Archives for July 2023

TË GJITHË PO BIEN, PO RAMA KUR DO BJERË?

July 10, 2023 by s p

Sokol Paja/

Kërkesa e Strukturës së Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar drejtuar Kuvendit të Republikës së Shqipërisë për arrestimin e ish-zv.kryeministrit të Republikës së Shqipërisë Arben Ahmetaj për: “Refuzimi për deklarimin, mosdeklarimi, fshehja ose deklarimi i rremë i pasurive, interesave privatë të personave të zgjedhur dhe nëpunësve publikë ose i çdo personi tjetër që ka detyrimin ligjor për deklarim”, “Korrupsionit pasiv të funksionarëve të lartë shtetërorë ose të zgjedhurve vendorë”, “Korrupsioni aktiv i funksionarëve të lartë shtetërorë ose të zgjedhurve vendorë”, “Pastrimit të produkteve të veprës penale ose veprimtarisë kriminale” tregojnë kapjen e shtetit prej korrupsionit shtetëror. Piramida e lartë institucionale shtetërore dhe bashkëpunëtorët më të afërt të kryeministrit Rama gjenden pas hekurave, të tjerë do të bashkohen së shpejti. Arben Ahmetaj-zëvendësi i Ramës, Saimir Tahiri zëdhënësi i Ramës, Lefter Koka ministër, Alqi Bllako deputet, Vangjush Dako kryebashkiak i Durrësit, Fatos Tushe kryebashkiak i Lushnjes, Safet Gjici-kryebashkiak i Kukësit, komisarë policie e shumë drejtorë drejtorie të partisë socialiste, të besuar e bashkëpunëtorë të ngushtë të kryeministrit Rama të dënuar prej drejtësisë janë tregues i gjunjëzimit të çdo qelize shtetërore përballë mafies politiko-shtetërore që zhvat pasurinë e taksat e qytetarëve shqiptarë. Miqtë më të ngushtë politik e partiak të kryeministrit Rama, bashkëpunëtorët e tij prej 10 vitesh pushtet shpartallojnë e grabisin çdo pasuri publike e aset kombëtar. Asnjë llogaridhënie, asnjë përgjegjësi shtetërore. Të gjithë po bien, po Rama kur do bjerë? Një orë e më parë, sa më shpejt aq më mirë. Për 10 vjet qeveria Rama u ka dhënë shqiptarëve një model të tmerrshëm qeverisës, antishtet e antikombëtar: varfëri, vjedhje, korrupsion masiv, nepotizëm, shpopullim masiv. Një qeveri që s’ka asnjë moral të qëndrojë më në detyrë. Qeveria Rama ka braktisur interesin e qytetarëve dhe që shërben vetëm për oligarkët në pushtet. Rama prej kohësh e ka dorëzuar shtetin në duart e të fortëve lidhur me pushtetin. Vjedhja e shqiptarëve me skemën mafioze të “Inceneratorëve” është një prej skandaleve më të rënda në historinë e shtetit modern shqiptar. Ajo që e bën edhe më skandaloze aferën e shekullit është fakti se pagesat e kësaj skeme mafioze ende vazhdojnë dhe shteti nuk i ndalon me pretendimin se ka kontratë. Shteti bashkëpunon me krimin e veshur me pushtet. Pak ditë më parë Kontrolli i Lartë i Shtetit Shqiptar ka konstatuar një dëm ekonomik prej 138 miliardë lekë gjatë vitit 2022 për shkak të keqmenaxhimit të fondeve publike dhe shkeljeve ligjore në shtetin shqiptar. Askush nuk mban përgjegjësi. Ekonomia e shtetit dhe vetë shteti në falimentimin. Nevojitet një aksion kombëtar i organeve të drejtësisë në Shqipëri që vendi të pastrohet prej korrupsionit shtetëror e politik që mban Shqipërinë e shqiptarët prej 3 dekadash. Shqiptarët meritojnë mirëqënie, shtet dhe dinjitet.

TË ULESH MBI QEPALLË PËR T’I PËRKUNDUR ENGJËJT

July 10, 2023 by s p

Nga Shefqet Dibrani/

Rreth librit me poezi “Një fjongo dielli nga New Yorku” me autore Kozeta Zylo

NJË KETRUSH

Nga dëshira e pritjes së zjarrtë,

Po skuqen gjethet e pemëve,

Në këtë stinë vjeshte!

Një ketrush qëndron në majë,

Për të parë ardhjen tënde! Faqe 112.

Këze Kozeta Zylo, ka lindur në Mezhgoran të Tepelenës. Shkollimin fillor dhe të mesëm i mbaroi në vendlindje, kurse u diplomua për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe në Universitetin ALEKSANDËR XHUVANI në Elbasan. Studimet pasuniversitare i mbaroi në Tiranë. Për një kohë ka punuar mësuese e Letërsisë Shqipe dhe asaj Botërore në gjimnazet e Tiranës. Ishte aktiviste në proceset për rënien e komunizmit në Shqipëri dhe njëra nga themelueset e Partisë Demokristiane të Shqipërisë. Në vitet 1994-1995, ishte Sekretare e Përgjithshme e kësaj Partie, kurse në të njëjten kohë drejtoi edhe gazetën ORA E SHQIPËRISË, organ i demokristianëve shqiptarë. Në këtë gazetë, gjatë asaj kohe, ka botuar një sërë artikujsh publicistik.

Në shkurt të vitit 1997, pas shpërthimit të trazirave social-politike në Shqipëri, ajo emigroi në ShBA (New York). Fillimisht vazhdoi kualifikimet profesionale, pastaj ka punuar si Këshilltare e studentëve në disa kolegje, e më pas edhe në Bordin për Edukim të qytetit në New York. Dallohet për veprimtarinë e saj në mjaftë fusha, ajo ka bashkëpunuar me gazeta e televizione të shumta, qofshin ato të komunitetit të atjeshëm ose në Shqipëri.

Kozeta e Qemal Zylo, janë pronarë të TV “Alba Life“ New York, si dhe themelues të shkollës shqipe “Alba Life”. Në kuadër të kësaj shkolle Kozeta ka organizuar festivale, manifestime e spektakle të shumta kulturore e artistike si dhe ka organizuar edhe simpoziumin për çështjen e Kosovës.

Karshi këtyre aktivitetetve, Këze Kozeta Zylo ka botuar keto libra: Monumenti i Lotit (poezi) 2005, Pranverë pa Mimoza (poezi) 2006, Mjellmat po të vijnë (poezi) 2008, Një fjongo dielli nga New Yorku (poezi) 2010, Refleksione shpirtërore (kritikë, esse, reportazhe) 2010, Kujtimet si fletëz libri, (poezi) 2015, Diaspora si krah shqiponje (reportazhe, esse, kritikë letrare) 2015, Albatare dhe Abetare (libër me poezi për fëmijë).

Për punën dhe angazhimin e saj ka marrë titullin nga Presidenti i Shiqpërisë “Kalorës i Urdhrit Të Flamurit”, Ambasadorë të Kombit, mirënjohje dhe çertifikata nderimi, qoftë nga komuniteti Shqiptar në Amerikë, por disa sish edhe në Shqipëri.

Këze Kozeta Zylo, bashkë me burrin Qemail Zylo dhe dy vajzat e saj jetojnë në New York / ShBA.

LIBRI…

Libri, NJË FJONGO DIELLI NGA NEW YORKU, i Këze Kozeta Zylos, ndahet në pesë cikle: ATDHEU; NËNËS SIME; LËNDINAT E PRILLIT; HAIKE dhe ELEGJI. Këto cikle kompletojnë tërësinë tematike dhe motivore, kurse mozaiku i përgjithshëm ka dalë mjaft mirë i konceptuar, në të cilën ndërthuren motive e përkushtime të shumta që kompletojnë artistikisht, mjaft mirë mozaikun e përmbledhjes poetike NJË FJONGO DIELLI NGA NEW YORKU.

KOSOVA…

Jo rastësisht poetesha me origjinë nga Labëria e hap librin me poezinë “Prishtina, filz shpirti”, në të cilën shprehet se “Kur të putha sytë e shpirtit/ Nga qielli i kaltërt i Nju Jorkut/ Një filiz në zemër mbiu/ E vaditëm, bashkë së toku“. Emocioni lirik zhvillohet edhe më tej në vargjet vijuese: “Kur të erdha pranë Prishtinë/ Trëndafila kudo çova/ Lulet bozhur në gji i ruajta/ Amerikës ia dhurova“. Përmes këtij përkushtimi lirik, poetesha i shpreh mirënjohje Amerikës për çlirimin e Kosovës, dhe për emancipimin demokratik të saj, prandaj: “Je bërë folezë thellë gjoksit/ Cicëron në gjuhën shqipe/ Folmë Nënë Loke, të tund dheun/ Se Kosova është toka ime“; (faqe 8.) Në vijim, tërë epika e lavdisë zhvillohet, NË KËSHTJELLËN ADEM JASHARI, siç shprehet veta ajo, kur “Nga frëngjitë mijëra dritëza/ Flakë po skuqnin si bozhurë“ ndërsa “baladat si vetëtima“, përmbyllin epikën e lavdisë me vargjet: “Kudo ku rriten trima gjithë nur/ Jan prej Kosove, nuk tremben kurrë“,

(poezia NË KËSHTJELLËN ADEM JASHARI, faqe 11-12.)

Motivin e epikës legjendare, poetesha e ka bartur edhe në pozi të tjera, më e veçantë është poezia BAC U KRY!, në të cilën poetesha shkruan: “Herë u bëra Zanë e Malit,/ herë nënë Loke me xhubletë/…/ Për Kombin tim të ngre flamurin,/ Me Kosovë mish e thua”, (poezia BAC U KRY!, faqe 22-23.)

PËRMBI VARG

Mbeta, mbeta përmbi varg,

Si metaforë e blertë pranvere,

Po të mos kisha farë poeti,

Çdo gërmë do fshihej midis reve…! Faqe 44.

Jo vetëm poezia PËRMBI VARG, të cilën e solla këtu, por brenda ciklit të poezive me përkushtime për Atdheun, përkatësisht figurave të ndritura që bënë shumë ose u sakrifikuan nëpër kohëra, poezi tejet krakteristike është ajo me titull “VALBONA…”, me nëntekst të bijes, d.m.th. e pagëzuar me këtë emër, toponim i Lumit dhe Krahinës, me të njëjtin emër, duke e ndërlidhur ndjenjën dhe përkushtimin artistik me zonën në fjalë, e cila është e virgjër dhe perlë etnike e Alpeve shqiptare, ku bashkë me epikën legjendare mjaft të bujshme përbëjnë historiografinë e tërë krahinës, madje edhe të Atdheut etnik të poeteshës. Për të pasur simbolikën edhe më të fuqishme, poezisë parë nga prizmi metaforik, disa epitete ia atribuon vajzës së vet. E kur jemi te shqyrtimi kritik i kësaj poezie, ajo që bie në sy është shënimi sqarues i vënë në fund të poezisë në të cilin thuhet: “Këtë poezi ja kushtoj bijes time Valbona, me emër aq të bukur, të Lumit VALBONA në Tropojë, i cili më frymëzoi për ta pagëzuar fëmijën time të parë.” Pastaj ajo shton: “Ne e vizituam Lumin Valbona deri në burimin e saj, në Grykën e Dragobisë, në gusht të vitit 1985. Për ne do të ngelet një kujtim i paharruar, mikpritja e njerëzve dhe bukuria magjepsëse e Alpeve dhe Lumit Valbona në Tropojë”, (faqe 36.)

Sipas këtij dedikimi, poezia merr kuptim dhe simbolikë, për të cilat edhe lexuesi bindet se kjo poezi do të ngelte e mangët, (jo mjaftueshëm e kuptueshme), dhe jo aq e vlerësuar pa këtë shënim sqarues, i cili në këto raste është i domosdoshëm, madje shembull si duhet sqaruar, dhe të dëshmohet me veprim konkret, mënyra sa e si duhet dashuruar e vlerësuar një Zonë të Atdheut e cila është e bekuar nga Zoti! Nga vetë poezia shihet se poetesha, paska marrë shpërblimin e pritur, kur e bija me sukses ka mbrojtur në Amerikë gradën akademike doktore e shkencave në fushën e kritikës letrare për letërsinë spanjolle.

NJË FLLAD PRANVERE

Petale lulesh, binin,

Butë-butë, mbi fije bari,

E një fllad pranvere i mbështolli,

Për të veshur fëmijët jetimë! Faqe 49.

Për bukuritë e Gjirokastrës flet poezia me të njëjtin emër, ndërsa emblemë kulturore e këtij qyteti mbetet “Shekspiri shqiptar, Kadare“, (faqe 37), epitet unikal për shkrimtarin me renome botërore Ismail Kadare. Po aq e realizuar është edhe poezia kushtuar Korçës, nga e cila po i shkëputim vargjet: “Dhe ndalem unë nën muzgun blu/ Tek Korça lule, pa vyshkur kurrë/ Ç’xixëllonja shpirti derdhen këtu/ Një gërshetë hëne gjoksit jua thur“, (poezia KORÇËS, faqe 38.) Janë emocionuese edhe vargjet: “Do të marr një fjongo qielli/ Që t’ja lidhë foshnjës në djep/ Dritë t’i bej botës ku jemi/ Det dhe Vlorë cep më cep“, (poezia VLORËS, PRINCESHË ME KURORË ULLIRI, faqe 39-40.) Të këtij niveli janë edhe poezitë: “Hej Çamëri”; “Për ty Kosovë, për ty Rugovë”; e ndonjë tjetër.

VENDLINDJA

Mezhgorani i Tepelenës, është vendlindja e Kozeta Zylos, dhe kjo kuptohet nga gjithë ato poezi që ia kushton vendlindjes, bëmave të asaj zone dhe përjetësimi që ua bënë personalitetetve të shquara, të artit e kulturës, arsimit dhe arritjeve të shumta të qytetarëve nga vendlindja e saj. Ndonjërin nga personalitetet që i hasim në këtë përmbledhje poetike, e ka lidhur puna ose shërbimi në Mezhgoran të Tepelenës, e ndonjërin edhe aspekt gjenetik siç është rasti i Sejfulla Malëshova, i cili një pjesë të fëmijërisë e kaloi në këtë fshat, pasi nëna e tij ishte me origjinë nga Mezhgorani i Tepelenës. Po ashtu në këto anë rritet edhe lulja me emrin “Lule mëllaga”, dhe sipas poeteshës, “Ato çelin nga dashuria e nënës sime/ Dhe shpirtëzojnë sendet që s’preken më”, (poezia LULE MËLLAGAT, faqe 55.) Pa dyshim, elementi idilik për vendlindjen përbën një simbiozë karakteristike e cila përjetohet në këtë poezi të shkurtër të cilën po e sjellim të plotë:

KARAFIL MEZHGORANI

Karafil mezhgorani,

Aromë sjell kudo që mbin,

Vals gjethesh gjer te retë,

Muzikë e ëmbël, më përpin!

Faqe 31.

Ndër poezitë e realizuara që kanë për motiv vendlindjen janë poezitë: “Feim bej Mezhgorani”; “Shkollës së parë shqipe në Mezhgoran”; “Tepelenë”; “Normailistëve të Mezhgoranit”; “Vatranëve të Mezhgoranit”; “Prof. Sejfulla Malëshovës”; “Doktor Përparim (Mezhgoran) Tepelenës”; “Trëndafila Mezhgorani”; “Tepelenës sime”; “Arrëz e madhe, palcë burimi”; “Karafil Mezhgorani”; “Një mësuesi…!”; “Senatore e diasporës”, etj. I tërë ky opus, përbënë spektër të rrallë poetik dhe të pa përsëritshëm nga aspekti i ndjenjës dhe përjetimit për vendlindjen e saj. Këtij cikli do t’ia shtoja edhe një tufë emrash të cilët poetesha i ka sjellë nga një botim i gazetës DIELLI 1912, gazetë të cilën e kanë udhëhequr korifejtë e letrave shqipe Noli dhe Konica, (faqe 17.)

Karshi poezive kushtuar Mezhgoranit, shkëlqen edhe cikli NËNËS SIME, që përbëhet me vetëm katër poezi emblematike kushtuar nënës së vetë e cila: “Në të ndarë një fjalë s’më the,/ më le peng, fijëzat e shpirtit,/ me to thura një folezë,/ strehën më hyjnore të vitit…”, (poezia STREHA HYJNORE, faqe 53.)

LIRIKAT

Me një stil të vetin që në brendësi ka brishtësi, me shprehje të thjeshta, sidomos qasja dhe preokupimi janë vlerë e realizuar mirë. Një përpjekje gjer në sakrifikim duket të jetë hapësira gjeokgrafike, kurse Kosova, për poeteshën është preokupim parësor.

Poezia e Këze Kozeta Zylo, është një poezi që të tërheq, kudo shpreh shqetësim lirik që ka të bëjë me motivin që trajton, veçmas përballë subjektit që i kushton poezinë. Përveç hapësirës etnike, si rrallë tjetër, në poezinë e saj gjejmë shënime sqaruese për subjektin duke i dhënë kuptim e saktësim përkushtimit poetik, pasi janë disa personalitete të cilët për gjithësecilin lexues nuk janë të njohur, prandaj këto sqarime plotësuese bëjnë për t’u kuptuar si duhet motivi pse poetesha me kaq dashuri ka shkruar poezinë përkatëse, që i kushtohen personit ose heroit të saj epik ose lirik.

Nga i gjithë libri, cikli me lirika përfaqëson denjësisht, intelektualisht dhe poetikisht unin e saj krijues, vë në pah më mirë e më dukshëm prirjen për të shkruar poezi duke e bërë poeteshen më të afërt, më të dashur dhe më të admiruar nga lexuesi dhe ndjekësit e saj. Andaj i tërë fokusi i vlerës poetike përqëndrohet pikërisht te poezia lirike, ndërsa ciklet e tjera kompletojnë mozaikun e motive dhe dëshmojnë edhe për opusin e saj lirik, duke i dhënë sharm estetik poezisë e cila si lirikë dhe tematikë qëndron mirë, dhe mirë është kompletuar në ligjerimet lirike, pa lënduar motivet epike dhe motivin elegjiak të ndërthurur në brendësinë e këtij libri.

NJË CEP TË BUZËS

Sa herë vdes e ngjallesh prapë,

Ti e ëmbla dashuri,

Çuditërisht ti helm kurrë s’ke,

Veç me afsh më ndjell në gji!

…

Herë butë-butë, herë trazuar,

Në puthjet tona, çmenduri,

Një cep të buzës ke kafshuar,

Marrosem unë, marrosesh ti!

Faqe 59.

Nga kjo ndjenjë qoftë vetëm hipotetike, mesazhin e dashurisë e bëjnë të sinqertë vargjet: “Më varej Hëna mbi qerpik,/ lot të florinjtë seç pikonte”. Ky indikacioni lirik shpreh përkushtim, sigurisht edhe epshi lirik: “mbi gjoksin tim papushim,/ pranvërë dhe vjeshtë pikturonte”, (poezia TË BLERTAT FJALË, faqe 68.) Ky motiv që vjen pas këtyre vargjeve e bënë poezinë lirike të saj më artistike, shpesh e liriuar nga paragjykimet por gjithnjë mendimi i saj është artikuluar brenda kodit pedagogjik, profesion të cilin poetesha e ka ushtruar tërë jetën. Shikuar nga ky prizëm edhe poezitë e Kozetës kanë mesazhin e dashurisë e të atdhedashurisë, duke përfshirë brenda opusit të saj tërë hapësirën etnike të saj.

REGËTIN PA FAJ

M’i rrëmbyen yjet e qiellit,

Ëndrrat e zjarrta,

Dhe stolisën gushën e hënës,

Me një zinxhir të artë!

Dashuria ime,

Me petale të purpurta,

U çmend pas puthjeve,

Puthjeve të gjakta,

Dhe zemrës, që regëtin pa faj!

Faqe 73.

Poezia është e shkruar me shprehje të bukura, sepse ajo “Zogut ia mori këngën, e atij shpirtin e zjarrtë”, (e modifikuar), andaj kanë edhe mesazh të caktuar sa lirik po aq patriotik, ndërsa në esencën e saj ka një lirizëm të stërholluar: “Provova të të flas, dhe pse asnjë lajm,/ zogut i mora këngën, ty shpirtin e zjarrtë! /…/ Mendova çfarë s’mendova, gjithçka në shpirtin tim,/ S’mjafton të mendosh, se çmendesh Princi im!”, (poezia S’MJAFTON TË MENDOSH…, faqe 76.) ose në disa vargje ka një idilikë, si figurë estetike mirë e realizuar: “Me këto vargje mblodha ditët,/ Dy prej tyre i struka thellë,/ Se zjarri i shpirtit kur përflakët,/ Bashkë me yjet ndrin në qiell”, (poezia DY PREJ TYRE, faqe 81.)

Brenda këtij cikli ka poezi e strofa poezish lirike, po ashtu ka mendim lirik që e arsyetojnë angazhimin e poeteshës edhe në këtë fushë. Për shijen time do t‘i kisha cekur edhe poezitë: “Si shkumë qumështi”; “Hëna varej mbi qerpik”; “Pshërtimat”; “Shpirt, sa më dukesh i bukur”; “Puthjen që më dhe mbrëmë”; “Cipa e shpirtit”; “Në gjirin e hënës”; “Cigani i zeshkët”; “Loto shpirti im loto”; “Si mjellmë”; “Sërish”, e ndonjë tjetër.

HAIKE

Cikli HAIKE, përbëhet nga 6 poezi të shkurtra; “Çmendje hyjnore”; “U bëfsha hi”; “U kthefsha zog”; “Dashuri e çmendur”; “Sytë e tu” dhe “Hëna djersiu”. Cikli Haike, vërtetë është një tip poezie ndryshe, mjaftë karakteristik, kurse poezitë janë të veçanta. Poezitë e këtij cikli përbëhen nga tre vargje dhe të gjitha kanë mesazh të fuqishëm dhe me porosi të çartë. P.sh.: “Vdeksha, që t’i them varrit sa të dua!”, (poezia DASHURI E ÇMENDUR…, faqe 117.) Jo vetëm si lirikë me simbolikë meditative por poezia dhe vargu në brendësi të vet përmbajnë mesazhe të forta filozofike. Po aq të përjetuara janë edhe shtatë elegjitë që përmbyllin librin NJË FJONGO DIELLI NGA NEW YORKU, të Këze Kozeta Zylos.

Dhjetor 2010. (E përpunuar, më 2023)

St Gallen, Zvicër

PO ME OSO KUKËN E ME MALËSORËT ÇKA KINI?!

July 10, 2023 by s p

Nga Frank Shkreli

A person standing at a podium with a flag behind him

Description automatically generated with medium confidence

Diskursi i pagdhendur politik ndër-shqiptar i javës që kaloi ishte i pa-precedentë në shumë pikëpamje dhe i shëmtuar gjithashtu për vet faktin se si mund të kishte një komunikim të tillë midis shqiptarësh. Tallje me heroizmin e Oso Kukës dhe ofendim i malësorëve. Gjatë vizitës së tij në Mal të Zi, Kryeministri i Shqipërisë u tallë me heroizmin e Oso Kukës dhe nga Prishtina, Deputeti i Kosovës, Xhavit Haliti duke komentuar– në një intervistë televizive — në lidhje me mos-takimin e Kryemistrit të Republikës së Kosovës Albin Kurti me Kryeminisitrin e Shqipërisë, Edi Rama – u shpreh pak a shumë se vendimi i Kurtit për të mos u takuar me Kryeministrin Rama – ishte një reagim prej “malësori”, sipas parlamentarit të njohur të Kosovës. Unë nuk e di se çfarë kishte ndër mend Haliti me “reagim prej malësori”, por dua t’i sjellë në kujtesë parlamentarit të Kosovës se në fillim të 1980-ave, ishin pikërisht këta “malësorë” me reagimin e tyre prej “malësori”, që ishin në krye të demonstratave anti-serbo-jugosllave nepër rrugët e Washingtonit, para Kongresit e Shtëpisë së Bardhë, për të kundërshtuar politikat gjenocidale anti-shqiptare sllave në Kosovë. Këtë fakt e vërtetoi edhe patrioti i madh shqiptaro-amerikan, Xhim Xhema në një fjalim shkurtin që kaloi në Prishtinë, me rastin e 15-vjetorit të Shpalljes së Pavarësisë së Republikës së Kosovës – parlamentar i të cilës është sot Haliti me shokë. Malësorët shqiptaro-amerikanë nuk duan as nuk presin ndonjë shpërblim për këtë, sepse ua kanë lenë amanet të parët si detyrim për të mbrojtur trojet. Por, shqiptaro-amerikanët, në tërësi dhe malësorët në veçanti nuk presin ofendime për veprimtarinë e tyre patriotiko-historike në mbrojtje të të drejtave të shqiptarëve në fund të shekullit të kaluar, sidomos këtu në Amerikë. Jo vetëm nepër rrugët e qyteteve amerikane, por edhe nepër korridoret e diplomacisë dhe në zyrat e niveleve më të larta qeveritare të Shteteve të Bashkuara, ishin shqiptarët nga trojet shqiptare nën Mal të Zi, ata që u prinin demonstratave anti-jugosllave në Washington. Mbrojtja e të drejtave të shqiptarëve në Kosovë në fund të shekullit të kaluar ishte një reagim normal “prej malësori”, e këtij komuniteti, sidomos në Nju Jork dhe në Detroit. Prej malësorëve, sidomos atyre në Amerikë, vetëm të mira ka parë Kosova këto 50-vitet e fundit, I nderuar Haliti.

Më duhet t’i kujtoj Z. Haliti dhe brezit të tij se kur malësorët e komunitetit shqiptaro-amerikan – në krye me udhëheqës të këtij komuniteti, si patrioti Xhim Xhema, demonstronin për të siguruar mbështetjen e Shteteve të Bashkuara për çeshtjen e Kosovës dhe të drejtave të shqiptarëve anë e mbanë Ballkanit Perëndimor, brezi i tij në Kosovë, i kishte kthyer sytë dhe të gjitha shpresat për zgjidhjen e çeshtjes së Kosovës, tek regjimi i Enver Hoxhës.

Unë nuk dëshiroj të polemizoj me askënd, e sidomos jo me personalitete të larta shqiptare, pasi fatbardhësisht, përpiqem të mos jetoj në botën e tyre të mendimit politik. Por, këto dy raste të javës që kaloi, tregojnë se sa e pa informuar (ose Zot ruajna sa e djallëzuar) është bota shqiptare sot përball historisë së vërtetë të një pjese të Shqipërisë e të shqiptarëve, pikërisht për arsye të historiografisë sllavo-komuniste të regjimit të Enver Hoxhës që gjithnjë, zyrtarisht dominon dhe që refuzohet të korrektohet, më shumë se tre dekada pas shembjes së Murit të Berlinit

Sidoqoftë, nëse dikush dëshiron të dij se kush ishte Oso Kuka dhe cili ishte heroizmi i tij, por edhe për rolin e malësorve dhe reagimet e tyre “prej malësori”, siç u shpreh deputeti Haliti – u ftoj të lexoni Lahutën e Malësisë të Poetit Kombëtar, At Gjergj Fishtës, vepër homerike e Kombit Shqiptar. Aty Gjergj Fishta i ka kushtuar 5 vjershat e para të Lahutës, pikërisht Oso Kukës dhe Vraninës, por edhe rolit dhe luftërave të malësorëve gjatë historisë në mbrojtje të Shqipërisë dhe të Kosovës. gjatë shekujve.

Dihet se një shumicë e politikanëve aktualë shqiptarë, anë e mbanë trojeve shqiptare, janë edukuar në frymën ideologjike enveriste, sllavo-aziatiko-komuniste – një frymë kjo që mbizotëron, në përgjithësi, edhe sot politikën dhe kulturën shqiptare, për fat të keq. Në trojet tona nën komunizëm pas Luftës së Dytë Botërore, Gjergj Fishta dhe Lahuta e Malëcisë ishin të ndaluar rreptësisht. Për më tepër, po t’përmendesh Fishta në komunizëm, njerzit e pësonin keq, në të dy anët e kufirit shqiptar. Siç tregojnë edhe komentet plot mllef, inate e tallje të javës që kaloi, antagonizmat ndaj At Gjergj Fishtës janë aqë të theksuara ende në botën shqiptare, sa që të bindin se sa e efektshme paska qenë propaganda sllavo-komuniste gjysëm shekullore kundër tij, e që ende vazhdon sot, ndonëse me mënyra të tjera më të sofistikuara.

Si lexues i rregullt i Lahutës së Malcisë të At Gjergj Fishtës, bashkohem sinqerisht me At Danjel Gjeçajn – botuesin e Lahutës së Maësisës në vitin 1958, duke u bërë thirrje bashkatdhetarve kudo, e sidomos politikanëve aktualë: “Lexoje me dashni Lahutën…Shfletoje me kujdes Lahutën e Homerit të kombit tand…Ndigjoje me vemendje Fishtën dhe fletët e Lahutës…Studjoje me peshim Lahutën dhe më në fund, Ruaje Lahutën sepse është ma fort e jotja se e Fishtës”, ka këshilluar At Daniel Gjeçaj. Sepse, “Bërthama dhe thelbi i nji kombi” nuk shuhen për derisa nga shqiptarët të këndohet Lahuta, për derisa nga ata të ndiqet heroizmi i Oso Kukës dhe urtija e Marash Ucit, vendosmënia e Ali Pashës, bashkimi i Lidhjes së Prizrenit, trimënia e Drangojve legjendarë në Bigë të Shalës, fytyrat historike në Rrzhanicë…dashunija e vetmohimi i Pater Gjonit, guximi e burrnia e Ded Gjo Lulit, fisnikia e virtyti burrënor i Tringës…”, ka porositur ai. Vet At Gjergj Fishta ishte i bindur se në veprën e tij, ai i kishte lënë Kombit të vet një “Pomendore”:

“Veç se po moj Zanë Shqyptare

Krah m’krah bashk na tue këndue

Ndërtue kemi ‘i pomendore

Rrfe as mot mos m’e dërmue”.

Rrfeja as moti, ndoshta jo nuk e dërmojnë Lahutën e Gjergj Fishtës as protagonistët e saj të Kombit, por shqiptarët vet po e “dërmojnë”, duke mos e përfillur, duke e tallur e duke e injoruar. Po “dërmohet” nga ata që nuk dinë se në Lahutë, gjënden fatet e kombit se Lahuta Malësisë pasqyron historinë e shqiptarëve, pa të cilën nuk mund të shkruhet as historia e kombit. Për më tepër, Lahuta është shtylla e traditave kombëtare pa të cilat, eskpertë të ndryshëm janë shprehur se nuk se mund të realizohet një qytetërim i përparuar shqiptar, as një zhvillim dhe shtet-ndërtim modern — në përpjekjet shekullore të shqiptarëve për tu bërë pjesë e botës, në të cilën jetojmë.

Traditat e trashëguara stërgjyshore, aq mjeshtërisht të gërshetuara në Lahutë, si nderi, besa, burrënia dhe mikpritja, jo vetëm që nderojnë emrin shqiptar ndër shekuj, por ato radhisin shqiptarët në rendin e kombeve më të përparuara të botës. Në Lahutën e Malëcisë, At Gjergj Fishta, nepërmjet protagonistëve të Lahutës, i këndon popullit shqiptar, nderit dhe lirisë së fisit e të Kombit. Vazhdon të jetë një burim i pashterrshëm atdhedashurie, trimërie dhe vlerash kombëtare – që aq shumë mungojnë sot ndër shqiptarët — por edhe një vepër që sipas At Danjel Gjeçajt — redaktorit të Botimit të dytë të Lahutës së Malcis në Romë, në vitin 1958 – “Përtërinë fuqitë e ligshtueme t’ushtarëve të lodhun, naltëson moralin e ramë, shton uzdajën në fitoren vendimtare, përforcon dashuninë për Atdhe, ngjall heroizmin dhe trimënon zemrat e molisuna”.

Lahuta e Malëëcisë është epopeja kombëtare, “pomendarja”, nga e cila mund të mësojnë shumë politikanët e sotëm shqiptarë – sidomos sa i përket atdhedashurisë – është një përmendore e përjetshme që do të kujtohet brez pas brezi, sepse ajo ka dalë nga vet populli, pa marrë parasysh trajtimin anti-kombëtar të regjimit komunist të Enver Hoxhës ndaj At Gjergj Fishtës, por edhe përball talljeve të kohëve tona me protagonistët kryesorë të Lahutës së Malësisë dhe rolit të malësorëve në historinë e Shqipërisë dhe të Kosovës.

Megjithë talljet me protagonistë të Lahutës së Malësisë dhe të rolit të malësorëve ditët e fundit nga politikanë të Prishtinës e Tiranës, Gjergj Fishta, atëherë dhe sot, prapseprap, u bën thirrje shqiptarëve e sidomos liderëve të tij, të ndjekin shembullën e heroizmit të kreshnikut shqiptar Oso Kuka e të vdesin si ai, para se të lejojnë copëtimin e vendit.

Çdo komb tjetër do të krenohej me At Gjergj Fishtën, dhe protagonistët e veprës së tij si Oso Kuka dhe malësorët, por jo klasa e sotëme politike shqiptare në të dy anët e kufirit shqiptaro-shqiptar. Megjithkëtë, Lahuta e Fishtës mbetet si gurrë vlerash kombëtare që dalin nga toka dhe nga zemra shqiptare, një burim që nuk shterret kurrë, një burim i pashterrshëm vlerash që mbeten për tu zbukuruar nga brezat, megjith përpjekjet mizore për të minimizuar vlerat e veprës së tij— për të mos thënë përpjekjet zyrtare aktive çoroditëse për t’a zhdukur veprën dhe influencën e Gjergj Fishtës në Atdhe.

Indiferenca zyrtare politike, akademike dhe historike ndaj At Gjergj Fishtës është një nënçmim, një tallje dhe dhunim ndaj historisë së Kombit. Çonju të Vdekur. Zgjohu Gjergj Fishta. Megjithkëtë, mos vajto ma Lahutë, por kendo:

“Merr Kaçel njiherë lahutën

E na e thuej nji kangë shqyptare

S’mbajmë na zi pa na qitë fare!”

Shqipëria, Kosova dhe Kombi shqiptar duhet të shpëtohen, patjetër, megjithëse sot ushtarët e At Gjergj Fishtës dhe protagonistët e Lahutës së Malësisë janë të pakët në numër!

Frank Shkreli

A group of men standing at podiums

Description automatically generated

A person in a suit and tie

Description automatically generated

A person with a mustache and a book

Description automatically generated

Peisazh…

July 10, 2023 by s p

Astrit Lulushi/

Tokë shqiponjash, kreshta të famshme, ku shpatet e gjelbërta me pyje të dendur vështrojnë detin e kripur, ku shtëpia e balozit të urryer hap gojën; një shkëmb afër çahet, një humnerë e madhe pa fund shtrin nofullat e saj të gjera dhe hap një shteg të gjerë.

Jo në errësirë të plotë fillon rruga e parë; vezullim i hollë i dritës së lë pas shkëlqim të dyshimtë si i diellit në eklips bie atje dhe mashtron vizionin. Një dritë e rrallë që është dita e përzier me natën shfaqet në agim herët ose në muzg të vonë prej nga shpërndahet e bollshme në rajone të zbrazëta, ku njerëzit kthehen e të tjerë nxitojnë të largohen. Nuk është puna të shkosh; vetë rruga i tërheq poshtë. Ashtu si dallgët rrëshqasin mbi anijet e padëshiruara, edhe flladi në rënie në zbrazëtirën e pangopur, dhe asnjëherë hijet shtrënguese nuk lejojnë një hap prapa. Brenda humnerës, lumi i pamasë, rrëshqet pa probleme me rrjedhën e qetë heq shqetësimet; dhe, që të mos ketë fuqi për të ndjekur shtegun, me dredha të shumëfishta merr rrugën e ngadaltë, edhe pse endacak, me ujërat e paqëndrueshme herë tërhiqet në vetveten, herë shtyn përpara me dyshim nëse duhet të kërkojë bregun e detit ose burimi i tij.

Pellgu i përroit të ngadaltë qëndron këtu; shkaba shuan etjen, atje kukuvajka sjell ulërimë nxjerr britmën e saj dhe tingëllon oguri i trishtuar i bufit të tmerrshëm.

Gjethet dridhen, të zeza nga nata e zymtë ku gjumi i plogësht ngjitet pas qerpikut të varur, uria e trishtuar shtrihet me nofullat e tretura dhe turpi, shumë vonë, fsheh fytyrën e rënduar nga faji. Kërcell i tmerrshëm atje, frikë e zymtë dhe dhimbje kërcëllimë. Sëmundje dhe luftë e hekurt. Fiton më i madhi a më i gjati. Pa gonxhe livadhesh të gëzueshme me pamje të gjelbëruar, pa valë misri të pjekur në erën e butë; asnjë korije nuk ka degë frutash; shkretëtira shterpë e fushave të rrëmujshme shtrihet e gjitha e zhveshur dhe toka e rrëmbyer në përtacinë e pafund – fundi i trishtuar i gjërave, pasuria e fundit e botës.

Ajri varet i palëvizshëm dhe natën e zezë pjellë mbi një botë të plogësht. Të gjitha gjërat janë me pikëllim të çoroditur dhe më keq se vetë vdekja është vendbanimi.

Ç’të them për atë që sundon mbi mbretërinë e errët? Ku ulet ai, duke qeverisur me mesazhe dhe shetitje nëpër rrugë, i rrethuar me njerëz të heshtur nga frika, e kohëve te rrëfyera, që nuk u ndahet.

Foto: ATSH

MEDIA SHQIPTARO-AMERIKANE NË PEISAZHIN MEDIATIK AMERIKAN

July 10, 2023 by s p

“USALB TV”, TELEVIZIONI I SHQIPTARËVE TË NEW YORK-UT/

Gjergji Kovaçi, themeluesi i Televizionit “Usalb Tv” në një rrëfim ekskluziv dhënë editorit të gazetës “Dielli” të Vatrës në New York, Sokol Paja, shpjegon për audiencën e gjërë shqiptaro-amerikane historinë e televizionit “Usalb Tv”, televizioni si arkiv dhe memorie digjitale e komunitetit, televizioni si trashëgimi mediatike, kulturore e kombëtare e mërgatës shqiptare në Amerikë.

HISTORIKU I “USALB TV”

Që në vitin 2010 kur u zhvendosa në USA dhe lashë pas një karrierë artistike prej 40 vjetësh përpos vështirësive si çdo fillim i vështirë i një jete të re, unë fillova të mendoj më saktë të ëndërroj se si mund të ndërtoj një mjet komunikimi mes artit, komunitetit shqiptar në Amerikë dhe kulturës kombëtare. E vetmja mënyrë ishte hapja e një kanali televiziv për komunitetin tonë. Eksperienca ime e gjatë televizive i ka zanafillat që në shtetin Grek pasi kam punuar në dy nga kanalet televizive Omegas dhe Macedonia. Në 7-8 mars të vitit 2017 mbas një sërë vështirësish teknike dhe informative “Usalb Tv” mori jetë në një nga organizimet e festës aq të dashur të mësuesit dhe të nënës që unë dhe bashkëshortja ime Valbona Kovaçi kishim dy vjet që organizonim aktivitete kulturore dhe patriotike për komunitetin shqiptar në New York.

TELEVIZIONI SI PJESË E PANDARË E KOMUNITETIT SHQIPTAR

Televizioni është një pjesë e pandarë e komunitetit shqiptar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Risitë që solli “Usalb Tv” për komunitetin shqiptar në New York, Brooklyn, State Island, New Jersey, Connecticut, Philadelphia, Boston e Westchester ishin të shumë të larmishme me ndjekjen e të gjitha aktiviteteve komunitare, intervistave ekskluzive e sidomos emosioneve të posaçme si: emisionin IN & OUT ALBANIA. Që kur u themelua, “Usalb Tv” kishte për qëllim që televizioni të ishte s amë afër komunitetit ku intervistat e bashkatdhetarëve, ndarja e sukseseve dhe eksperiencave të vështirësive të ndryshme, pjesëmarja masive në 4-5 eventet më të rëndësishme të komunitetit shqiptar në çdo vit i jepte mundësi shqiptarëve të bëheshin bashkë dhe të kalonin disa orë të bukura nën shoqërinë e muzikës dhe këngëtarëve të ardhur nga Shqipëria enkas për t’iu bërë festat e bukura bashkatdhetarëve tanë. Krijova një ekip pune duke ndarë eksperiencën time dhe televizioni mori rrugën e suksesit si televizion i komunitetit dhe për komunitetin e kombin tonë.

TELEVIZIONI SI MEMORIE E AKTIVITETEVE TË MËRGATËS SHQIPTARE NË AMERIKË

Media ka një efekt dhe rol të jashtëzakonshmë në ruajtjen dhe përcjelljen e trashëgimisë e kulturës kombëtare. Televizioni “Usalb Tv” që në fillim e ka vijuar këtë besnikëri fanatike të ruajtjes e promovimit të vlerave kombëtare. Kamerat e “Usalb Tv” janë gjendur kurdoherë në çdo cep të New York e shteteve përreth për të pasqyruar ngjarjet e komunitetit, për të intervistuar figurat politike, publike dhe artistike të ardhur nga Shqipëria e Kosova për të mësuar të rejat e shkëmbimeve, marrëdhënieve e mbarëvajtjeve midis dy kombeve miq e aletaë. Një ndër intervistat më mbresëlënëse ka qënë ajo e ish Presidentit Bujar Nishani në Manhattan. Në vitin 2019 duke marrë shkas dhe nga audienca masive që pati televizioni “Usalb Tv”, vendosëm të sjellim guzhinën tradicionale shqiptare në fokusin e kamerave tona dhe sa ishte ruajtur tradita shqiptare në komunitet. Ndërthurja e brezit të vjetër që mundohej t’ia kalonte stafetën e kuzhinës tradicionale dhe brezit të ri që tashmë bën pjesë dhe në komunitetin amerikan ishte magjia dhe suksesi i këtij emisioni komunitar. Kamerat tona depërtuan në brendësi të familjeve shqiptare për të mësuar gatimet tradicionale të secilës krahinë që ajo familje i përkiste.

USALB TELEVIZION

“Usalb Tv” është një kanal mediatik shqiptar që trasmeton të gjitha aktivitetet e bashkëtdhetarëve tanë, diasporës shqiptare në Amerikë-Kanada por jo vetëm kudo ku ka shqiptarë jemi të pranishëm me sinjal dhe mbulim mediatik satelitor. “Usalb Tv” gjithashtu organizon dhe shumë aktivitete kombëtare, sociale, shoqërore e kulturore. “Usalb Tv” ka transmetim 24 orë, bën pjesë në paketën e gjithë kanaleve shqiptare të “TV ALB” tek nr.33 i kanaleve, si edhe në kanalin e YouTube Usalb Televizion, ku mund të shihni një pjesë nga aktiviteti i këtij televizioni. Vendodhja është në Brooklyn NY. Administrohet nga Gjergji Kovaçi, prej 6 vitesh. Karriera e tij si krijues fillo para 40 vitesh ku ka qenë valltar, koreograf pranë Ansamblit “Skenderbeu” në Korçë si edhe as.regjisor prej 3 vitesh në një nga emisionet në kanalin Televiziv Omega, Selanik, Greqi.