dgreca – Page 114 – Dielli

SHPIRTI

April 16, 2021 by dgreca

Pse njeriu duhet të jetë kaq i frikësuar nga vdekja kur është i mbrojtur nga pavdeksia e shpirtit?

SHKRUAN:ALFONS GRISHAJ

Dëshira e përjetësisë mbi dhe’…është një iluzion “pozitiv” që si shumë iluzione të tjera… zënë vend vetëm në kartat narrative dhe asnjëherë si “cibus immortalis” (ushqim i pavdekësisë), që e bën njeriun komod e gjysëm-Perëndi.

Njerëzit,sapo fitojnë pjekurinë për të dalluar dy botët, ngatërrojnë jetën e përtejme me misterin e “vdekjes”… dhe pakuptuar ndihen të frikësuar nga hija e saj që i shoqëron herë pas here deri në finale.

Po pse njeriu duhet të jetë kaq i frikësuar kur është i mbrojtur nga pavdeksia e shpirtit?

Krejt e kuptueshme: misteri gjithnjë është i frikshëm…është një labirinth i panjohur , një enigmë. E megjithatë , dikur , Herakliti thoshte: “ Për të shkuar tek Hadi , njerëzit vrapojnë me një frymë dhe kremtojnë festat e tyre .” Kurse , Volteri shkroi : “ Vdekja ? Fajtori i frikësohet; fatkeqi e grishë; trimi e përbuzë dhe ecën me guxim drejtë saj; i urti e pret dhe e pranon pa përmallim”. Ndërsa , Koliqi na sjell në shqip, Vinçenzo Monti-n (neoklasicist i madh) me Sonetën e tij “ Sopra la Morte”. Unë po e sjell dhe në Italisht , që lexuesit t’a shijojnë përkthimin e përsosur të Prof. Ernest Koliqi :

Sopra la Morte

Morte, che se tu mai? Primo dei dann

L’ama vile e la rea ti crede e teme;

E vendetta del ciel scendi aitiranni,

Che il vigilie tuo braccio incaiza e preme.

Ma l’infelice, a cui de’ lunghi affanni

Grave e l’incarco e morta in cuor la speme,

Quel ferro implora troncatordegli anni,

E ride all’ appresar dell’ore estreme.

Fra la polve di Marte e le vicende

Ti sfida il forte che ne’ rischi indura;

E il saggio senza impallidir ti attende.

Morte, che se’ tu dunque ? Un’ ombra oscura,

Un bene, un male, che diversa prende

Dagli affeti dell’uom forma e natura.

Mbi Vdekjen

O Morde, vall shka je? T’parin ndër dame

shpirt-ligu e i mbrapshti ty t’kujtojnë, e t’ druhen;

ahmarrje qiell u zbret tirajve n’ shkame*

qi krahi i yt pamejshëm ndjek e ruen.

Po njeriu i ngrat’ qi jetën plot me t’ fshame

ka randë e nuk mban shpres’, hekrin qi shuen

vjett e mjerueme thrret, e ditt e mbrame

deshron, o qesh’ kur shef se i u afruen.

N’ mes ngjarjeve plot flak’ qi Marti* ndezë

ai i forti t’përbuzë i msuem n’ poterë;

e t’pret i urti pa u verdhue n’fytyrë.

Morde, shka je ti pra? Nj hije e zezë,

nji e mir’, nji e lig, qi t’ndryshme merr përherë

nga ndiesit e njeriut trajtë e natyrë.

Si klasik që kam mbetur , nëse do kthehesha (time machine) prapa në kohën e Perëndive, do preferoja të adhuroja Iris , Perëndeshën e Ylberit ( “Sword Lily” – Gladiolus në latinisht , siç e quajtën Perëndeshën), që ishte emblema e besimit shpirtëror . Ajo mban emrin e një luleje, rrënjët e së cilës u përdorën për parfum në qindra vjet dhe po nga këto rrënjë u prodhuan dhe hajmali për tu mbrojtur nga magjitë e zeza…, amuletë që SOT do i nevojitej shumicës njerëzore.

Sipas mendimit tim dhe studimeve , në kontekstin e hapësirës për t’a kuptuar shpirtin… mbetet kështjellë misterioze titanium, por në planin praktik, shpirti nuk është enigmë , është i kapshëm, motori i vetëm gjenerues i materies . Ai është i ndërtuar në atë formë energjie që vibron në disa frekuenca të kalkuluara mjeshtërisht nga At’ i gjithëpushtetshëm. Shpirti është i bukur… sinonim i universit që pluskon frymë , ozon , por the impakte.

Ashtu si virtyti , shpirti ka shumë forma. Mund të bëhet lule, pemë, zog, avull , ujë ( si Melusine* , që pothuajse sot janë zhdukur nga barbaria e njeriut-Incubus*) , re, shi , erë , atom, vetëtimë e çdo formë tjetër jetike. Kështu , njeriu duhet të ndihet i sigurtë në kacavjerrjen midis “kohëve” dhe të zhveshë përfundimisht dyshimin se , Hyu ka prapaplan negativ për shëmbëlltyrën e vet. Aty ku nuk ka shpirt nuk ka jetë, nuk ka mëkate veniale. Ka vetëm trupa të ngurtë të trajtshëm që tregojnë pamundësinë e integrimit të vazhdimësisë. P.Sh. : Një pemë e tharë (që nuk ka shpirt) shërben më tepër për dru zjarri sesa një hije magjike ku paqton rrugëtarin e lodhur apo frymëzon poetin për të bërë një sonet. Nëse njeriu nuk do të kishte shpirtin si forcë gjeneruese do e humbiste ekuilibrin duke u kthyer në një vandak kockash (si pema e tharë), pamundësi e përdorimit të forcës superiore të veprimit . Në fund , asnjë nga trupat e pashpirtë nuk kanë fuqi “kërcënuese” ndaj njëri-tjetrit : pema do ngelej e tharë ashtu si dhe kockat , materie … komshinjë të përkohshëm , memecë deri në pluhur.

Shpirtrat, nganjëherë përdorin përkohësisht trupat e forcës lëvizëse për të përcjellë mesazhet e ngarkesave të pathëna, pengjeve, ashtu siç kemi lexuar dhe historitë e Meri Rof , Xhuzepe Verdalit , Shanti Devi etj. Lexuesi duhet të jetë i vëmendshëm se, duke sjellur shembuj të tillë…, duhet të thellohet e të nxjerrë konkluzionin real përpara thënies : “Përrallë!”.

Kur arsyeja mbetej e kyçur… Jung , përdorte slloganin : “ Të mendosh është përpjekje e mundimshme dhe e neveritshme, ndaj shumica e njerëzve kënaqen me gjykime të verbra.” Sipas mendimit tim, gjykimi është ajo që ndan botën shtazore me atë njerëzore . Sepse, nëse njeriu do të ishte një “kafshë racionale”… atëherë çfarë i bije kafshës të jetë…njeri iracional?! Në gjykime infantile hasim dhe “akademikë” që gradën shkencore e quajnë si anti-plumb , si arsye të çeliktë të “shkencës”. Por, kur ballafaqohen me arsyen e nënvetëdijes (shpirtit), çarmatosen si robër lufte që nuk kanë rrugëdalje tjetër vetëm të ngrenë duart lart. Dallimi midis akademikut amorf dhe shpirtit gjeni është se, akademiku amorf ushqehet me tekste shabllone, ndërsa arsyeja e shpirtit ka kapërcyer në dimensionin tjetër krijues. Dr. Raymond A. Moody është i tillë, gjeni , i cili na sjell shkencërisht tranzicionin e shpirtrave. Ai thoshte : “ I have absolutely no fear of death. From my near-death research and my personal experience, death is, in my judgment, simply a transition in another kind of reality”.

Për shpirtin , Judeizmi ka patur një doktrinë të fshehtë të quajtur , Kabala (Kabbalah*) , e cila njihte mirë teorinë e reinkarnacionit. Teori që , kristianët e quajtën të rrezikshme dhe e shmangën me shumë mjeshtëri… që në një rast dhe , Edgar Kejsi ia përmend gruas së tij, Gertrudë : “E di ti që patriarkët kristianë kanë qenë njerëz shumë të ditur? Çdo ditë e më shumë po bindem për të drejtën e tyre. Atyre u lumtë që aso kohe hoqën dorë nga ideja e shpërnguljes së shpirtrave, duke e quajtur atë si një doktrinë shumë të rrezikshme dhe të panevojshme.”

Kjo është shumë e saktë , sepse sipas “leximeve hipnotike” njeriu mund të mbesë peng i të kaluarës dhe zhvendosjes së unit nga njëri vend në tjetrin, duke qënë i pavëmendshëm në të tashmen. Sipas mendimit tim, shqetësimi i kristianizmit nuk presupozon mohimin e mohimit të mohimit, por ruajtjen e vërtetësisë brilante të akuariumit të kristaltë të shpirtit si qënie mistike , dhuratë e papërsëritshme e Zotit.

Në botën e përtejme , shpirtrat e njohin njëri-tjetrin , por ka dhe nga ata që asnjëherë nuk përkojnë me të kaluarën , sepse njerëzit janë të ndryshëm… dhe sipas qasjes tyre transformohen . Disa mbesin të egërsuar derisa tjetërsohen dhe largohen në paqe nga lutjet…Shpirtin duhet t’a ruash me fanatizëm se nëse e keqpërdor , je i braktisuri i madh!

Por jo të gjithë e konceptojnë shpirtin si çelësi i përjetësisë të së bukurës ! Bota e kinamatografisë Hollywoodiane , nga një shoqëri frymëzuese e emancipimit të fillimeve të shekullit 20 deri ne vitet 70 , sot është kthyer në një lukuni abuzuese delirante … sa na e sjell shpirtin në formën e zambive… që me një egërsi shtazore patrullojnë rrugët për të bërë prehë çdo gjallesë. Mbase kjo është shëmtia më e madhe komerciale e njeriut që dënon vetveten. Ngatërresa negative e konceptit së “nënqenies” me botën komerciale është degradimi më i madh moral e shpirtëror që njeriu ka prodhuar ndonjëherë. Dhe pse fantazia e sëmurë ferrëzon, shpirti kulmon triumfal, vegjeton! Sepse, anima (shpirti) , nuk është një imagjinatë primitive, por energjia gjeneruese unike e përjetësisë , fryma e universit!

Nëse shpirti i njeriut vdes …ka vdekur dhe Zoti! Nëse Zoti vdes , universi pushon së qëni! ————————————————————————————————————

Shpjegime :

*N’ Shkame: në throne.

*Marti: hyu i luftës.

* Incubus: diall , por që merr formë atraktive të zotërinjëve.

* Melusine: shpirt, e ngjashme me mermaid , e cila ra në dashuri me Kont Raimond. Melusine dhe Raimond bënë një pakt që, kur Melusine të lahej… ai t’mos e shikonte. Por, ky i fundit nuk e mbajti fjalën. E ndoqi nga pas duke zbuluar sekretin e bukuroshes së ujit, që kur ajo lahej shfaqeshin hiret e trupit të saj: poshtë belit merrte trajtën e peshkut dhe herë formën e bishtit gjarpërit. Pas këtij “zbulimi” (sepse ai dinte që ajo ishte nimfë) , Rajmond , sa herë kishte ndonjë debat me të bukurën e ujit , e quante : “Gjarpëreshë!” Ajo e fali njëherë , por pasi , Raimond e bëri rrugë fyerjen, ajo u kthye në dragoneshë dhe u zhduk për të mos u kthyer kurrë më.

Melusine, reprezanton harmoninë e bashkimit të kundërt , për shembull: Shpirt dhe fizik , tokë dhe ujë, mashkull dhe femër.

* Kabbalah : Zoti i ushtrisë engjëllore. Mbreti i Universit (Sipas , Sefer Yetzirah).

SHQIPTARET PAS RENIES SE KOMUNIZMIT

April 16, 2021 by dgreca

-Pas rënies së komunizmit, shqiptarët i drejtohen ksenocentrizmit, vlerësojnë modelin shoqëror të popujve të tjerë -/

Shkruan: Eneida Jaçaj-/

Çdo popull karakterizohet nga traditat, zakonet, kultura, gjuha, të cilat përfaqësojnë etalonin dhe modelin unik të një kombi të caktuar. Të vlerësosh kulturën dhe traditat e kombit tënd, të ngresh në altarin e nderit dhe në majën më të lartë të ajsbergut modelin e shoqërisë ku bën pjesë, është njësoj si të duash dhe të vlerësosh “shtëpinë” tënde, me të gjitha objektet dhe njerëzit e dashur që bëjnë pjesë në të. Ajo që të përket ty, në mënyrë koshiente apo subkoshiente, është e prirur të të pëlqejë pavarësisht mesazhit dhe rëndësisë që mbart në vetvete. Në logjikën parësore, një vlerësim i tillë ndaj kulturës vetjake, është normale të ndodhë. Por, jo gjithmonë ndodh kështu, pasi, jo koha, por shoqëritë ndryshojnë mendësinë e tyre sipas situatave të caktuara, pozitive apo negative.

Në vlerësimin e kulturave të popujve takohen dy ekstreme, dy dukuri shoqërore: Etnocentrizmi dhe Ksenocentrizmi. Etnocentrizmi nënkupton vlerësimin e kulturës dhe gjithçkaje vetjake që e rrethon një popull të caktuar. Këta popuj i shohin me përbuzje dhe injorim popujt e tjerë, pasi besojnë se vlerat dhe traditat, modeli shoqëror qëndron më lart krahasuar me kombet e tjera. Ndërsa ksenocentrizmi është antitezë e etnocentrizmit. Popujt ksenocentrikë kanë prirjen të hiperbolizojnë vlerësimin për kulturat e popujve të tjerë, dhe të nënvlerësojnë kulturën vetjake. Për ta çdo gjë që i rrethon rreth vetes është negative dhe inferiore, krahasuar me kombet e tjera.

Popujt etnocentrikë

Sipas studimeve që bën sociologjia në fushën e zhvillimeve dhe kulturave shoqërore, zakonisht popujt etnocentrikë janë popuj të izoluar nga bota jashtë; ata refuzojnë të dalin nga guacka dhe të shohin përtej vetvetes, nuk janë të hapur për t’u përshtatur me kulturat e tjera, për të marrë nektarin më të mirë të asaj kulture dhe modeli shoqëror, duke përmirësuar veten. Janë kundër të resë dhe të izoluar ndaj zhvillimeve në botë. Preferojnë të mbyllin veshët dhe sytë, përpara kulturave të tjerave. Në periudhën 45 vjeçare të komunizmit, populli ynë ka qenë një popull etnocentrik, i izoluar komplet nga bota e jashtme, i indoktrinuar nga kulti i individit, nga udhëheqësi-Zot, besonte se kulturat e tjera dhe modelet e shoqërive të tjera në botë nuk ishin të denja, madje se jetonin shumë keq. Këta popuj e konsiderojnë veten një model, që duhet të ndjekin të gjithë popujt e tjerë. Janë bërë studime për popujt etnocentrikë. Sociologu amerikan Ëilliam G. Sumner studioi shfaqjen e etno-centrizmit në mesin e popujve primitivë dhe arriti në përfundimin se pothuajse secili prej këtyre popujve pretendonte një vend të veçantë, duke e “datuar” atë me krijimin e botës. Gjithashtu, sociologu Muriel Herbert ka shkruar se ekziston një fis eskimez, mjaft i izoluar nga rrjedhat e zhvillimit të kulturave botërore me shtrirje të gjerë, që e quan veten “inuit”, dmth njerëz të vërtetë. Por çfarë thonë sociologët shqiptarë për popujt etnocentrikë?

“Ne si shoqëri e varfër, në izolim për më shumë se katër dekada gjatë regjimit komunist, shkëmbimet me kulturat e tjera i kemi pasur tejet të pakta. Dhe kjo prirje etnocentrike dallohej edhe në parrullat e asaj kohe që tregonin mbivlerësimin e shoqërisë së asaj kohe për tiparet e veta kulturore që ishin superiore atyre “borgjeze dhe revizioniste perëndimore”, të cilat i konsideronte si inferiore dhe “të degjeneruara””, thotë sociologia Entela Binjaku, për “Diellin”. Ndërsa aktivistja për të drejtat e grave, Sevim Arbana thotë: “Në periudha të ndryshme të historisë, ne kemi kaluar në ekstrem në fenomenin e etnocentrizmit, si psh në periudhën e diktaturës komuniste, ku mosnjohja, mbyllja , izolimi, na kishin krijuar bindjen që ishim një komb unik në vështrimin e kulturës , historisë. Diktaturat, përgjithësisht kultivojnë një vetëdije të fuqishme, të konsoliduar kombëtare, me doza të forta etnocentrizmi”.

Popujt ksenocentrikë

Pas rënies së perderes së hekurt të diktaturës, shoqëria jonë u drejtua drejt ksenocentrizmit. Pas një periudhe të gjatë izolimi, populli ynë kishte etje për të parë dhe mësuar gjëra të reja. Kuptoi se ajo çka u ishte thënë në ato vite të gjata izolimi, ishte një gënjeshtër. Shoqëria jonë la pas vlerësimin e lartë për veten dhe u hodh në krahët e kulturave të tjera. Ne kopjuam gjithçka të huaj, ndërsa besimin dhe vlerësimin për veten e minuam. Në ditët e sotme, ksenocentrizmi vjen për shkak të politikave jo të mira për popullin; populli e ka humbur besimin te vetja, te politikanët, dhe beson se e mira do t’u vijë vetëm duke përqafuar kulturen e çdo gjë tjetër të një kombi tjetër. Besimi ka shkuar në pikën 0 saqë shqiptarët kanë lënë vendin e tyre, dhe janë shndëruar në kopjacë të popujve të tjerë. Të prekësh ekstremet, eksperienca ka treguar se nuk del asgjë e mirë. Shprehja e Aristotelit për mesin e artë, këtu do të gjente vend. Duhet të duam veten, por gjithashtu të jemi të hapur për të pranuar të renë dhe për t’u përmirësuar. Pa dashur veten, nuk mund të duam të tjerët! Ja çfarë thotë Entela Binjaku për këtë fenomen. “Në kushtet e lirisë po shfaqemi më shumë ksenocentrikë: i vendosim emërtime në gjuhë të huaj të subjekteve të ndryshme të sipërmarrjeve tregtare, zgjedhim emra të huaj për pasardhësit, përdorim në mënyrë të pakontrolluar dhe të shtuar fjalë të huaja, kemi prirjen për të respektuar mjaft norma kulturore që janë të huaja etj. Kjo sepse përçmojmë, shpërfillim ose përbuzim elementët tanë kulturorë dhe mbivlerësojmë cdo gjë element nuk është yni. Arsyet për këtë mund t´i kërkojmë tek: mosnjohja, padija, mungesa e informacionit mbi vlerat e kulturës sonë, “agresionit” mediatik që vjen përmes teknologjisë së informacionit të kulturave të shoqërive të mëdha e të zhvilluara dhe nga ana tjetër edhe sepse nevoja për t´i përkitur ose për t´u asociuar me një kulturë të caktuar dhe zbrazëtinë që përjetojmë duke braktisur tonën, ta plotësojmë ose kompensojmë me përqafimin për të huajën, përballja me kulturat e tjera bëri që shumë qytetarë të përjetonin zhgënjim për “madhështinë” dhe “lavdinë” e popullit duke mbivlerësuar kulturat e tjera”. Ndërsa Sevim Arbana thotë: “Ksenocentrizmi mbështetet përkundrazi në një hiperbolizim të kulturës së të tjerëve dhe një nënvlerësim të çdo gjëje autoktone. Këto janë rrjedhojë e politikave qeveritare që nxisin përbuzjen ndaj vlerave vendase, ose ideologjite shtypëse. Për ta ilustruar më mirë këtë fenomen, marrim Shqipërinë e pas’90-ës. Glorifikimi, adhurimi dhe përulja ndaj çdo gjëje të huaj, kish të bënte me mosnjohjen, mbylljen dhe qeverisjen e deriatëhershme. Sot mendoj që shqiptarët janë më realistë në kontekstin e dy qëndrimeve, si ndaj etnocentrizmit, ashtu dhe ndaj ksenocentrizmit”.

KILI, VAKSINA KINEZE KA EFEKTSHMËRI TË PAKËT: ËSHTË VËNDI I FUSHATËS – REKORD TANI KTHEHET NË LOCKDOWN

April 16, 2021 by dgreca

Nga Sara GANDOLFI/

Përktheu Eugjen Merlika/

E quajnë “paradoksi kilian”. Vëndi amerikanojugor ka habitur botën me shpejtësinë e fushatës së tij të vaksinimit në masë kundër Kovidit – 19 : 4,6 milionë njerëz ndër 18 milion banorë kanë marrë dy doza, 7,2 milionë së paku të parën; vetëm Izraeli, Emiratet Arabe dhe Seychelles kanë bërë më shumë.

Megjithatë infektimi vazhdon të përhapet me ritme rekordi, veçanërisht ndërmjet të rinjve, dhe terapitë intensive të spitaleve janë të zëna mesatarisht në 95 %. “Buletini” i fundit flet për 1.076.499 raste të përgjithëshme të vërtetuara dhe 24.346 të vdekur. Kështu, nga fundi I marsit, një pjesë e mirë e Vëndit është kthyer në lockdown pothuajse të plotë.

Çfarë po ndodh në Kili?

“Paradoksi” ka më shumë se një shpjegim. I pari, më i drejtpërdrejti e për të cilin kishim folur këtu, është që me lehtësimin e kufizimeve për zhvendosjet dhe rihapjen e shkollave e dyqaneve popullsia ishte gënjyer se pandemia ishte vetëm një kujtim. Siç ka nënvizuar Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) imunizimi nuk zëvendëson parandalimin. “Ka nga ata që pushojnë së binduri masave si hapësira fizike, higjena vetiake, ajrimi i hapësirave dhe ndalimi i grumbullimeve” ka thënë Maria Van Kerkhove, përgjegjëse e bashkësisë teknike kundër – Kovid të OBSH. “Por vaksinat janë vetëm njëri nga mjetet për të ndaluar infektimet dhe nuk mund të flemë mbi dafina vetëm sepse jemi të vaksinuar”.

Efektshmëria e pakët e vaksinës kineze Sinovac

Një tjetër shpjegim më shqetësues i “paradoksit kilian” është efektshmëria e pakët e vaksinave të përdorura. Një studim i drejtuar nga kërkuesit e Universitetit të Kilit mbi rezultatet e fushatës së vaksinimeve, ka dalë në përfundimin se mbrojtja është mesatarisht në masën 56,5 % mbas dy javësh të injektimit të dy dozave të parashikuara dhe vetëm 3 % mbas dozës së parë. Duke mbajtur parasysh se në Kili përdoret kryesisht vaksina kineze Sinovac (93 %) e 7 % tjetër është Pfizer Bio NTech, që n’Izrael ka treguar një efektshmëri prej 94 %, kërkuesit përfundojnë se efektshmëria e vaksinës kineze është e ndalur në 54 %. Një vlerë pak më e lartë se ajo e regjistruar në Brazil ku, për të ndërlikuar kuadrin, është edhe qarkullimi i një varianti që duket se është në gjëndje t’i bishtnojë mbrojtjeve imunitare, natyrore e të panjohura: studimi i efektshmërisë nga Instituti Butantan regjistronte një të tillë prej 50,4 %.

Befas vërtetimi erdhi edhe nga Kina. Gao Fu, drejtori i Qendrës kineze për sëmundjet, Kontrollin e parandalimin, ka pranuar në një konferencë shtypi të shtunën e shkuar se vaksinat kineze që përdoren tani “nuk kanë tregues mbrojtjeje shumë të larta”. Në vazhdim, ka pohuar se komentet e tij ishin “keqkuptuar plotësisht”, por të dhënat e njoftuara tregojnë që në fakt vaksinat kineze janë më pak të efektëshme se sa Pfizer e Moderna, edhe se janë më të thjeshta për t’u ruajtur.

Jemi në rrugë të drejtë

Kili ka paguar 3,5 milion dollarë për të “strehuar” eksperimentimin klinik të vaksinës kineze dhe ka porositur më pas 60 milionë doza për të mbrojtur popullsinë e saj prej 18 milion banorë në tre vjet. Rëndësia e krizës shëndetësore në Kili është vërtetuar në fakt nga presidenti Sebastian Pinera dhe nga Kongresi që kanë vendosur të shtyjnë gjashtë javë zgjedhjet e Asamblesë kushtetuese që duhet të shkruajë një Kushtetutë të re. “Përparësia e jonë është të mbrojmë shëndetin e bashkëqytetarëve tanë” ka thënë kryetari I Shtetit.

Megjithatë, autoritetet kiliane të djelën mbrojtën përdorimin e vaksinës Sinovac dhe I hapën rrugën përdorimit të Corona Vac. Heriberto Garcia, drejtori I shëndetësisë publike kiliane ka thënë se njerëzit nuk duhet t’I kushtojnë shumë vëmëndje titujve të gazetave: “Numëri i njerëzve që sëmuren dhe shtrohen në spital është pakësuar, kjo do të thotë se jemi në rrugën e drejtë”, ka pohuar në një intervistë të së përditëshmes vendore La Tercera. Kili ka firmosur marrëveshje për furnizimin me vaksina Johnson & Johnson dhe AstraZeneca që nuk kanë arritur ende.

Ndërkaq shumë Vënde të zonës latinoamerikane shohin me shpresë tek vaksinat kubane Soberana II dhe Abdala, të hyra në fazën 3 të eksperimentimit dhe gjërësisht në përdorim mbi ishull (të tjera janë në faza më të prapambetura sprove). Havana ka premtuar se do t’u a shpërndajë Vëndeve “vëllezër” me çmime shumë më të ulta sa ato amerikane.

“Corriere della Sera”, 13 prill 2021 Përktheu Eugjen Merlika

Shkodërlocja duhet të gjejë rrënjet e saj

April 16, 2021 by dgreca

Nga Ajet Delaj-New York/ Shkodra po vazhdon të vuajë orjentimin e kulturën e sajë pro perëndimore që 76 vjet…Shkodërlocja vendi më i begatë që Zoti ka krijuar mbi tokë është ndër qytetet më të varfëra në Shqipëri si pasojë e sundimit të kolerës komuniste në filozofi e praktikë.

Voltana Ademi vjen nga një ndër familjet më të mëdha e tradicionale të Shkodrës ku padyshim edhe ajo si ne të gjithë është rritur në epokën e krimit komunist ku në Shkodër ka ushtruar terror të pa shoq.

Voltana mund të mos jetë e denjë për atë post që realisht nuk di e nuk mund ta them por kam bindjen që e ardhmja e Shkodrës gjendet në historinë e trashigiminë e Shkodrës por kurrësesi në kthimin tek trashigimia e errët komuniste.

Më gjeni një qytet në tërë botën me det e liqen dhe tre lumenj me fusha e male të bukura e pjellore por e varfër si Shkodra, thjesht nga vazhdimsia e kolerës komuniste.

Nuk mendoj se ka nevojë Shkodra të orjentohet e drejtohet nga askush tjetër përveç bijve dhe bijave të Shkodrës pasi dikur mësuesit shkodranë kanë çuar dritën e dies nga Saranda në Drenicë pra në tërë hapsirat Shqiptare në Gadishullin Ilirik.

I bëj thirrje Shkodranëve e gjithë shqiptarëve që të votojë bijtë e bijat e lagjeve dhe qyteteve të tyre pasi ata më mirë se askush tjetër përcojnë dhe ruajnë kulturën dhe interesat e vendit që i voton.

Po ju garantoj se sot bijtë dhe bijat e Shkodrës e Malsisë së saj janë arsimuar në universitetet më prestigjoze të Amerikës e Europës e punojnë në institucionet prestigjoze të vendeve ku jetojnë që janë të zotë jo Shkodrën por tërë Shqipërinë ta integrojnë në perëndim atje ku realisht gjithmonë kanë kenë Shkodra e shkodranët.

Shpreh bindjen se e ardhmja e Shkodrës është në duart e shkodranve që nuk guxojnë të gabojnë prapë siç fatekeqësisht shpesh ka ndodhur.

Pushteti i popullit në demokraci është vota prandaj ushtrojeni dhe përdoreni mirë këtë forcë duke votuar edhe për vllëzrit e motrat tuaja në diasporë që vazhdimsia komuniste e 30 viteve të fundit ua mohoi këtë të drejtë kushtetuese.

Shpreh bindjen e thellë se populli i Shkodrës dhe gjithë shqiptarët janë ndërgjegjësuar tashmë se vazhdimsia komuniste ky projekt kriminal i Ramiz Alisë nuk duhet të vazhdojë më.

Mundësia për ta ndërprerë këtë projekt kriminal tashmë egziston pasi shqiptarët kanë mundësi të zgjedhin bijtë dhe bijat e tyre madje të mirë shkolluar në universitetet prestigjoze të perëndimit.

Një popull që voton më së pakti zhvatësit e tij për një kohë të gjatë nuk është më viktimë.

Ju lutem mos u bëni viktimë me duart tuaja pasi vota juaj përcakton të ardhmen ndryshe apo vazhdimsinë e asaj që keni përjetuar për 30 apo 76 vjet merreni si të dëshironi.

Kaq e thjeshtë.

BETEJA PER VLOREN-Bujar Leskaj kunder Edi Ramës

April 16, 2021 by dgreca

Nga GEZIM ZILJA/

“Ç’bëjnë ata Leskot andej nga Vlora mo Damjan? ” pyet gjithë tangërllëk të shtirur kryeministri me prapanicën e rehatur në makinë. Po Damjani është i zgjuar. E di që vallja hidhet ndryshe tani në Qarkun e Vlorës, andaj para se të flasë, bën khë-khë, pastron mire zerin, që të mos i dalë ndonjë zanore fyese kundër Bujar Leskajt, gjë që do e dëshironte shumë, beu i tij, alias kryeministri. Që kur burri trim, i mençur dhe i sukseshëm i Vlorës, u emërua Drejtues Politik, kryeministri kudo që të jetë: në mal, në fushë, në asfalt, beton, rrugëve të shtruara e të pashtruara, nuk i mbyllet goja e do të pyesë për “Leskon” e Vlorës plot ironi e përbuzje. Do të bëjë të fortin, por në të vërtetë do të mbysë ndjenjën e inferioritetit, që e ndjek e po i mer frymën qysh se mesoi se kundershtari i tij ishte Bujar Leskaj. Dukshëm kjo ndjenjë i shfaqet kur përballet me njerëz trima, plot dinjitet, jo konformistë qoftë dhe brenda llojit të vet. Nga që nuk i intimidon dot të gjithë, fillon e shet të trasha apo sokëllin e bën gjeste jo normale, me megallomaninë që e karakterizon. Edhe ato veshjet allasoj, që del festave e përvjetorëve nga pasiguria e dëshpërimi i vijnë, dhe sidomos nga frika e madhe e zullumeve, që njerëzia të harrojë dështimet dhe korrupsionin e madh qeveritar, e të merren me kollaret, brekushet turke (jo poture labërie), këpucët, stilolapsat e xhinglat e tjera. Pasi mbaron punë me gazetarët, duke i quajtur kazanë, tepsi, sini, legena e govata ( këta sërish i shkojnë në intervista dhe ai prapë e prapë i shan e shantazhon qënçe) mendon se do t’i ecë dhe me Bujar Leskajn. Po tashmë “shtëpia ka zot.” PD-ja e Vlorës vetëm në mars, ka bërë tre denoncime në prokurori për afera korruptive të qeverisë.

Mbiemri i kandidatit vlonjat është Leskaj, me origjinë nga fshati me histori Drashovica, nga fis i përmendur për trimëri e besë. Është djali i burrit të respektuar Fahrudin Leskaj, nga zanatçinjtë duarartë të Fabrikës së Çimenos, kampionit në radioamatorizëm dhe trajner i këtij sporti për vite me rradhë. Megjithëse, bashkshorten e humbi herët, ai i rriti fëmijët plot dinjitet e ndershmëri si ia donte sëra nga vinte, duke u bërë nënë e babë njëkohësisht. Qysh në shkollën e lartë Bujar Fahrudin Leskaj, dashurohet dhe lidhet më vonë me martese me Silvanën, diplomuar në universitetin e Tiranës, një grua e fortë plot sqimë, që krahas rritjes e edukimit të fëmijëve megjithëse e martuar, me një burrë në karrierë, ia ka dalë të vazhdojë edhe punën e saj modeste. Nga kjo martesë, që vazhdon shëndetshëm u lindën katër fëmijë, tre djem dhe një vajzë. E meqënëse jemi te prejardhja kryeministri është i biri i Kristaq Ramës, skulptor, ish-pjesëtar i udhëheqjes së lartë komuniste në vitet 1980-të, anëtar i Presidiumit të Kuvendit Popullor të Republikës Popullore Socialiste të Shqipërisë dhe mjekes Aneta Rama (Koleka), nga Vunoi, mbesë e Spiro Kolekës, ish-anëtar i Byrosë Politike të Partisë së Punës së Shqipërisë gjatë periudhës së diktaturës komuniste. Nëse kryeministri mendon se kjo prejardhje 100% komuniste është më e fisme se e Leskajve të Drashovicës gabon rëndë, po nuk është qëllimi i këtij shkrimi t’i hymë historive me komunistët që i shërbyen diktaturës.

Në 1986 Edi Rama u martua me Matilda Makoçin aktore, që u shfaq si një yll në kinematografine shqiptare ato vite. Nga martesa lindi një djalë Gregori. Ata u ndanë me gjyq në 1991. Pak më vonë kryeministri i ardhshëm martohet me pedagogen e Fakultetit Histori-Filologji, Delina Fico. Pas gjashtë vitesh Rama ndahet sërish. Më 1998 kur u thirr nga Fatos Nano për tu bërë ministër bashkëjetonte me antropologen gjermane Caroline Hornstein në Tiranë. Caroline ndahet me Ramën më 1999. Po atë vit Rama shihet në krah të moderatores së njohur Rudina Magjistari 11 vjet më e vogël. Edhe kjo marëdhënie përfundon në fund të vitit 2006 pa martesë. Mardhëniet e Edi Ramës me Lindita Bashën (Xhillari) flitet se kanë filluar aty nga viti 2000. Edi Rama dhe Lindita Basha u martuan më 2010 dhe kanë së bashku një djalë. Të deklaruara gjithsej tre martesa me kurorë dhe dy bashkëjetesa. Nëse Rama mendon se jeta personale e Kryeministrit është me e fisme se e drejtuesit politik të PD-së Bujar Leskaj, (jo Lesko) prapë gabon rëndë. Në jetën akademike, shkollimit e kurseve të kualifikimit brenda e jashtë vendit piktori është shumë larg inxhinierit, ekonomistit juristit( tre diploma) dhe Doktorit të Shkencave Ekonomike.

Por le të shikojmë raportet e tyre me Vlorën këto tetë vjet. Bujar Leskajt dashuria për Vlorën i është ushqyer në familje qysh me qumështin e nënës e deri sa u rrit e u bë burrë. Megjithëse jo pjesë e qeverisë, ai ka qenë i pranishëm në Vlorë në të mirë e në të keq. Ata që e njohin e dinë sesa ka bërë ai për qytetin e tij, për shtresën e të përndjekurve, për njerëzit e thjeshtë të djathtë e të majtë, për kulturën, librin, kujtesën historike të qytetit, ndihmën e pakursyer ndaj artistëve, shkrimtarëve, poetëve të qytetit e më gjerë, në gjallërimin dhe ripërtëritjen e këngës polifonike, deri në ngritjen e laboratorëve të informatikës dhe dhurimin e qindra librave, bibiotekave të shkollave të Vlorës e rrethinave. Këtë anë shpirtërore të qytetit kryeministri i betonit nuk e njeh fare sepse Ramën shpirtërisht asgjë nuk e lidh me Vlorën. Ai dhe qeveria e tij nuk ka pasur dhe as nuk kane nje plan zhvillimi per Vloren, Rama gjen bisnesmene e miq ne Tirane, u jep me kontrate Bregun e Detit, zonat turistike, sherbimet, portin dhe aeroportin sipas kerkesave dhe qejfeve te tyre. Edhe në një copë tokë në Skelë, trashëguar nga Kolekajt, ai ndërtoi pallat 9-katësh në 100% të sipërfaqes, duke zvogëluar trotuarin, e shëmtuar atë lagje të bukur tradicionale, gjithë pemë e trëndafila. Ka bërë dhe ndonjë rrugë, se nuk do i binte fyellit e penelit tetë vjet, por betoni dhe asfalti, që ai ka hedhur kanë ndërtuar një Vlorë, që i shërben atij dhe miqve të tij. Vlora po thahet për një pikë ujë: në verë lagjet e vjetra nuk kanë më shumë se dy orë ujë në ditë, megjithëse taksa u dyfishua. Baj-Passi i Vlorës (ka tetë vjet që “punohet”) nuk u ndërtua; paratë u bën rrush e kumbulla dhe rruga rilindase me rrepe e palma azmatike, Vlorë-Tunel sidomos në verë është një ferr i vërtetë Pylli i Sodës, mushkria e Vlorës është degraduar plotësisht, lagjet e periferisë janë harruar nga qeveria dhe duket se dhe Zoti po i braktis ata fatkeqë. Shëtitorja e famshme pakësoi me 30% sipërfaqet e gjelbëruara dhe gjithë ujrat e zeza të 25.000 banorëve vazhdojnë e derdhen në det nga Skela në Ujin e Ftohtë, rrugën Selenicë-Peshkëpi nuk e ndërtoi e la gërmadhë, Portin e Vlorës pasi derdhi 30 milion euro, ia bëri dhuratë miqve të vet me PPP. Tani zotohet se do të ndërtojë tunelin e Llogorasë, aeroportin, rrugën Orikum-Dukat ( kjo rrugë është gati), Portin e Ri në Zvërnec etj. Edi Rama po ndryshon Vlorën sipas shijes së tij, duke ia humbur identitetin dhe historinë. E la blegtorinë e bujqësinë në ditë të hallit. As u kujtua të subvenciononte institutin e famshëm të ullirit, pemëtarisë e vreshtarisë, flotën e peshkimit apo rehabilitimin e administrimin e kënetës së Nartës, pasuri të mëdha për Vlorën. Por edhe për anën shpirtërore ai bëri zero punë. Nuk rikonstruktoi Varrezat e Luftës së vitit 1920, as atë të dëshmorëve të Luftës së Dytë Botërore, që po shkatërrohen çdo ditë, nuk shtoi as një tullë e asnjë foto në Shtëpinë Muze të Pavarësisë, nuk ndërtoi asnjë shkollë, park pushimi, ( pyll orbital thonë rilindasit) muze, ( as atë të flotës detare që është gati te Shkolla e Marinës) vepër arti, kinema ( tridhjet vjet pa një të tillë), galeri arti, apo bibliotekë të re.

Në fund të tetë viteve vlonjatët në qytet kanë më pak vende pune dhe më pak lekë në xhepat e tyre. Gjithë administrata është njëngjyrëshe, duke ndarë e lënë pa punë ata që nuk janë rilindas. Turizmi me gjithë tamtamet qeveritare është shumë larg asaj që kërkon koha, megjithëse vlonjatët po bëjnë të pamundurën, që me sforcime të mëdha të ngrenë turizmin familjar. Resortet e Dhërmiut e të Rrugëve të Bardha janë për një grusht njerëzish dhe nuk rrezatojnë në mirëqënien e qytetit. Gjuha e urrejtjes, e përbuzjes, e nënvleftësimit, e logjikës se vetëm Rama me ballat, spiropalët, me administratorë, drejtues, sipërmarrës e politikanë të dërguar nga Tirana, mund ta bëjnë Vlorën e askush tjetër është e gabuar dhe larg mendimit qytetar vlonjat. Nuk ka racë të ulët e të fisme në Vlorë, (lesko, gazetarë kazanë, tepsi, kusi) si mendon kryeministri përderisa të gjithë jemi shqiptarë. Gjuhën e urrejtjes, e përbuzjes, e shpalljes së kundërshtarit politik armik, Rama e përdor të mbajë të përçarë vlonjatët. Bujar Leskaj, dhe kandidatët demokratë të Vlorës, shpalosin programin dhe premtojnë vetëm ato që mund të bëjnë dhe që janë në dobi të gjithë komunitetit, pa sharë, denigruar e shantazhuar kundërshtarët politikë. E në këtë drejtim ata e kanë mundur Edi Ramën. Vlonjatët le të votojnë për bijtë e tyre më të mirë qofshin të majtë ose të djathtë. Por jo për Edi Ramën e sektin e Rilindjes, përçarësit e mëdhenjë të vlonjatëve, të betonizimit, të shpërfytyrimit e grabitjes së qytetit. Në Vlorë, vendin e bekuar, duhet të sundojë paqja, mirëkuptimi, gjelbërimi dhe fëshfërima e përjetëshme e ullinjve, nespullave, qitrove, limonave, mandarinave e portokalleve, aroma e jodit, zhurma e dallgëve për të gjithë, që vlonjatët, të ndihen pronarë të vërtete e jo të huaj në qytetin e tyre.