Archives for September 2024

WE SEEK JUSTICE NOT REVENGE

September 18, 2024 by s p

My speech at the Albanian-American Civic League meeting with Congressman Jerry Nadler at my home

Dear Congressman Nadler,

Welcome to our home! According to the Albanian tradition, our home belongs to God, the family and the guest. It was this tradition that welcomed and saved many innocent Jews during the Holocaust who lived or arrived in Kosova and other Albanian lands. I am very proud that my father Arif Aliçkaj was one of the rescuers who participated in this noble nationwide effort.

The ancient peaceful Albanian people have never attacked anyone, always defending their freedom, protecting their children, families, homes and land from aggressors like Serbia that was planted in Southeast Europe by Russia. The Serbian regimes, in cooperation with the Church and the Academy of Sciences, have always tried to annihilate the Albanians, grab their land and satisfy their hegemonic desires to create Greater Serbia and ensure Russia’s access to the Adriatic Sea.

In 1990, with my family I had to escape the occupation and oppression of the Albanian people of Kosova by the Serbian communist dictatorship. I was lucky enough to immigrate to the best country in the world, the USA, the land of opportunities and dreams come true for anyone willing to work hard. Today, like many other compatriots here, I am living the American dream.

I immediately joined the Albanian American Civic League to help our people under Serbian occupation. I am honored and very happy to have worked with League’s President, former Congressman Joe DioGuardi, Balkan Affairs Advisor Shirley Cloyes DioGuardi, and League Board members for more than 34 years. I would like to thank Shirley and Joe for their outstanding leadership and role in the liberation and independence of the Republic of Kosova.

The liberation of Kosova was made possible by the United States of America and NATO, who helped the peaceful resistance of Dr. Ibrahim Rugova and in 1999 the Kosova Liberation Army-KLA, fighting the Serbian army and terrorist paramilitary forces commanded by the war criminal Slobodan Milosevic, who committed a genocide killing more than 15,000 civilians, displacing 1 million people, raping 20,000 women and massacring 1,432 children, including infants.

After the successful intervention and Serbian capitulation, the international community failed to do one very important thing that President Biden suggested as a senator, the denazification of Serbia. The Serbian regime of Milosevic’s disinformation minister, Aleksandar Vucic, today is exactly the same as Milosevic’s, the same fascist ideology, with the same goals to dominate the Balkans.

Controlled and directed by Putin, the destructive Vucic regime is openly promoting the Russian agenda. They refuse to sanction Russia, glorify war criminals and refuse to bring them to justice, including those who killed three Americans – the Bytyçi brothers, and refuse to return the bodies of the forcibly missing people. They train bandits who threaten the Serbian minority not to participate in the democratic life of Kosova, burning their cars and houses.

In May last year, Serbian criminals rioted and beat NATO soldiers, while on September 24, commanded by the master criminal Radojčić, who roams freely around Belgrade, they committed aggression against Kosova with the terrorist act in Banjska, killing policeman in duty, Mr. Afrim Bunjaku.

Above all, they mock the dialogue facilitated by European mediators by refusing to sign and implement the EU agreement proposed by Presidents Macron and Scholz. At the same time, they are continuing with the destabilization of Bosnia and Montenegro.

European politicians and diplomats are unwilling to stand up to Serbian blackmail and aggression for geopolitical reasons, hoping that Serbia will leave Russia for Europe, which will never happen. Instead, they are putting pressure on the victim, the democratic government of Albin Kurti, asking it to make harmful, unjustified concessions, blaming it for all Serbian misdeeds and intrigues.

Our State Department has blindly followed the failed European policy, which came as a great surprise, knowing that President Biden is very familiar with the situation in the Balkans and the Serbian aggression.

The Republic of Kosova, led by democratic pro-Western leaders, President Vjosa Osmani, Prime Minister Albin Kurti and Speaker Glauk Konjufca, is doing everything right, implementing law and order, building democracy and safe life for everyone in Kosova, including the Serbian minority.

Frustrated and unhappy with Kosova’s achievements, the despotic Serbian regime of A. Vučić has concentrated all efforts to destroy Kosova by demanding the creation of the Association of Serbian Municipalities as a precondition, without accepting the EU agreement and without recognizing independence of Kosova.

This is an issue that you understand very well, Honorable Congressman Nadler, as the ranking member of the Judiciary Committee. The United States and the most democratic countries have recognized the Republic of Kosova, based on the Ahtisaari plan prepared by them, which guarantees with the Constitution the highest rights that any minority in the world can enjoy. The Government of Kosova is faithfully implementing this plan.

Serbia’s demand to grant additional autonomy to their minority has only one goal, to make Kosova dysfunctional, subject to partition and complete destruction. It is approximately the same number, about 80 thousand Albanians living in southern Serbia, who are being discriminated against and ethnically cleansed by the Serbian regime. Why can’t they enjoy the same rights as Serbs in Kosova? Why can’t they also have an Association of municipalities with an Albanian majority?

The comparison of rights shows that the Serbs in Kosova have their own hospital, their own university in the Serbian language, recognized diplomas, 10 automatically reserved seats in the parliament with the right of veto, a minister and so on. Albanians in Serbia have none of this, while at the same time more than 6000 of their addresses have been removed from the registry with no right to vote.

The people of Kosova demand justice, not revenge against Serbia, which has yet to accept and apologize for the genocide. They only seek to have the right to exist in their ancestry land. In this regard, we are kindly asking you to use your power and connections in Congress and the Biden-Harris administration to help the most pro-American people of Kosova live freely in peace and democracy by:

Asking the White House and the State Department to engage directly in the dialogue by leading, not by following Europe. We expect that equal justice to be applied to both parties involved, emphasizing the need to seriously pressure Serbia to sign EU agreement without preconditions, especially without unnecessary harmful association of Serbian municipalities. As President Biden stated earlier, the mutual recognition and membership of Kosova and Serbia in the EU should be the final result of the dialogue.

Organize a hearing, after November elections to address and evaluate the general situation, as well as the rights of Albanians in Serbia and Serbs in Kosova.

We understand that there are bigger and more dangerous problems in the world that the US must deal with, such as the war in Ukraine and Gaza, but the problem in the Balkans is related. All these problems are caused by the “axis of evil” countries, Russia, Serbia, China, North Korea, Iran, Syria, Hezbollah and Hamas. Russia is especially interested in using Serbia to open a new conflict in the Balkans so that the war in Ukraine becomes easier for them.

Agim Aliçkaj,

Member of the Executive Board of AACL

Bronxville, NY, On September 16, 2024

National Voter Registration Day

September 18, 2024 by s p

Rafaela Prifti/

September 17 is National Voter Registration Day. It is a nonpartisan civic holiday dedicated to celebrating democracy including the rights, responsibilties and opportunities we share as Americans. You can pick up a voter registration form or information about how to vote at several sites and official locations including your local library. If you are a newly naturalized American or first-time voter, there are online guides to voting that are accessable in the state of your residency. And if you have a few minutes to spare and are curious about voting rights history, here is a quick overview of healines going back to the 1700s.

1700s Voting was generally limited to white property holders: “Despite their belief in the virtues of democracy, the founders of the United States accepted and endorsed severe limits on voting. The U.S. Constitution originally left it to states to determine who is qualified to vote in elections. For decades, state legislatures generally restricted voting to white males who owned property. Some states also employed religious tests to ensure that only Christian men could vote.” Carnegie Corporation of New York

1800s During the early part of the 19th century, state legislatures began to limit the property requirement for voting. However, many states, particularly in the South, used a range of barriers, such as poll taxes and literacy tests, to deliberately reduce voting among African American men.

1920 – After decades of organizing and activism, women nationwide won the right to vote with the ratification of the 19th amendment to the U.S. Constitution in 1920.

1960 Southern States ramp up barriers to voting

1964 24th Amendment targets poll taxes. It was approved by Congress in 1962 and ratified by the states two years later. In a 1966 case, the Supreme Court ruled that poll taxes are unconstitutional in any U.S. election.

1965 Voting Rights Act passes Congress

1971 President Nixon sign the 26th amendment bringing down the voting age to 18 from 21.

1975 Voting Rights Act expanded to protect language minorities

1982 Congress requires new voting protections for people with disabilities

1993 Congress passed the National Voter Registration Act known as “motor voter”. The law required states to allow citizens to register to vote when they applied for their drivers’ licenses. It also required states to offer mail-in registration and to allow people to register to vote at offices offering public assistance. In the first year of its implementation, more than 30 million people completed their voter registration applications or updated their registration through means made available because of the law.

2000 Election problems spotlight need for reform. The extremely close Bush-Gore Presidential race led to a recount in the state of Florida that highlighted the problems plaguing U.S. elections.

2002 Congress passes the Help America Vote Act

2013 Supreme Court strikes a blow to the Voting Right Act

2014 Voting Right movement coalesces to fight supression

2016 Presidential Election and claims of fraud. “After President Trump was elected despite losing the popular vote, he and his supporters made claims that large numbers of people voted illegally. The narrative about fraud ultimately resulted in President Trump convening the Presidential Commission on Election Integrity, which disbanded in January 2018 without presenting any evidence or findings.” Carnegie Corporation of New York

November 2018 Election draws record number of voters, problems remain

Through 2020, there have been 59 presidential elections.

Currently on view, the Polonsky exhibition of the New York Public Library’s Treasures, includes objects and documents related to the history of democracy and civic life, among them a handwritten copy of the Bill of Rights from 1789.

Source: Carnegie Corporation of New York is an influential foundation established by Andrew Carnegie (1835–1919) in 1911 “to promote the advancement and diffusion of knowledge and understanding.”

NDAHET NGA JETA GERTI BOGDANI, VATRA TELEGRAM NGUSHËLLIMI

September 18, 2024 by s p

E nderuar familja Bogdani/

Me keqardhje të thellë dhe dhimbje të madhe mësova lajmin e largimit të parakohshëm nga jeta tokësore të politikanit, profesionistit ekselent, djalit të përkryer, dhe qytetarit model Gerti Bogdani.

Në emër të Federatës Pan- Shqiptare të Amerikës VATRA, të gazetës Dielli, në emër të të gjithë vatranëve e të familjes sime ju përcjell ngushëllimet tona më të sinqerta e më të dhimbshme për humbjen e parakohshme të të shtrenjtit tuaj, mikut tim të çmuar Gerti Bogdani.

Unë i kam të freksëta bisedat, takimet dhe kujtimet me Gert Bogdanin, tironsin fisnik e djalin brilant. Të gjithë bashkë si vatranë jemi pranë familjes Bogdani, familjarëve, anëtarëve e simpatizantëve të Partisë Demokratike, miqve e bashkëpunëtorëve të tij në këto momente dhimbjeje, trishtimi, zie e lamtumire dhe lusim Zotin për shpirtin e tij.

Gerti Bogdani pushoftë në paqe e përjetësi.

I pikëlluar

Pranë jush dhe me nderime

Kryetari i VATRËS

Dr. Elmi BERISHA

TAKIMI MED24 NË TIRANË: “Shtegtarë të shpresës. Ndërtues të paqës”

September 18, 2024 by s p

Mesazh nga Papa Françesku në 10-vjetorin e vizitës së tij në Shqipëri

Nga Frank Shkreli

A person standing at a podium with a flag

Description automatically generated

Disa burime kombëtare dhe ndërkombëtare lajmesh kanë njoftuar ditët e fundit për një takim në Tiranë që është jo aq i jashtzakonshëm sepse është hera e katërt që mbahet një takim i tillë ndërkombëtar mesdhetar – më heret takime të tilla janë mbajtur në Bari, në Firence dhe në Marseille – por ndoshta dallohet për nga përmbajtja, temat që po diskutohen dhe sidomos për nga pjesëmarrja. (#MED24Tirana —#med24tirana #tiranacity –Losservatore Romano, Vatican news, Radjo Vatikani e tjera).

Takimi MED24 i të rinjve nga disa shtete të Mesdheut, sipas lajmeve, nga Maroku, Algjeria, Tunizia, Egjipti, disa vende të Lindjes së Mesme, Turqia, Armenia, Gjorgjia, Rumania, Greqia, Kroacia, Kosova, Malta, Franca, Italia, Spanja dhe Shqipëria. Të rinj me përkatësi fetare e kulturore të ndryshme po diskutojnë dhe po reflektojnë (nga 15-21 shtator) mbi kulturën e dialogut, paqës dhe drejtësisë në të ardhmen, në vendet e brigjeve të Mesdheut – “Mare Nostrum”, por dhe Detit të Zi — me temën: “Shtegtarë të shpresës. Ndërtues të paqës”.

Duket se Shqipëria mund të jetë përzgjedhur për një takim të kësaj natyre si një vend që tani konsiderohet, botërisht, të pakën për nga bashkjetesa fetare, e njohur tanimë, në radhët e shqiptarëve, si një vend vlerash bashkjetese e tolerance fetare. Pritet që të rinjt nga vendet mesdhetare, gjatë qëndrimit të tyre në Tiranë e Shqipëri, të përjetojnë vlerat e diversitetit fetar dhe jetesës në paqë midis feve të ndryshme në trojet shqiptare. Përveç të rinjve nga këto vende të lartëpërmendura, thuhet se po marrin pjesë edhe ipeshkvinj të këtyre vendeve me qëllim që të inkurajohet dialogu dhe bashkpunimi midis udhëheqësve fetarë dhe përfaqësuesve të rinisë, të mbledhur këto ditë në Tiranë, nga vendet mesdhetare – për të folur mbi sfidat e përbashkëta por edhe mbi mundësitë për krijimin e një hapësire ose atmosfere për një kulturë më të madhe solidariteti midis tyre, me qëllim promovimin e paqës dhe shpresës në vendet që përfaqësohen në MED 24, në kryeqytetin e shqitarëve.

Njoftohet gjithashtu se përveç Tiranës, pjesmarrësit në MED24 do të vizitojnë edhe Shkodrën e Fierin, ku do të informohen për krimet e komunizmit kundër fesë dhe klerikëve, në përgjithsi, nga regjimi totalitar sllavo-bolshevik dhe do të takohen edhe me përfaqsues institucionesh të Shqipërisë, nga të cilët do të informohen edhe për rolin që luan Shqipëria në promovimin dhe ruajtjen e paqës në rajon dhe në Mesdhe.

Në takimin e vitit të kaluar (MED23) në Marsej të Francës, kishte marrë pjesë edhe Papa Françesku, por ndonëse ai gjëndet në vizitë në disa shtete të Azisë jugore, udhëheqsi i Kishës Katolike, iu dërgoi një video mesazh pjesmarrësve shqiptarë dhe të huaj në takimin MED24 në Tiranë, duke shënuar kështu edhe 10-vjetorin e vizitës së tij në Shqipëri – e para vizitë e tij në një vend evropian, si udhëheqsi shpirtëror i Kishës Universale Katolike. Papa Françesku iu drejtua pjesëmarrësve të takimit MED24 në Tiranë me temën “Shtegtarët e shpresës, Ndërtues të Paqës” –paqeja ndërtohet – indiferenca vret — me një videomesazh: Videomesazh i Papës për Med24 në Tiranë: paqja ndërtohet, indiferenca vret – Vatican News

“Med 24”, parte dai giovani la costruzione della pace - Vatican News

Takimi Med 24 në Tiranë po mbahet nën kujdesin e Sh.T Imzot Arjan Dodaj i Arkipeshkvisë Tiranë-Durrës

Në fjalën e tij, Papa iu drejtua të rinjve pjesëmarrës në MED24 në Tiranë, duke iu referuar, fillimisht, martirëve të fesë nën regjimin diktatorial komunist, duke i porositur të rinjt: “Të dini të ecni në gjurmët e martirëve. Guximi i tyre është dëshmi e gjallë, që mund të frymëzojë më shumë impenjimin tuaj për t’i rezistuar gjithë dhunës, e cila e shpërfytyron njerëzimin, siç bëri e Lumja Marie Tuci, kur ishte vetëm njëzet e dy vjeç”.

See related image detail. Communist Europe (3)

Marie Tuci, simbol i vuajtjeve dhe martirizimit nën regjimin komunist të Shqipërisë –“simbol i guximit dhe i dëshmisë së gjallë”, ashtu e cilësoi Papa Françesku, martirën mirditore.

Papa Francesku vazhdoi të përshëndesi pjesëmarsit e takimit MED24 në Tiranë, duke iu referuar atyre si, “Të dashur miq, të dashur të rinj shqiptarë dhe mesdhetarë”. Ai u kujtoi atyre vizitën e tij në Shqipëri dhjetë vjet më parë. “Është gëzim për mua t’ju shoh të mbledhur në Tiranë, dhjetë vjet pas vizitës sime në vendin tuaj të dashur, më 2014: Nuk harroj, eh!, dhe më kujtohet ai udhëtim i paharruar, gjatë të cilit munda të takoj popullin tuaj, një popull me shumë fytyra, por i bashkuar nga guximi. Siç u thashë atëherë të rinjve, “Ju jeni brezi i ri i Shqipërisë”, Tiranë, 21 shtator 2014). Shtoj sot, të dashur të rinj nga pesë brigjet e Mesdheut: ju, brezi i ri, jeni e ardhmja e rajonit të Mesdheut”, u tha Papa Françesku të rinjve shqiptarë dhe atyre nga mesdhetarë, të mbledhur në Tiranë deri më 21 shtator, 2024.

“Jemi të gjithë shtegtarë të shpresës”, vazhdoi Papa mesazhin e tij drejtuar të rinjve në takimin MED24 në Tiranë, “duke ecur në kërkim të së vërtetës dhe duke e jetuar fenë përmes ndërtimit të paqës. E paqja duhet ndërtuar…Zoti i do të gjithë njerëzit dhe nuk bën dallim mes nesh. Vëllazërimi ndërmjet pesë brigjeve të Mesdheut, që ju po e krijoni, është përgjigjja – përgjigjja! – përgjigjja më e mirë, që mund t’u japim konflikteve dhe indiferencave, që vrasin. Sepse indiferenca vret! Mësoni së bashku të interpretoni shënjat e kohës. Kundrojeni larminë e traditave tuaja si pasuri, një pasuri e dëshiruar nga Zoti. Uniteti nuk është uniformitet, dhe ndryshimet mes identiteteve tona kulturore dhe fetare janë dhuratë e Zotit. Rrituni në respekt të ndërsjellë, siç dëshmojnë paraardhësit tuaj”, ka thenë ndër të tjera Papa Françesku në mesazhin e tij të martën në takimin MED24 në Tiranë.

Foto e disa pjesëmarrësve në MED 24 në Tiranë, Foto: L’Osservatore Romano

Papa Françesku përfundoi mesazhin e tij drejtuar të rinjve shqiptarë dhe mesdhetarë në takimin e Tiranës duke i porositur që të kujdesen për Mesdheun, brigjet e të cilit i bashkojnë: “Mesdheu ju bashkon, ju bashkon si një kopsht i bukur për t’u kultivuar. Ruajeni frymën e shërbimit në të gjitha rrethanat, kujdesuni për çdo krijesë, që u është besuar duarve tuaja…të jeni shtegtarë të palodhur të shpresës dhe të ndiqni shenjat e Zotit, në mënyrë që Mesdheu të rigjejë fytyrën e tij më të bukur: atë të vëllazërimit dhe të paqes. E të mos jetë më varrezë”, ka përfunduar Papa Françesku porosinë e tij për të rinjt shqiptarë, në 10-vjetorin e vizitës së tij në Shqipëri, por edhe drejtuar përfaqsuesve të rinisë nga vendet mesdhetare të mbledhur këto ditë në Tiranë, për takimin e radhës, MED24 kushtuar temës: “Shtegtarë të shpresës, ndërtues të paqes” — në shërbim të drejtësisë dhe paqes, si themele për të ardhmen e Mesdheut ose –Mare Nostrum– Deti ynë, siç e kanë quajtur dikur romakët e vjetër.

Frank Shkreli

A group of people sitting in chairs watching a presentation

Description automatically generated

Pjesëmarrsit e rinj 20-32 vjeç, që vijnë nga të pesë brigjet e Mesdheut dhe kanë fe e kultura të ndryshme në takimin MED24 në Tiranë duke dëgjuar video-mesazhin e Papa Françeskut

May be an image of text that says 'MED24 ED24 Pilgrims of HOPE Builders of PEACE Tirana 15-21 September Tirana,15-21September2024 2024 ALBANIA AK. ㅂ 44 Σ TUESDAY 17 SEPTEMBER 2024 INSIDE THE MEDITERRANEAN: HISTORY AND RELIGION, DIALOGUE AND PEACE. INTERVENT PROF. ARDIAN NDRECA 9:00 INTERVENT PROF. GENTI KRUJA 9:30 ဒုမ် CONGRESS'S PALACE, TIRANA FOR THE PARTICIPANTS MED24'

¿Qué es el Mare Nostrum? | Página de curiosidades y más

MASSIMO D’ALEMA: “ U TAKOVA ME PRESIDENTIN SERB NË KLINIKËN E DENTISTIT TIM. MË PAS QE I NEVOJSHËM SULMI NË KOSOVË”

September 18, 2024 by s p

Nga FRANCESCO VERDERAMI – “Corriere della Sera” , 16 shtator 2024 – Përktheu: Eugjen Merlika/

“Jam kryeministri që çoi Italinë në luftë. Kriza e Kosovës shënoi përvojën time në drejtimin e qeverisë. Në 21 tetorin e vitit 1998 Massimo D’Alema kaloi derën e Pallatit Chiggi i shoqëruar nga profecia e Francesco Kossigës, simbas së cilës “udhëheqësi i së majtës është i domosdoshëm për të bërë të mundëshme luftën në Kosovë”, të shpërthyer pesë muaj mbrapa. Ka pra një arsye nëse kryeministri i parë pas komunist i historisë republikane bën hapin e parë duke thënë “ne kemi qënë aleatë të ndershëm të amerikanëve por, së bashku me evropianë të tjerë, në një marrëdhënie dialektike që nuk ka qënë gjithmonë e lehtë”. Prandaj fillon tregimin mbi luftën në Ballkan duke u nisur nga një ngjarje pararendëse.

“Kur qeveria e Romano Prodit ra ishim në një gjëndje para lufte. Në fakt Prodi kishte vendosur l’activation order, që është akti me të cilin qeveritë e Aleancës Atllantike venë Fuqitë e tyre t’armatosura nën komandën e bashkuar të NATO-s. Ishte një çast lufte të mundëshme dhe të menjëherëshme. Ishte e dukshme se ideja e Prodit për të dalë nga kriza me zgjedhje të parakohëshme nuk ishte realiste. Në këtë drejtim hulumtova presidentin e Republikës. Oscar Luigi Scalfaro qe i prerë: “Ju jeni të marrë”. Rruga për votime ishte e mbyllur. Ky falt kushtëzoi të gjithë zhvillimin e krizës. Un bëra çmos për të shmangur arritjen e luftës. Gjithshka”.

Në ç’kuptim gjithshka?

“Shkova të takoj fshehurazi presidentin e Sërbisë Milan Milutinoviç, që ishte një njeri shumë i afërt i presidentit të Federatës jugosllave Sllobodan Millosheviç. Takimi u organizua nga dentisti im”.

Dentisti i juaj?

“Një njeri, pjestar i asaj bote “xhuliane” që ka jetuar dhe ushtruar profesionin në kapëcyell mes Italisë e Jugosllavisë e që kishte si pacient Milutinoviçin. Në klinikën e tij në Romë organizoi takimin tonë. Qe një bisedë dramatike, sepse ndodhi të nesërmen e plojës së Rajçakut, në të cilën paraushtarakët sërbë kishin vrarë dhjetra civilë kosovarë të etnisë shqiptare. I thashë: “Ju nuk arrini . të kuptoni tragjedinë që keni shkaktuar e që ushqen shtysën për një ndërhyrje ushtarake”. M’u përgjigj në mënyrë cinike: “Ne nuk kemi frikë nga këta kërcënime. NATO nuk do të ketë kurrë guximin për të vënë këmbë tek ne”. Ishte shenjë e një klase politike të papërgjegjëshme që nuk kuptonte atë që po ndodhte”.

Qe atëherë që i u nënështrove luftës?

“Qe më vonë. Kur spastrimi etnik u bë më i fuqishëm, organizuam një mision humanitar së bashku me Shqipërinë në kufijtë e Kosovës. Kalova Pashkën në qafën e Kukësit e pashë mijra të ikurish që largoheshin nga lufta me historitë e tyre të vuajtjeve. Atë ditë u binda se nuk kishte alternativa ndaj një veprimi ushtarak. Ishte pragu i sulmit”.

Kështu vendosët të merrnit pjesë në misionin?

“Së pari pata një bisedim delikat me Bill Clintonin. Ai diskutim me presidentin amerikan do të ishte shumë i rëndësishëm për vazhdimësinë e ngjarjeve e për rolin e Italisë. Clintoni më tha: “Kuptoj që jeni në një pozitë të vështirë. E kuptoj vëshirësinë e qeverisë tënde. Por nëse vini në dispozicion bazat tuaja ushtarake e në NATO nuk kundërshtoni urdhërat e Aleancës, nuk do të jetë e domosdoshme pjesëmarrja e juaj e drejtpërdrejtë. Veprimet do të jenë të bashkërenduar nga një katërshe: Shtetet e Bashkuar, Britania e Madhe, Franca e Gjermania”.

E ju ?

“I u përgjigja: në këtë ndodhi nuk do të jetë një katërshe. Do të jetë një pesëshe”. Nëse do t’a kishim katandisur Italinë në rolin e një aeroplanmbajtëse të NATO-s, nuk do të llogariteshim fare, nuk do të kishim patur peshë politike në drejtimin e krizës. Dhe pesëshe qe. Hymë në rrethin e Vendeve që merrnin përgjegjësi të plotë. E patëm dinjitet të barabartë me aleatët. “

Kështu më 24 shkurt 1999 u vutë përkrah tyre, duke filluar sulmin ndaj Jugosllavisë. Dhe pa mandatin e OKB-s.

“Drejtimi i luftës qe i ndërlikuar. E pati çaste kundërshtie të hapur ndërmjet pjesëmarrësve të pesëshes. Ne për shembull ishim kundër bombardimeve të qyteteve serbe. E si neve ashtu edhe gjermanët. “

Por Beogradi u gjuajt.

“Ata veprime u kryen nga amerikanët dhe anglezët me raketa të lëshuara nga aeroplanmbajtëset që qëndronin në Adriatik e aeroplanë që vinin nga Shtetet e Bashkuar, të furnizuar në fluturim para sulmit. Flota e jonë ajrore u përqëndrua mbi trupat serbe që qëndronin në Kosovë, që ishin synimi themelor i veprimit ushtarak.“

Qe i vetmi kalim delikat?

“Çasti më dramatik erdhi në prillin 1999, në takimin e nivelit të lartë të NATO-s në Washington, me rastin e pesëdhjetë vjetorit të Aleancës. Lufta në Kosovë vazhdonte por Millosheviçi nuk prapsohej. Kështu gjatë një mbledhjeje u ndamë”.

Kush ishte veç jush në takim?

“Clintoni, kryeministri anglez Tony Blair, kançelari gjerman Schröder, presidenti francez Jacques Chirac dhe kryeministri spanjoll José Maria Aznar, që ishte ftuar të merrte pjesë. Natyrisht ishte edhe gjenerali amerikan Wesley Clarc, komandani i përgjithshëm i Forcave NATO.

Çfarë ndodhi?

“Blair, i mbështetur nga Aznari, përkrahu nevojën e një mësymjeje të vërtetë me trupa të tokës. Diskutimi u bë shumë i ashpër. Italia, Franca dhe Gjermania kundërshtonin atë zgjidhje. Clarc tha “Do t’a bëjmë kur të na urdhërohet. Kemi plane, por mos mendoni se do të çojmë ushtarët tanë të lëvrijnë si guerrilje në malet e Kosovës. Nëse do të vendosnim për të ndërhyrë do të na duhej të hynim në Serbi. Formalisht mbeti asnjanës, por duke vënë theksin mbi madhështinë e veprimit e mbi rreziqet e tij, na ndihmoi të mbizotëronte arsyeja. Në kundërshtim me atë që mendohe tushtarakët janë gjithmonë më të maturit në kryerjen e luftës, sepse e njohin. Janë politikanët më luftënxitësit.

Mbetej Clintoni për të folur.

“Dhe presidenti amerikan mrekullisht i dha fund diskutimit, duke thënë: “Nuk do të bëjmë asgjë që ndan Evropën. Do të bëjmë atë për të cilën të jemi të gjithë në një mëndje. Presidenti i Shteteve të Bashkuar nuk mund të ndajë Evropën”. Kështu hamëndja e mësyemjes u arkivua. Por, e përjashtuar mësyemja shtrohej problemi si të shtyhej për një zgjidhje politike. Asnjëri gjatë luftës nuk tha kurrë “Duam të fitojmë luftën me Serbinë”. Kjo fjali e marrë nuk u shqiptua kurrë. Ne përsërisnim se trysnia ushtarake kishte si synim t’a detyronte Serbinë të tërhiqte trupat e saj nga Kosova dhe të mbronte popullsinë. Duhej punuar pra për zgjidhjen politike. U a shpjegova amerikanëve”.

Po ats?

“ Italia ishte i vetmi Vend që kishte mbajtur të hapur ambasadën e saj në Beograd e kishim ruajtur kanalet. Ata kanale ushqeheshin edhe nga bashkësia e Shën Egjidit e veçanërisht nga arqipeshkvi Vincenzo Paglia, që luajti një rol të rëdësishëm në marrëveshje me qeverinë. I thashë atëherë Clintonit se duhej negociuar me Millosheviòin lirimi i Ibrahim Rugovës: “Gandi i Ballkanit”, simbol i qëndresës jo të dhunëshme kosovare. Ai përfaqësonte pjesën e moderuar të kombëtarizmit kosovar, atë më të prirur për bashkëjetesë etnike me serbët. Rugova ishte në arrest shtëpie e ne negociuam lirimin e tij, në një mëndje me amerikanët. E gjithmonë në një mëndje me amerikanët përziemë edhe Rusinë në ndërmjetësim”.

Por Rusia në OKB a nuk kishte vënë veton ndaj sulmit të NATO-s kundër Serbisë?

“Është e vërtetë, por ish kryeministri rus Viktor Çernomirdin erdhi dy herë fshehtas në Romë.

Hëngrëm darkë bashkë në pallatin Kixhi e pastaj thirrëm Clintonin për të përkuar caqet e bisedimeve. Të nesërmen Çernomirdini shkoi në Beograd për të folur me Millosheviçin. E gjithë kjo ndërsa vazhdonte lufta.”

Po Clintoni?

“ Kishte vetëm një shqetësim: “Nëse Millosheviçi liron Rugovën, si pacifist ai mund të flasë kundër veprimit të NATO-s. Më besoi. E Rugova u lirua. Qe ndonjë vëzhgues që n’atë kohë shkruajti: “Italia ka liruar një kufomë politike”. Në të vërtetë Rugova qe i çmuar për zgjidhjen e krizës dhe stërfitoi zgjedhjet mbas luftës. Shërbimet tona shkan dhe morën për t’a sjellë në Romë. Sapo mbërriti tha: “Falënderoj NATO-n që po mbron popullin tim”. Isha rrugës kur mora një telefonatë nga Clintoni, që falënderoi për suksesin e operacionit. Toka për zgjidhjen politike ishte përgatitur.”

Çfarë do të thotë?

“Që kjo punë ndihmoi të gjindej një rrugëzgjidhje diplomatike, duke i hapur rrugën nismës zyrtare të presidentit finlandez Ahtisaari. Kur u arrit marrëveshja me Serbinë dhe ajo u tërhoq, në Kosovë nuk u fut NATO, por një trupë ushtarake nën drejtimin e Kombeve të Bashkuar, në të cilën bënin pjesë edhe ushtarakë rusë. Kështu u ndreq edhe ai kuadër ligjor ndërkombëtar që ishte prishur, me që Nato kishte vepruar pa miratimin e OKB-së. Nëse mendoj të djeshmen e shoh sot ajo që më bën përshtypje është: ku ka mbaruar politika? Ku qëndron mundi për të ndërtuar një skenar të pranueshëm mbrapa?”.

E keni fjalën për luftën në Ukrainë ?

E kam fjalën për disa fjalime pa kuptim, për disa njerëz që thonë “Duhet të fitojmë luftën”. Mendoj për Blair-in apo ish sekretarin e përgjithshëm të NATO-s Stoltenberg. Kjo është një luftë që askush nuk mund t’a fitojë: nga një anë është një fuqi bërthamore e nga tjetra fuqia ushtarake e Perëndimit. Nëse nuk ndalet përfundimi mund të jetë një katastrofë botërore. Politika do të duhej të gjente një rrugëdalje”.

A është e mendueshme një rrugëdalje, në bazë të së cilës Ukraina duhet të pranojë humbjen e një pjese të territorit të saj?

“Po Kosova a nuk ishte një pjesë e Serbisë? Ai që përcaktoi qe populli kosovar. Ndoshta edhe tashti, nën mbrojtjen ndërkombëtare, mund të jenë qytetarët e Donbasit ata që vendosin.”

“Corriere della Sera” , 16 shtator 2024 Përktheu Eugjen Merlika