Analizë nga Rafael Floqi
“Ferri në Parajsë: Los Angeles i përpirë nga flakët” mund të jetë një mënyrë për ta përshkruar situatën tragjike të zjarreve të fundit që kanë goditur qytetin dhe zonat përreth. Është ironike si një vend i njohur për bukurinë, ëndrrat dhe madhështinë e tij mund të shndërrohet kaq shpejt në një arenë të katastrofës natyrore.
Zjarret shpesh simbolizojnë një “ferr të gjallë” për ata që humbasin gjithçka: shtëpitë, kujtimet dhe ndonjëherë edhe jetët. Ndërkohë, në një qytet si Los Angeles, ku kontrastet janë gjithmonë të pranishme – nga supervila në kodrat e Hollywood-it te rrugët ku njerëzit luftojnë për mbijetesë – këto zjarre tregojnë brishtësinë e asaj që mund të duket si “parajsë”.
Zjarret e Los Anxhelosit ishin ende të ndezura të pakontrolluara kur drejtuesit e shtetit filloi të tregohen me gisht. Shkatërrimi nuk u shkaktua nga thatësira e zgjatur apo erërat e Santa Ana-s, sipas Presidentit të zgjedhur Donald Trump dhe të tjerëve, por nga politikanë demokratë, prioritetet e të cilëve lejuan përhapjen e zjarreve.
A është politizim ky ?
Duke iu përgjigjur akuzës së Trump, guvernatori i Kalifornisë, Gavin Newsom i tha Anderson Cooper-it të CNN: “Njerëzit po ikin fjalë për fjalë, njerëzit kanë humbur jetën, fëmijët kanë humbur shkollat e tyre, familjet janë copëtuar plotësisht, kishat janë djegur. Dhe ai donte ta politizonte situatën. Kam shumë gjëra, që dua të them, por nuk do t’i them.”
Por nuk ishte vetëm Trump. Pyetjet po fluturonin nga banorët e Los Anxhelosit, duke përfshirë të famshmit e Hollivudit, shtëpitë e të cilëve u shkatërruan, në lidhje me disponueshmërinë e ujit dhe rrugët e evakuimit dhe pse autoritetet nuk ishin më të përgatitura për rrezikun që Shërbimi Kombëtar i Motit kishte paralajmëruar një javë më parë. Kryebashkiakja e Los Anxhelosit Karen Bass madje, nuk ishte as në vend kur shpërthyen zjarret – ajo ishte në Gana.
Dhe ekspertët zbuluan shpejt se biografia zyrtare e shefit të zjarrfikësve të Los Anxhelosit, Kristin Crowley, thotë se prioritetet e saj janë “krijimi, mbështetja dhe promovimi i një kulture që vlerëson diversitetin, përfshirjen dhe barazinë ndërsa përpiqet të përmbushë dhe tejkalojë pritshmëritë e komuniteteve.”
Memet e Gavin Newsom me Los Anxhelosin që digjet
Faji u ngarkohet gjithashtu demokratëve në përgjithësi, me disa që parashikojnë se perspektivat politike kombëtare të Newsom-it po bëhen tym tok me zjarret, ndërsa memet qarkullojnë për të me Los Anxhelosin që digjet në sfond.
Duke folur me Laura Ingraham në Fox, aktori James Woods, i cili humbi shtëpinë e tij nga zjarri i Palisades, e quajti Newsom-in një “idiot drithërues” dhe tha se nëse politikat e tij të menaxhimit të zjarrit ishin përgjegjëse, “kjo nuk është një thirrje zgjimi; kjo është një lloj gjëje për të cilën kemi gjykata.” Duke folur për shefin e zjarrfikësve të LA, Woods tha: “Ky nuk është një ushtrim i drejtësisë sociale për të cilin ju jeni në krye; kjo është dërgimi i ujit në zonat që kanë nevojë për ujë, sepse ka zjarre dhe erëra me shpejtësi 100 milje në orë që i djegin shtëpitë deri në tokë.”
Dhe podkasteri dhe komediani Adam Carolla, i cili duhej të evakuohej dhe nuk e di nëse shtëpia e tij është ende në këmbë, u shfaq si në Fox News ashtu edhe në emisionin radiofonik Clay Travis dhe Buck Sexton për të folur për “qeverisjen e keqe” që çoi në shkatërrim. Carolla vuri në dukje se Malibu pati një zjarr të madh vetëm muajin e kaluar dhe tha se zyrtarët po dështojnë të ndërmarrin hapa që do t’i lehtësonin ato. Për shembull, paratë që shpenzohen për hekurudhat me shpejtësi të lartë duhet të përdoren për të përmirësuar linjat e energjisë elektrike “të rrënuara” që mund të ndezin zjarre,” tha ai. “Ata duan të fajësojnë ndryshimet klimatike, për gjithçka, por në të vërtetë është mosveprimi i tyre.”
Mosveprimi, jo ndryshimet klimatike
Dhe duke iu përgjigjur një videoje virale që tregon kryebashkiaken e Los Anxhelosit duke qëndruar e heshtur kur u pyet për zjarret dhe përgjegjësinë e saj, Carolla i tha Sean Hannity se zyrtarët demokratë në Kaliforni “nuk janë mësuar t’u bëhen pyetje të vështira … ata as nuk e dinë si të reagojnë, kur u bëhet një pyetje e vështirë.”
Është e vështirë të shihet se si karriera politike e Bass do t’i mbijetojë shqyrtimit të ripërtërirë në rrugën e saj. Ajo ishte tashmë e diskutueshme, pjesërisht falë admirimit të saj në të kaluarën pro Fidel Kastros, të cilës iu desh të tërhiqej kur u konsiderua për pak kohë si kandidatja e Joe Biden në vitin 2020. Kur shpërthyen zjarret, ajo ishte në Ganë si pjesë e delegacionit duke përfaqësuar SHBA-në në inaugurimin e presidentit të ri të Ganës; Në kohën kur ajo u kthye në shtëpi, më shumë se 1000 shtëpi ose struktura ishin shkatërruar shkrum e hi.
Shërbimi Kombëtar i Motit kishte paralajmëruar për “kushte ekstreme të motit të zjarrit” disa ditë përpara se të shpërthente zjarri i parë dhe një i evakuuar tha për New York Times se katastrofa është rezultat i “një shkatërrim të plotë në udhëheqje dhe fillon me zyrën e kryetares së bashkisë. ”
Në një konferencë shtypi të mërkurën, Bass fajësoi thatësirën dhe erërat për zjarret dhe tha: “Ne duhet t’i rezistojmë çdo përpjekjeje për të na ndarë”.
Një katastrofë e shkaktuar nga njeriu
Ajo ka të drejtë – por edhe kritikët e saj. Ajo që po shpaloset në LA është më shumë se një fatkeqësi natyrore dhe një “katastrofë e shkaktuar nga njeriu”, siç e ka thënë Free Press.
Shkatërrimi është pjesërisht rezultat i një thatësire që e kishte kthyer bimësinë në ndezje nga erërat me shpetjësi të madhe të Santa Ana-s, të cilat hodhën prush që ndezën zjarre të reja dhe që penguan përpjekjet për shuarjen e zjarrit. Shkatërrimi është padyshim gjithashtu një dështim i largpamësisë së lidershipit, i bërë i dukshëm nga raportet se rezervuarët e ujit ishin mbyllur dhe hidrantët e shuarjes së zjarrit mbetën thatë.
Sipas NBC News, “Ekspertët në menaxhimin e ujit urban thanë se nuk ka gjasa që planifikimi i dobët ose neglizhenca të jenë fajtorë për tharjen e rezervuarëve të ujit. Përkundrazi, “këto sisteme nuk janë të dizajnuara për t’u marrë me këto fatkeqësi në madhësinë dhe shkallën dhe frekuencën që po ndodh”, tha Newsha Ajami, shefi i zhvillimit për kërkimin në Laboratorin Kombëtar, Lawrence Berkeley.
Por kjo është pikërisht çështja. Është e qartë se këto sisteme duhet të dizajnohen më mirë, dhe gjithashtu se, kur përballen me kufizime buxhetore, shkurtimi nga buxheti i departamentit të zjarrfikësve mund të mos jetë i mençur në një kohë të rrezikut të shtuar. Sipas NBC Lo Në Angeles, shefi i zjarrfikësve paralajmëroi kryetarin e bashkisë në një memo muajin e kaluar se shkurtimet e buxhetit “kufizuan rëndë kapacitetin e departamentit për t’u përgatitur, për t’u trajnuar dhe për t’iu përgjigjur emergjencave në shkallë të gjerë, duke përfshirë zjarret”.
Autoritetet nuk e dinë se si filluan zjarret e LA, mundet nga shkëndijat elektrike dhe padyshim që do të ketë vite të tëra hetimesh se si – ose nëse – shkatërrimi i gjerë mund të ishte parandaluar.
Nevojitet llogaridhënie. Por tani për tani, bëhet fjalë për t’u bashkuar për t’u shërbyer atyre që kanë nevojë për ndihmë. Numri i të vdekurve nga zjarret e Kalifornisë jugore arriti në 16, që nga nata e së shtunës, ndërsa zjarret mbetën kryesisht të pakontrolluara dhe urdhra shtesë evakuimi ishin duke u kryer. Zjarri i Palisades shkaktoi pesë nga vdekjet dhe zjarri i Eaton shkaktoi 11 nga vdekjet, sipas një përditësimi nga zyra e mjekëve të kontesë së Los Anxhelosit.
16 vdekje renditën ende si “person i paidentifikuar”
Gjysma e 16 vdekjeve u renditën ende si “person i paidentifikuar” që nga mëngjesi i së dielës, ndërsa rastet më të fundit ende prisnin më shumë informacion nga ekzaminuesi mjekësor përpara se të renditeshin në një mënyrë ose në një tjetër.
Kanë qenë katër zjarre të listuara si aktive, që nga mëngjesi i së dielës. Zjarri Palisades, i cili filloi më 7 janar, ishte vetëm 11 për qind i kontrolluar dhe tashmë dogji 23,654 hektarë. Zjarri Eaton, i cili filloi më 7 janar, ishte vetëm 15 për qind i kontrolluar dhe tashmë dogji 14,117 hektarë.
Zjarri Kenneth, i nisur më 9 janar, ishte nën kontroll 90 për qind, pasi dogji 1052 hektarë; dhe Zjarri Hurst, i nisur më 7 janar, ishte 76 për qind i kontrolluar, pasi kishte djegur 799 hektarë.
Rick Caruso, pronari miliarder i Village Palisades, një qendër tregtare e nivelit të lartë që i shpëtoi për pak nga flakët më të rënda, shprehu mosbesim për shkallën e shkatërrimit. “Shumica e qendrës së qytetit është zhdukur, pjesë të tëra lagjesh janë zhdukur,” tha Caruso për Fox News. “Ajo që është e mahnitshme për mua është se sa i përhapur është shkatërrimi – dhe sesi kjo mund të ndodhë në një periudhë kaq relativisht të shkurtër kohore.”
Guvernatori i Kalifornisë, Gavin Newsom (D), i cili në fillim të kësaj jave shpalli gjendjen e jashtëzakonshme mes shpërthimeve të zjarrit, bëri thirrje të premten për një hetim të pavarur të Departamentit të Ujit dhe Energjisë në Los Anxhelos, pasi u ngritën pyetje në lidhje me furnizimin me ujë të rajonit.
Duket se fajësimi ka filluar, por kjo është dëshmi se politikat e majta ideologjike nuk mundën ta mbrojnë “Parajsën” nga “Ferri”.