Shkruan: Arjan Th. Kallço/Pedagog ne Universitetit “Fan S. Noli/ Korce/

Ndoshta do të ishte një nga pyetjet së cilës do t’i druheshin të gjithë pedagogët e universiteteve shqiptare, të brendshëm dhe të jashtëm, pasi do të shihnin dhe lexonin pas saj vetëm shenjëat e dallueshme të hakmarrjes apo ndëshkimit ndaj atyre që nuk zbatojnë porosinë e partisë. Më ka ndodhur shpesh të pi kafe me studentët dhe në bisedë e sipër ato nuk mund të mos preknin figurën e pedagogut dhe të institucionit ku ata mësojnë. Është e pashmangshme kur me to lidhet jeta e përditëshme dhe padyshim e ardhmja e tyre. Por një profesionist i mësimdhënies nuk mund t’ia lejojë vetes që të ulet dhe të diskutojë për këto probleme me çfarëdo studentë. Disa gjëra duhen ndarë, sepse në masivizimin primitiv të universiteteve shqiptare nuk mund të tërheqësh mendim prej atyre që duket se në shkolla i kanë çuar me zor, apo që vijnë të mësojnë se çfarë është universiteti. Problemi komplikohet më shumë kur në mes hyn politika, sepse sheh tek ata kontigjentin e votuesve faktikë apo të ardhshëm. Në gjithë këto vite asnjë grupim politik nuk mundi t’ia dalë dot që ta shkëpuste ndikimin e vet edhe në institucione që në bazë të tyre nuk kanë dhënien e një vendi të punës, por pajisjen me dije të brezit të ri. Fushatat elektorale kanë ende shijën e hidhur të përdorimit thjesht për interesa elektorale të shkollës shqiptare, kur me ligje është krejtësisht e ndaluar. Por ligji vepron për kundërshtarët dhe jo për pushtetarët. Nëse do të votonim në një sondazh në Shqipëri mes fjalëve të panumërta, shpesh të mara hua nga ndonjë gjuhë e huaj, do të kishte padyshim fituar status të veçantë REFORMA. Nuk ka ditë që të mos e dëgjosh në televizionet tona, nga të gjithë ata që nëpër ekrane, duhet apo s’duhet, dalin dhe e përdorin fjalën me vend e pavend. Bëhet më e dhimbshme kur reforma nënkupton heqjen nga puna të njerëzve për arsye politike dhe jo për mangësi të theksuara formimi. Përvojat e hidhura të rotazionit shqiptar nuk janë veç shëmbëlltyrat e një papjekurie të klasës poltike që luan gjithmonë me fatet e qytetarëve dhe të militantëve. Po rikthehem temës së artikullit, pasi edhe këtu qeveritë na kanë ofruar skandal pas skandali, ku pas tyre fshihej thjesht largimi “ i motivuar” nga puna. Këto oferta bëhen vërtet qesharake kur marrin seriozitet në gojën e zyrtarëve që vendosin mbi fatin e vartësve. Në një prej bisedave me kolegë mësova se u ishte kërkuar studentëve që të vlerësonin figurën e pedagogëve dhe me të drejtë nuk e pranova një vlerësim të tillë, sepse nuk duheshin përfshirë në këtë risi të gjithë studentët. Për më tepër kur dihet tashmë se cili është niveli i tyre dhe i universiteteve tona. A mundet që të na vlerësojë çdo student? Përgjigjia ime është kategorike edhe sot, në asnjë mënyrë.. Është e pamundur që të bëhet një vlerësim objektiv, kur dihet se çfarë qëndron pas atij vlerësimi. Një histori e tillë filloi edhe me mësuesit e shkollave të mesme për të hequr të gjithë ata që janë kundërshtarë dhe që nuk i kalojnë nxënësit sipas porosive të DAR-it. U ngritën grupe edhe me prindërit që do të parapëlqenin, pa i njohur fare si profesionalisht mësuesit, që të jepnin mendimin e tyre për këtë risi. Përsëri tregova skepticizmin e qëllimit, pasi arsyetimi është edhe më logjik me nxënësit e shkollave parauniversitare. Cila do të ishte përzgjedhja edhe nga prindërit? Do të përzgjidheshin ata që u ishte kërkuar nga DAR-i apo politika dhe do të futeshin në gijotinë kundërshtarët. Nuk do shumë mend që këto marifete e kishin zanafillën nga të tjera zyra. Këto ditë lexova një artikull që një risi e tillë do të shfaqet edhe në universitetet italiane dhe vlerësimet e studentëve do të kenë peshë për fatin e tyre. Nuk besoj se pas kësaj risi do të fshihet ndonjë hile alla shqiptarçe, pasi si në shkollat parauniversitare dhe të larta vendet e punës fitohen me konkurse dhe jo me tesera apo militantizëm. Por nuk besoj se do të merrte nuancat shqiptare për faktin se politika nuk mund të ndërhyjë brutalisht si tek ne. Por edhe për një fakt tjetër të rëndësishëm, sepse në to bëhet shkencë dhe konkurrenca me simotrat europiane do t’i nxirrte fare jashtë loje. Është çështje besueshmërie dhe largpamësie. Pra universitetet italiane mund ta futin këtë risi me synimin kryesor të përparimit. Në disa prej shembujve parashikimet dolën mëse të qarta, u vlerësuan disa pedagogë më një rrogë të plotë më shumë sepse përmbushën pesë parametra : qartësia e shpjegimit, aftësia e profesorëve të stimulojnë vëmendjen tek lënda dhe gadishmëria e tyre për ndihmë. Po tek ne a ka ndonjë vlerësim të tillë nga vetë drejtuesit e universiteteve tona? A u ka shkuar ndonjëherë në mendje që në reklutime të zbatohen disa kritere të domosdoshme? Nëse u hedh vetëm një sy universiteteve private dhe shtetërore do ta krijosh një mendim të drejtë tek faktori përvojë dhe rëndësia e tij në dyert e “qëndra të shkencës”.  Një fakt tjetër flet për vlerësimin e pedagogëve të universitetit të Padovës në lidhje me rinovim kontratash me motivacionet  : të vonuar, pak të gatshëm, të pagjetshëm. Por skepticizmi im përsëri ngre krye me të drejtë edhe aty ku ka një traditë të gjatë. Nga votimi në department stafi u nda në dy grupe pro dhe kundër. Njëri prej dy pedagogëve të cilëve nuk iu rinovua kontrata u shpreh : Epoka jonë është griline (emir i liderit të një parti politike italiane), minorancat bërtasin dhe fitojnë. Një tjetër shembull vlerësimi korrekt në një qendër shkencore e sjell universiteti i Xhenovës lidhur me rritjen e pagesës për prodhim shkencor, për aftësi organizative dhe didaktikë. E ndërsa më vijnë në mendje fjalët e hidhura të një kolegu që për universitetet tona mjafton përthithja e njohurive që krijon bota. Në universitetin e Milanos u zgjerua sfera e kërkimit të mendimit, edhe të regjistruarve që nuk e frekuentojnë universitetin. Pyetësori u vendos on line dhe është i detyrueshëm për të gjithë studentët, sepse nuk hyjnë në provim. Në universitetin e Bergamos u kërkua me të drejtë që të vlerësohet çdo leksion i dhënë nga pedagogët.
Kush e frekuenton universitetin publik paguan dhe është e drejtë që të pretendojë cilësi dhe pyetësorët janë mjet që të arrihet kjo gjë – thotë një prej rektorëve. Por sondazhi shkon edhe më tej, në universitetin e Pizës kërkohet mendimi edhe i pedagogëve të huaj dhe që të marrin përshtypjet e drejta futen edhe mes studentëve, duke pirë kafe me ta. Këto janë disa nga shembujt që universitetet italiane futën apo synojnë të futin në të ardhmen. Natyrisht ka edhe në to pedagogë që nuk janë dakord, sepse rrezikohet që të përfundojnë sondazhet si në shembullin famëkeq shqiptar, kur nuk ndahet shapi nga sheqeri, por kanë të tjera qëllime “reformat”. Këto ditë Ministria shqiptare e Arsimit iu rikthye konkurseve për emërimet e drejtuesve dhe bën shumë mirë, por duhet ta zbatojë me seriozitet fjalën KONKURS që të mos e futim në fund të këtij viti mes fjalëve që janë vetëm fjalë dhe nuk kanë asnjë peshë. Konkursi i drjetë dhe jofiktiv detyrimisht duhet t’i përfshijë të gjitha shkollat, mbi të gjitha universitetet, pasi vlerësimi për një element të CV nuk mund të jetë kurrë i drejtë, por duhen parë në kompleksitetin e saj.