OPEN LETTER TO THE ALBANIAN AMERICAN COMMUNITY

October 26, 2020 by dgreca

ALBANIAN AMERICANS FOR TRUMP

A LEGALLY REGISTERED GROUP OF DONALD J. TRUMP FOR PRESIDENT INC.

US PRESIDENTIAL ELECTIONS 2020

OPEN LETTER TO THE ALBANIAN AMERICAN COMMUNITY

Dear Albanian compatriots in Michigan and throughout America,

On behalf of the “Albanian Americans for Trump”, a legally registered group of the Donald J. Trump for President, Inc., we would like to direct you our sincere call to vote for the re-election of President Donald J. Trump. This is the most crucial time in decades, when the United States of America has another chance to stay on its secure path, as the most powerful capitalist country of the world, or otherwise, to shift towards the radical left with its socialist politics of the economy and the society development. We Albanian Americans, as a solid and integrated ethnicity in America, can make a difference.

This call to you to vote for Trump, has to do mostly with those principles which identifie us best as Albanians, such principles we find embraced by the person Donald Trump and the Republican Party.

1. Communism or the Marxist ideology has been practiced at its worst forms as the best example of inhumanity, by killing, torturing and persecuting hundreds of thousands of innocent people in eastern Europe, especially in Albania. Over the past century, communist totalitarian regimes around the world have killed more than 100 million people and subjected countless more to exploitation, violence, and untold devastation. 30 years ago, while the communist regime in Albania was collapsing, it left behind a dark history of crimes against its own people, such crimes have been engraved in our memories.

It was President Trump, the first world leader that, in 2017 to announce November 7, the National Day of the Victims of Communism. On such announcement, President Trump said: “Today, we remember those who have died and all who continue to suffer under communism…Today, we renew our commitment to helping secure for all people a future of peace and prosperity founded on the core tenets of democracy—liberty, justice, and a deep respect for the value of every human life. Communism is the past. Freedom is the future”.

2. Mother Theresa, our most beloved saint, the perfect personification of the kind, hardworking, generous and devoted Albanian woman will forever fill us with honor and pride. It was President Trump who wrote tributes and deeply paid respect towards our Mother Theresa, before and after he was elected president. President Trump has said: “Mother Theresa had an amazing life of charity and holiness. She gave food to the hungry, shelter to the homeless, education to the needy. Mother Theresa represents the best of each of us. I am truly happy to see people across the world, join together and celebrate Mother Theresa’s uniquely humbled, generous and pious life. There was nobody like her”.

3. Abortion is the number one cause of human death, taking over 42 million innocent lives worldwide every year. Mother Theresa has said: “Today, the greatest destroyer of peace is abortion, because it is a war against a child”.

President Trump is a Pro-Life president. He is the first President of the United States of America to attend a March for Life rally. In 2018, during the United Nations General Assembly, President Trump said: “Like many nations here today, we in America believe that every child – born and unborn – is a sacred gift from God”.

President Trump recently signed an executive order to provide life-saving medical care for infants who survive abortion. The order reads: “Every infant born alive, no matter the circumstances of his or her birth, has the same dignity and the same rights as every other individual and is entitled to the same protections under federal law.”

Trump has said: “Unborn children have never had a stronger defender in the White House.”

On the other side, candidate Joe Biden has declared: “I am pro-choice in every respect”. He has also voted for legal abortion on the very final stages of pregnancy, taking away the right to life for millions of children to be born.

4. Family is the foundation of our society. We Albanians recognize that and take

pride of our families: our family trees, our parents, grand-parents and all ancestors, generation after generation. The Trump family possesses all the attributes of a good family, a honored and strongly bonded husband and wife with well-educated hard-working children. We see President Trump as a defender and supporter of family. President Trump has said: “The happiest people I know are those people who have great families and real values. I’ve seen it. I know it. People who have a loving spouse and have children they really love are happy people.”

On the contrary, candidate Biden represents the far-left liberal values. Only one fact sells it all: in 2016, Biden while serving as vice president, he married two men. On that day he wrote: “Proud to marry Brian and Joe at my house. Couldn’t be happier, two longtime White House staffers, two great guys.”

5. Religion is one of the strongest values for us Albanians and we take pride of the peace between all faiths among us. President Trump has been continuously encouraging and supporting the freedom of religion. At the same time, he has been defending the people of all faiths from religious persecution. Trump’s most recent statement on religion was:

“In this country, civil society, especially religious institutions, are the essential foundation of the American freedom. A nation is strong because of the people of all faiths. That’s why as president, one of my top priorities, is to defend religious liberty, and to cherish the role of faith and faith-based organizations in our national life. As a President I will defend the right of religious believers of every race, religion, color or creed… Religion plays a very large factor in happiness. People who have God in their lives receive a tremendous amount of joy and satisfaction from their faith.”

6. Children are our most precious creatures, the inspiration and the motivation of our lives. They have never had a better supporter and protector in the White House. President Trump has recently undertaken a war unseen before against child abuse and human trafficking. Trump’s Homeland Security Investigations have arrested over 1600 criminals associated with child trafficking. Law, order and the safety of our lives and our children has been one of his priorities. Public schools throughout the country have downgraded their standards. Their administrations have removed God from educational institutions, trying to induce liberal values and indoctrinate our children. President Trump’s policies are to restore religion and the right to pray in our schools. Furthermore, Trump’s plan is to allocate funds toward private schools, encouraging and advancing school choice for our children.

On the other side Biden has been promoting most demonic values, encouraging parents to allow prepubescent minor children to transgender. Biden has recently stated: ”If your 8 year old child says they want to be transgender to make life easier… they have a right to transition and there is no reason for you [parents] to deny it”. Parents, please reconsider again before you vote for Biden. Put your children first.

7. Kosovo is our unfinished project until we Albanians have national unification of Albania, Kosovo, Çameria and all our territories. Trump and his administration, on the recent years have been putting their full attention to the peace in Balkan. Under the President Trump’s supervision, Kosovo and Serbia recently achieved a great peace agreement of their economic development.

President Trump has started and will accomplish his project for a permanent peace and mutual recognition between Kosovo and Serbia.

Candidate Biden has apologized to Serbia for NATO bombing raids which liberated Kosovo and it was him who repaired and rehabilitated relations with Serbia. Only a few weeks before Presidential elections, candidate Biden proposed an uncertain written proposal on Kosovo-Serbia relations, but in eight years, Biden serving as a vice-President, did nothing but left Kosovo unattended and completely forgotten.

Dear our fellow brothers and sisters of Albanian blood, we all left our countries and chose America for a safer and better life. This is our permanent country for the generations to come. Please don’t hesitate but vote! Before you vote remember who you are and where you come from. Vote for conservative values and those principles which identify you as an Albanian heir. Vote for the family of the image of the Holy Family. Vote for your own children’s future. Vote for Trump! Preserve the great America.

Prepared by Valentino Lumaj

Michigan, October 25, 2020

Riad Ymeri- Tenori shqiptar që po bën karrierë në New York, sjell projekte të reja operistike

October 26, 2020 by dgreca

Intervistoi: Eneida Jaçaj-New York/

Riad Ymeri- është artisti shumëdimensional që me talentin dhe zërin e tij potent u katapultua nga Kosova, në skenën ndërkombëtare. Pas një veprimtarie të gjerë operistike në Kosovë por edhe në Shqipëri me Teatrin e Operas dhe Baletit, tenori Riad Ymeri vazhdon karrierën e tij në NewYork, ku ka ngritur në piedestal emrin e tij në skenën ndërkombëtare, duke bërë të ndihet krenar mbarë komunitetin shqiptar. Riad Ymeri ka debutuar pranë yjeve të muzikës klasike, ka interpretuar Moxartin, Verdin, Bethovdn etj, ndërsa ka punuar fort për të thelluar karrierën artistike pranë legjendave si Samuel Ramey. Amerika është një terren i ashpër pasi konkurrenca është shumë e lartë nga të githa vendet e botës, por Riadi ka mundur të rezistojë falë punës së tij të palodhur dhe talentit, duke spikatur me zërin e tij. Nuk është e lehtë të ngjitesh në skenën ndërkombëtare dhe aq më tepër të qëndrosh mbi të, nëse të mungon talenti dhe ambicia për të thelluar veprimtarinë artistike, duke përçuar vlera muzikore për publikun ndërkombëtar, veçanërisht për atë shqiptar. Riadi ia ka dalë mbanë, por nuk do të ndalet këtu. Tenori Ymeri do të vijë me projekte të reja ambicioze, ku do të shpalosë edhe një herë talentin e tij dhe zërin që buron nga kraharori i shqipes, duke na bërë të ndihemi krenarë se jemi shqiptare! Në një intervistë për gazetën “Dielli”, tenori Riad Ymeri rrëfen historinë e tij se si u ngjit në skenën e NewYork-ut, planet e tij për vitin që vjen, etj. Ai thekson me krenari se përveç talentit, është puna ajo që të bën të mbash gjallë ëndrrën tënde. Duke vënë në dukje se terreni në Amerikë është i ashpër për të rezistuar për shkak të konkurrencës, Riad Ymeri thotë se pati fatin të fitojë në NewYork 2 çmime në 2 konkurse lirike në 2014 dhe një në 2015. Më pas, ai fitoi edhe një bursë që të studionte me top emrat e industrisë, siç ishte edhe Sam Ramey.

-Ju keni një veprimtari të gjerë artistike në Amerikë, duke përçuar vlera muzikore te publiku ndërkombetar, vecacnërisht ai i diasporës shqiptare. Ju keni interpretuar fillimisht në Kosovë. Si arritët të katapultoheni nga Kosova, në skenën ndërkombëtare?

Riad Ymeri- Gjithçka filloi nga Kosova, aty ku u inspirova me vizion të qartë për më tutje, ku fillova të hedh hapat e parë drejt një rruge të gjatë dhe të bukur! Aty mësova bazën e muzikës dhe gjeta përkrahjen e publikut që, si performues të vazhdoj të ëndërroj edhe skena më të mëdha. Skena e rradhës, shumë e madhe gjithashtu, ishte Teatri i Operas dhe Baletit në Tiranë, ku performova për dy vite role të realizuara me sukses, brenda dhe jashtë vendit. Pastaj fillova të lëviz ngadalë nëpër rajon, duke fituar çmime domethënëse në Shqipëri dhe Kosovë, duke performuar në Kroaci, Greqi, Slloveni, Maqedoninë Veriore, pastaj edhe në Evropë nëpër Teatro, si Dante Aleghieri në Itali, Bozar Hall në Belgjikë, dhe gati në të gjithë kontinentin e vjetër si: France, Gjermani, Austri, Angli, etj, për të vazhduar më pas edhe nëpër Amerike si: NewYork, LA, Florida, Vegas, etj. Pra, katapultisti kishte planifikuar dhe punuar fort, që dikur të marrë hovin në ngjitje-fluturim nëpër skenat ndërkombetare!

-Sa e vështirë ka qenë për ju të integroheni në një vend të huaj dhe të keni një karriere të pasur operistike, ku keni ngritur në piedestal emrin tuaj dhe keni bërë komunitetit shqiptar të ndihet krenar?

Riad Ymeri- Çdo fillim është i vështirë, por unë pata fat dhe fitova në NYC, 2 çmime në 2 konkurse lirike 2014 dhe një në 2015. Këto çmime më hapën një copë të mirë të rrugës më tutje, ku unë fitova edhe një bursë që të studioja me top emrat e industrisë, ndër ta edhe Sam Ramey. Pastaj pata angazhime në opera të ndryshme, koncerte në sallat botërore, etj, në United Nations, dhe shumë e shumë artikuj e kritika pozitive, të cilat ishin vërtet momente për t’u kujtuar! Këto suksese më sollën afër edhe me komunitetin shqiptar që në fillim, dhe kështu deri më sot audienca shqiptare këtu ka qenë dhe do të jetë pjesë përbërëse e familjarizimit të projekteve të mija. Pasi që une kam tani një bi-audiencë shqiptare dhe të huaj, edhe projektet e fundit i kam me muzikë të huaj dhe shqiptare.

-Cilat janë vështirësitë për të interpretuar në Amerike, dhe cilat janë mangësitë për të bërë karrierë në Kosovë?

Riad Ymeri- Amerika si në çdo sferë tjetër është një kafshatë e madhe për t’u kapërdirë, dhe është një konkurencë shumë sfiduese. Opera si industri është e vogël, prandaj talentet nga e gjithë bota ia mësynë metropoleve të operës siç është një ndër ta edhe NewYork-u, po ta krahasojmë madhësinë e qytetit me ato evropiane, atëherë mund të supozojmë që NYC ka numrin më të madh, dhe në këtë mënyrë e bën shumë të vështirë por jo të pamundur.

Kurse Kosova ka lëvizje aty-ktu, por siç e ceka edhe më lart industria e Operës është e fokusuar nëpër shtetet e zhvilluara industrialisht e pastaj vetë edhe kultura është në gjendje më të mirë pastaj. Gjithashtu isha i lumtur shumë kur performoja në Kosove edhe në Shqipëri, sidomos TOB-i në Tiranë më mbushte artistikisht, sepse ka një Teatër të Operas funksional. Kam momente të mira shumë!

-Cilat janë projektet tuaja të ardhshme, dhe si do ta konsideronit vitin që po lëmë pas në aspektin e veprimtarisë tuaj artistike?

Riad Ymeri- Projektet e ardhshme janë kryesisht ato që po bëj me video-performancat, por do eksperimentoj gjithashtu duke shëtitur nëpër dimensione të tjera të të performuarit, dhe kështu duke prekur një audiencë të konsiderueshme të huaj dhe kombëtare. Shpresojmë mos të mbyllemi nga Covid më, pastaj puna do ta ngrejë punën tjetër.

Kurse për kohën e mbylljes ishim ashtu si të gjithë, pastaj kishte disa lëvizje koncerte online. Relativisht pasiv ishte periudha shkurt-qershor.

-Ju keni punuar përkrah legjendave si Samuel Ramey. Sa e vështirë është të punosh përkrah yjeve të muzikës klasike, dhe a keni ndonjë ikonë që ju frymëzon?

Gjithsesi, unë kam pas fatin (Me ndihmën e Zotit) të punoj me emra si këta, por në të njëjtën kohë edhe kam mësuar shumë prej tyre. Kërkon punë dhe durim shumë, ndonjëherë stresuese, por pastaj e bën puna të vetën të shpërblehesh për atë që ke punuar.

Ikona kam shumë që më kanë frymëzuar, e një ndër ta edhe Franco Corelli, por ndoshta si model do të thoja: zërin diçka dhe teknikën e Pavarotit, stilin e Alfredo Kraus, dhe repertorin e Nicolai Gedda.

-Për ta mbyllur, një mesazh për të gjithë qoftë për kolegët, por edhe për mbarë konunitetin shqiptar?

Riad Ymeri- Do të doja të falenderoj të gjithë për përkrahjen në projektin tim të fundit (që po vazhdon ende…), familjen, kushërinjtë, miqtë, komshinjtë, shokët/shoqet e klasës, koleget, etj. Gjithashtu do të falenderoja të gjithë dashamirësit nga komuniteti mbarë-shqiptar për përkrahjen në media televizive, sociale dhe të shtypit. Gjithashtu i ftoj të qëndrojnë me ne edhe më tutje: Facebook: Riad Ymeri Official, Youtube: Riad Ymeri, Instagram: riadrymeri.

PRESPA-Liqen në trojet shqiptare që po zhduket!

October 26, 2020 by dgreca

Shkruan: Fejzulla ABDULLAI (magjistër i shkencave të gjeografisë) Detroit, Mi)/- Në trojet shqiptare ekzistojnë tre liqene me origjinë tektonike: Liqeni i Shkodrës (369.72 km²), Liqeni i Ohrit (348 km²) dhe Liqeni i Prespës.

Liqeni i Prespës, edhe pse gjeografikisht ndodhet në trojet shqiptare, prej vitit 1913 kur fuqitë e kohës i caktuan kufijt politikë në Ballkan, u përfshi në territoret e tre shteteve: Maqedonisë, Shqipërisë dhe Greqisë. Në fakt liqeni është i pozicionuar në kufirin trepalësh: në jugperëndim të Republikës së Maqedonisë së Veriut, në juglindje të Republikës së Shqipërisë dhe në veri të Republikës së Greqisë.

Liqeni përfshin një sipërfaqe prej 274 km² (në kushte normale). Prej sipërfaqes së përgjithshme 176.8 km² i takojnë Republikës së Maqedonisë së Veriut, 49.4 km² Republikës së Shqipërisë dhe 47.8 km² Republikës së Greqisë. Gjatësia është 28.6 km, kurse gjerësia 16.9 km. Volumi i përgjithshëm është 4.8 miljonë m³ ujë. Thellësia maksimale është 54 m, mesatarja 18.8 m dhe gjatësia e vijës bregore 100.1 km.

Pellgu ujëmbledhës dhe akuatoria e tij përfshijnë një sipërfaqe prej 1.360 km² ose 45.18% nga sipërfaqja e pellgut të përgjithshëm (3.010 km²) të Liqenit të Ohrit e të Drinit të Zi.

Ky liqen me Liqenin e Ohrit përbëjnë një sistem hidrografik të përbashkët, nga fakti se ujrat e këtij liqeni gravitojnë kah i Ohrit dhe nëpërmjet kanaleve sublakustrikë janë të lidhur ndërmjet tyre. Ujra rrjedhëse sipërfaqësore liqeni nuk ka. Ky është një rast i veçantë në Ballkan që s’egziston në liqenet e tjerë.

Në këtë shkrim nuk do të bëhet fjalë për ndonjë studim të veçantë mbi këtë liqen, por do të jepet një informacion mbi një dukuri që vazhdimisht ekziston tek liqeni dhe që nuk ekziston në dy leqenet e tjerë tektonikë të trojeve shqiptare.

Në aspektin gjeologjik, Liqeni i Prespës nuk është shumë i vjetër. Sipas studimeve të autorëve të ndryshëm është formuar pas paroksizmit alpin në oligo-miocen, përkatësisht me lëvizjet neotektonike në mezin e periudhës së neogjenit/ fillimin e epokës së pliocenit, para rreth 6 miljonë vitesh. Në kohën kur është formuar, ka pasur lidhje sipërfaqësore me Liqenin e Ohrit dhe me atë të Korçë-Bilishtit, që s’ekziston sot, duke u emërtuar me emrin Liqenet e Dasaret-it (Fisher). Më vonë, lëvizjet intenzive neotektonike në pleistocen, mundësuan që lidhja sipërfaqësore ndërmjet tyre të ndërpritet. Prej kësaj kohe uji/niveli i liqenit periodikisht është zvogëluar duke mbrijtur nivelin e sotëm. Madje, ndryshimet klimaterike në postpleistocen (diluvium) dhe drenimet nëntokësore ndikuan që niveli i liqenit e më tutje të ndryshojë.

Duke u ndodhur në një lartësi mbidetare prej 853 m, dhe me 158 m lartësi relative mbi nivelin e Liqenit të Ohrit, pastaj përbërjes gëlqerore të malit të Galiçicë që gjendet në mes tyre, është mundësuar që ujrat e këtij liqeni vazhdimisht, pandërprerje, të drenojnë në atë të Ohrit. Dukuria e këtillë hidrologjike që rrallë ekziston në botë, ka ndikuar që niveli i liqenit vazhdimisht të fluktuojë. Kjo mund të vërehet edhe prej kohës kur ekzistojnë të dhëna morfometrike, ndonjëherë niveli ka qenë i lartë e ndonjë herë i ulët. Mirpo, në fillim të këtij shekulli, për shkaqe të ndryshme, duke qenë vazhdimisht bilanci ujor negativ, liqeni në mënyrë të përshpejtuar ka filluar ta humbasë ujin, duke mbrijtur në një gjendje kritike sa që parashtrohet pyetja për ekzistencën e tij.

Në kohën e fundit në qarqet shkencore dhe faktorëve kompetentë të të tre shteteve ku shtrihet liqeni, parashtrohen shumë pyetje lidhur me këtë dukuri. Ç’po ndodh me liqenin që vazhdimisht po e humbet ujin? Pse këtij liqeni vazhdimisht po i ulet niveli, gjer kur do vazhdojë ulja e këtillë dhe çfar do ndodhë në të ardhmen me këtë liqen? Do zhduket tërësisht apo do të ekzistojë në përmasa më të vogla? Këtyre dhe pyetjeve të tjera që mund t’i ketë me numër, në sajë të literaturës përkatëse shkencore dhe të dhanave të tjera, do të orvatem të jap një shpjegim që pak a shumë ta nxjerr në dritë të vërtetën e tij.

Furnizimi i liqenit me ujë

Varësisht nga faktorët që e ushqejnë liqenin me ujë, regjimi i nivelit liqenor si element morfometrik në të kaluarën ka qenë jostabil. Akuatoria liqenore është në varësi të plotë nga faktorët pluvionivalë. Në fakt, liqeni me ujë furnizohet nga lumenjtë, nga të reshurat, burimet sublakustrikë (burime në bazamentin e liqenit) dhe nga tretja e dëborës në fillim të stinës së pranverës. Ndërsa ujin e humbet me avullim dhe nëpërmjet drenimeve nëntokësore që kanë lidhje me Liqenin e Ohrit, i cili është për 158 metra nën nivelin e këtij liqeni. Ujëra rrjedhëse sipërfaqësore sikurse që ka Liqeni i Ohrit ose ai i Shkodrës prej ku mund të largohet uji, ky liqen nuk ka. Në zvogëlimin e sasisë së ujit ndikim ka edhe faktori antropogjen nëpërmjet të sistemit të irigacionit.

Në Liqenin e Prespës nga të katër anët derdhen një numër afluentesh sipërfaqësorë dhe nëntokësorë që e ushqejnë vazhdimisht me ujë. Lumenjtë burimin e tyre e kanë në hapësirat e larta të shpateve të Pelisterit dhe maleve të tjera përreth ku reshjet janë në formë të dëborës. Në stinën e pranverës me tretjen e dëborës kur lumenjtë regjimin ujor e kanë më të lartë, liqeni furnizohet më tepër me ujë. Furnizuesi më i madh i liqenit është Lumi i Madh. Nga ky lumë në liqen gjatë vitit dedhet një sasi prej 29.96 miljonë m³ ujë. Madje rol të rëndësishëm e përcaktues në sasinë e ujit të liqenit ka sasia e ujrave që grumbullohen nga pellgu, i cili ka një sipërfaqe të përgjithshme për 3.5 herë më të madhe se ajo e vetë pasqyrës së ujrave të liqenit. Nga kjo shihet se liqeni ka burime të mjaftueshme për furnizimin e akuatoris së vet me ujë, por përsëri po e humbet ujin, gjë që nuk vërehet në Liqenin e Ohrit.

Ku shkon uji i liqenit?

Edhe pse liqeni vazhdimisht është duke u furnizuar me ujë, nivili i tij pandërprerë po vazhdon të ulet. Këtu veç faktorëve të tjerë, në rradhë të parë ndikim kanë drenimet nëntokësorë të ujit i cili me një inensitet të pandryshueshëm është duke u derdhur në Liqenin e Ohrit. Kjo është e mundur sepse pjesa perëndimore e akuatorisë liqenore dhe mali i Galiçicës që e ndan nga ai i Ohrit, janë të përbërë prej gëlqerorëve të cilët nga proceset kimike (korozionit) dhe plasaritjeve të ndryshme, mundësojnë që uji i liqenit vazhdimisht të largohet nëpërmjet kanaleve nëntokësorë dhe të shkarkohet në atë të Ohrit në formë të burimeve anësorë (buzëliqenore) dhe sublakustrikë.

Vendet ku drenon sasija më e madhe e ujit dhe prej të cilëve varet fluktuimi i nivelit të liqenit janë ponori Zavir, në gjirin e Liqenasit dhe Kazan, në pjesën veri-perëndomore të liqenit. Observime mbi drenimin e ujit në ponorin Zavir në fillim të shekullit të kalua kanë bërë K.Estrajh (K.Oestreich) dhe F. Kosmat (F. Kossmat). Estrajh thotë se ky ponor është me përmasa të vogla. Pasi gjerësia është e vogël (1,5 m), ponori s’është në gjendje të lëshojë masën e ujit që rrymon në drejtim të tij, ndaj pjesa tjetër e ujit humbet edhe nëpër kanale të tjerë, të cilët më vonë bashkohen në një rrjedhje të përbashkët. Kosmat, nga ana tjetër, nënvizon se përmbytjet që i shkakton liqeni gjatë niveleve të larta, janë në varësi të plotë të ponorit Zavir. Sipas tij, ky ponor është rregullator i nivelit të liqenit (J.Cvijiq (1911): Osnovi za geografiju i geologiju Makedonije i Stare Srbije, kn.III, Beograd). Përshkak të përbërjes gëlqerore (karstike), autorë të tjerë nuk e përjashtojnë mundësinë e drenimit nëntokësor të ujit edhe në vende të tjera.

Madje, këta autorë dhe autorë të tjerë, janë të mendimit se sasia e ujrave që shkarkohen në Liqenin e Ohrit , padallim kushteve klimaterike, është konstante. Sipas autorëve shqiptarë kjo sasi sillet rreth 16 m³/sek, që i përgjigjet një moduli vjetor prej rreth 12.2 l/sek për km² (Grupë autorësh(1990): Gjeografia fizike e Shqipërisë, vëllimi i parë, Tiranë.).

Sa është prurja e ujrave që derdhen në Liqenin e Ohrit, është vështirë të konstatohet, ngase numri më i madh i tyre shkarkohen nën sipërfaqen e liqenit ku s’mund të bëhet kurfarë matjeje.

Sasia më e madhe e ujit, buron në gurën “Ostrovo” në afërsi të manastirit “Shën Naum”, në jug-lindje të liqenit. Kjo gurë pranon ujë prej rreth 30 burimeve nënujorë ku 15 prej tyre gjenden në pjesën bregore, uji i të cilëve përzihet me ujin e gurës menjëherë në vetë plasaritjet bregore të bazamentit ujor. Vlerësohet se këtu prurja mesatare sillet rreth 30-40 m³/sek (Cvijiq). Sipas një vlerësimi të mëvonshëm, prurja sillet rreth 6-7 m³/sek (Haxhiev).

Faktorët që ndikojnë në debalansin e sasisë së ujit në akuatorinë e liqenit, janë të numërt. Ndryshimet klimaterike, padyshim janë faktori kryesor. Në gjysmën e dytë të shekullit të kaluar sasisa e reshjeve në formë të shiut dhe dëborës vazhdimisht është zvogëluar. Kjo shihet prej vitit 1963 kur niveli e arrijti maksimumin dhe qenë shkaktuar përmbytje të mbëdha në rajon. Madje edhe vetë njeriu duke mos llogaritur mirë se ç’mund të ndodhë në të ardhmen, në vitin 1956 ndërtoi sistemin ujitës për nevojat e bujqësisë. Ky projekt qe totalisht i dështuar nga dy arsye: E para, uji i liqenit nuk përdorej në mënyrë racionale për ujitjen e tokës bujqësore dhe e dyta, pas paraqitjes së thatësirave, pati reperkuse negative të dukshme në balansën e ujit të liqenit.

Oshilimi i nivelit të liqenit

Faktorët e përmendur më lartë, vazhdimisht kanë ndikuar në fluktuimin e nivelit të liqenit.

Gjatë shekullit të kaluar, nivel të lartë liqeni ka pasur pesë herë: në vitin 1917 (muaji i VIII), në vitin 1938 ( VI, 290 cm), në vitin 1948 ( VII, 487 cm), në vitin 1963 (VII, 436 cm) dhe në vitin 1964 (VI, 412 cm).Prej vitit 1963, niveli filloj vazhdimisht të ulet.

Fluktuimet e nivelit të liqenit për një periudhë kohore 53 vjeçare (1951-2004)

Burimi: Pričini za niskoto nivo na Prespanskoto Ezero (Internet)

Regjimi i nivelit të ujit në vitin 1963 e pat mbrijtur maksimumin mbi kuotën 852 metra. Prej këtij viti, në vitin 2002, zbret në 843 metra, që është një zbritje vertikale për 9 metra. Tutje, në sajë të observimeve të bëra prej vitit 2003-2005 qe konstatuar se boshti i oshilimit pat qenë shumë më i madh, dhe sillej mbi 15 metra. Në kohën e fundit ekzistojnë të dhëna se niveli është ulur për rreth 10.5 metra! Për gjendjen alarmante të ujit të liqenit, shtypi maqedonas vazhdimisht është duke dhënë informacione.

Banorët e fshatrave përrreth bregut të liqenit, janë mjaft të brengosur për gjendjen e këtillë, sepse fshatrat që qenë pozicionuar buzë liqenit, tani mbi 200 ose 300 metra janë lark liqenit. Kështu është rasti me Dupenin e Poshtëm, Nakolecin, Asomatin, në lindje; Perovën e Poshtëme dhe Sir Han, në veri dhe Stenjën e Konjskën, në perëndim, në territorin e Maqedonisë së Veriut. Rast i njëjtë është edhe me fshatrat në territorin shqiptar e atë grek. Në pjesën veriore vija bregore është larguar rreth 3,5 km! Sipërfaqja e liqenit është duke u zvogëluar. Ujrat nëntokësore përrreth liqenit kanë shterur. Këneta në veri të liqenit, nuk ekziston më.

Si është e ardhmja e liqenit, do të ekzistojë, apo do të zhduket?

Kjo që po ndodh në kohën e fundit, vë në pyetje ekzistimin e liqenit. Nëse ky proces vazhdon, është e mundur që për një kohë gjeologjikisht të shkurtë, të zhduket duke lënë pasoja të rrënda në ekosistemin natyror.

Që do zhduket liqeni nuk ka dyshim, por pyetja është: sa është e gjatë jeta e tij? Duke u nisur nga fakti se liqenet janë objekte të shpeshta hidrologjike-morfologjike në sipërfaqen e tokës dhe në pikpamje gjeologjike kanë jetë afatshkurtë, atëheren mund të pritet se ky liqen do vijë koha që do zhduket. Kështu ka ndodhur në të kaluarën gjeologjike. Me formimin e fushëgropave në truallin e Ballkanit nga lëvizjet vertikale tektonike, sistemi hidrografik morri kahje të kundërt, përkatësisht ujrat filluan t’i mbushin me ujë fushëgropat dhe në këtë mënyrë aty u krijuan liqene me origjinë tektonike. Mirpo, më vonë me lëvizjet neotektonike paraqitet përsëri ulja e tokës në pjesën jugore të gadishullit gjë që mundësoj uji i liqeneve në përmjet grykave të largohet dhe të derdhet në detet e afërta. Në këtë mënyrë liqenet e asaj kohe që jetuan një kohë të gjatë u zhdukën. Kështu pra do ndodhë një kohë me Liqenin e Prespës sepse edhe ky e ka jetën e vet.

Liqenet gjatë jetës së vet kalojnë në katër stade: stadi i rinisë, i pjekurisë, i pleqërisë dhe stadi i zhdukjes së liqenit. Në stadin e parë relievi i liqenit është i pandryshuar; në të dytin paraqitet krijimi i teracave lakustrike dhe thepisjeve, kurse gropëzat e ndryshme në tabanin e liqenit akoma nuk janë të mbushura; në të tretin, përshkak të shtresimeve, tabani i liqnit është tërësisht i rrafshtë dhe, në të katërtin, është zhdukja, liqeni fillon të zvogëlohet të bëhet më i cekët, në brendësi fillojnë të rriten kallamishte të ndryshme dhe në këtë mënurë liqeni shndërrohet në kënetë. Tani të shohim se në cilin stad ndodhen ky liqen. Shumë autorë janë të mendimit se ky liqen ndodhet në fund të stadit të dytë. Këtë ata e konstatojnë në sajë të teracave të krijuara në fazat më të larta dhe thepisjeve të krijuara gjatë lëshimit vertikal të liqenit. Madje edhe me tabanin e liqenit, i cili akoma nuk është i rrafshuar nga shtresimet të bajturinave me origjinë potamogjene të cilat mund t’i rrafshojnë gropëzat e ndryshme.

Mirpo, tek ky liqen është një rast specifik që rrallë ekziston në liqenet e tjerë. Liqeni , siç përmendëm më lartë, pjesën perëndimore e ka me përbërje gëlqerore ku mundësohet largimi i ujit nëpërmjet drenimerve nëntokësore, kurse me ujë ushqehet nëpërmjet ujrave derdhëse dhe reshjeve. Kushtet e këtilla mundësojnë që jeta e liqenit të zgjatet ose të shkurtohet. Në gjendjen e tanishme, kur liqeni është duke humbur ujë më tepër se sa pranon, mund të thuhet se nëse vazhdon edhe më tutje në këtë mënyrë, jeta e tij do të jetë më e shkurtë. Ndaj shumë shkencëtarë të huaj e vendas të fushës limnologjike, janë të brengosur për jetën e këtij liqeni.

Vlerat themelore dhe masat për mbrojtjen e liqenit

Rëndësia kombëtare dhe ndërkombëtare e liqenit është në varësi të plotë të vlerave themelore të pejzazhit natyror, bukurive unikate të natyrës, vlerave specifike gjeologjike dhe gjeomorfologjike, karakteristikave hidrologjike dhe hidrobiologjike dhe pozicionimi ndërmjet tre maleve të shpallur parqe kombëtarë: në lindje Paku Kombëtar i Pelisterit (1948),në perëndim i Galiçicës (1958) e në jug në territorin grek. Nga këto vlera paraqitet edhe nevoja imanente për mbrojtjen e ihtiofaunës dhe ornitofaunës të cilat aty janë të përfaqësuara me një numër të madh reliktesh.

Shikuar nga aspekti i vjetërsisë gjeologjike dhe përbërjes petrografike, liqeni me vjetërsinë e vet prej rreth gjashtë miljonë vjet, rradhitet ndër liqenet më të vjetër në botë. Ndërsa me përbërjen e shkëmbinjve gëlqerorë (karbonikë) mundëson drenimin e ujrave nëntokësore të cilat derdhen në Liqenin e Ohrit dhe janë rregullator i nivelit të këtij liqeni dhe Drinit të Zi. Edhe gjeomorfologjikisht liqeni e ka anën specifike të vet. Malet që e rrethojnë janë një barierë për mbrojtjen e llojeve të ndryshme të shpezëve autohton.

Duke njohur vlerat e rralla të këtij ekosistemi natyror, siç është pasuria e ihtiofaunës me lloje endemike, ornitofaunës, rrëshqitsave, ujëtokësorëve, gjitarëve dhe llojeve të bimëve, Qeveria e Maqedonisë me Ligjin për mbrojtjen e natyrës të vitit 2004, neni 76, alineja 1 dhe 2, Liqenin e Prespës e klasifikon në përmendore të natyrës. Madje, lokalitetin “Ezerani” në veri të liqenin me sipërfaqe rreth 2.800 hektarë, prej fshatit Sir Han gjer në fshatin Asomat, ku është i koncetruar një numër i madh i specieve endemike të tokësorëve e shpezëve dhe llojeve të ndryshme të bimëve, me Ligjin për mbrojtjen e pasurive të rralla natyrore të vitit 1973, me Ligjin për mbrojtjen e Liqenit të Ohrit, Prespës e Dojranit të vitit 1977 dhe Ligjin për mbrojtjen e lokalitetit “Ezerani” të vitit 1996, shpallet për rezervat natyror me mbrojtje të rreptë.

Nga vlerat e këtilla, Liqeni i Prespës gjendet në listën e lokaliteteve me rëndësi të veçantë të ornitofaunës në Europë. Në vitin 1995 është shpallur për zonë e Ramsarit. Liqeni jovetëm që ka rëndësi lokale e rajonale, por edhe europjane e globale.

Vlerat e larta natyrore të këtij ekosistemi të veçantë natyror dhe egzistimi i mundshëm për shndërrimin e liqenit nga liqen oligotrof në eutrof, ku është në rritje e sipër sasia e biomaterjeve të dëmshme për ihtiofaunën e liqenit, nga ana e institucioneve shtetërore, janë ndërmarrë masa të ndryshme për mbrojtjen dhe për të nxjerrë në dritë vlerat e paçmuara të ekosistemit liqenor.

Procesi i planifikimit fillon me Planin hapësinor të Republikës së Maqedonisë, si dokument më i lartë i planifikimit. Ky plan qe aprovuar nga ana e Kuvendit të Republikës së Maqedonisë në vitin 2004 (“Gazeta zyrëtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 39/2004). Bazuar në këtë Plan, në vitin 2010, shteti aprovon Plan hapësinor për rajonin e Ohër-Prespës (“Gazeta zyrëtare e Republikës së Maqedonisë” nr.22/2010).

UNDP më 06/2008 në suazat e e projektit “Integrated Ecosystem Management in the Prespa Lakes Basin of Albania, Macedonia and Greece, paraqet STUDIM DRAFT FIZIBILITETI MBI LOKALITETIN “EZERANI”.

Më vonë Qeveria Maqedonase paraqet Plan për menaxhimin e Liqenit të Prespës. Projekt-plani: STUDIM MBI REVALORIZIMIN DHE PLANI PËR MENAXHIMIN E PËRMENDORES NATYRORE LIQENI I PRESPËS, qe përgatitur nga një grup ekspertësh, i sponzoruar nga United Nations Development Programme, botohet si libër në vitin 2013 me titull: PLAN MBI MENAXHIMIN E PËRMENDORES NATYRORE LIQENI I PRESPËS.

Plane të këtilla ndoshta egzistojnë edhe nga ana e Republikës së Shqipërisë e Republikës së Greqisë, për të cilët s’kemi informacione. Problemet me këtë ekosistem të dhuruar nga natyra me bukuri të rralla, vazhdojnë më tutje. Dhe tani është në pyetje egzistenca e tij në përmasa normale, apo të zvogëluara gjer në zhdukje?

Fejzulla ABDULLAI (magjistër i shkencave të gjeografisë)

Detroit, Mi)

Pasojat nga largimi i ujit

SHQIPTARËT NË RUSI DHE DEBATI PËR VAKSINAT RUSE…

October 26, 2020 by dgreca

SHQIPTARËT NË RUSI DHE DEBATI PËR VAKSINAT RUSE ANTI- COVID-19 “SPUTNIK 5” DHE “EPI VAC CORONA”

Diana Dyrzi Tarasova, redaktore prej 18 vitesh e sektorit shqip pranë medias shtetërore “Zëri i Rusisë”, dhe aktualisht pedagoge e gjuhës shqipe në Universitetin e Marrëdhënieve Ndërkombëtare të Moskës (MGIMO), rrëfen nga Rusia ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, situatën e pandemisë globale në Rusi, masat e ndërmarra nga autoritetet ruse në betejën ndaj pandemisë globale, gjëndjen e shqiptarëve në Rusi, ecurinë e infektimeve, trendin e shifrave në rritje dhe mbi të gjitha hedh dritë mbi vaksinat ruse Anti-Covid “Sputnik 5” dhe “EpiVac Corona”. Me Diana Dyrzi Tarasovën bisedoi gazetari i “Diellit” Sokol PAJA.

SITUATA E COVID-19 NË RUSI DHE MASAT E AUTORITETEVE NDAJ PANDEMISË

Deri më sot, pra më 24.10.2020, në Rusi janë regjistruar 1. 497. 167 (+16. 521) raste të infektimit me COVID-19. Numri i përgjithshëm i vdekjeve nga koronavirusi në Rusi për momentin është 25. 821 (+296) persona, ç’ka përbën 1.72%. Rastet e konfirmuara të shërimit të plotë nga koronavirusi COVID-19 në Rusi – 1. 130. 818 (+11. 567). Numri i testeve të kryera deri më sot: 56.7 milion. Testet e kryera në ditë: 0.5 milion. Aktualisht të sëmurë: 340 528 persona. Për të patur një ide më të qartë të këtyre treguesve e shikoj me vend të bëj me dije për lexuesit se popullsia e Federatës Ruse (në përbërjen e së cilës përfshihen 85 subjekte federale) në vitin 2020 numëron 146.748.590. Duhet thënë se shifrat e përmendura aktualisht janë shumë më të larta sesa në periudhën e pandemisë në pranverë dhe gjatë periudhës së verës. Dinamika e tyre po vjen duke u rritur dita-ditës. Situatën e komplikojnë dhe më shumë ftohja e ndjeshme e motit dhe gripi stinor. Për këtë arsye qeveria e vendit ka marrë masat vijuese: u përgatit sistemi i informacionit që do të lejojë mbajtjen shënim të qytetarëve që kthehen nga vendet me situatë të pafavorshme sanitare dhe epidemiologjike si dhe kontrollin e atyre që janë në vetë-izolim dhe karantinë. Për këtë përdoret një portal i vetëm i shërbimeve shtetërore dhe komunale si dhe mundësitë teknike të operatorëve celularë. Në varësi të zhvillimit të situatës epidemiologjike subjektet federale të vendit marrin masat përkatëse parandaluese në mënyrë të mëvetësishme. Unë do të përqendrohem në masat e aplikuara në kryeqytetin e vendit, meqenëse këtu janë shifrat më të larta të të infektuarve me Covid. (Moska ka 12.678.079 banorë). Në Moskë dhe rajonin e Moskës qytetarët mbi 65 vjeç dhe moskovitët me sëmundje kronike duhet të ndjekin regjim shtëpiak. Atyre u janë bllokuar kartat për qarkullim në mjetet e transportit. Veprojnë rekomandime për biznesin moskovit për transferimin e punonjësve në punë në distancë. Masa tjetër janë kërkesat më të rrepta për transferimin e të paktën 30 përqind të punonjësve në punë në distancë. Sanksione të rënda mund të vendosen ndaj shkelësve. Punëdhënësit u inkurajuan të transferojnë punonjësit e moshuar në punë në distancë. Nxënësit e shkollës në Moskë nga 5 deri në 18 tetor u dërguan me pushime. Përveç kësaj, fëmijët u inkurajuan të dalin për një shëtitje vetëm në oborrin më të afërt dhe të mos vizitojnë qendrat tregtare për argëtim. Nga 19 tetori, nxënësit në klasat 6-11 të qytetit të Moskës kaluan në mësimin në distancë. Nxënësit e klasave 1-5 do të vazhdojnë mësimin si zakonisht. Vepron regjimi i mbajtjes së detyruar të maskave dhe dorezave në të gjitha mjetet e transportit, dyqanet dhe ambjentet e mbyllura. Për të hyrë në klubet e natës dhe në bare, që janë të hapura nga 00:00 deri në 06:00, vizitorët do të duhet të kalojnë përmes një check-in. Kjo është e nevojshme që në rast të zbulimit të njerëzve të sëmurë midis klientëve, lokalet të mund të njoftojnë të gjithë të tjerët me telefon. Situata në kryeqytet u vlerësua nga kryetari i bashkisë si afër asaj kritike. Dhe nëse nuk është e mundur të ndalohet rritja e sëmundshmërisë, atëherë do të merren masa edhe më të rrepta.

NDIKIMET E COVID NË PROBLEMET E SHËNDETIT MENDOR

Përveç problemeve shëndetësore serioze që ka sjellë COVID-19, për shumë e shumë njerëz ky virus gjeneroi tek një pjesë e madhe e tyre probleme me shëndetin mendor. Ndër simptomat më të spikatura janë depresioni, ankthet, frika, pasiguria. Dhe shoqëria ruse aktualisht po përballet si e gjithë bota me to.

Sipas të dhënave zyrtare, numri i vetëvrasjeve në vitin 2020 në Rusi është rreth 2.000 persona, nga të cilët më shumë se 1/3 janë fëmijë dhe adoleshentë. Ky është një numër shumë i madh. Por shifra nuk ka të bëjë në mënyrë të drejtpërdrejtë me pasojat e pandemisë së koronavirusit. Ka plot shkaqe të tjera. Përkatësisht divorceve. Sot, në të gjitha vendet e zhvilluara të botës, familja si institucion shoqëror po përjeton kohërat jo më të mira. Askujt nuk i pëlqen kjo situatë, por sado që përpiqen autoritetet të ndikojnë në të, ka gjithnjë e më pak mbështetës parimorë të martesës së fortë, tradicionale. Ka shumë arsye për këtë gjendje: ekonomike, morale, fetare. Por të gjitha ato çojnë në një rezultat – numri i divorceve po rritet me një ritëm të frikshëm. Rusia ka një shkallë të madhe të ndarjeve mes çifteve, konkretisht rreth 50 për qind të martesave në vend përfundojnë në divorc. Dhe shkaktare e kësaj gjendjeje nuk është vetëm pandemia e Koronavirusit. Edhe pse ekspertët mendojnë se dhuna në familje dhe numri i kërkesave për divorc është rritur shumë që prej krizës së Covid-19, si pasojë e detyrimit të qytetarëve për të qendruar në shtëpi, fakt është se numri i divorceve në Rusi shënon tashmë rritje që prej tre vitesh.

NDIKIMI I COVID NË EKONOMI DHE TURIZËM NË RUSI

Ndikimi i pandemisë Covid-19 ka goditur ndjeshëm ekonominë dhe turizmin si dhe sektorë të tjerë të lidhur me të. Një faktor tjetër i rëndësishëm i ndikimit negativ është niveli i çmimeve të hidrokarbureve në tregun botëror. Parashikohet që në të ardhmen e afërt, çmimet mesatare vjetore të naftës nuk do të tejkalojnë shifrën 25 $, dhe, siç dihet, nafta është malli kryesor i eksportit rus. Ekspertët parashikojnë gjithashtu një rritje në daljen e kapitalit nga vendi. Historia tashmë ka provuar se gjatë çdo ngjarjeje krize në Rusi ndodh arratia e kapitalit për në ekonomi më të qëndrueshme si dhe në zona offshore. Deri në fund të vitit në vazhdim ekonomistët prognozojnë devalvimin serioz të rublës. Sipas parashikimeve kryesore, ekspertët presin që ekonomia ruse, e cila vitin e kaluar u rrit me 1.3 për qind, të zvogëlohet me 5 për qind këtë vit. Presidenti i Rusisë, duke deklaruar se pandemia e koronavirusit të ri ka shkaktuar një «shok» të vërtetë për kompanitë në Rusi, tha se ekonomia dhe kompanitë ruse ndodhen nën një presion serioz. Pasi nënvizoi se vështirësi po përjetohen si në ekonominë ruse ashtu dhe në atë globale, Putin vlerësoi «Ekonomia dhe kompanitë ruse ndodhen nën trysni serioze. Por kjo nuk duhet të krijojë një shok të ngjashëm për qeverinë. Pandemia e COVID-19 ka ndikuar dhe vazhdon të ndikojë negativisht në tregtinë dhe fuqinë punëtore. Por ne disponojmë mjetet dhe rezervat e nevojshme kundër krizës. Këto burime ne duhet t’i përdorim në mënyrën më efektive». Ja disa nga masat e marra për arritjen e objektivave të përcaktuara. Masat e mbështetjes së biznesit nga autoritetet e vendit: ulje e primeve të sigurimit; moratorium për inspektimet e biznesit; pushimet e kreditit рër biznesin; kreditë pa interes për pagat; pushimet tatimore; shtyrje e pagesave të qirasë; ndihmë për eksportuesit; subvencione falas; rinovim i licencave; mbështetje për ndërmarrjet unitare shtetërore; kredi të pakthyeshme. Masat mbështetëse shtetërore për turizmin: rimbursim për paketat turistike të paguara; rinovim i licencave; ndihmë për shtetasit rusë që u gjendën jashtë vendit; subvencionet shtetërore për kompanitë ajrore; rimbursimet ose transferimet e turneve dhe rezervimeve; rimbursimet për tarifat e pakthyeshme; anulimi i kontributeve në fondin “Turpomosch” (“Ndihma turistike”); mbështetje për kompanitë e transportit detar; tarifa të reduktuara për operatorët turistikë; rimbursim i shpenzimeve të udhëtimit për kthimin e turistëve në atdhe, etj.

DEBATI MBI VAKSINAT RUSE ANTI-COVID

Fillimisht dua t’ju njoh pak me vetë vaksinat ruse, për të cilat është folur e debatuar kaq shumë. Në kohën kur bota po përjeton një garë fytafyt për vaksinën ndaj koronavirusit të ri, Rusia patenton dy vaksinat e saj: “Sputnik V” (“Sputnik 5”) zhvilluar nga Qendra Kombëtare e Kërkimit për Epidemiologji dhe Mikrobiologji me emrin e Akademikut të Nderit N.F. Gamaleya dhe “EpiVacCorona” përpunuar nga Qendra Shtetërore e Kërkimit të Virologjisë dhe Bioteknologjisë «Vektor».

“Sputnik V” (u quajt kështu për analogji me lëshimin e satelitit të parë artificial të Tokës në 1957) e Qendrës «Gamaleya» u bë vaksina e parë e regjistruar në Rusi dhe botë. Presidenti Vladimir Putin njoftoi patentimin e saj në 11 gusht. Kjo është një vaksinë vektoriale. Është prodhuar ajo në bazë të adenovirusit, të padëmshëm për njeriun, në të cilin inkorporohet një gjen i vogël – pjesë e gjenomës së koronavirusit SARS-CoV-2. Si rezultat, ky virus i padëmshëm, i cili quhet vektor, domethënë mjet për shpërndarjen (transportimin) në qelizë, sjell proteinat e antigjenit SARS-CoV-2 në organizëm dhe provokon përgjigjen imune të tij.

Raportimet për dukjen e vaksinës ruse janë shoqëruar me shqetësime për sigurinë dhe efektin e saj, si dhe hamendësimeve që Rusia nuk i ka zbatuar të gjitha hapat e zhvillimit dhe testimit shkencor. Kritikët shprehen se Rusia nuk ka publikuar asnjë të dhënë shkencore mbi testimet për vaksinën dhe se këmbëngulja për prodhimin sa më të shpejtë të saj vjen pas presionit politik nga Kremlini, që kërkon ta portretizojë Rusinë si një fuqi botërore mjekësore. Kreu i Institutit «Gamaleya», ku ajo u zhvillua, hedh poshtë dyshimet e ngritura në Perëndim se “Sputnik V” nuk i ka kaluar të gjitha fazat për t’u konsideruar vaksinë e sigurtë. Puna mbi zhvillimin e vaksinës në fjalë u pasqyrua në mënyrë të detajuar në një artikull të akademikëve rusë. Recensuesit e The Lancet, duke qenë profesionistë, studiuan në mënyrë skrupoloze artikullin e shkencëtarëve rusë nga Qendra Kombëtare e Kërkimit për Epidemiologji dhe Mikrobiologji «Gamaleya» (website sputnikvaccine.com përmban informacion të azhurnuar dhe të paraqitur në 7 gjuhë në lidhje me vaksinën e parë ruse kundër infeksionit të koronavirusit), në lidhje me vaksinën vektoriale kundër COVID-19, dhe morën vendimin për ta botuar në këtë revistë serioze. Artikulli gjithashtu përmban përgjigjen ndaj pyetjes së skeptikëve – si është e mundur që vaksina u zhvillua kaq shpejt. Sepse ajo bazohet në të njëjtët vektorë viralë të përdorur në vaksinat kundër viruseve Ebola dhe MERS, siguria e të cilëve tashmë është studiuar mirë. Këto infeksione, ashtu si dhe COVID-19, shkaktohen po nga koronavirusi. Dhe, për këtë arsye, nga “Sputnik V” nuk pritet kurrfarë tinëzarie e re. Kjo vaksinë ruse formon antitrupa dhe imunitet të qëndrueshëm qelizor ndaj Covid-19.

Vaksina e dytë “EpiVacCorona” u patentua pak kohë më parë. Ajo është një “vaksinë rekombinante, e cila vjen jo nga një virus i gjallë, por nga proteina që kanë të ashtuquajturat “epitope”, ose vende që lidhen me virusin. Një epitop është pjesa e makro-molekulës së antigjenit që njihet nga sistemi imunitar. Deri tani ajo ka kaluar dy faza testimi, kurse faza e tretë është planifikuar për muajin nëntor.

Shkencëtarët rusë pohojnë se fushata e vaksinimit të popullatës do të jetë 1-vjeçare. Pritet që vaksina ruse të hyjë në qarkullimin civil në 1 janar 2021.Të parët që pritet të vaksinohen janë punonjësit e shëndetësisë dhe mësuesit. Në vit do të lëshohen në qarkullim rreth 500 milion doza të vaksinës kundër Covid-19. Qendra “Gamaleya”, e cila mban autorësinë e saj, thotë se duhet të prodhohen 80 milionë doza për të arritur imunitetin e masës. Ministri rus i Shëndetësisë njoftoi se vaksinimi kundër koronavirusit do të jetë vullnetar.

MOSKA NË BETEJËN NDAJ COVID, QYTETI NUK ËSHTË MË SI MË PARË

Statistikat për avancimin e pandemisë së koronavirusit Covid-19 në Moskë rezultojnë të tilla: më 22 tetor 2020 janë të konfirmuara 391. 361 (+4.453) raste të infektimit me Covid-19. Fatkeqësisht, 6.312 (+63) njerëz kanë vdekur. Shërimi i plotë nga virusi në kryeqytetin rus sot shënoi shifrën 287. 910 (+2.639) njerëz. Kjo tabllo është tejet pikëlluese për këtë qytet mjaft dinamik me jetë të shumanshme e të larmishme ekonomike, sociale, kulturore. Intensiteti i fluksit turistik të jashtëm në Moskë ka rënë ndjeshëm gjatë periudhës së pandemisë. Më parë ishin turistët e shumtë të huaj që e vizitonin aktivisht atë kryesisht gjatë muajve të pranverës, verës dhe fillimvjeshtës. Ndërsa tani të zë syri më tepër turistë të ardhur nga rajone të ndryshme të vendit, i cili shtrihet në një sipërfaqe që përfshin 11 breza kohorë. Pra mund të thuhet se kufizimet pasuese për turizmin jashtë kufijve të vendit kanë stimuluar ndjeshëm turizmin e brendshëm. Dhe Moska vazhdon të mbetet mjaft atraktive me bukuritë e saj vërtetë përrallore. Por jeta kulturore është bërë më e kufizuar. Teatrot po shtyjnë aktualisht për kohëra më të mira shfaqjet, restorantet nuk kanë fluks të kënaqshëm klientësh, muzetë kanë numër të kufizuar vizitorësh, rrymat e njerëzve në metro nuk janë më aq të vrullshme si më parë. Moskovitët preferojnë tani të merren me sport në natyrë, me ecje aktive skandinave, të shëtitin nëpër parqet e shumta të bukura kryeqytetase. Nuk na mbetet gjë tjetër veçse të shpresojmë se çdo e keqe (koronavirusi) ka fundin e vet të natyrshëm dhe se së shpejti njerëzit kudo do të mund t’i rikthehen jetës normale.

MESAZHI PËR LEXUESIT E DIELLIT DHE DISPORËN SHQIPTARE NË USA

Së fundi dua të përshëndes përzemërsisht dhe ti uroj gjithçka më të mirë të mundshme stafit të Diellit në punën e tij të rëndësishme. Mbi të gjitha shëndet të fortë. I uroj prosperitet gazetës suaj, autonomi editoriale e profesionale, auditor në rritje kërkues, inteligjet e bashkëpjesëmarrës. Le të mbetet gazetë e dritës, e Diellit e mbushur me përmbajtje cilësore, profesionalizëm, paanësi, përkushtim dhe etikë mediale. Suksese në vazhdimësi në punën tuaj!

Urimet më të mira shpreh dhe për Diasporën shqiptare, e cila krijon kushtet e nevojshme për njohjen e bashkatdhetarëve me traditat kombëtare, vlerat shpirtërore, gjuhën dhe kulturën amtare, merr pjesë aktive në të gjitha fushat e jetës së vendit ku jeton. Jam e bindur se puna e vazhdueshme e Diasporës do të kurorëohet me suksese të reja. Shëndet, lumturi dhe prosperitet!

17 nxënës nga Halifax, Kanada pranë Shkollës Shqipe “Alba Life” NY

October 25, 2020 by dgreca

Shkolla Shqipe “Alba Life” Ambasador i Kombit me 12 klasa në Online iu shtuan nxënës nga Halifax, Kanada/

Nga Keze Kozeta Zylo-

O diell-i llaftaruar që ndrin si pikë lot . . .

Covidi 19 kjo sëmundje paralizuese që bllokoi një botë të tërë, e ka të pamundur të sfidojë mësimin shqip. Bordi, koordinatorët dhe mësuesit e përkushtuar të Shkollës Shqipe “Alba Life”, New York e gjetën udhën për të dalë nga kafshimi i bishës paralizuese Covidi 19, dhe kjo vaksinë për Shkollën tonë është vetëm SHQIPJA HYJNORE. Sapo mbaroi java e shtatë e mësimit shqip në Online.

Tashmë në Shkollën “Alba Life” nuk ka vetëm nxënës nga Nju Jorku meqënse e ushtron mësimin në të gjitha lagjet e Nju Jorkut, por janë regjistruar nxënës dhe nga shtete të tjera si nga Washington State, Suedi, Georgia, Michigan, Pennsylvania etj.

Këtë javë erdhën disa nxenes nga Halifax, Kanada dhe të regjistruar janë 17 nxënës.

U mirepritëm me plot dashuri nga mësueset Vlera, Dr.Duli etj. dhe do të jenë dhe me mësuese të tjera që janë pranë këtij programi serioz dhe plot profesionalizëm, si rezultat i drejtimit, i mësueseve tejet të kualifikuara, shumica e tyre nga Shqipëria dhe Bordi i Edukimit, Amerikë.

Bashkëpunimi i ngushtë me mësuese Mira Shehu e cila jeton dhe punon ne Halifax, e përfshirë në mësimin e Gjuhës shqipe dhe n/kryetare e këshillit të mesimit shqip në Diasporë, bëri që t’i kemi këta nxënës midis nesh.

Me shumë dashuri e mirëprita këtë lajm jo vetëm si mësuese dhe shqiptare, por dhe kënaqësinë që më jep emri i Halifax-it të cilin e kam vizituar disa vite më parë dhe kam shkruar reportazhin me temë: “Halifax në Kanada, një qytet ushtarak që mban brenda eshtrat e Titanikut”

Shume pranë në imagjinate midis ujit dhe qiellit të vjen Amphitrite, mbretëresha e detit, gruaja e Poseidonit, perëndeshë që pjellë bujarinë e pasur të detit dhe jep frymezim me fllade oqeanike…

Për rrjedhojë mua më duken që këta nxënës vetëm frymëzojnë, janë muzë perëndie dhe Ëngjëj mbrojtës të Gjuhës Shqipe, e cila është siç shkruan Lasgush Poradeci si: “O djellë-i llaftaruar që ndrin si pikë lot”…

Ardhja e nxënësve nga shtete të tjera është sukses, seriozitet dhe sfidë.

Në takimin që patëm në Google Meet me mësuese Mirën nga Halifax, si dhe mësuese Vlerën dhe Manjolën drejtuar nga Qemal Zylo themelues i Shkollave Shqipe “Alba Life” në New York u bisedua për bashkëpunimin tonë, përvojat dhe metodikat e mësimit Shqip të ndërsjellta midis dy vendeve që na bashkon GJUHA SHQIPE. Ishte një bashkëbisedim i frytshëm, i ngrohtë dhe vëllazëror, bashkëbisedime që kemi aq shume nevojë sidomos kur jeton dhe punon jashtë Atdheut mëmë.

Takimi me mësuese Miren ishte frymëzues për të ecur më tej në udhën e ndritur që ndriçohet nga 36 gërmat e arta të Alfabetit Shqip.

Mirë se erdhët nxënës të dashur nga Halifax, Kanada pranë Shkollës Shqipe “Alba Life”, NY!

25 tetor, 2020, New York