Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for October 2024

VATRA DHUROI 100 FLAMUJ KOMBËTARË, 100 LIBRA SHQIP DHE 100 GAZETA DIELLI PËR FËMIJËT E SHKOLLËS SHQIPE “GJUHA JONË” NË PHILADELPHIA

by

Sokol Paja/

Federata Pan-Shqiptare e Amerikës Vatra dhuroi 100 flamuj kombëtarë, 100 libra shqip e 100 gazeta Dielli për nxënësit e shkollës shqipe “Gjuha Jonë” të shoqatës “Bijtë e Shqipes” në Philadelphia në shenjë nderimi, vlerësimi e respekti për punën e jashtëzakonshme edukative, patriotike, kulturore e atdhetare. Në ceremoninë e përurimit të Qendrës Komunitare dhe Shkollës Shqipe “Gjuha Jonë” në Philadelphia, zyrtarët e Vatrës sekretari Dr. Pashko Camaj, editori i Diellit anëtari i kryesisë Dr. Paulin Marku, Ilir Cubi, Nazim Salihu (Noli Tv), Dr Ines Murzaku e vatranë të tjerë u pritën përzëmërsisht nga kryetari z.Dritan Matraku, nënkryetarët Mexhit Koboçi, Rudina Bani, sekretarja Julida Çepele e aktivistë të tjerë si Sadik Elshani e kontributorët ndër vite të shoqatës. Shkolla Shqipe “Gjuha Jonë” prej 22 vitesh ruan denjësisht gjuhën shqipe, kulturën kombëtare dhe identitetin shqiptar në mërgatën shqiptare të Philadelphias. Shoqata “Bijtë e Shqipes” është shndërruar në një qendër të fuqishme patriotike, sociale, edukative, kulturore e atdhetare permes aktiviteve të shkëlqyera atdhetare që rrezatojnë vlerat tona më të mira kombëtare shqiptare në Amerikë. Drejtuesit e shoqatës “Bijtë e Shqipes” shprehën mirënjohje e vlerësim për dhuratën bujare dhe morën garanci prej Vatrës e Diellit për bashkëpunim të ngushtë e mbështetje të fuqishme në misionin e tyre të shenjtë për ruajtjen e gjuhës, kulturës, historisë e traditës shqiptare në Amerikë.

Më herët Vatra ka shpërndarë flamuj kombëtarë, libra, abetare e gazeta Dielli edhe në shkollat shqipe New York, New Jersey, Missouri, Connecticut.

“SHTËPIA E SHQIPTARIT”, FESTË MADHËSHTORE NË PHILADELPHIA

by

Sokol Paja/

Philadelphia, 13 tetor 2024 – Shoqata Mbarëshqiptare Social – Kulturore “Bijtë e Shqipes” bashkoi shqiptarë nga Amerika, Kanadaja, Italia, Greqia, Gjermania, Shqipëria, Kosova e trojet etnike kombëtare në një festë madhështore të inagurimit të “Shtëpisë së Shqiptarit” si qendër e re komunitare që bashkon të gjithë patriotët shqiptarë të Philadelphias. Një aktivitet i shkëlqyer patriotik, atdhetar, kulturor, komunitar e kombëtar i “Bijve të Shqipes” të cilët bashkë me shkollën shqipe “Ghuja Jonë” janë një krenari kombëtare shqiptare në mërgatën e Amerikës. Përurimi i Qendrës Komunitare dhe Shkollës Shqipe “Gjuha Jonë” në Philadelphia si një moment historik, është një mirënjohje për kontributin 22 vjeçar të kësaj shoqate në shërbim të komunitetit shqiptar dhe çështjes kombëtare. Një emocion dhe krenari e pa përshkrueshme për çdo pjesëmarrës, vlerësimi dhe puna fenomenale e komunitetit fantastik shqiptar në Philadelphia.

Nën prezantimin mjeshtëror të gazetarit të shquar të RTSH mjeshtrit të skenës dhe ekranit Defrim Methasani dhe patriotes së talentuar Julida Çepele, u kënduan emocionalisht himnet kombëtare të Amerikës e Republikës së Shqipërisë duke ngjallur emocione të mëdha dhe përjetime zemre në tokën e ëndrrave dhe larg atdheut mëmë. Ceremonia festive vazhdoi me interpretime të shkëlqyera si një koncert me këngë dhe valle nga nxënës dhe ish -nxënës të shkollës shqipe “Gjuha Jonë” me vallen e Tiranës e këngën e fëmijëve “Xhamadani vija-vija” të cilët emocionuan të gjithë të pranishmit. Kënga “Moj e bukura more” e kënduar nga Anita Rukiqi dhe Isli Ademi u pasua nga Kristina Marku e la gjurmë kujtese në ceremoni me këngën “Thërret Prizreni mori Shkodër”, pasuar nga vallja e Tropojës kërcyer mjeshtërisht prej të rinjve shqiptarë të Philadelphias, pjesë e ‘Bijve të Shqipes”. Ansambli Folklorik “Çipini” nga Labëria i thuri këngë polifonike nderimi kontributit historik të shkollës shqipe “Gjuha Jonë” e shoqatës “Bijtë e Shqipes” për gjuhë e kulturë kombëtare, përformancë e lartë artistike që u pasua nga nxënësi Leonard Hasa në një instrumental me çifteli.

Kryetari i Shoqatës Mbarëshqiptare Social – Kulturore “Bijtë e Shqipes” z. Dritan Matraku falenderues dhe i emocionuar në fjalën e mirëseardhjes tha se kjo ditë e shënuar e përurimit të shtëpisë së shqiptarit, përmbush amanetin e të parëve për të ruajtur historinë e vlerat tona kombëtare e për ti përcjellur tek brezat e rinj. Z.Matraku vlerësoi dhjetëra biznese e sipërmarrje shqiptare që për 22 vite sakrifikuan e kontribuan për shtëpinë e shqiptarit në Philadelphia. Shoqata “Korabi” i dhuroi nga Shqipëria “Bijve të Shqipes” një libër me vlera historike e kulturore si shenjë nderimi e respekti për angazhimin e punën e vyer atdhetare.

Përfaqësuesi i Senatit të SHBA, zyra e Senatorit Bob Casey, z. Ethan Seletsky, Senatori z. Jimmy Dillon, Këshilltari i qytetit z. Michael Driscoll dhe përfaqësuesi i shtetit të Philadelphias Pat Gallagher në fjalimet e tyre që u shoqëruan me dhurata për shoqatën “Bijtë e Shqipes” e shkollën shqipe “Gjuha Jonë”, vlerësuan lart komunitetin shqiptar të Philadelphias, cilësuan bashkëpunimin e frytshëm, vlerat komunitare, krenarinë e sukseset e shqiptarëve që janë frymëzim edhe për komunitetet e tjera në Philadelphia. Ambasadori i Shqipërisë në Uashington Ervin Bushati në fjalën e tij vlerësoi punën komunitare dhe atdhetare të shqiptarëve të Philadelphias. Artisti Shaban Lajçi duke recituar pjesë nga Lahuta e Malcisë emocoionoi të gjithë të pranishmit me mesazhet atdhetare të At Gjergj Fishtës që qëndrojnë aktuale edhe në ditët e sotme. Artisti i shquar Xhevat Limani interpretoi poemën e Naim Frashërit “Ti Shqipëri më jep nder” duke dhënë mesazhe të fuqishme për ruajtjen e gjuhës shqipe, këtë gjuhë të perëndisë, ndër brezat e shqiptarisë. Këngëtari Artur Matia përgjatë performancës së tij i shtoi nota gëzimi e hareje ceremonisë së shkëlqyer festive që bashkoi shqiptarët e Amerikës në festën e shtëpisë së shqiptarëve. Përfaqësuesi i nismëtarëve të shoqatës “Bijtë e Shqipes” z. Llazar Vero në fjalën e tij tregoi me detaje rrugëtimin historik të shoqatës “Bijtë e Shqipes” në 22 vite histori, ndërsa z. Tajar Domi ish-kryetar shoqatës “Bijtë e Shqipes” shpjego për të pranishit funksionin që do të kryejë shtëpia e shqiptarëve si qendër kulturore e multidimensionale në shërbim të komunitetit shqiptar në Philadelphia.

Dr.Pashko Camaj, Sekretari i Federatës “Vatra” vlerësoi punën patriotike të shoqatës “Bijtë e Shqipes” e shkollës shqipe “Gjuha Jonë” për ruajtjen e gjuhës e identitetit kombëtar duke e lidhur ngushtë këtë veprimtari me misionin e Vatrës që prej themelimit e deri në ditët e sotme. Dr. Camaj përshëndeti në emër të kryetarit Dr. Elmi Berisha, Kryesisë së Vatrës, Këshillit të Vatrës e të gjithë vatranëve dhe dhuroi në emër të Federatës Vatra 100 flamuj kombëtar, 100 libra shqip dhe 100 gazeta Dielli për fëmijët e shkollës shqipe. Editori i gazetës “Dielli” i quajti shqiptarët e Philadelphias apostuj të shqiptarizmës dhe ambasadorët më të mirë të vlerave kombëtare në mërgatën e Amerikës. Gjuha, kultura dhe identiteti e bëjnë një komb të pa vdekshëm, tha ndër të tjera editori i gazetës Dielli.

Mjaft e veçantë në këtë ceremoni patriotike ishte përshëndetja e drejtorit artistik të Qendrës “Margarita Xhepa” në Asti të Italisë z. Hasan Bulçari dhe e drejtorit të shkollës shqipe “Naim Frashëri” në Patra të Greqisë z. Iliaz Bobaj, lexuar nga mësuesja Kristiana Veliu. Shkolla këto model atdhetarie e patriotizmi në Greqi dhe Itali e të binjakëzuara me shkollën shqipe “Gjuha Jonë” në Philadelphia.

Fjalë përshëndetëse dhe mjaft emocionuese mbajtën Dr. Bexhet Hasani e znj.Iliriana Sulkuqi si përfaqësues të Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë, Dr. Skender Kodra nga Akademia Shqiptaro – Amerikane e Shkencës dhe Arteve dhe z. Iliaz Shehu, anëtar i Kryesisë së Shoqatës “Bijtë e Shqipes”. Ceremonia festive u përmbyll prej nënkryetarit Mexhit Koboçi e Rudina Bani me dhënien e certifikatave të vlerësimit e mirënjohjes “Kontribute Atdhetarizmi” për bizneset që kontribuan në ndërtimin e qendrës komunitare“Bijtë e Shqipes” e shkolles shqipe “Gjuha Jonë”. Finalja festive ishte prerja e shiritit të inaugurimit të “Shtëpisë së Shqiptarit” prej drejtuesve të shoqatës e nxënësve të shkollës si dëshmi e vazhdimësisë, mirënjohjes e krenarisë kombëtare në mërgatën e Amerikës.

Një aktivitet i shkëlqyer kulturor, atdhetar, patriotik e komunitar ku shqiptarët e Philadelphias shkëlyen si kurrë më parë. Qershia mbi tortë e aktivitetit ishte pjesëmarrja e gjërë e Vatrës e vatranëve me në krye sekretarin Dr. Pashko Camaj, editorin e Diellit, anëtarin e kryesisë Dr. Paulin Marku, Ilir Cubi, Nazim Salihu(Noli Tv), Dr. Ines Murzaku e vatranë të tjerë. Një prezantim dinjitoz e me shumë dinjitet, në një ceremoni të bekuar që kurorëzon përpjekjet dhe aspiratat e shqiptarëve për gjuhë e kulturë, sukses, identitet, histori e krenari në mërgatën e Amerikës. Zoti i bekoftë përpjekjet e shenjta të të gjithë shqiptarëve për gjuhë shqipe, histori dhe identitet kombëtar.

AALEA Showcases the Albanian American Diaspora as a Model of Unity, Professionalism, and Civic Pride

by

Dritan Lazami/

Human Trafficking Detective for the Dane County Sheriff’s Office

The Albanian law enforcement diaspora is growing globally, with Albanians increasingly entering law enforcement professions in various countries, particularly in the United States, Germany, Switzerland, and other parts of Europe. These officers are building bridges between their respective communities and local law enforcement agencies, while maintaining a strong connection to their Albanian heritage.

In the United States, organizations like the American Albanian Law Enforcement Association (AALEA) play a significant role in uniting Albanian-American law enforcement officers from across the country. AALEA focuses on promoting cultural pride, supporting officers of Albanian descent, and fostering connections between Albanian communities and law enforcement agencies. Officers in these roles include suburban police officers, deputy sheriffs, special agents, investigators, and state troopers.

In countries like Germany and Switzerland, the Albanian diaspora has also made significant strides in law enforcement, with Albanians serving as police officers, detectives, and other roles in public safety. Polizeikommissar Morina from Bielefeld, Nordrhein-Westfalen, for example, is an inspiring figure for the younger Albanian generations in these regions.

This growing involvement of Albanians in law enforcement not only strengthens ties between the diaspora and their host countries but also helps in promoting a positive image of the Albanian community abroad. It reflects a commitment to service, law, and order while maintaining pride in their Albanian roots.

“Inteligjenca Artificiale, fati apo fundi i njerëzimit” 

by

 Gjeneral ® Piro Ahmetaj/

Në vijim gjeni përmbledhje strategjike mbi oportunitetet dhe rreziqet më kritike për individin, shkencën, shoqërinë njerëzore, kulturën dhe rendin botëror, pra rreth: “Inteligjencës Artificiale”, duke j’u referuar filozofit më të shquar të historisë moderne të njerëzimit, Prof. Yuval Noah Harari: 

Së pari, Inteligjenca Artificiale (Artificial Inteligence, shkurt AI), po arrin në kufijtë e shoqërizimit, duke influencuar ndjenjat/lidhjet emocionale, sociale, madje edhe vetë kuptimin e ekzistencës tonë. Nga ana tjetër, “një set pyetjesh të forta” ngrihen mbi AI, të cilat po dominojnë diskutimet akademike, shkencore, politike, zyrtare dhe shoqërinë njerëzore: çfarë oportunitetesh dhe kërcënimesh paraqet AI për ardhmërinë e njerëzimit ?; Referuar edhe Biblës: “A do përbënte AI një betejë kundër natyrës, bashkë me të, fundin e historisë së njerëzimit”? A është e mundur (?), A do të jetë në gjendje shoqëria njerëzore të prodhojë mekanizmat e duhura për të adresuar përfitimet si dhe për tu mbrojtur sa nuk është von nga AI?

Dekadën e fundit, Institucionet e sigurisë në rrafshin kombëtar dhe Global, mbeten të fokusuara mbi pasojat e riciklimit të luftës neonaziste të Rusisë – Putiniste për pushtimin e Ukrainës; përballjen me terroristët e pa Fe në Lindjen e Mesme; sfidat e paqes në Ballkanin Perëndimor; programet e armëve të shkatërrimit në masë në Korenë e Veriut, Iran, krizën ekologjike, me të cilat po përballet njerëzimi. Për mirë apo për keq, edhe AI po demostron peshë gjithnjë e me përcaktuese në të gjitha sa përmendëm, si dhe për të përmirësuar ose përkeqësuar edhe sistemin ekologjik 4 miliardë vjeçar të planetit Tokë.

Në fakt, frikësimi i njerëzimit nga AI ka nisur bashkë me epokën e kompjuterit nga mesi i shekullit të 20-të, me çfaqjen e filmave fantastiko-shkencor, Terminator ose Matrix.  Por ndërkohë që skenarët fantastiko-shkencor janë bërë pika referimi kulturore, ata nuk janë marrë seriozisht në debatet shkencore, politike, etj. 

Inteligjencës Artificiale (AI) po përparon frikshëm, deri në kufijtë për tu bërë e ndjeshme, pra zotërimin e ndjenjave dhe ndërgjegjes, ose të bëhet e aftë për të influencuar kulturën dhe botën fizike. Dhe ndoshta më shpejt seç mendohet, Robotët do të jenë në gjendje të lëvizin dhe të veprojnë në shtëpi, qytete, male, pyje, ekonomi, shkencë, mjekësi, hapësire, ushtri, polici, etj, edhe më me efikasitet sa dhe vetë Ne/njerëzit. Gjithësesi, edhe për Chat GPT apo të tjera teknologji të reja të AI, ende nuk kanë prova që ato të zotërojnë vetëdije, emocione, etj si p.sh, data që automjetet vetëdrejtuese, vazhdon të shtyhet. 

“Lajmi i keq” është se për të kërcënuar mbijetesën e qytetërimit tonë, AI nuk ka nevojë për ndërgjegje. Ndryshe nga sa mund të mendohet, AI është në gjendje të mësojë dhe përmirësohet vetë, deri në masën sa vetë zhvilluesit e këtyre mjeteve suprizohen me aftësitë e plota të AI !? Prandaj, Harari parashikon që me këto aftësi AI, rrezikon të “gllabërojë deri edhe kulturën njerëzore“. 

Tashmë jemi të familjarizuar për disa nga aftësitë më themelore që zotëron AI, si ato të shkrimit të tekstit, vizatimit të imazheve, kompozimit të muzikës, fjalimeve politike, hapjes së kodeve, etj. Por, ka shumë aftësi shtesë që po shfaqen si falsifikim i thellë i zërave dhe imazheve (Deep Fake), kontratat ligjore, deri aftësitë për të “rekomanduar” marrëdhënie intime mes qënieve njerëzore. 

Së dyti, aspekti më i rëndësishëm i revolucionit të AI, është zotërimi i gjuhës në një nivel që tejkalon edhe aftësinë njerëzore ! Por me zotërimin e gjuhës njerëzore, AI “kërcënon të depërtojë në çelësat” që ç’bllokojnë dyert e institucioneve, bankave, emailet, FB, etj. Ndërsa kështu, AI është shumë afër për të hakuar përdorim e gjuhës dhe për të krijuar mitologji, ligje, art, shkencë, politik, deri për të bashkëjetuar miqësisht me “njeriun tokësor”!  Nëpërmjet zotërimit të gjuhës AI gjithashtu mund të krijojë marrëdhënie intime (ndërvartësie) me njerëzit dhe për të ndikuar në opinionet dhe pikëpamjet tona mbi botën. Që AI të ketë ndërgjegje, nuk ka nevojë për ndjenjat e veta, pasi (keq) përdor vartësinë njerëzore ndaj AI.  

Kështu, AI ka ngritur një pyetje të madhe: “çfarë do të thoshte për qëniet njerëzore të jetonin në një botë ku ndoshta shumica e tregimeve, melodive, imazheve, ligjeve, politikave dhe mjeteve janë formëzuar nga Alienët, pra jo-njerëzore, të cilët ditën të shfrytëzonin me efikasitet, dobësitë dhe ka arritën të krijojnë marrëdhënie, madje intime me qëniet njerëzore” ?!

Sot, asnjë njeri nuk mund të shpresojë të mundë një kompjuter në lojën e shahut ! E njëjta gjë po ndodhë në art, në politikë, ekonomi, arsimim, sport, muzik, shëndetësi, etj. Çfarë do të ndodhë me sistemin arsimor kur fëmijët të shkruajnë esetë e tyre me Chat GPT (?), etj. Së shpejti mund ta gjejmë veten duke zhvilluar diskutime në internet për abortin, ndryshimin e klimës, apo përballjen me entitete që ne mendojmë se janë qënie njerëzore, por në të vërtetë mund të jenë Robotë të AI. A nuk do ishte krejtësisht e kotë, që ne të humbim kohën tonë duke u përpjekur të bindim një Robot të AI të ndryshojë pikëpamjet e tij, pasi sa më gjatë të kalojmë duke folur me Robotin, aq më mirë ai na njeh si dhe më lehtesisht i përpunon mesazhet për të na ndryshuar pikëpamjet tona politike dhe në çdo fushë tjetër.

Në qershor 2022 ndodhi një incident i famshëm kur inxhinieri i Google, Blake Lemoine, i cili deklaroi publikisht se Chatbot-i/AI, Lambda (për të cilin ai punonte) u bë një qënie e ndjeshme që reagoi ndaj tij. Por Profesori humbi punën shumë fitimprurëse, pikërisht kur mendonte se po mbronte Chatbot-in e AI.  Çfarë do të ndodhë me shoqërinë njerëzore ndërsa AI po përparon në një betejë për të krijuar marrëdhënie intime me Ne/njeriun, që më pas mund të përdoren për të na bindur të blejmë produkte të veçanta, ose të votojmë për Parti ose politikanë të veçantë apo deri edhe me kë të martohemi ?!

Së treti, sot njerëzit mund të përdorin një këshilltar të vetëm të AI, si Oracle me një ndalesë (one stop shop) dhe si burim për të gjithë informacionin që u nevojitet. Pse të shqetësoheni për të kërkuar diçka kur thjesht mund t’i kërkoni Oracle-it t’ju tregojë gjithçka që dëshironi ? Pra, ekziston mundësia që brënda një kohe të shkurtër e gjithë industria e reklamave të shembet, ndërsa AI si dhe pronarët dhe kompanitë që kontrollojnë AI do të bëhen jashtëzakonisht të pasur dhe rrjedhimisht më të fuqishëm. Pra kjo për të cilën po flasim, potencialisht nuk është fundi i historisë njerëzore, por fundi i pjesës së dominuar nga njeriu. 

Brenda pak vitesh Inteligjenca Artificiale mund të memorizojë/përvetësojë të gjithë historin e kulturës njerëzore, pra gjithçka u prodhua për mijëra e mijëra vjet. Mos të harrojme se Ne/njerëzit nuk kemi njëherë e përgjithmonë të drejtë për realitetin. Mjetet e mëparshme si shtypshkronjat, radiot, apo televizorët ndihmuan në përhapjen e kulturave, por ato kurrë nuk mund të krijonin diçka të re vetë. Një shtypshkronjë nuk mund të krijojë një libër të ri, atë e bën/nte vetëm njeriu. Prandaj, IA është thelbësisht e ndryshme nga makinat e shtypit, nga radiot, nga çdo shpikje e mëparshme në histori, pasi AI mund të krijojë ide, histori, imazhe, realitet krejtësisht të reja dhe kështu mund të krijojë një kulturë të re, apo Jo ? 

Së shpejti, Ne/njerëzit mund ta gjejmë veten duke jetuar brenda ëndrrave dhe fantazive që janë thelbësisht të ndryshme nga shumica e gjërave të imagjinuara në filma dhe libra fantastiko-shkencor. Më parë njerëzit kishin frikë nga kërcënimi fizik që paraqesin makinat inteligjente, që mund të vraponin rrugëve dhe qëllonin/vrisnin. Ndryshe nga disa teori konspirative, AI nuk ka nevojë të dërgojë Robotë vrasës, pasi AI mund t’i influencojë lehtësisht njerëzit të tërheqin këmbëzën nëse/kur ka nevojë …! 

Që nga kohërat e lashta, njerëzit kishin frikë se mos ishin të bllokuar në një botë iluzionesh. Në Greqinë e lashtë, Platoni tregoi alegorinë e shpellës ku një grup njerëzish të lidhur me zinxhirë gjatë gjithë jetës së tyre përballë një muri të zbrazët, ose ekrani le të themi.  Me vonë Buda tha se: “ajo që Ne normalisht e konsiderojmë realitet është shpesh vetëm trillim në mendjet tona”. Njerëzit kanë bërë luftëra të tëra duke vrarë dhe duke qenë të gatshëm të vriten vetë, për shkak të besimit të tyre në këto trillime!

Pra, revolucioni i AI do/po na sjell ballë për ballë me demonin e shpellës se Platonit dhe Buda-s, nëse nëse nuk do të jemi në gjendje ta heqim këtë perde iluzionesh duke menduar se ky është realitet. Megjithatë, këto mjete të Inteligjencës Artificiale kanë qenë të mjaftueshme për të krijuar këtë lloj perde iluzionesh që rrisin polarizimin shoqëror, minojnë shëndetin mendor dhe besimin te vlerat e shoqërisë demokratike. 

Mesazhe përmbledhëse, pa mëdyshje, që Inteligjenca Artificiale (AI) mbart potenciale të jashtëzakonshme positive, si p.sh në gjetjen e kurave ndaj kancerit, etj; zhvillimin e ekonomisë dhe mirëqënies, për paqen dhe sigurinë; kapërcimin e krizës ekologjike, etj sfida me të cilat po përballet shoqëria njerëzore.  Në 1945, në Hiroshima u provua fuqia shkatërruese e bombës atomike. Por a nuk do përfitonte njerëzimi duke prodhuar në vend të bombave energji të lirë dhe të bollshme ?  Kështu na duhet të mendojmë edhe për këtë armë të re (AI), që nëse nuk e vendosim nën rregulla/kontroll Sot, në vend të përfitimeve, mund të asgjësojë botën tonë mendore dhe bashkë me të njerëzimin. 

Prandaj Qeveritë duhet të ndalojnë përdorimin e çdo programi të ri përpara se AI të dali jashtë kontrollit. Hapi i parë është rregullimi ligjor i (sh) përdorimit të programeve të AI në shkollat publike. Ndërsa për çensurën në internet, Twitter, Facebook, Tik-Tok, etj, duhet marrë në konsiderat që vetëm qëniet njerëzore kanë lirinë e shprehjes, Robotët nuk e kanë gjithësesi. Kështu që nëse i vendosim nën kontroll që Sot, ose ju “mohojmë lirinë e shprehjes Robotëve”, mendoj se kjo duhet të jetë shume e mirë me të gjithë, apo Jo?

Në botën që rrokulliset me konflikte kaotike, AI perceptohet si: “zgjidhja/mallkimi jashtetokësor” drejt fundit të historisë njerëzore, edhe pse për të kërcënuar themelet e qytetërimit nuk ka gjithësesi nevojë për Inteligjencen Artificiale…! Diktaturat, Autokratët e moderuar (me kullaro dhe bejte demokratike), shtetet e dështuara, demokracitë fasade/burokratike (RSh = fanar ndriçues), ektremizmi i cdo lloj forme, rikthimi te lufta neo-Naziste, armët bërthamore, dezinformimi nga mediat, etj janë prova të vetë-mjaftueshme për të krijuar kaos social, politik, Qeverisës, vlerave si dhe hedhur në greminë shoqërinë njerëzore. 

Për më keq, zotërimi i fuqisë së AI, është arma e duhur që demokracitë të përthithen dhe përmiren nga diktatorët ose autokratët e veshur me kullaro perëndimore. Demokracia është një bisedë e lirë që mbështetet te gjuha/komunikimi. Kur AI hakeron gjuhën, mund të “burgosë lirinë” për të zhvilluar përgjegjësitë publike duke shkatërruar kështu demokracinë. Dhe nëse presim kaosin total, pasojë e pluralizmit fasadë (si në rastin e RSh), do të jetë tepër vonë që vendi dhe shoqëria të ri-sillet në shinat dhe vlerat demokratike.    

Padyshim që megjithë zhvillimet e sipërpërmendura, AI mbetet ende artificiale, në kuptimin që Ne/njerzit e prodhojmë. Por është po ashtu fakt që AI prodhon gjithnjë e më shumë vetveten, pra po del jashtë kontrollit tonë! Atëhere gjëja më e rëndësishme është të kuptojmë me të vërtetë se me çfarë po përballemi dhe të mos ngushëllojmë veten me mendime delirante, si p.sh: “AI është produkt Ynë/njeriut, pra është nën kontrollin Tonë të plotë, dhe nëse përpiqet të bëjë diçka të gabuar Ne e heqim nga priza …”, etj si këto. 

Përveç frikës se mund të na shkatërrojë qytetërimin, ende nuk dimë qartësisht për këtë “inteligjencë të huaj”. Prandaj duhet ndaluar zhvillimi i pakontrolluar i kësaj inteligjence, le ta quajmë Aliene, përpara se AI të na rregullojë apo shfarosë Ne/njerëzimin! Por kjo ka nevojë për vullnet dhe Leadeship i fortë si dhe fuqi kompjuterike shtesë, pra për më shumë para. 

Regjimet autoritare nuk dëshirojnë, ndërsa vendet e vogla me demokraci fasadë (përfshi RSh) nuk kanë as mundësi të vetëm-përballen me AI. Gjithësesi mbetem shpresëplotë se ShBA, BE-ja, UK, etj, po/do ndërtojnë aq shpejtë sa të mos jetë vonë, “armën/Sistemin pro/anti-AI”, pra strategji, kornizë ligjore, Institucione, kapacitete dhe aftësi globale për të mbrojtur shoqërinë nga një katrastrofë apokaliptike.  

Ndërsa si mesazh përmbyllës: “Inteligjenca Artificiale (AI) mbetet si një thikë me dy presa”, pasi mbart përfitime por edhe rreziqe të jashtëzakonshme për shoqërinë njerëzore.  Kështu që, fati apo fundi i njerëzimit varet nga vendimet dhe veprimet që shoqëria do ndërmarrë përpara se AI të dalë jashtë kontrollit. 

Autori: Gjeneral ® Piro Ahmetaj:

Ekspert për SK, Rajonin dhe NATO-n,

Zv/President i Këshillit të Atlantikut; & ish:

Këshilltar për Sigurinë Kombëtare në PD,

Këshilltar i Presidentit të RSh; Zv/ShShPFA,

Përfaqësues Ushtarak në SHAPE/NATO. 

Trupa profesioniste e Teatrit të Korçës vazhdon turneun nga Nju Jork në Worcester dhe Boston

by

Rafaela Prifti/

Mbrëmë ishte nata e tretë dhe e fundit e shfaqjes së komedisë Nuse Vetëm për Letra me autor dhe regji të Leka Bungos nga trupa profesioniste e teatrit të Korçës në Producers Club në Manhattan, NY.

Humori është gjini e vështirë por humoristi Lenka Bungo dhe interpretimi i aktorëve profesionistë zbavitën me të qeshura publikun shqiptar. Komedia sjell reagime që vijnë nga një tip skeme martese të një vajze me origjinë shqiptare, të lindur në Nju Jork, që me ndihmën e njerkut rekruton kandidatë të huaj dhe shqiptarë të cilët hyjnë në “komplikime kontraktuale” për të siguruar qëndrimin në Amerikë.

Gjergj Kovaçi, Drejtues e Pronar i USALB TV edhe organizator për ardhjen e trupës së Korçës për herë të parë në Nju Jork, përshëndeti publikun dhe falënderoi pjesëmarrësit, veçanërisht sponsorët Fredi Tolja si dashamirës të përhershëm të artit dhe artistëve shqiptarë.

“Përkrahja për artin dhe artistët tanë është parësore për gjithë shoqërinë,” tha regjisori shumë i suksesshëm Bujar Alimani.

Shfaqja është vënë në skenë në teatrin e Korçës vitin e kaluar dhe është bashkëpunimi i parë midis Leka Bungos dhe trupës A. Z. Çajupi. Fundjavën e ardhshme trupa do të japë shfaqje në Worcester dhe Boston.

Foto: Aktorja Zamira Kita fotografon trupën e komedisë Nuse Vetëm për Letra dhe publikun në natën e tretë të turneut në Nju Jork.