(Bashpunim i At Gjergj FISHTËS me A.Z.ÇAJUPIN):/
Nga Fritz RADOVANI /
(Ditë e bukur pranvere. Në vorrezat e Tiranës, nga kombinati Stalin, janë një grup veteranë të luftës me gjokse të stolisura me dekorata, janë edhe të gjithë presidentët me kapela republikë…e, dy, tre gra…
Aty rreth një grup lab me fustanella këndojnë pafuntë: “eeeeeee…”)
At Gjergj Fishta (arrinë ngadalë me shkopin e tij dhe një t’ panjohur).
I kuj do t’ jet njaj vorr, mbi t’ cillin mvaret
Kunorë lulesh e blertë e qi madhnueshëm
Zotnon mbi fang t’ mjeruem, porsi shatorrja
E njaj Tyrani zemër-gur, i cilli,
Mbi shegj Persijet pa kujdes pështetun,
Ndër kandje t’ prujtna të ksaj jete kndellet,
Mjesá besniku ushtari i tij nën t’ randin
Hekur t’ anmikut rrokullohet dekun
E zhytet n’ gjak? – Njifarë katil barbari…
Mbrendë n’ atë vorr asht kondisë. Ky lé mbi pupla
E rritë n’ ar e n’ mundafsh, mbas epshit lodhun,
Qi fletët e jetës për nën krahnuer ia brejti
E e kalbi gjall, mbi pupla u shkim, si e tmershmja
Flakë e nji vorri shkimet. Prej mermerit
T’ dhênun mbi vorr njat përmendar t’ trishtueshem
Shqipnia, shemtuemun vepres s’ tij, ia vuni
Peng trathtije dér n’ ma të largtat mote;
T’ hijshme kunoren mbasandej blerimesh
Sot nji dorë alabastrit m’ vorr ia pruni:
Nji dorë, e cilla, mjesa ai bani hije
N’ tokë e pranvera çili për té ferra,
I a pat grabitun me përkdhjelje t’ prujtuna
Gjanë edhe nderën. Me atë kunorë mjerimesh
Brengen dishmon, qi ajo per té ka n’ zemer.
Andon Zako Çajupi (pranë At Fishtës,..)
VAJE…
Që ditën që na vdiqe, që kur s’ të kam parë,
nga kupat që kam këthyrë, grykët s’ janë tharë!
Shumë vjet u bënë, u mbushën pës’e njëzetë
që kur na ke lënë dhe s’ të shohë në jetë!
Në ç’ kopshte me ferra ke qëndruar vallë?
S’ na vjen keq për ty? S’ na vjen mall për djallë?
O dreq i shëmtuar mos mëno në botë,
mos u kthe të shomë, se na mbetën lotë.
Motmot që rrojtëm cilin ti s’ hurreve?
Atje tek rri ti, i nise të gjithë më parë…
Mos u kthe të të shohmë, s’ le kend për farë!
Na le të gëzuar, me zëmër të ngrirë;
se mos po këthehe të shoç Shqipërinë:
E ke lënë t’ robruar, tani u bë e lirë;
S’ harrite ta zhdukje, si ti s’ ka parë kurrë!
Për ty, shumë herë, çoç’ do të më pyetë,
Po s’ munt t’ i përgjigjëm, gëzimi më zë n’ fytë!
Kthej koken me nj’ an dhe vështroj tatpjetë:
S’ të vjen keq për Nexhin, s’ të vjen mall për Ramën?
Që, siç’ thotë populli: “Ua bëfsha… t’ ëmën!”…
II…
Ditën e vitit të parë,
U bë qiamet i math,
Nga dielli që pat dalë
Faqez e dheut u sbarth.
Cingërimë e errësirë,
jashtë veriu pëllet!
Iku bor’ e breshërirë,
dheu duket si det!
Është natë, nat e bardhë
vetëtit edhe gjëmon!
Një dreq i Shqipërisë
dergjet sëmur’ e rënkon!
Ka tri dit që po mundohet
Dhe me vdekjen po lufton,
Po vdekja s’do të mërgonet
Se shpyrtin’ e ti kërkon!
” Perëndi, mos e le gjallë,
– Po lutet Shqipëri e mjerë-
” Të munt të nisë këtë djallë,
” Që për të zezë ka lërë.
” Kush do e marrë, të vijë?
” Shqipëria qysh do rrojë?
” Kush gjak s’do t’ i pijë?
” Sa unë kush dota dojë?
” Kush do ta dojë Shqipërinë!
” Më ndje o Zot i vërtetë!
” Se Shqipëria pa Enver,
” do të rritët ajo vetë”.
Engjëlli me këto fjalë,
Nga jet e mjerë’ na shpëtoi,
la Shqipërinë pa djallë!
Dhe, ndë Qiell fluturoi!
III…
Botë, moj Bot’ e pabesë
Nuk ke gjë të vërtetë:
Ay ngordhi s’ desh të vdes
Enver s’ vjen më në jetë.
Dotë gdhiet prap një ditë,
Dotë vijë një mëngjes
Shqipëri të rrojë e lirë,
Ajo s’ mbyll’ syt të vdes!
Dotë gëzojn’ e të këndojnë,
kur t’a mbulojnë me gurë,
pastaj dotë t’a harrojnë
Sikur ai t’ mos qe kurrë!
IV
Vdiq Enveri, vdiq Enveri,
moj e lumtura Shqipëri!
Mendjedreqi, zemërziu,
i lig gjakatar… si ai!
Vdiq Enveri, po këndoni
shqipëtarka, shqipëtarë!
Enverin kur ta kujtoni,
nga gëzimi duke qarë!
Vdiq Enveri, gjithë thonë,
gzoni tosk e gegë gjith turrë!
Gojkatran’ i partisë… sonë
s’do të dëgjohet më kurrë!
Vdiq Enveri, që shëmtoi
trimërinë, Skënderbenë,
vdiq Enveri, që robëroi
dhe shkatërroi Mëmëdhenë!
Vdiq Enveri, po ç’të gjeti,
o moj Nexhmij’e mjerë!
Vdiq Enveri, po kush mbeti?
Si ai qen s’ka të tjerë.
Vdiq Enveri! katrahurë,
vonë e mori të tillë dreq?
Nga ferri mos dalë kurrë!
Shpirti ti përjetë t’i heq..!
V…
Doje drit’ o qiell, m’ fale lirinë time,
Dhe më mbushe jetën plot me gëzime!…
Tani rroj me shpresë, ndaj s’dua të shkoj,
se, dhe, Perendinë, i lirë e besoj!…
At Gjergj Fishta (Pyet…)
E po n’ vorre t’ fatosavet t’ nderueshem,
Qi m’ kto t’ egra male e bjeshkë t’ thepisne,
Si ulàj t’ përgjakun me trimni spartane
Rrebtë tue luftue për Atme e për Liri
Shqypnis iu bane fli, a thue m’ kto vorre
Sot ‘i kunorë Atdhéu ka për t’ ua çuem
Si peng çmimit e bindjet e nderet
Për shka ata psuene për Liri t’ bekueme?
Jo, jo! Për burra, qi me gjak praruene
Namin e kombit e Lirin’ i a sollen,
Atdhéu kunora s’ ka. Për ta nuk dhênet
Gur, as nuk ndezet qiri. Mbi vorr t’ tyne
Shpërthen rrushkulli e fermana, strukë ndër t’ cillat
Pret dhelpna e shqarthi, dér’ qi rrezja e diellit
T’ shkimet e hana për mbas malit t’ ngrihet
E zbét me shndritun n’ hapësirë të Qiellvet,
E kshtu, pa droje t’ ndo‘i anmiku t’ mshehun,
Me rmue ndër vorre, e me shpuplue
Eshtnat e tyne për Atdhé shkatrruem.
Heu po! Burrat e dheut, qi m’ armë mizore
Rrokullin dynden për Liri t’ Shqiptarvet
E flakë ndezen Evropën, e qi e shuma
As vorr nuk patën me u kondisë për s’ deknit,
Veç nper t’ errshmet humnere e nëper prroska
Kurmat e tyne shkapërderdhë për dhé
Prej orlash edhe korbash t’ zez kjén shkyem,
Shqyptarët, po, i kanë harrue; …
…Si m’ kanë harruemun mue…!
Melbourne, Prill 2010.