut nuk munden të merren vesh në gjuhën e nënës me Atdheun. A ka më keq si një shqiptar të mos mundet me u marrë vesh në gjuhën amtare me gjyshin, me gjyshen apo me farë e fisin. Dikur gjuhën shqipe e ruanim para syve të armikut, tani nuk kemi kurrfarë arsye për ta humbur. Kjo plagë, e cila po përhapet me shpejtësi nga dita – ditës është shumë e rëndë. Ata të cilët humbin gjuhën amtare, e pranuam sot apo e pranojmë nesër do ta harrojnë edhe atdheun. Dhe një gjë e tillë nuk duhet të ndodhë sepse ne që jetojmë në shtetet demokratike si në ShBA apo në Zvicër i kemi të gjitha mundësitë për ta ruajtur dhe mësuar gjuhën e nënës- gjuhën shqipe.

VAXHID SEJDIU DHE KONTRIBUTI I TIJ PATRIOTIK PËR HAPJEN E SHKOLLAVE SHQIPE NË ZVICËR

Nuk e kam kursyer veten në këtë drejtim. Që nga ditët e para të formimit të shkollave të para shqipe jam munduar të jap ndihmesën time. Por, më konkretisht, më 1999 u zgjodha kryetar i Lidhjes së Arsimtarëve dhe Prindërve Shqiptarë “Naim Frashëri” për Kantonin e St. Gallenit. Që nga viti 2003 dhe deri me sot jam kryetar i Këshillit të Arsimtarëve të LAPSH-it “Naim Frashëri” për Kantonin e St. Gallenit. Kam punuar më se dy dekada në shkollat shqipe të Buchs-it, Sevelen-it, Unterterzen-it, Mels-it, Flumsit, Ëalenstadt-it, në pikat shkollore të kantonit të Glarusit: në Niederurnen, Mitlödi, Netstal dhe Glarus, dhe në pikat shkollore të Birr-it, Neuenhof-it dhe të Spreitenbach-ut të kantonit të Argaut. Gjatë vitit shkollor 2019-2020 kam punuar dhe punoj në pikat shkollore në Flums, Neuenhof, Spreitenbach, si dhe në Uster,në Regensdorf, në Volketsëil dhe në Rüti, të Kantonit të Cyrihut. Gjatë vitit shkollor 2019-2020 dhe po me këtë intensitet edhe në këtë vit shkollor 2020/21, së bashku me mësuesit dhe veprimtarët e Shkollës Shqipe arritëm të hapim dhjetëra shkolla me mësim në gjuhën shqipe, në kantonin e Cyrihut, Luzernit, Schaffhausen-it etj., duke themeluar një rrjet të suksesshëm të shkollave shqipe në Zvicër.

NJË BOTË E STOLISUR NËN HIJESHINË E LULE LETRËS

October 5, 2020 by dgreca

Gazetarja Arjola Alldashi drejtuesja e rrjetit socio-medial “Gratë Shqiptare në Amerikë” në një rrëfim ekskluziv për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, zbulon talentin e saj në punimet dekorative dhe artizanale. Një art i trashëguar familjarisht. Dekorime dhe krijime artistike me bazë artizanatin që fillojnë nga një letër e thjeshtë, një ngjitës dhe një palë gërshërë. Me gazetaren Arjola Alldashi bisedoi gazetari i “Diellit” Sokol PAJA-

PUNËT DEKORATIVE PËRTEJ NJË NDJESIE ARTISTIKE

Pasioni është ai që e mban shpirtin gjallë! Çdo punim me dorë krijon emocion! I kam dashuruar punimet e mia që në fillim kur kam nisur edhe sot vazhdon po i njëjti emocion, pres me padurim ta shoh të përfunduar një punim sepse gjatë rrugës gjithmonë vendos detaje të reja. Lulja mbetet lule e bukur, e brishtë, qoftë ajo natyrale apo artificiale dhe në këtë rast e krijuar me punim dore prej letre!Lulet janë krijuar për t’u dashuruar sidomos nga ne femrat!

ARTIZANATI SI FORMË SHPREHËSE E TALENTIT, BOTËS SË BRËNDSHME, PËRCEMTIMEVE E NDIJIMEVE

Puna e dorës është e lodhshme dhe ndonjëherë edhe nuk vlerësohet! Por punimi me dore të fal kënaqësi dhe një paqe shpirtërore kur e sheh të përfunduar! Handmade është një punim i veçantë që nuk e gjen në produktet e përditshmërisë që na është mësuar syri të shohim! Punimet me dorë janë punime specifik, me detaje të veçanta dhe kjo e bën të bukur dhe të veçantë jo vetëm për sytë por të sjellë edhe shumë qetësi shpirtërore njëkohësisht! Bota e jashtme duket edhe më e bukur kur botën shpirtërore e kemi të mbushur plotë me dashuri që na fal puna apo aktiviteti që bëjmë! Per mua personalisht sot handmade është kthyer në një sport, një aktivitet që më fal shumë dashuri, paqe dhe gëzim! Dhe sa here kam kohe të lirë nuk ndalem se bëri petale lulesh!

ARTIZANATI NJË ART I TRASHËGUAR FAMILJARISHT

Jam rritur me një ambient ku në çdo cep të shtëpisë do të kishte detaje të punës me dorë; duke filluar nga perdet, mbulesa e tavolinës, divanët apo edhe qilimat të punuara nga mami! Kur shikoja mamin që çfarë i shihte syri i bënte dora duke filluar nga punimet me grep, me shtiza, qëndisje, apo edhe qilimat të punuara nga ajo me aq mjeshteri, më dukej e paarritshme puna e saj e dorës dhe ashtu vazhdon të jetë edhe sot, si gjithë Nënat shqiptare , të papërtueshme dhe duararta! Por them qe e kam trasheguar nje damar nga mami përsa i përket handmade edhe pse une vijë në një formë tjetër! Nga mami unë se bashku me motrat që kur ishim fëmijë dëshira e saj ishte të na mësonte ato që ajo dinte, kam mesuar të qëndis, të bëj punime me grep , disa nga punimet i kam marr me vete në NY të cilat i shoh herë pas here me shumë nostalgji! Por nga momenti qe fillova Universitetin nuk kisha tentuar më të përdorja asnjërën prej tyre derisa u bëra vet Mami! Ndërsa përdorimin e letrës duke krijuar lule për dekorime të ndryshme për ditëlindje , për zbukurimin e dhomave, e kam filluar kur erdha në Ny! Është një talent i ri të cilin ja dedikoj vajzës time, Aelias! Ajo është arsyeja e punës time sot ! Sapo kisha ardhë në Ny ku Zoti më bekoi me një vajzë dhe meqënëse vajza ishte e vogel, shoqëri në atë kohë nuk kisha, isha gjithë kohë në shtëpi unë dhe ajo! Kështu kohën time të lirë fillova të mendoja se çfarë mund të bëja, si mund ta mbushja ditën me gjëra sa më të bukura! Ashtu si çdo mami që mundohet të ruajë sa më shumë kujtime të fëmijëve në foto, edhe unë mundohesha si mund të bëjë foto sa më të bukura për vajzën! Dhe rezultati është ky sot, ku marr porosi nga Nëna të tjera për të zbukuruar ditëlindjet apo dhomat e fëmijëve të tyre, e cila është një dhuratë shumë e veçantë e realizuar e gjitha me dorë dhe mund të qëndrojë ashtu për shumë vite nëse letra nuk është në kontakt me diellin! Këtë pasion me Zotin gjithmonë para do dëshiroja në të ardhme ta ktheja në biznes duke futur të gjitha elementet që kam mësuar përsa i përket punës me dore që nga fëmijëria e deri më sot!

ELEMENTËT E PUNËS DEKORATIVE

Që të fillosh një pune handmade si fillim nuk ka shumë kosto dhe nuk është shume e vështirë ! Për të krijuar lule mjaftojnë shumë pak materiale; letër, gërshërë dhe ngjitëse! Por padiskutim kërkon shumë pasion, dëshirë, vullnet dhe shumë durim! Unë jam natyrë kreative, gjithmonë kam dashur që dhuratat ti modifikoja vet, të kishte elemente edhe nga duart e mia! Më pëlqejnë gjërat e bukura, të thjeshta dhe të punuara me dorë! Me ndodh shpesh herë të shoh diçka të hedhur në rruge dhe ta marr dhe ta modifikojë. Kështu fillova dhe me përdorimin e letrave! Duke qenë se disa fëmijë janë alergjike nga lulet mendova ti krijoja vet ato për ti përdorur në kujtimet që ruaja për vajzen time! Dhe më vonë më lindi ideja sesi të krijoja diçka shumë të veçantë dhe të bukur për datëlindjen e saj të parë që ajo të kishte një kujtim të bukur nga une nga duart e mamit dhe ja arrita! Të bëhesh Mami është bekim dhe Aelia më falte kaq shumë dashuri sa çdo gjë që unë bëja për të më dukej shumë e vogël në krahësim me dashurinë që ajo më falte! Dhe kjo ishte një arsye që më shtynte çdo herë edhe më shumë për të krijuar çaste sa më të bukura për atë duke përdorur këtë talent që më parë nuk e dija që e kisha!

“HANDMADE” SI FORMË E ARTIT MODERN MBI BAZA TRADICIONALE

Vitet e fundit handmade është kthyer shumë në modë dhe po i kushtohet një rëndësi e madhe nga brezat e rinj duke futur elementet te modernes me atë tradicionale dhe ka dal nje kombinimshumë i bukur dhe i veçantë!Handmade është një punim specifik që i dedikohet një personi ose një eventi të caktuar, dhe e zgjedhur si dhuratë është shumë e zgjedhur nga ana e personit që i dedikon!

NJË DHUNTI ARTISTIKE QË VAZHDON TË TRASHËGOHET TE VAJZA

Aelia është rritur mes luleve të përgatitura me material letre dhe e di që sa herë une marr letrat çfarë do bëjmë! Është duke pritur me padurim datëlindjen e saj që të pergatisim së bashku numrin 4 dhe ka kërkuar një numër shumë të madh! Sa herë që unë marr porosi, ajo me pyet!? Mami është për mua ?! Ka shume dëshirë të më ndihmojë dhe sa herë ulem të përgatis diçka do marr gërshërët e veta dhe do vijë prane meje duke me thënë,” Aelia do ndihmojë mamin”! Ka qënë vetëm 1 vjeç kur për herë të parë ka prishur komplet një shoortë me lule që kisha përfunduar! Vjen me vrap dhe shumë e lumtur dhe më thotë mami e rregullova ( nuk kishte lënë lule pa hequr dhe pa grisur por asaj i dukej shumë e bukur ajo që kishte bërë) por ajo ka qenë hera e fundit ndërsa tani përpiqet të më ndihmojë pavaresisht se më shumë punojë kur ajo fle !