AIDSSH/
-đđđÌ đđđĄđÌ đ đđÌđđđąđ âđĄđąđđ đđÌđ đđąđđĄđđ đÌđ đâđ đđđđđĄđÌđ đđđÌ âđđ đĄđđđđđ.
TĂ« premten e shkuar, Nikolin Kurti erdhi nĂ« Autoritetin e Dosjeve pĂ«r tâi kĂ«rkuar institucionit mbĂ«shtetje nĂ« pĂ«rcjelljen e njĂ« propozimi drejtuar BashkisĂ« sĂ« Kurbit, pĂ«r tĂ« nderuar figurĂ«n e xhaxhait tĂ« tij, Dom ShtjefĂ«n Kurtit.
Emocionet e tij ishin të dukshme, frymëmarrja e rënduar nga pesha e moshës por nxitimi i tij po aq i dukshëm, ndërsa specialistja e arkiv-protokollit Erta , e cila e ka pritur edhe shumë herë të tjera, u sigurua që kërkesa dhe dokumentet shoqëruese të përcilleshin me shpejtësinë dhe përkushtimin që impononte përherë mirësjellja e tij.
Por dje, ky njeri fisnik, Nikolin Kurti, na la. Do tĂ« na mungojĂ« prania e tij, historia qĂ« ai pĂ«rcillte me pasion dhe pĂ«rkushtim, prezenca e tij nĂ« ekspozitat arkivore, nĂ« ngjarjet pĂ«rkujtimore, simpoziumet dhe konferencat, gjithnjĂ« me fotografinĂ« e xhaxhait tĂ« tij, tĂ« martirizuarit Dom ShtjefĂ«n Kurti, shoqĂ«ruar nga mbishkrimi: âI zhdukur gjatĂ« regjimit komunist.â
MĂ« 15 shtator 2023, pas studimit tĂ« dokumenteve nĂ« arkivin e Autoritetit, qĂ« plotĂ«suan edhe dosjen e kujtesĂ«s pĂ«r kĂ«tĂ« klerik tĂ« shquar, KĂ«shilli Bashkiak i TiranĂ«s miratoi kĂ«rkesĂ«n e AIDSSH dhe vendosi qĂ« sheshi, pranĂ« stadiumit Air Albania dhe disa institucioneve tĂ« rĂ«ndĂ«sishme arsimore- shkencore nĂ« vend, tĂ« mbajĂ« emrin e “Dom ShtjefĂ«n Kurti”.
Bota perëndimore foli për ekzekutimin e priftit të mirënjohur, i cili u dënua se vijonte në fshehtësi pagëzimet e fëmijëve në vitin 1971. Tre presidentë pas vitit 1993 e nderuan me titujt më të lartë, ndërsa ai u lumturua nga Vatikani në vitin 2016 si një nga 40 martirët shqiptarë.
Por për Nikolinin, nderimi i xhaxhait nuk ishte kurrë i mjaftueshëm. Ai e kaloi një pjesë të madhe të jetës së tij duke u përpjekur që historia e Dom Shtjefën Kurtit dhe e të gjithë të zhdukurve në komunizëm të mos harrohej dhe këtë herë edhe nga brezat e rinj.
Me mbështetjen e Autoritetit të Informimit mbi Dokumentet e Ish-Sigurimit të Shtetit (AIDSSH), ai luftoi për njohjen e figurës së xhaxhait të tij, brenda dhe jashtë kufijve të Shqipërisë.
Sot, njĂ« nga sheshet mĂ« tĂ« bukura tĂ« TiranĂ«s mban emrin e Dom ShtjefĂ«n Kurtit â njĂ« fitore simbolike pĂ«r tĂ« cilĂ«n Nikolini punoi pa u lodhur, por edhe PlatformĂ«s sonĂ« “MĂ«sojmĂ« nga e Kaluara”- i shtohet dokumentimi historik pĂ«r edukimin e shoqĂ«risĂ« me njĂ« nga historitĂ« mĂ« domethenĂ«se tĂ« njĂ« aktori kujtese, siç ishte Nikolini.
Nikolini nuk e harroi kurrë padrejtësinë ndaj xhaxhait të tij. Në vitin 2011, ai arriti të takohej me prokurorin që kishte kërkuar dënimin me vdekje, Hajredin Fuga, dhe gjykatësin që kishte dhënë vendimin, Jani Vasili. Të dy i lanë një ndjesë të shkruar me dorë për vendimin e tyre. Nikolini i botoi këto letra në vitin 2019, duke respektuar dëshirën e tyre që ato të publikoheshin vetëm pas vdekjes së tyre.
Në ndihmë të plotësimit të historisë atij i erdhi edhe studiuesi Kastriot Dervishi, i cili publikoi procesverbalin e ekzekutimit të At Shtjefën Kurtit, ku dokumentohet se trupi i tij u dërgua për eksperimente mjekësore. Më pas ka dyshime se ai mund të jetë varrosur në parcelën e spitalit të burgut në Tufinë, ku dyshohet se prehen shumë nga viktimat e regjimit komunist.
Sot, teksa e kujtojmë me dhimbje humbjen e Nikolin Kurtit, ndjejmë se angazhimi i tij nuk duhet të mbetet i papërfunduar.
TĂ« zhdukurit e komunizmit ende presin drejtĂ«si dhe kujtesa e tyre kĂ«rkon pĂ«rkushtimin tonĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t. Nikolini bĂ«ri tĂ« pamundurĂ«n pĂ«r tĂ« mbajtur tĂ« gjallĂ« kĂ«tĂ« historiâĂ«shtĂ« radha jonĂ« ta vazhdojmĂ« kĂ«tĂ« mision.
đđȘđŽđ”đ°đłđȘđą đŠ đđ°đź đđ©đ”đ«đŠđ§đŠÌđŻ đđ¶đłđ”đȘđ”
I Lumi Dom Shtjefën Kurti ishte një ndër shumë klerikë të krishterë të ekzekutuar nga regjimi komunist, një njeri i besimit dhe i shpirtit të pamposhtur, i cili nuk ka ende një varr.
I ardhur nga Kosova nĂ« vitin 1930, ai shĂ«rbente si meshtar dhe ndihmonte komunitetin, madje duke pagĂ«zuar hebrenj pĂ«r tâi shpĂ«tuar nga persekutimi nazist. Arrestimi i tij i parĂ« ndodhi mĂ« 28 tetor 1946, kur u dĂ«nua me 20 vjet burg pĂ«r agjitacion dhe propagandĂ«. NĂ« Burgun e Burrelit, pĂ«rballoi tortura çnjerĂ«zore, por nuk hoqi dorĂ« nga besimi dhe shĂ«rbesa e tij. Pas lirimit, meqĂ« kishat ishin mbyllur, u detyrua tĂ« punonte si magazinier nĂ« njĂ« kooperativĂ«
MĂ« 11 qershor 1970, u arrestua sĂ«rish nĂ« GurrĂ«z tĂ« Milotit, ku u zhvillua gjyqi i tij nĂ« godinĂ«n e KishĂ«s sĂ« ZojĂ«s sĂ« KĂ«shillit tĂ« MirĂ«, tĂ« shndĂ«rruar nga regjimi nĂ« vatĂ«r kulture. Ai u dĂ«nua me vdekje âin odium fideiâ (pĂ«r shkak tĂ« besimit), sepse kishte pagĂ«zuar ilegalisht njĂ« fĂ«mijĂ«. MĂ« 20 tetor 1971, Dom ShtjefĂ«n Kurti u ekzekutua nga regjimi komunist, duke u bĂ«rĂ« njĂ« martir i fesĂ« dhe i lirisĂ«.