Ambasada e Amerikës ua ka dërguar Qeverisë së Kosovës dhe Qeverisë së Serbisë raportin përfundimtar prej 53 faqesh, i cili është produkt i zotimeve të nënshkruara nga ish-kryeministri Avdullah Hoti dhe presidenti serb, Aleksandar Vuçiq.
“Sot, Ambasada e SHBA-së në Prishtinë dhe ajo në Beograd ua kanë dorëzuar qeverisë kosovare dhe asaj serbe raportin e Departamentit Amerikan për Energji dhe Laboratorit Kombëtar ‘Paqësori Veriperëndimor’ raportin mbi menaxhimin e ujit të Ujmanit, duke përmbushur një nga zotimet e Washingtonit të 4 shtatorit”, thuhet në njoftimin e ambasadës së SHBA-së në Kosovë.
Shtetet e Bashkuara kanë propozuar që palët ta marrin si shembull mënyrën e funksionimit të lumit “Kolumbia”
“Ne propozojmë që Kosova dhe Serbia t’i marrin në konsideratë aranzhimet teknike nga traktati ndërmjet SHBA-së dhe Kanadasë për lumin Kolumbia në lidhje me furnizimin me ujë, të agjencive të energjisë dhe kontrollimit të përmbytjeve, duke modeluar nevojat institucionale për ta mbështetur një komision të tillë edhe për lumin Ibër”, thuhet në raportin e Rekomandimet, sipas raportit, janë në funksion të përmirësimit të sigurisë së sistemit të furnizimit me ujë nga Ujmani.
I pari kërkon përmirësimin e infrastrukturës së ujit, përmes implementimit të rekomandimeve të Bankës Botërore për riparimin, mirëmbajtjen dhe përditësimin e kanalit të Ibër-Lepencit, përfshirë rezervuarin e Mihaliqit.
Në rekomandimin e dytë kërkohet implementimi i sistemit të Kontrollit Mbikëqyrës dhe Marrjes së të Dhënave (SCADA) në hidrocentralin e Ujmanit për t’i rritur të hyrat dhe për ta mbështetur më tej balancimin e ngarkesës.
Duke përdorur këtë sistem, sipas raportit, do të përmirësoheshin infrastruktura e ujit dhe elektricitetit në sistemin e Ujmanit dhe do t’i mundësohej KOSTT-it ta balanconte ngarkesën dhe t’i menaxhonte çmimet rajonale të energjisë elektrike.
Themelimi i një komisioni lumor përmendet në rekomandimin e tretë. Raporti thotë se një komision i tillë do t’i përkrahte diskutimet mes palëve për mundësitë e menaxhimit të burimeve ujore, përfshirë veprimet nga secila palë, që do të ndikonin drejtpërdrejt në furnizimin me ujë dhe shërbimet e lumenjve për palën tjetër.
Rekomandimi i katërt u propozon Kosovës dhe Serbisë të eksplorojnë vlerën e parashikimeve të fluksit sezonal dhe afatshkurtër, të cilat, sipas raportit, janë produkte të parashikuara e të disponueshme nga Komisioni Evropian, në mënyrë që të përmirësohet planifikimi i operacioneve në sistemin e Ujmanit.
Duke përdorur këtë sistem, sipas raportit, do të përmirësoheshin infrastruktura e ujit dhe elektricitetit në sistemin e Ujmanit dhe do t’i mundësohej KOSTT-it ta balanconte ngarkesën dhe t’i menaxhonte çmimet rajonale të energjisë elektrike.
Themelimi i një komisioni lumor përmendet në rekomandimin e tretë. Raporti thotë se një komision i tillë do t’i përkrahte diskutimet mes palëve për mundësitë e menaxhimit të burimeve ujore, përfshirë veprimet nga secila palë, që do të ndikonin drejtpërdrejt në furnizimin me ujë dhe shërbimet e lumenjve për palën tjetër.
Rekomandimi i katërt u propozon Kosovës dhe Serbisë të eksplorojnë vlerën e parashikimeve të fluksit sezonal dhe afatshkurtër, të cilat, sipas raportit, janë produkte të parashikuara e të disponueshme nga Komisioni Evropian, në mënyrë që të përmirësohet planifikimi i operacioneve në sistemin e Ujmanit.
SHBA-ja pret që një siguri më e madhe e ujit dhe energjisë, e mbështetur në rekomandimet amerikane, do ta rrisë interesimin e investitorëve.
Amerika, e cila tani drejtohet nga presidenti Joe Biden, ka kërkuar që të përmbushen zotimet që dy shtetet i nënshkruan në Shtëpinë e Bardhë.
Mirëpo, përfaqësues të qeverisë së udhëhequr nga Albin Kurti kanë thënë se këto zotime nuk kanë vlerë juridike.
***
SHBA-ja nxjerr katër rekomandime për Ujmanin, sipas Marrëveshjes së Washingtonit
Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës ka publikuar raportin përfundimtar të Departamentit për Energji të Shteteve të Bashkuara, për menaxhimin e ujit të liqenit të Ujmanit, sipas një nga zotimeve të marrëveshjes së 4 shtatorit, që qe nënshkruar nga ish-kryeministri Avdullah Hoti në Shtëpinë e Bardhë.
Ky raport nxjerr katër rekomandime për të përmirësuar sigurinë e sistemit të furnizimit me ujë nga Ujmani:
Përditësimi i infrastrukturës së ujit. Implementimi i rekomandimeve të Bankës Botërore për riparimin, mirëmbajtjen dhe përditësimin e kanalit të Ibër-Lepencit përfshirë rezervuarin e Mihaliqit, për të përforcuar sigurinë e sistemit të furnizimit me ujë dhe sigurinë e ujit në rajon.
Të implementohet sistemi i Kontrollit Mbikëqyrës dhe Marrjes së të Dhënave (SCADA) në hidrocentralin Ujman për të rritur të hyrat e centralit energjetik dhe për të mbështetur më tej balancimin e ngarkesës. Duke përdorur sistemet SCADA, përmirësoni infrastrukturën e ujit dhe elektricitetit në sistemin në Ujman. Duke lidhur të dhënat e siguruara dhe kontrollet me sistemin menaxhues të energjisë KOSTT, do të ofrohen mundësitë për KOSTT-in që të balancojë ngarkesën dhe të menaxhojë çmimet rajonale të energjisë elektrike. Për hidrocentralin Gazivodë/Ujman, parashikimet për kërkesat për energji ndër të tjera do të rrisnin të hyrat, duke planifikuar operacionet e energjisë ujore kur çmimet janë të lartas. Marrëveshjet operuese janë të nevojshme. Të dhënat SCADA mund po ashtu të përdoren për të informuar planifikimin e modeleve të sistemit të energjisë dhe për të ndihmuar të të identifikohen investimet e nevojshme në infrastrukturë që mund të duhen për të ofruar shërbime operacionale më ekonomike, ndër të shtohet fleksibiliteti i nevojshëm për të integruar energjinë së ripërtërishme.
Implementimin e një komisioni lumor dhe vlerësimi i shërbimeve. Të formohet një komision i Lumit Ibër i cili do të përkrahte operimet akterët rajonalë dhe koordinonte operimet e lumit. Një komision i lumit do të përkrahte diskutimet mes palëve për mundësitë e menaxhimit të burimeve ujore, përfshirë ndërmarrjen e aksioneve nga palët për të ndikuar direkt në furnizim me ujë dhe shërbime lumore për të dyja palët. Për këtë, SHBA-ja ka thënë se ka rishikuar nëntë marrëveshje ndërkufitare të lumenjve në Evropë. Sipas SHBA-së, asnjë nga këto marrëveshje evropiane nuk i mbulon sfidat rajonale të lumit Ibër. Për këtë ka propozuar një koordinim teknik siç zhvillohet në lumin Columbia, në bazë të Traktatit mes SHBA-së dhe Kanadasë.(Kortezi-Koha)
