Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for February 2022

Në New York u mbajt Seminari V i gjuhës shqipe në shkollat e diasporës

by

Sipas një tradite tashmë të konsoliduar, organizata dy-gjuhësore shqiptaro – amerikane AADLC, mbajti seminarin e V-të “Arritje dhe perspektiva të mësimdhënies së gjuhës shqipe në shkollat e diasporës”. Seminari u zhvillua online me datën 30 janar, 2022, drejtuar nga znj. Drita Gjongecaj, themeluese dhe kryetare e kësaj organizate e cila i ka fillimet qysh në vitin 2016. Në seminar morën pjesë mësues dhe specialistë të gjuhës shqipe nga New York, New Jersey, dhe Connecticut të Amerikës, si dhe nga Shqipëria, Kosova, Gjermania, Austria, Anglia, Zvicra, Greqia dhe Italia. Ndryshe nga vitet e mëparshme, ku prezantimet metodike janë bërë nga anëtarë profesionistë të AADLC, në këtë seminar prezantuan edhe mësues të shkollave shqipe në Greqi dhe Bavari të Gjermanisë. Platforma dhe sekuenca mësimore të zhvilluara drejtërdrejt me nxënësit në klasë u shfaqën dhe diskutuan nga të pranishmit në seminar. Takimi zgjati 4 orë, gjë që tregoi interesin e lartë dhe nevojën për më shumë bashkëveprim dhe kualifikim të mësuesve të diasporës. Seminarin e hapi znj. Gjongecaj me një pasqyrë të veprimtarisë së organizatës AADLC e cila zotëron statusin legal të një organizate jo-fitim prurëse dhe që në programin e saj ka edhe kualifikimin profesional të mësuesve në të dy gjuhët, shqip dhe anglisht.   

Dr. Vaxhid Sejdiu, Kryetar i Këshillit Koordinues të Arsimtarëve në Diasporë (KKAD), mbajti temën ‘Si ta masivizojmë shkollën shqipe në diasporë. Eriketa Qorlazja, mësuese e gjuhës shqipe pranë Shtëpisë Shqiptare Porta në Athinë, prezantoi një orë mësimi me temë: Përdorimi mbiemrit, llojet e tij, përshtatja me emrin në gjini dhe rasë. Enela Markja, mësuese e shkollës shqipe në Bavari, Gjermani, në bashkëpunim me Drita Gjongecaj prezantuan projektin pilot “Miqësia Postare”. Ky projekt është hartuar me qëllim zhvillimin e kompetencave gjuhësore të të folurit, të të dëgjuarit, lexuarit dhe shkruarit. Për më tepër, projekti rrit njohuritë mbi gjeografinë e kulturën shqiptare dhe fuqizimin e rrjetit të shqiptarëve jashtë trojeve të tyre duke filluar me grupmoshat e reja.

Më pas, Prof. Mirjana Lukic, dhe Drita Gjongecaj, të dyja drejtuese të shkollës shqipe Children of the Eagle në New York, prezantuan “Klasa Digjitale dhe përdorimi i saj”. 

Seminari vijoi me reflektime dhe komente të pjesëmarrësve mbi metodat e prezantuara. Nuk munguan edhe diskutimet mbi problematikat dhe perspektivat e mësimdhënies së gjuhës shqipe në diasporë që është edhe fokusi i seminarit. Në seminar morën pjesë z. Nuhi Gashi, i cili ka organizuar dhe drejtuar seminaret mbarëkombëtare të gjuhës shqipe për vite me rradhë, si dhe anëtarët e KKAD, Aurela Konduri, Dritan Mashi, Mustafë Krasniqi, dhe Miradije Berisha. Në diskutimet e morën fjalën dhe dhanë mendime të vyera pjesëmarrësit, Aurela Konduri (Greqi), Jerida Kulla (Greqi), Irena Mashi (Itali), Klarita Selmani (Greqi), Mustafë Krasniqi (Gjermani), Valdete Cenalia (New Jersey), Eriketa Qorlazja (Greqi), Etleva Mance (Gjermani), Pjerin Lleshi (Greqi), Ergisa Bebja, Enela Markja (Bavari), etj. Pjesëmarrësit shprehën nevojën për përkrahjen nga ana institucionale e vendeve tona si dhe për një bashkërendim të përpjekjeve për ruajtjen e gjuhës amë dhe identitetit shqiptar. (Dielli)

SHQIPTARJA E PARË NË BOTË ME DOKTORATURË NË FILOZOFI

by

KASTRIOT ALIAJ/

Megjithse jemi një komb i vogël, me një etnogjenezë shumë të lashtë, mbrojmë dhe trashëgojmë vlera të mëdha historike.Këtë përcaktim nuk e kemi bërë ne, por studiues, historian, akademikë, politolog të huaj, që kanë ndricuar sadopak errësirën e shekujve, mbi të cilën kanë ecur të parët tanë. E në këtë rrugë të lashtë historike, nuk kanë munguar figurat e mëdha si Aleksandri i Madh, Pirro i Epirit, Skënderbeu e deri tek rilindasit,që bënë aq shumë për krijimin e shtetit shqiptar.Këto figura kanë rrafshuar kufijtë kohorë, dekada e shekuj, që me veprat e tyre janë gdhëndur në muret e historisë. Ata sot janë bërë të gjithkohshëm, duke kapërcyer kufijtë kohorë dhe  me vlerat e tyre, kanë mbritur deri në ditët e sotme. Ndër këto figura është edhe emri i Elena Lukrecia Peshkopia, e para grua shqiptare në botë, që ka mbrojtur doktoraturën në filozofi me tezat e saj për Aristotelin. Në shek.e 17 kur ajo jetoj, pati privilegjin të cilësohet si gruaja më e ditur në Evropë. Në disa emisjone të kënaleve televizive italiane, është folur me superlativa për të, duke e motivuar si pjesë e historisë kulturore të tyre,pa i shkuar deri në fund të dhënave për figurën e saj. Pa folur asnjëherë për orgjinën e saj si shqiptare, të cilën e vërteton shkolla e shqiptarëve “Santa Maria San Gallo në Venecia”apo ( Scuola di Santa Maria e di San Gallo degli albanesi). Kjo shkollë ku mësoj Elena Lukrecia Peshkopia, është themeluar nga fisnikët e edukuar shqiptarë, që më 22 Tetor 1442, ku për rreth 200 vjet vazhdojë të funksionojë për arsimimin e shqiptarëve deri në fund të shek.XVIII. Kjo shkollë që frekuentohej nga djem dhe vajza së bashku, financohej nga taksat që paguanin vetë shqiptarët. Godina e shkollës ishte dizenjuar nga shqiptari Viktor Karapici, artist i njohur gjatë Rilindjes Evropiane, i cili ndoqi ndërtimin e saj si dhe u kujdes për dekorin e fasadave.Veprat e karapicit i kaluan kufijtë e Italisë,sepse ato janë gjetur në galerinë e Venecias, Milanos, Francës ( Luvër). Vienë si dhe në Londër. Si pasojë e pushtimit osman, shumë shqiptarë emigruan, duke u vendosur në Italinë e jugut në Sicili, Kalabri, Napoli, e deri në Venecia. Prezenca e tyre ndihet edhe sot, nga që në vitet e mëvonëshme ata u shpërndanë në të gjithë Italinë. Në se i takon sot pasardhësit e tyre,ata të flasin edhe për historinë e lezvizjes dhe kontributet e tyre si pjesë e diasporës.Por figurën e Elenës e bëjnë të madhërishme, statujat e gjetura në universitetin e Padovës, një ndër më të njohurit dhe më të vjetrit në Evropë. Ky universitet dëshmon për vlerat dhe arritjet në jetën e saj.Por emri i Elenës i kaloj edhe ujrat e Atlantikut, ku portretii i saj gjëndet në dritaren e qelqit 7 m e lartë, në bibliotekën “Frederik Ferris Thomson” në Nju Jork të SHBA. Elena ishte një grua e talentuar edhe në muzikë, por ajo vazhdoj studimet në filozofi dhe astronomi. Këto studime e nxitën atë,që t’i vihet mbrojtjes se teorive të saj të doktoraturës. Kështu ajo më 25 Qershor të vitit 1678, mbrojti doktoraturën me veprën e Aristotelit, para profesorëve të filozofisë, logjikës, mjekësisë dhe teologjisë. Për aftësitë intelektuale si një grua e përmasave të mëdha shkencore, ajo u bë lektore e matematikës në universitetin e Padovës. Në këtë qytet ku gjënden gjurmët e saj, ajo qëndroj deri në fund të jetës së saj të shkurtër. Sëmundja e tuberkulozit bëri që ajo të ndahet nga jeta, në kulmin e veprimtarisë së saj shkencore në moshën 38 vjecare. Ajo prehet në kishën e Shën Lukës, ku edhe flitet për figurën e saj të nderuar. Emri dhe vepra e saj hyn në plejadën e figurave të njohura të historisë sonë, pavarësisht se punuan jashtë atdheut të tyre. Këto figura si ajo e Elenës dhe shumë të tjerëve, mbeten një shëmbull për të gjithë brezat, jo vetëm për njohjen e tyre, por për t’i përjetësuar në historinë e kombit tonë.