Promovimi i librit “ Fal por mos harro!” te autorit Gjon Kaçaj u be diten e diele me 01 nentor 2014, ne Sallen “ At’Gjergj Fishta” te Qerndres se Shen Palit, ne kuadrin e Dites se librit, pictures dhe fotografise, qe kete vit u be per te paren here nga Revista “ Kuvendi”. Me poshte po publikojme parathenjen e keti libri, realizuar nga Valentin Lumaj, i cili edhe referoi ne kete aktivitet/
Nga Valentin Lumaj/
Ndrek Pjetri, personazhi eksluziv i ketij libri letraro historik, vjen para lexuesit si nje shembull tipik i shtreses me te persekutuar nga klani komunist. Ndreka eshte i prejardhur nga nje familje e thjeshte nga fshati Temal i Dukagjinit, por i rritur dhe edukuar nen ombrellen e Kishes katoloke, te ciles i sherbeu ne rini, duke shtuar ketu dhe pervojen e padiskutueshme qe ai mori nga freterit, udheheqes te Kishes Shenjte dhe te komunitetit, si Don Zef Shestani, Don ikel Koliqi, At Gjergj Fishta, Mjeda e Zadeja, te cilet perbenin ajken e e shoqerise shqiptare te asokohe. Ne ndryshim nga keta, te cilet u viktimizuan per hir te besimit, patriotizmit dhe lirise, Ndreka i mbijetoi regjimit, dhe ne fillimet e para te demokracise iu perkushtua me devocion, sherimit te nje plage shume shekullore shqiptare, ate te gjakmarrjes.
Jeta e tij dhe ngjarjet e pershkruara ne kete libër-dëshmi nga autori Gjon Kacaj, jane aq shumë llahtarisëse, përvojë e zezë, absurde, tragjike, duke nxjerre nga thellësitë e ferrit, mbi detin e gjakut dhe të lotëve, një pjesë krejt të vogël të viktimave të diktaturës komuniste shqiptare. Ata nuk ishin viktima spontane te nje lufte civile. Ata ishin krenaria shqiptare e perzgjedhur ekzaktesisht dhe me perpikmeri. Ata ishin nderi i kombit i vrare pas shpine, nderi i pushkatuar pa gjyq, nderi i qelluar ne lule te ballit. Ne historine mijra vjecare shqiptare, asnje pushtues mizor e i pashpirt, s’e beri kete; asnje armik historik fqinj apo me larg, nuk tentoi te zhduke ajken e kombit tone. Shembelltyra Staliniane polli diktaturen enveriste, kete fare hibride, shkaterrimtare te vleres dhe se mires, si shembullin me te keq te komunizmit ne Shqiperi, duke u katandisur ne lengaten me te zese se historise tone.
Gjon Kacaj, nepermjet personazhit te tij, zbulon as me pak as më tepër se “majen e ajsbergut”, në gjithë këtë histori horror, që ende rri pezull, e fshehur, ndër gropa e varre masive e ndër dosje të errëta te mbyllura të ish-Sigurimit të Shtetit. Ky libër zbulon shumë episode ngjarjesh makabre, per torturat më çnjerëzore, që komunistet dhe delitantet e tyre, lavire te pushtetit, te ashtuquajtur , “te plotfuqishem te vdekjes”, kanë perdorur ndaj bashkombasve te vet, nganjehere, anetare te fisit apo edhe vete familjes se tyre, fatin e të cilëve e kishin vendosur ata vetë: pa gjyq. Rruga drejt vdekjes ishte e projektuar tashmë për të gjithë ata, qindra e qindra klerikë, intelektualë, dhe gjithkush tjetër që u cilësua “Armik i pushtetit popullor”. Por, deri në momentin që dhanë shpirt, shumë prej tyre provuan torturat më të tmerrshme, produkt i mendjeve te shthurura e monstruoze.
“Une nuk jam Andrea Temali”, -eshte pergjigja e vetme e djaloshit te ri, ku permes torturave, dhimbjeve, frikes, dyshimit e ankthit, prevalon karakteri i forte, besa e dhene, fjala e mbajtur, liria e munguar. I bindur se nepermjet mohimit te vetvetes, varej jeta e dhjetra bashkepunetoreve te tij te ngushte, patriote, meshtare, antikomuniste e liridashes. I ushqyer nga keto vlera te larta njerezore dhe shpirtit qendrestar, Ndrek Pjetri, i mbijeton sistemit famekeq 50-vjecar komunist dhe mberrin pranveren e demokracise me”faqe te bardhe”.
“Pajtimi i gjaqeve” eshte misioni i tij ne “Eren e re”. Ne nje kohe kur gjakmarrja perbente njekohesisht per shqiptaret, vetvrasje, vellavrasje si dhe vrasja e tjetrit, mencuria dhe fjalet e arta, dhunti prej Zotit, kthehen ne mehlem per shpirtrat e trazuar te qindra familjeve. Me Ungjill ne dore dhe ne emer te jetes dhe Ringjalljes, hakmarrjen e kthen ne falje, marrjen e gjakut e kthen ne dhenjen e beses e te pajtimit.
A ka më madhështi dhe më burrëri që të kthesh zemrat e vuajtura e të dhimbsura në dashuri dhe vellazëri. Këtë mundi të bënte vetëm magjia e fjalës së lirisë dhe dashurise per njeri-tjetrin, e paqesorit Ndrek Pjetri, i cili natyrshem e vendos veten ne nivelin e njerezve te medhenj te pajtimit, si Anton Ceta, Don Lush Gjergji etj. Keta, qe une do ti quaja te “Te plotefuqishem te Paqes”, në momentet më delikate dëshmuan virtytet madhështore, si figura markante te kombit. Ata pasqyruan përjetësisht, çiltërsinë, mençurinë dhe atdhedashurinë, që shëruan zemrat e dhjetërave mijërave njerëzve, por mbi të gjitha shëruan një plagë të madhe të kombit.
Çdo komb i gëzohet heronjve të mëdhenj, të cilët dinë të percojne drite në momente të veçanta dhe delikate. Ne ndjeshmerine dhe delikatesen e gjakmarrjes, veprimtaria e pajtimit, tash e përgjithmonë mbetet akt i rrallë, civil dhe qytetar, vlera njerezore per te cilat kemi nevoje te gjithe.
Librin, jam munduar t’a pershtas ne dialektin Gege, per tri arsye:
– Eshte gjuha origjinale e autorit Gjon Kacaj,
-Ishte gjuha e qindra e mijera meshtareve, patrioteve dhe te persekutuarve te Shkodres, Malesise she Shqiperise se veriut, viktima te sistemit komunist, te cilet zene vendin kryesor dhe permenden me se shumti ne liber.
-Ky liber, ne pjesen me te madhe te tij, per nga natyra e ngjarjeve, ngjan ne miniature me vepres se madhe te At Zef Pllumbit, “Rrno vetem per me tregue”, e shkruar ne te njejtin dialekt.
Te gjitha materialet, faktet dhe pershkrimi i ngjarjeve, ne kete liber, jane e drejta dhe merita ekskluzive e autorit.
Ky liber u perpunua nga nje doreshkrim i autorit. Duke mos pretenduar persosmeri ne pershtatjen elektronike e dialektore, si dhe redaktimin e tij, ju para-kerkoj falje per ndonje gabim apo harrese, qe gjithsesi nuk ja zbusin vleren librit ne pergjithesi.
Ky tekst eshte parathenia e librit “ Fal por mos harro!” shkruar nga Valentin Lumaj