OPINION NGA VIKTOR  DARAGJATI/

Detyra kryesore  e Vatres asht me mprojt interesat kombetare dhe posacerisht interesetat e popullit Shqiptar. Shpresohet qe mbas 50 vjet diktature marksiste Vatra, si Organizat Panshqiptare ne megrim, ta ndije per detyre me mbrojt edhe te drejtat e Shqiparo-Amerikanve qe jetojne  jashte atdheut dhe posacerisht te drejtat e te perndjekurve politik kur shihet se keta mbesin te shkombtarizuem pa kurrfare respekti as perkrahje. Pra Organizata Panshqipetare Vatra asht ngut me u takue me Edi Ramen dhe me Ilir Meten para se me vertetue qe alenca socialiste me programin e saj do te respektojne te drejtat kushtetutore dhe interesat e mbare kombit shqiptar. Per shembull, perzanja e nenpunsave shtetnor civil prej detyrave zyrtare per me i zavendsue me filosocialista, asht nji shkelje e pa pranueshme e drejtave njerzore.

Kurr takohen me politikane shqiptar faktikisht eksponentat e Vatres i dhuroin atyne nji luster, nji forme respekti qe ndoshta nuk meritoje. Takimet me nivelet qeveritare ma te nalta se pakut duhen te jene aprovu p pse mbesin si fakte historike.

Vatra duhet te veproje si mbas principeve te dokumentume ne perkrahjen e drejtave te popullit dhe jo me u marr me relacionet njananse dhe te pa te studiume me qeverinat e radhes. Disa veprime me randesi themelore, kur zhvillohen pa pelqimin e drejtorise dhe antaresise, mund ta perçajne Vatren. Ato kerkesa qe. ne forme jo zyrtare Vatra i paska paraqit K.M. Edi Rames duhet te ishin perfshi si detyra ne programin e qeverise se re dhe jo shpreh vetem si deshira prej Vatres.

Sa mund te presim prej binomit Edi Rama- Ilir Meta? Celebrimi i 70 Vjetorit i Konferences se Pezes me pjesmarrjen e eksponentave te kuadrave te partise socialiste asht nji fymje e rande per ish perndjekurit politik dhe nje pergjegje e kjart qe shuen shpresat e diaspores.

Ajo pjesmarrje nuk forcon besimin se Qeverija e re socialiste do te denoje Komunizmin Enverian dhe do te zbardhin sakrificat e deshmorve te Lirise Demokratike. Per kundrazi ai celebrim asht nji hap i madh drejt rihabilitimit te Partise Komuniste dhe i Enver Hoxhjes qe Edi Rama do ti kete premtue Gramoz Ruçit.

Si po shifet, nuk kemi as pak nevoj me e kualifikue Partine Socialiste si trashigimtare e Komunizmit Enverian, Jane vet Socialistat qe zbukyrohen pubkisht me hyllin e Enverit dhe mburren tue nalsue figuren e ti, si po shofim ne rastin e Perkujtimit i 70 Vjetorit te Konferences e Pezes.

Le te krahasojme, si shembull, te drejtat e diaspores shqiptare qe jane akoma te vorfuna, pa mbeshtetje prej atdheut dhe ti krahazoim me drejtat e diasporave te shteteve tjera ish komuniste. Shumica e shteteve ish komuniste, deri edhe Rusija, e kan denue historine e tyne marksiste si antinjerzore kurse socialistat shqiptar hala e nderoin at histori fam keqe si koha ma e ndrritu e histories kombetare. Cka mund te presin diaspora shqiptare ne Amerike prei rregjimit sot ne fuqi?

Faktikisht mergata shqiptare ka ken plotsisht e shkombtarizueme deri ne vitin 1991.  E kam parapa qe shkombetarizimi do te vazhdonte  per shum vite kur ne 1992-shin ishem ne zyren e Partise Demokratike ne Tirane. Aty me spjegune pse mergata duhej te ishite e kufizueme per ndryshej do te fitoishin Socialistat. Na tregon historia se arsynat ishin tjera pse Socialistat e mueren Tirane dy hera mbas 1992-ishit. Mergates i ka mungue nji perktahje effektive me influence ne Washington, ne Bruksel dhe ne Tirane.

Me ramjen e qeverise komuniste u hapen kufit dhe u lejune mergimtaret me shkue ne vendlindjen pa viza, si turista. Por me Ligjin 7501 i 1991-ishit, tokat qe ishin kolektivizue prej Enverit u ndane qellimisht pa ja kethue pronarve legjitim per me konsolidue efektin e konfiskimit marksist. Tokat u ndane ne masen e ” nji dynim per fryme” si mbas populsise qe jetonte pran kolektivit, nonse ajo populsi se kishte origjinen lokale. Shteti vazhdoj te mbajn nji sasi te madhe tokash qe dal kadal u bane baza e hegemonies ekonomike e ish klase e privilegjume komuniste.

Familjeve qe ishin internue ne kooperativa shtetnore nuk ju dha mundsija me perfitue prej tokave qe kishin punue per kater dekada deri sa nuk kishin me çka me i punue. Shum prej tyne muren rrugat e mergimit dhe u bane pjese e diaspores. Ne 1991 u shkel drejta e trashigimise (http://www.mbumk.gov.al/?p=1838).

Pak vite ma vone, mbasi mori fund reforma agrare e 1991-ishit, si mbas kerkesave e Evropes, me Ligjin 9235, u dha “ish pronarve” drejta e kompensimit dhe e zavendsimit por jo drejta e pronsise qe eksistonte ne kohen e Zogut, as ne sasin e nji dynimit per fryme sikurse ju kishte dhane tjerve. (http://www.justice.gov.al/UserFiles/File/Legjislacioni_Brendshem_Web/LIGJI_KTHIMIN_KOMPENSIMIN_E_PRONES.pdf)

Ato drejta te ngushta mbeten ma fort abstrakte deri sa diaspores ju mohune drejtat politike e civile per pes vjet mbasi hypi ne fuqi Salih Berisha si edhe drejta e nenshtetsise. Ishte e pa mujtune per magjorancen e Shqiptarve te dispores me kerkue drejtat, sa do zvoglueme prej ligjit N, 9235, pse mungojshin edhe dokumentimet si tapit origjinale qe ishin konfiskue prej Enverit dhe shejet kufitare qe ishin zhduk me pronsimim e kollektivit.

Administratat lokale i shifshin ish-pronaret e diaspores, te interesuem per tokat atnore  si njerzit e huej dhe nuk ofroishin perkrahje.  Akoma diaspores ne Amerikes nuk ju ofrohen sherbime konsulare si drejta me kerkue dokumenta te gjendjes civile, pasaporta e  dokumenta tjera ne pergjithesesi per me perkrah nevojnat ma te thjeshta njerzore. Edhe ata dokumenta qe mund te merren, me shpenzime te mbedhaja, skadoin mbrena 45 ditve. Diaspora Shqiptaro-Amerikane meriton sherbime konsulare dhe drejta civile dhe politike te plota ne se do te anulohet persekutimi i komunizmit ndaj mergates.

Relacionet publike ndermjet eksponentave e diaspores dhe qeveritarve shqipetar, sidomos ata socialista, sa do qe te zgjanohen dhe propagandohen, ma fort i sherbejn zbukurimit e imagjes e tyne se sa nevojnave dhe  drejtave e diaspores. Ata mardhanje duhet te  formalizohen she dokumentohen me prtokole zyrtar. Prandej ne kte pikpamjie i shof takimet me Ilir Meten dhe Edi Ramen teper te ngutdhrm, jo frut dhanse, pa paramtra verifikimi, si koncesione qe dobesoin mundesin e diaspores me kerkue drejtat e veta ne menyre effective.