Prof. Dr. Fejzulla Berisha/
Donald Trump – i vetmi që mund t’i ndalë katrahurat ruso-serbe në Ballkan dhe Kosovë.
1. Ballkani në mes të dy epokave: Perëndimi në tërheqje, Lindja në avancim
Në fillim të shekullit XXI, Ballkani Perëndimor mbeti një nga zonat më delikate dhe të brishta në Evropë. Pas shpërbërjes së Jugosllavisë, ndërhyrja vendimtare e NATO-s në Kosovë (1999) dhe vendosja e strukturave ndërkombëtare ndihmuan në vendosjen e paqes. Por paqja nuk ishte e barabartë me zgjidhjen e konflikteve – përkundrazi, ajo i ngrin dhe i zhvendos në një formë të re.
Në dy dekadat e fundit, ndërsa SHBA e orientoi vëmendjen kah Lindja e Mesme dhe Azi-Paqësori, vakuumi strategjik i krijuar në Ballkan u shfrytëzua mjeshtërisht nga Rusia, përmes aleatëve të saj historikë në Serbi dhe entiteteve serbe në Bosnjë e Hercegovinë dhe Mal të Zi. Katastrofa e mundshme për stabilitetin rajonal nuk është thjesht një çështje ballkanike – ajo është një provë e besueshmërisë strategjike të Perëndimit.
2. Trump dhe rikthimi i SHBA në Ballkan: Pragmë, forcë dhe vendosmëri
Në këtë realitet të fragmentuar, Donald Trump ishte lideri i vetëm amerikan që guxoi të trajtojë Ballkanin me një qasje të drejtëpërdrejtë dhe me vizion gjeopolitik. Marrëveshja e Uashingtonit e 4 shtatorit 2020, e cila mbështetej në zhvillimin ekonomik dhe njohjen reciproke në planin diplomatik, tregoi një kthesë në politikën e jashtme amerikane ndaj Ballkanit: nga menaxhimi i krizave tek ndërtimi i strukturave të qëndrueshme politike dhe ekonomike.
Trump nuk e shikonte Serbinë si një aleat të besueshëm, por si një shtet me lidhje të forta me Moskën. Ai e kuptoi se Kosova ishte projekti i vetëm i pastër i SHBA në Ballkan, i ndërtuar mbi vlerat e ndërhyrjes humanitare, lirisë dhe vetëvendosjes. Për këtë arsye, ai e riktheu temën e njohjes së Kosovës në agjendën globale dhe e bëri pjesë të marrëveshjes multilaterale të nënshkruar në Shtëpinë e Bardhë.
3. Model krahasues: Unioni Amerikan-Izraelit si inspirim për Unionin Amerikano-Ballkanik
Për të kuptuar nevojën dhe logjikën e Unionit Amerikano-Ballkanik, mund të referohemi te një model ekzistues i funksionalitetit të lartë strategjik: marrëdhënia SHBA–Izrael. Kjo marrëdhënie, e formalizuar në dekada përmes ndihmës ushtarake, bashkëpunimit ekonomik dhe përkrahjes diplomatike, ka ndihmuar në mbijetesën dhe fuqizimin e Izraelit në një zonë armiqësore dhe shpeshherë në konflikt të përhershëm.
Në mënyrë të ngjashme, Unioni Amerikano-Ballkanik do të mund të:
-Fornizojë me garanci të përhershme sigurie shtetet si Kosova, Shqipëria, Maqedonia e Veriut dhe Mali i Zi;
-Frenojë ambiciet e Serbisë dhe projektet ruso-serbe për krijimin e “botës serbe”;
-Përshpejtojë reformat për integrim euroatlantik nëpërmjet bashkëpunimit me SHBA-në si garant të besueshëm dhe fleksibël;
-Shërbejë si model i ri i bashkëjetesës transatlantike, ku SHBA, NATO dhe BE bashkëpunojnë për stabilitetin e një zone me rëndësi kritike.
4. NATO, BE dhe SHBA: Tri shtylla për një qëllim të vetëm
Koncepti i tre vizioneve strategjike me një qëllim të përbashkët është kyç për të kuptuar rëndësinë e këtij projekti:
-SHBA – garant i sigurisë, mbështetës i aleatëve dhe lider global për demokracinë funksionale;
-NATO – mburoja kolektive e mbrojtjes së tërësisë territoriale dhe paqes afatgjatë;
-BE – motor i zhvillimit institucional, ekonomik dhe demokratizimit të brendshëm të shteteve ballkanike.
Por pa lidershipin e fuqishëm dhe të pakompromis të SHBA-së – dhe në veçanti pa profilin e qartë dhe të padiplomuar por vendimtar të Donald Trump – as NATO dhe as BE nuk mund të funksionojnë si stabilizues të vërtetë në Ballkan.
5. Ballkani ka nevojë për një projekt të madh, jo për një politikë të vogël
Unioni Amerikano-Ballkanik nuk është një ide e thjeshtë teorike. Ai është një nevojë gjeopolitike urgjente dhe një instrument strategjik për ruajtjen e paqes, sigurisë dhe demokracisë në një rajon ku këto janë ende të kërcënuara. Donald Trump, pavarësisht polemikave, është i vetmi lider perëndimor që e ka treguar me vepra – jo vetëm me fjalë – se mund të sjellë një rendi të ri në Ballkan përmes forcës, interesit kombëtar dhe përkushtimit të qartë ndaj aleatëve.
Prandaj, sot është momenti për të artikuluar me guxim këtë vizion: një Union i Ri Amerikano-Ballkanik, i mbështetur nga NATO dhe i përputhur me vlerat e BE-së, është rruga e vetme për të siguruar të ardhmen e Kosovës, paqen në rajon dhe kufijtë e demokracisë në Evropën Juglindore.
Donald Trump – The Only One Who Can Halt the Russo-Serbian Disruptions in the Balkans and Kosovo
The American-Balkan Union, NATO, and the EU: Three Strategic Visions, One Common Goal – Peace, Security, and Democratic Order
By Prof. Dr. Fejzulla Berisha
1. The Balkans at the Crossroads of Two Epochs: Western Retraction, Eastern Advance
In the early 21st century, the Western Balkans remained one of Europe’s most delicate and fragile geopolitical zones. After the disintegration of Yugoslavia and NATO’s decisive intervention in Kosovo (1999), international structures helped to secure a fragile peace. However, peace did not equate to the resolution of conflicts—it merely froze and displaced them into new forms.
Over the last two decades, as the U.S. shifted its focus to the Middle East and the Indo-Pacific, the resulting strategic vacuum in the Balkans has been exploited by Russia, primarily through its historic ally Serbia and the Serbian entities in Bosnia and Herzegovina and Montenegro. The potential destabilization of the region is not a local issue—it is a test of the West’s strategic credibility.
2. Trump and the U.S. Return to the Balkans: Pragmatism, Power, and Resolve
Amid this fragmented reality, Donald Trump was the only American president to approach the Balkans with directness, geopolitical clarity, and strategic vision. The Washington Agreement of September 4, 2020, focusing on economic normalization and mutual diplomatic recognition, marked a turning point in U.S. policy—shifting from crisis management to the construction of long-term political and economic frameworks.
Trump never regarded Serbia as a trustworthy ally but rather as a state deeply entangled with Moscow. He clearly saw Kosovo as the only clean-cut U.S. project in the region, built on the values of humanitarian intervention, freedom, and self-determination. For this reason, he recentered the issue of Kosovo’s recognition on the global agenda, embedding it within a multi-layered agreement signed at the White House.
3. Comparative Model: The U.S.–Israel Strategic Relationship as a Blueprint
To understand the logic and necessity of the American-Balkan Union, we may turn to an existing high-functionality model: the U.S.–Israel relationship. This strategic alliance, developed over decades through military assistance, economic cooperation, and diplomatic support, has ensured Israel’s survival and development in a hostile and conflict-prone region.
Analogously, an American-Balkan Union could:
-Provide permanent security guarantees to countries like Kosovo, Albania, North Macedonia, and Montenegro;
-Deter Serbia’s ambitions and the Russo-Serbian projects for a “Serbian World”;
/Accelerate Euro-Atlantic reforms by offering an agile and reliable strategic anchor;
-Serve as a new model of transatlantic coexistence, where the U.S., NATO, and the EU cooperate to stabilize a geopolitically critical zone.
4. NATO, the EU, and the U.S.: Three Strategic Pillars for One Unified Goal
The concept of three complementary strategic visions converging on one goal is essential to this new regional order:
-The U.S. – as the guarantor of security and global democratic leadership;
-NATO – as the shield of collective defense and long-term deterrence;
-The EU – as the engine of institutional development, economic progress, and internal democratization.
Yet, without the decisive leadership of the U.S., and specifically without a strong, unapologetic figure like Donald Trump, neither NATO nor the EU alone can stabilize the region. Trump’s assertive approach and focus on results—not bureaucratic delay—could once again restore a strategic balance that has been eroded by indecision and appeasement.
5.The Balkans Need a Grand Project, Not Small Politics
The American-Balkan Union is not a theoretical or emotional concept—it is a geopolitical necessity and a strategic instrument for safeguarding peace, sovereignty, and democracy in a region still threatened by authoritarian encroachment. Donald Trump—regardless of political controversies—is the only Western leader who has shown through action, not words, that he can bring order, clarity, and resolve to the Balkans.
Now is the time to boldly articulate this vision: a New American-Balkan Union, reinforced by NATO and aligned with European values, is the only viable path to secure Kosovo’s future, preserve peace in the Balkans, and defend the outer borders of democracy in Southeastern Europe.