Robert Dako -Qiriazi
Në këto ditë feste për komunitetin Ortodoks Shqiptar familja Dako (Qiriazi) që është pjestare e këtij komuniteti dëshëron t’i bëjë urimet më të mira të gjithë besimtarëve ortodoksë, të kalojnë një Krishlindje në paqe e në harmoni. Në periudha të ndryshme historike nuk ka qëne aspak e lehtë të qënit ortodoks shqiptar o një besimtar/e ortodoks/e dhe familja jonë me historinë e saj transgjeneracionale ka dëshmuar këtë aspekt të historisë kombëtare. Shprehja e identitetit ortodoks shqiptar gjatë periudhave të ndryshme është përjetur duke gërshetuar sferën individuale e familjare me fatin e kombit. Mbi të gjitha, në një periudhe të caktuar, ka qënë shprehje e një angazhimi të gjatë për themelimin e një kishe ortodokse kombëtare shqiptare që, nga fjalët e gjyshes time Sevastisë, ka rrënjë të hershme:“My father was a born leader, so it was but natural that he should become the head of the Albanian Orthodox community of Monastir. At that time in Monastir, the Christian Albanian families were few but prominent and had a big share in the improvement of the Christian community, but they were called Greeks because they belonged to the Eastern Orthodox Church. Monastir was a cosmopolitan town, and we used many languages there. Because our tongue was not yet reduced to writing, we read Greek, or we transliterated Albanian into the Greek letters.”Babai im ishte një udhëheqës i lindur, kështu që ishte e natyrshme që ai të bëhej kreu i komunitetit ortodoks shqiptar të Manastirit. Në atë kohë në Manastir, familjet e krishtera shqiptare ishin të pakta, por të shquara dhe kishin influencë të madhe në zhvillimin e komunitetit të krishterë, por ata i thërisnin grekë sepse i përkisnin Kishës Ortodokse Lindore. Manastiri ishte një qytet kozmopolit ku përdornim gjuhë të ndryshme. Duke qenë se gjuha jonë nuk kishte ende një sistem shkrimi, lexonim greqisht ose përdornim shkronja greke për të transkriptuar shqipen.The mania of the Eastern Orthodox Church to consider every Orthodox to be Greek without regard to his nationality is five centuries old. This has been the cause of deep hatred, many conflicts, and much bloodshed. Its history, briefly stated, will help to show clearly many of the aspects of the Balkan tangle. Strange as it may seem, the immediate results of the Turkish conquest in 1453 had been beneficial to the Greek Patriarchate. Mohammed II, the conqueror of Constantinople, taking advantage of the hatred that existed between the Pope and the Patriarch, was delighted to teach the Eastern Orthodox Church to regard him as her benefactor and protector…Mania e Kishës Ortodokse Lindore për të konsideruar çdo ortodoks si grek, pa marrë parasysh kombësinë e tij, ka zgjatur pesë shekuj. Kjo ka shkaktuar urrejtje të thellë, shumë konflikte dhe gjakderdhje. Kjo histori, e përshkruar me dy fjalë, tregon qartë shumë aspekte të ngatërresave ballkanike. Sado e çuditshme të duket, pushtimi turk më 1453 dha menjëherë rezultate të dobishme për Patriarkanën greke. Muhamedi II, pushtuesi i Kostandinopojës, duke përfituar nga urrejtja që ekzistonte midis Papës dhe Patriarkanës, ishte mëse i kënaqur të konsiderohesh nga Kisha Ortodokse Lindore si bamirës dhe përkrahës i saj…The spiritual despotism of the Patriarchate was worse than the political tyranny of the Turks. Those who dared to defy it were boycotted, anathematized, excommunicated, and denounced to the Turkish authorities as seditious rebels against the Turkish government. They were liable to imprisonment or exile, for the Turkish authorities cooperated openly with the bishop in repressing the national spirit of the Christian Albanians and in keeping them under the religious yoke of the Patriarchate.Despotizmi shpirtëror i Patriarkanës ishte më keq se tirania politike e turqve. Ata që guxuan t’a sfidonin u bojkotuan, u përjashtuan, u shkishëruan dhe u denoncuan tek autoritetet turke si rebelë kryengritës e kundërshtarë të qeverisë turke.Ata kishin përgjegjësi në masat e burgimit ose mërgimit, sepse autoritetet turke bashkëpunonin hapur me peshkopin për të shtypur frymën kombëtare të shqiptarëve të krishterë dhe për t’i mbajtur nën zgjedhën fetare të Patriarkanës.In spite of this, the Albanians proved that they could not be assimilated, and when the time came, they did show the patriotic feeling which was burning in their hearts.Pavarësisht nga kjo, shqiptarët, në fakt, nuk u asimiluan dhe kur erdhi koha, ata treguan ndjenjën patriotike që vlonte në zemrat e tyre.”Sot bashkohemi komunitetit ortodoks dhe Kishës Ortodokse Autoqefale Shqiptare që festojnë lindjen e Krishtit me devotshmëri e me liri të plotë.
Gëzuar Krishtëlindjet!
Robert Dako -Qiriazi
