MJESHTRI I MADH I FOTOGRAFISË, GJON MILI ISHTE VATRAN/

*34 VJET NGA SHUARJA E GJON MILIT, MJESHTRI TË MADH TË FOTOGRAFISË BOTËRORE , VATRANIT QË PUNOI mË SHUMË SE NJË DEKADË NË RADHËT E VATRËS/

*Mjeshtri i madh i fotografisë Botërore, vecanërisht asaj artistike, shqiptari i shquar Gjon Mili, erdhi në SHBA më 1923, i sponsorizuar nga dajua i tij, Kocho Chekani. Ai ra në kontakt me Faik Konicën dhe vatranët e tjerë sapo shkeli në Amerikë./

Ne Foto: Delegate te Kuvendit te Vatres me 1926.Gjon Mili, lart- ne kembe, i pesti, me dore mbi supin e Faik Konices./

*E kujtojmë me rastin e 14 Shkurtit, ditës së ndarjes nga jeta, atë që i dha emër Kombit Shqiptar përmes fotografisë.
* Gjon Mili ishte për një mandate arkëtar I Federatës VATRA.
Nju Jork, 14 Shkurt- Si Sot 34 vite të shkuara, ndërroi jetë mjeshtri më i madh i fotografisë, veçanërisht asaj artistike, dhe i pari përdorues i flashit elektronik në fundvitet ‘30,(1937) shqiptari me famë botërore, Gjon Mili.
Ai u shua pas një sëmundje të rëndë të mushkërive, që për shkak të rëndimit nuk arriti ta kapërcente. Dha shpirt në Courtland Garden, në Stamford, Connecticut. Shërbimet mortore u kryen në Manhattan, qendra metropolitane e famshme në të gjithë botën, veçanërisht për galeritë dhe muzetë, ku Mili kishte shkëlqyer, duke punuar gati katër dekada për revistën e njohur”LIFE”.
Atë të premte shkurti të vitit 1984, në shtëpinë mortore Frank E. Campbell, në 81 Street dhe Madison Avenue, ne Manhattan-NY, kishte fare pak shqiptarë. Vlen të përmendet mikja e tij, zonja e Vatrës, kryetarja degës së për Nju Jork –Nju Xhersi dhe zëvendës/kryetare e Federatës, gazetarja dhe Shkrimtarja Nexhmije Zajmi, që ishte një nga shqiptarët e pakta që nuk i ishte ndarë deri në çastet e fundit të jetës.
Po përse u ndodhën aq pak shqiptare rreth arkivolit të mjeshtrit, ndërkohë që në dekadën e parë të ardhjes së tij në Amerikë, i riu Gjon Mili kishte shpenzuar shumë kohë për çështjen Kombëtare dhe qe me aq krenari e kishte përdorur emrin e vet shqiptr GJON?!
Mili, i inkuadruar në rradhët e Vatrës sapo shkeli ne SHBA, ishte një ambasador energjik i çështjes Shqiptare. Nga viti 1923 e deri në mesin e viteve ’30, atë e gjejmë nëpër shumë veprimtari të Vatrës, herë si vatran i thjesht, herë si arkëtar i përgjithshëm i Federatës Vatrës, herë veprimtar i Kryqit të Kuq Shqiptar, herë kryetar apo sekretar i mbledhjeve të Vatrës, konkretisht i degës 42 në Pitsburgh në PA, herë si reporter, herë shoqërues i artistëve të famshëm amerikanë- miq të Shqipërisë, që jepnin koncerte nëpër shtete të Amerikës me repertor shqiptar etj.
Në specialen që ka botuar Dielli jeni njohur me detaje të jetes se Gjon Milit, kujtimet e tij për të atin, që siç shkruante Mili- ishte me sjellje prej aristokrati te lindur, por që u nda nga jeta shpejt(1917), duke e lënë jetim Gjonin adoleshent, për nënën e tij Viktori, që kishte studiuar për mësuese, për martesën me ndërmjetës të prindërve te tij, për xhaxhanë Hristo-n, për motrën Costanca e vëllanë Vasil, për dajon Kocho, që e sponsorizoi udhëtimin e tij në SHBA, për njohjen me Faik Konizën dhe vatranët, miqësia me kryetarin e Vatrës dhe editorin e mesviteve ’20, Aqile Tasi, letërkëmbimi me Kryetarin e Vatrës të viteve ’60 Kristo Thanas, kontributi në gazetën Dielli etj…

Ish nenkryetar i federates Panshqiptare te Amerikes, Sergio Bitici, i tha gazetes Dielli: Me rastin e funeralit te Gjon Milit, ne Joseph Campbell Funeral Home, me 1984, kane qene  Vetem tre Shqiptar, te tre prej Vatres. Nexhmije Zaimi, Tonin Mirakaj dhe Sergio Bitici.
Nexhmija, kujton Sergio,  na tha se Gjon Mili, ne vitet tridhjeta ka organizuar vallet popullore, ne Panairin Boteror, i mbajtur ne Flushing, Queens,NY. Ajo gjithashtu me ka thene se Gjon Mili kishte nje emer te gjate Rumun prandaj eshte
Konsultuar me Faik Konitzen per nderrimin e emrit me nje emer te bukur dhe me karakteristik Shqiptar. Konitza ia rekomandoi emrin Gjon.Gjon Mili ka patur burs nga Vatra, por vitet e fundit te jetes se tij nuk ishte ne terma te mira  me Vatren. As Nexhmija nuk e dinte arsyen, por ajo, sadoqe ishte Vatrane e dedikuar, mbante anen e Gjonit.

Le te jene keto pak radhe KUJTESE per Mjeshtrin e Madh…(d greca)