s p – Page 2710 – Dielli

Poezia e së dielës

August 22, 2021 by s p

Përktheu: Eda ZHITI

E gjeta a më gjeti? Di që duhet si një emocion i bukur, si urim për javën që vjen, si një porosi që na ndihmon…Këtë të diel më erdhi poezia nga:

FERNANDO PESSOA

Mbeten tre gjëra

Nga gjithçka mbeten tre gjëra:

siguriaqë jemi përherë duke filluar,

siguria

që na duhet të vazhdojmë,

siguria

që do të ndërpritemi para se të përfundojmë.

Prandaj duhet të bëjmë:

nga ndërprerja një ecje të re,

nga rënianjë hap vallëzimi,

nga frika një shkallë,

nga ëndrranjë urë,

nga e duhura -një takim.

KAOS NË KABUL, FUNDI MË I KEQ

August 22, 2021 by s p

Nga MASSIMO GAGGI

“Corriere della Sera”, 17 gusht 2021 Përktheu Eugjen Merlika

Që tërheqja nga Afganistani do t’ishte njëdështim i lajmëruar ishte e qartë që kur Donald Trump-i e vendosi vetë duke shtyrë pastaj sekretarin e Shtetit Mike Pompeo, t’u jepte talebanëve patentën e bashkëbiseduesve të besueshëm. Presidenti republican gënjehej se mund të binte perdja mbi konfliktin me goditje tweet-esh, duke ruajtur miratimin e brëndshëm e duke mos mbajtur parasysh qortimin ndërkombëtar. Pasuesi i tij demokrat, i bindur dhe ai prej 12 vitesh për dështimin e një lufte të cilën e kishte votuar ai vetë më 2001, ka ripohuar zgjedhjen e Trump-it, edhe se i vetëdijshëm për çmimin e lartë të lëshimit ndaj talebanëve. Joe Biden, presidenti me tipare atërore, simpatinë u a ruan mbi të gjitha bashkëqytetarëve të tij: mbi Afganistanin ka zgjedhur, e jo që sot, një cinizëm prej America First.

Më 2009, sapo u bë zëvendës i Obamës, i tha të dërguarit të posaçëm të Shtëpisë së Bardhë n’Azinë Qëndrore, Richard Holbrooke, që Amerika duhej t’ikte nga Afganistani, pa u kushtëzuar nga lidhje njerëzore e nga të drejtat e grave. Simbas ditareve të diplomatit të ndjerë, as edhe fantazmae një tërheqjeje kaotike si ajo e vitit 1975 nga Saigoni e frikësonte shumë Biden-in, i bindur se Nixoni e Kissingeri kishin bërë një zgjedhje të drejtë e të guximëshme, edhe se të dhimbëshme.

Por mënyra në të cilën kriza u rrokullis në pak orë – qeveria Ghani në ikje, avullimi i në ushtrie afgane të ndërtuar e të stërvitur në njëzet vite nga SHBA me një investim prej 83 miliard dollarësh, pamjet e civilëve që i kacavirren aeroplanëve ushtarakë amerikanë dhe bien në zbrazësirë – hap skenare shumë më dramatike se se ato që ishin vënë në llogari nga presidenti demokrat kur, 6 prillin e shkuar, urdhëroi tërheqjen e përgjithëshme në kohë të shkurtëra, duke mos pranuar kërkesën e drejtuesve ushtarakë për një zbrapsje më të shkallëzuar, duke biseduar sërish kushtet me talebanët.

Alergjik ndaj shtyrjeve të Pentagonit, Biden-i ishte megjithatë i bindur se tërheqja mund të vinte në një mënyrë më të rregulltë. Por hija e Saigonit u lëndësua një herë tjetër, 46 vite më pas: një dështim politik, ushtarak e i spiunazhit amerikan me analistët që sot ndahen ndërmjet atyre që quajnë më të rënda rreziqet e kthimit të një terrorizmi skajor xhihadist që pushton një territor në të cilin krijohet një emirat islamik e atyre që gjykojnë më tërëndë humbjen e besueshmërisësë Shteteve të Bashkuara e të gjithë Perëndimit: hapet një zbrazësirë që mund të shfrytëzohet nga Irani, nga Rusia e nga Kina. Me Pekinin që sheh në tërheqjen kaotike të këtyre orëve një ripohim të tezës së tij: rënien e pakthyeshme amerikane, një kusht që mund të shtynte regjimin kinez të futej në ndonjë aventurë të rrezikshme. Ndoshta në të tjera fusha si ajo e Taivanit.

Asgjë nuk është e sigurtë: brezi i ri i talebanëve, edhe duke mbajtur një qëndrimskajor përbrënda, mund të tregohet më i matur jashtë kufijve për të shmangur konflikte të rinj, e jo vetëm me SHBA. Të përfytyrohet një rikthim në lojën e madhe të ndërtuar nga fuqi të ndryshme për më shumë se një shekull përqark Afganistanit rrezikohet vetëm të jetëvetëm një frymëzim historik që nuk mban parasysh realitetet e reja: Kina për shembull, do të jetë e interesuar të mbushë zbrazësirën e lënë nga amerikanët, por si një Vend që shtyp në mënyrë mizore pakicën myslimane të ujgurëve, vështirë se do të jetë e lumtur të ketë një shtet islamik skajor në kufijtë perëndimorë.

Dështimi i vërtetëështë mënyra në të cilën njëzet vite pune – më parë për të ndërtuar një digë kundër terrorizmit, më pas me synimin për të eksportuar demokracinë e për të siguruar respektin e të drejtave të grave – janë zhdukur në pak orë. Dalin copa copa shërbimet e fshehta që, edhe se të vetëdijshëm për dobësinë e qeverisë afgane, kishin përjashtuar mundësinëe një shëmbjeje tësaj para 18 muajsh. Në një epokë kur Amerika nuk dërgon më ushtarë nëpër botë dhe ushtron mbikqyrjen e saj nëpërmjet besimit tek teknologjia e dronëve, përgjimeve telefonike dhe algoritmeve, inteligjenca është mjeti kryesor i mbrojtjes: ky dështim është pra rrënqethës. Por ka edhe më: një lloj vështrimi vetëparaqitës i botës në të cilin të gjithë – politikanë, diplomatë, ushtarakë – duket se kanë kryertë njëjtat gabime vlerësimi.

Rënia e Kabulit është një goditje vdekjeprurëse për besueshmërinë ndërkombëtare të Shteteve të Bashkuara: një ngjarje nga e cila edhe Biden-i del me kryqe të thyera, në mos për tjetër sepse vetëm pesë javë më parë kishte përqeshur me tone të pakundërshtueshëm gazetarët që e pyesnin mbi tërheqjen kaotike n’atë që, e riparë sot, duket si një nga konferencat e shtypit më të sikletëshme që janë mbajtur në Shtëpinë e Bardhë. I zgjedhur si president nga amerikanët edhe për përvojën e tij të gjatë ndërkombëtare, Biden-i po jeton një çast të vështirë, por nuk është e thënë që do të humbasë besimin e amerikanëve: duke u bazuar mbi hulumtimet, shumica bashkëndan zgjedhjen e braktisjes së Afganistanit e nuk është shumë e shqetësuar për fatin e atij populli. Nëse nuk do të ketë një ashpërsim të terrorizmit (ose nëse SHBA nuk do të jenë shënjestra kryesore e xhihadizmit) presidenti, me të kaluar stuhia, mund të kërkojë meritën e mbylljes së luftës më të gjatë të historisë amerikane, një pushtim i zgjatur më shumë se ai britanik në Tetëqindin, dyfishi i atij sovjetik në vitet Tetëdhjetë.

Në një gjë Biden-i ka të drejtë: nëse nuk mësohen t’a bëjnë vetë, afganët nuk mund të mëtojnë që të jenë fuqi të huaja t’i mbrojnë pafund nga skajshmëria islamike. Nuk është për t’u përjashtuar që xhihadistët, kompaktë në luftën kundër bashkëkohësisë perëndimore, mbasi të kenë përzënë të huajin të ndahen ndërmjet betejave teologjike e kundërshtive fisnore. Qoftë edhe me ndërhyrjet e të tjera fuqive rajonale, të tmerruara nga lindja e një kalifati sunit skajor. Për tani vetëm hamëndje e skenarë gjeostrategjikë me rrugëdalje të paparashikueshme.

“Corriere della Sera”, 17 gusht 2021 Përktheu Eugjen Merlika

Zgjedhjet lokale të Tetorit, një mundësi e re për reformimin e Kosovës

August 22, 2021 by s p

Nga Skënder MULLIQI

Shefat e politikës së vjetër , edhe pse të korruptuar nuk po i fshehin apetitet për tu kthyer në pushtet.Ata po i ndërrojnë maskat në paraqitjët e tyre publike , për të ardhur deri të synimi i dëshiruar. Paraqitjët e tyre kan mundësi më të shitën në opinionin e gjerë publik.Aq shumë gabime kan bërë për 20 vite sa nuk ka gjë që i lanë mëkatët e tyre. I ka kaluar koha pendrekut të tipit diktatorial mbi shpinën e krrusur të popullit.Mjaftë gjatë e kan prishur disponimin e qytetarëve me punë të mbrapshta të tyre. Mjaftë na mbajtën fjalime si të ishim në vitet e 90-ta të shekullit të kaluar!U sollën dhe vepruan në mënyrë patologjike karshi demokracisë. E ërrësuan edhe botën e informacionit më rrena dhe manipulime të vazhdueshme. Politika e vjetër do të duhej të përmbyset përfundimisht më zgjdhjet lokale të vjeshtës. PDK dhe LDK më zgjedhjet e tetorit plebishitare do të margjinilizohen edhe më shumë mendojë unë, sepse njerëzit e korruptuar nuk i duhen Kosovës. Ata janë bërë pengesë e madhe e ecjës tonë përpara. Janë bërë pengesë e inkuadrimit në Evropën e Bashkuar, si synim i përhershëm i shqiptarëve. Ka humbur besimi në strukturat e këtyre subjekteve të pa reformuara apo shumë pak të reformuara politike .Sigurisht së nuk do të votohen më njerëzit e politikës në të cilët është humbur besimi. Nuk do të ishte normale që të ndodhë rikthimi i poltikave të sëmuara.Ata shumë rrejtën për para dhe për pushtet. Njerëzit më komplekse nga e kaluara komuniste duhet të skajohen nga politikëbërja tash, e jo më vonë. Zgjedhjet nuk janë ndeshje futbolli, ku luhet për ti argëtuar shikuesit në tribuna të stadiumit, dhe për ti argëtuar shikuesit pranë ekraneve televizive.Ka përfundur koha kur vota është qitur mbi bazat e simpative dhe të parave. Qytetarët kan për kënd të votojnë.Të votojnë për forcat përparimtare politike .Gabojmë rëndë nese mendojmë ti përmirësojmë politikanët e vjetër. Për këtë gjë mendojë së shumica janë të vetëdijshem. Votat tuaja për ndryshime edhe në zgjedhjet lokale , janë margaritarë i qmuar për Kosovën dhe qytetarët e saj të lodhur nga jeta e keqe.Dalja masovike në zgjedhje është e drejtë qytetare. Të votohen njerëzit e besueshem. Mos votoni për ata që mendoni së janë e keqja më e vogël, së nga ata nuk do të dalë asgjë e mirë. Nga e keqja më e vogël historia na mëson , së do të ndodhë e keqja e madhe e radhës. Mendoni në mënyrë të përgjegjshme dhe në mënyrë racionale, së bëhët fjalë për të ardhmën e shtetit të Kosovës. Pas gabimit në votime, pendesa është e vonshme !Nuk është herët të flasim për këto gjera, së ka mbetur edhe një muaj e gjysëm deri të zgjedhjet locale të tetorit. Mendoni për të ardhmën tuaj, mendoni për të ardhmën e Kosovës …!

Refugjatët politikë afganë: humanizmi nuk duhet të cënojë sigurinë kombëtare

August 22, 2021 by s p

Nga Ekrem Spahiu
ish – Zv/Ministër i Mbrojtjes

Sikurse edhe pritej, çështja e stabilitetit politik dhe sigurisë së Afganistanit është evidentuar sot në krye të axhendës ndërkombëtare. Çështja bëhet edhe më e ndjeshme për faktin se një numër i konsiderueshëm qytetarësh afganë që bashkëpunuan me forcat e NATO-s dhe SHBA-së përgjatë procesit të paqebërjes, po përballen me hakmarrjen e mundshme nga talebanët, të cilët po rimarrin kontrollin politik e ushtarak të këtij vendi të shkatërruar nga lufta. Duke ndjekur këto zhvillime, sjell në kujtesë se çfarë vuajtën antikomunistët shqiptarë pas Luftës së Dytë Botërore, qoftë nga mungesa e vëmendjes së aleatëve ndërkombëtarë, qoftë edhe nga “talebanizmi” shqiptar. Prandaj është krejt normale që kërkohen veprime të shpejta e të bashkërenduara nga shumë aktorë, me qëllim që ky kontigjent qytetarësh të rrezikuar nga përndjekja, të shpëtohen. Mësuam fillmisht nga burime jozyrtare se Qeveria Shqiptare ishte angazhuar në një operacion humanitar për të strehuar në Shqipëri një kontigjent prej rreth 300-350 refugjatësh politikë afganë, dhe brenda pak ditësh, mund të priten edhe rreth 800 të tjerë. Pastaj, nëpërmjet një statusi në facebbok të Kryeministrit të vendit, mësuam se administrata e Presidentit Joe Biden iu kishte kërkuar anëtarëve të NATO-s të vlerësonin nëse mund të shërbenin si vend tranzit për një numër refugjatësh politikë afganë, destinacioni përfundimtar i të cilëve është SHBA. Mësuam madje, se Shqipëria, si vend anëtar i NATO-s, nëpërmjet Kryemistrit të vendit, ka ndërmarrë inisiativën dhe është shprehur e gatëshme për ta dhënë këtë mbështetje, duke paraqitur argumente politike, morale dhe humanitare. Për më shumë, mësojmë se grupi i parë i afganëve do të vendoset fillimisht në konvikte studentore në Tiranë dhe, në varësi të zhvillimeve, burime zyrtare thonë se afganët do të zhvendosen në hotele në qytetin bregdetar të Durrësit. Unë e mirëkuptoj vendimin që vendi im të vijojë të jetë pjesë e fatit të atyre afganëve, siguria e të cilëve nuk u arrit dot në atdheun e tyre, edhe pse vendet anëtare e partnere të NATO-s, midis tyre dhe Shqipëria, punuan për rreth 20 vjet për këtë qëllim. Është e qartë se jeta e këtyre kontigjenteve është në rrezik nga talebanët. Por ajo që më shqetëson, është se përse këtë zhvillim me rrjedhime për sigurinë kombëtare, e mësoj nga burime të tjera dhe jo nga autoritetet e shtetit tim. Nuk është një zhvillim i vogël. Janë së paku tre shtete në lojë: talebanët e Afganistanit që do t’i përndjekë afganët e vlerësuar si të rrezikuar; qeveria e SHBA që do t’i evakuojë, transferojë, stacionojë dhe më në fund edhe do t’i presë në vendin e vet; qeveria e vendit tim e cila, për një kohë të pacaktuar, do ta mbajë në tokën e saj këtë kamp refugjatësh me jo pak pikëpyetje sigurie kombëtare.

Nuk kam dëgjuar që për këtë çështje të jetë prononcuar Këshilli i Sigurisë Kombëtare të vendit. Sepse instalimi në Shqipëri i një kampi të tillë përfshin drejtëpërdrejt plot 14 institucione shtetërore, të cilat kanë rol e përgjegjësi për sigurinë kombëtare sipas fushave përkatëse.

Rreziku qëndron në atë që, kur për çështje të tilla nuk ka informim e transparencë shtetërore, atëherë opinioni publik do të formësohet, në rastin më optimist, nga aktorë sporadikë, dhe në rastin më pesimist, nga aktorë që induktojnë terrorizëm mendor e psikologjik.

Ky opinion shqetësohet me të drejtë se përse disa nga anëtarët e NATO-s nuk u shprehën të gatshëm për të marrë pjesën e tyre të përgjëgjësisë. Përkundrazi, mësojmë se janë Kazakstani, Taxhikistani, Uzbekistani e Katari, vende jo antarë të NATO-s, të cilëve iu kërkohet të bëhen partnerë në këtë ndërmarrje sigurie.

Thuhet se refugjatët politikë afganë do t’i nënshtrohen kontrollit të sigurisë vetëm pas mbërritjes në Shqipëri. E kuptoj emergjëncën, sepse ndoshta koha nuk priste, por dyshoj nëse janë formuar kapacitetet për ta realizuar një procedurë të tillë, kur kemi vite që mezi po skanojmë korrupsionin tonë në sistemin e drejtësisë e në fusha të tjera të jetës së vendit. Për më tepër, dyshoj sepse di që edhe BE, ndër kushtet e paplotësuara, na ka tërhequr gjithnjë vëmendjen pikërisht për kapacitetet e kufizuara logjistike dhe administrative të pritjes.

Vetë refugjatët, për më tepër ata politikë, sigurisht që do të përballen me sfida sigurie, por edhe shtetet që i presin do të përballen me sfida të gjithfarëllojshme: sfida logjistike, sfida ekonomike, sfida shëndetësore, sfida informacioni e deri edhe sfida raportesh me popullsinë lokale. Është e pritëshme që refugjatët politikë që do të strehohen në vendin tonë, ashtu si edhe ata që mësojmë se do të strehohen në Kosovë e shtete të tjera do të jenë subjekt sigurie, por në të njëjtën masë mund të bëhen edhe objekt pasigurie, sepse talebanizmi nuk njeh kufij, as njerëzorë e as shtetërorë.

*ish – Zv/Ministër i Mbrojtjes

Beteja për Prizrenin nuk do të përfundojë më 17 Tetor 2021

August 22, 2021 by s p

Nga Nue Oroshi

Sa afrohet dita e 17 tetorit 2021 ku do të mbahën zgjedhjet lokale në Republikën e Kosovës gara sa vjen e bëhet interesante.Një qytet që gjithmonë ka qenë gara shumë interesante dhe që i ka dhënë me pas edhe orientimin politik edhe Kosovës ka qenë Prizreni qyteti i dytë më i madh i Kosovës.Ky qytet ka sjellë befasi në zgjedhje lokale për faktin që është qytet ku asnjë parti politike nuk e ka bastion të vetin por që kohë pas kohe bëhen ndërrime politike,varësisht fuqisë së partive që kanë në momente të caktuara kohore.Në këtë qytet kryesisht që nga paslufta kanë udhëhequr tri parti LDK,PDK dhe VV, ku në koalicion i kanë pasur edhe partitë e tjera më të vogla si dhe partitë e pakicave.Beteja për Prizrenin në zgjedhjet e 17 tetorit 2021 do të zhvillohet në mes te tre kandidatëve:Anton Qunit të LDK-së,Shaqir Totajt të PDK- së dhe Mytaher Haskukajt të VV. Dy nga këta tre kandidat do të shkojnë në balotazh pas zgjedhjeve të 17 tetorit 2021.Që të tre kandidatët i kanë karakteristikat e veçanta që mund të kalojnë në balotazh.Anton Quni është komandanti i Betejës se Kosharës dhe ka një reputacion të madh kombëtar.Në cilindo qytet të madh të Kosovës që do të kandidonte ai do të fitonte pa asnjë problem.Por Prizreni i ka disa veçori dhe karakteristika të ndryshme që munden mos të ja japin meritën e duhur komandantit të Kosharës dhe deputetit të Parlamentit të Kosovës Anton Qunit.Nëse Antoni kalon në balotazh betejën e ka të fituar.Një kandidat tjetër që shihet kandidat serioz për ta fituar Prizrenin është edhe kandidati i PDK-së Shaqir Totaj.Shaqiri është një ekonomist i mirë i cili ka një vizion perëndimor të mendimit politik.Ai edhe në zgjedhjet e kaluara e kishte sfiduar seriozisht kandidatin e VV Mytaher Haskukën.Edhe Shaqiri nëse kalon balotazhin gjasat do ti ketë te mëdha që të udhëheq me Prizrenin.Mytaher Haskuka kryetari aktual i Prizrenit llogaritë që ta fitoj edhe një mandat vetëm në saje të fuqisë së liderit të VV Albin Kurtit dhe përkrahjes se partive të pakicave kryesisht turke,boshnjake dhe ashkalive, pasiqë edhe dega e VV e kishte kontestuar si kandidat dhe në dy përpjekje nuk ia kishte dalur që ta fitoj besimin e kësaj dege në Prizren dhe është një pakënaqësi e madhe në organet drejtuese të kësaj dege.Por një gjë dihet që në saje të frymës se VV që mbretëron në Kosovë Mytaher Haskuka do të shkoj në balotazh ku përballë do ta ketë Anton Qunin e LDK-së ose Shaqir Totajn e PDK-së. Sa i përket dy kandidateve te tjerë Zafir Berisha i Nismës dhe Lulzim Kabashi i AAK-së ata dy edhe më herët kanë qenë kandidat për Kryetar të Prizrenit dhe nuk kanë marrë ndonjë përkrahje nga qytetaret prizrenas. Ata janë sa për të plotësuar sharmin e demokracisë prizrenase pa asnjë shans reale që të shkojnë në balotazh përveç se të marrin nga dy eventualisht tre asambleistë me partitë e tyre, në Asamblenë e qytetit të Prizrenit.

Çfarë do sjellë balotazhi në Prizren?

Është shumë interesant të pritët se çfarë do të sjellë balotazhi në Komunën e Prizrenit.Ky balotazh do të jetë përseritje e balotazhit të vitit 2009 në Prizren por vetëm me role të ndërruara.Derisa në vitin 2009 kishim një rreshtim të partive politike shqiptare në një anë dhe PDK-së e partive turke,boshnjake e ashkalive në anën tjetër, balotazhi i vitit 2021 do ta sjellë Vetvendosjen në rolin e PDK-së që e kishte në vitin 2009.Partitë politike shqiptare në balotazh në Prizren do të rreshtohen rreth partisë që është në balotazh në këtë rast kandidatit të PDK-së ose LDK-së kurse VV do të mbetet në koalicion më partitë e pakicave kryesisht me turq,boshnjak e ashkali,si dhe me grupin e deputetit Haxhi Avdylit nga lista Guxo.Lufta politike do të bëhet interesante dhe vetëm pak vota do ta vendosin fituesin.Fituesi do të mvaret se sa janë në gjendje partitë të mobilizojnë përkrahesit dhe votuesit e tyre në balotazh.Kjo ndikon për faktin se shumë veprimtar e aktivist që janë nëpër listat e partive politike për të hyrë në Asamblenë e qytetit të Prizrenit do të dëshprohen me rezultatet që do të marrin në zgjedhje pasi shumica e tyre do të mbetën jashtë asamblesë së Prizrenit.Se cili nga këta tre kandidat do të fitoj që të shkoj në balotazh do të tregojnë zgjedhjet e 17 tetorit 2021 në Prizren kurse fituesi do të dihet dikur në dhjetorin e ftoftë dhe me borë.